2. पावसाचे पाणी भूप ष्ठ ावरील सिद्च्छिद्र खडकांत ून िद्झिरपून ते
ृ
भूप ृष्ठ ाखाली सिद्च्छिद्र स्तरापयंर्यंत जाते व साठते यंा पाण्यंाला
भूज ल असे म्हणतात .
6. भुज ल कायंार्यम ुळे तयंार होणारी भुरू पे
िद्वलयंिद्छिद्रे -भूपृष्ठावरुन पाणी वाहतांना ते चुनखडक असलेल्यंा प्रदेशात
भेगांमधिून िद्झिरपते. तेथील चुनखडकचा भाग िद्वरघळतो. त्यंामुळे
भूपृष्ठावर िद्वलयंिद्छिद्रे तयंार होतात.
7. गुहा – िविलयछिछिद्रातूनभूपृष्ठ खाली गेलले पाणी, कठीण खडकांविर साचते वि
े
उताराच्यछा िदिशेने विाहते. विाहताना चुनखडकाचा प्रदिेशामध्यछे ह्या खिनजे पाण्यछात,
भूजलात िविरघळतात त्यछामुळे गुहांची िनिमती होते.
8. लविणस्तंभ- चुनखडकांच्यछा प्रदिेशातून क्षारयछुक्त पाणी गुहांच्यछा
छ्तांतून पाझरते यछा पाण्यछाचे संचयछन गुहच्यछा छिताशी वि तळाशी होत
े
असते. यछालाच लविणस्तंभ असे म्हणतात. छ्ताक्डू न खाली विाहत्यछा
भूरुपला अधोमुखी लविणस्तंभ म्हणतात. तळाकडू न छिताकडे
विाढणाऱ्यछा भूरुपाला उध्व्मुर्ध्व्मुखी लविणस्तंभ म्हणतात. ही िक्रियछा सतत
झाल्यछामुळे स्तंभाची िनिमती होते.
9. सागरी लाटा
सागरी िकना-यछाविर सागरी लाटांमुळे अपक्षरणाचे कायछर्ध्व्मु मोठ्या
प्रमाणाविर चालते आणिण ज्यछा िठकाणी लाटांचा जोर मंदिाविलेला
असतो अशा िठकाणी िविक्षेपण कायछर्ध्व्मु होते.
11. सागरी गुह ा – सागरी लाटांच् यछा आणघात कायछार्ध्व्मुम ळे खडकांच् यछा
ु
फटीत हविा कोंडली जाते वि त्यछाचा खडकाविर दिाब पडतो . विारं विार
ही िक्रियछा घडल्यछामुळे खडक िठसूळ होतात वि त्यछांच ी झीज होते .
कालांत राने हा भाग खोल होत जातो . यछाला सागरी गुह ा
म्हणतात .
12. तरं गघिषित मंच – िकनारी भागात सागरी लाटांच् यछा सतत मा यछामुळे सागरी कडयछांच ी झीज होते वि कडा मागे हटतो पायछथ्यछाकडे
सपाट मंच ाची िनिमती होते अशा मंच ाला तरं गघिषित मंच
म्हणतात .
13. सागरी कमान – खडकाचा मृद ु भाग लाटांच ाच्या कायार्याम ुळे
िझिजतो . कमानी सारखा भाग तयार होतो .
14.
सागरी स्तंभ – सागरी लाटांचे कायर्या सतत होत रािहल्यामुळे कमानीवरील खडक
िवदीण र्या होतात. कालांतराने छत कोसळते. त्यामुळे सागरीस्तंभाची िनिमती होते.
याप्रकारची भूरूपे श्रीवधनर्यान ,रत्नािगरी, िसधनुदगर्या या िठिकाण ी आढळतात.
ु
15. लाटांच्या िनक्षेपण कायार्यामुळे होण ारी भुरूपे
दोन भूिशिरादरम्यान असलेल्या अंतवर्याक्र िकनारी भागात िनक्षेपण कायर्या
होत असते. यातून िविवधन भूरुपांची िनिमती होत असते.
16. पुळ ण – दोन भूि शिदरम्यान असलेल् या अंत वर्याक्र भागात पाण्याची
खोली कमी असल्याने सागरी लाटांच ा वेग कमी असतो त्यामुळे
या भागात नद्यांन ी आण लेल े व सागराच्या अंत गर्यात भागातून
आण लेल े अवसाद यांच े िनक्षेप ण ास पुळ ण म्हण तात .
18. वाळू चा दांड ा – भूि शिरालगत एका भूि शिरापासून दु स - या
भूि शिराकडे िकना - याला समांत र वाळू चे िनक्षेप ण होते.
पुळ ण ापासून पाण्यात घुस ण ारे बांधन ासारखे भुरू प तयार
होते यात वाळू चा दांड ा म्हण तात .
