About extension methods for agricultural technology transfer in Afan Oromo version to utilize by key agricultural extension professions.

1. Inistiitiyuutii Qorannoo Qonnaa Oromiyaa
Giddugaleessa Qorannoo Qonnaa Machaaraa
Leenjii Maloota Ekisteenshinii Qonnaa
Kan qopheessee: Asfaaw Zawuduu (MSc)
Caamsaa, 2010
Machaaraa, Itiiyoophiyaa

2. Qabiyyeewwaan leenjii
 Seensa
 Kaayyoo
 Hiikkaa maloota ekisteenshinii Qonnaa
 Faayidaa maloota ekisteenshinii Qonnaa
 Gosoota maloota ekisteenshinii Qonnaa

3. Leenjii kanarraa maaltuu eegama?
 Maaluummaa maloota ekisteenshinii qonnaa ni hubatuu
 Leenjifamtootni maloota ekisteenshinii adda addaa ni hubatuu
 Faayidaa maloota ekisteenshinii qonnaa adda baafatu
 Yeroo kam gosoota ekisteenshinii qonnaa akka fayyadaman
hubatu

4. 1. Seensa
 Qonni utuubaa biyya keenyaa kana uummatnii baay’een
dinagdee fi jireenya godhatee jiraata jira.
 Rakkoolee oomishaa fi oomishtummaa qonnaa hirrisuu
keessattii ekisteenshiniin qonnaa qooda bahaata jira.
 Tajaajilii sirna ekisteenshinii qonnaa bara 1953 ALA sirna
haayila silaasee keessattii jalqabame (Sirna abbaa lafaa).
 Kolleejjii Impeeriyaalaa Qonnaa Itiiyoophiyaa fi Makaaniksii
Ogummaa jedhamu keessattiinkan yeroo ammaa
Yuunivarsitii Haramayaa tajaajilii eksteenshinii eegale jira

5. Seensa…………….
 Maloota ekisteenshinii akka hojiin agarsiisa, yeroon yeroon
lafa qonnaan bulaa daawwachuu fi dargagoota
gurmeessuun tajaajila ekisteenshinii keennaa turan.
 Erga Bara 1963 ALA, ekisteenshiniin qonnaa Miniisteera
Qonnaa jalattii galma’ee , Sagantaa Paakeejii Ekisteenshinii
Waligala Jalqabaa (First Comprehensive Extension
Package)
 Tajaajila ekisteenshinii bali’suuf bara 1971 irra eegalee anoota
280 uwwisuun Pirojeektii Paakeejii Xiqqaa I (Minimum
Package Project-I) piroojeektii SIDA tiin deeggaramuu
eegalamee.

6. Seensa………..
 Erga Dargiin angoo qabatee booda, bara 1980 ALA Pirojeektii Paakeejii
Xiqqaa II (Minimum Package Project-II) baankii aduunyaa, IFAD fi SIDA
tiin deggaramuu hunda’ee.
 Bara 1985 ALA, PPX-II erga dhumate booda, sangantaan haaraa Sangataa
Miisooma Qonnaa Qonnaan Bulaa (Peasant Agricultural Development
Program) jedhamu biyya zoonii miisooma 8 qoduun piroojektii alaa
shaniin deggaramaa tajaajila eksteenshinii qonnaa kenna ture.
 Kufaatii mootummaa Dargii waliin wal-qabatee, Sirna Ekisteenshinii
Leenjii fi Hojiin Agarsiisaa Hirmaachisaa/SELHAH (Participatory
Demonstration and Training Extension System/PADETS) bara 1995 ALA
hundeessuun bakka SMQQB bu’uun tajaajila ekisteenshinii keennaa jira.

7.  Gara fuldura fi yeroo ammaa, tajaajiila ekisteenshinii bal’aa
kennuuf Wirtuu Leenjii Qonnaan Bulaa (WLQB)/FTC
15,000 ijaaruun bu’uura godhatee biyya keenya keessattii
oogummaa gosa sadiin keennuuf karoorfameera.
 WLQB tokko araddaa tokko keessatti aanaa hundarrattii
kennuuf (One FTC at one kebele in every woreda)
 Maloota ekisteenshinii adda addaa fayyadamuun tajaajila
ekisteenshinii keennaa ture.
Seensa…………..

8. Seenaa tajaajila
ekisteenshinii Itiiyoophiyaa
Sirna abbaa
lafaa (1956-
1966 ALA)
Sagantaa Paakeejii
Ekisteenshinii
Waligala Jalqabaa
(1967-1970)
Pirojeektii
Paakeejii Xiqqaa I
fi II (1971-1979 fi
1980-1985)
Sangataa Miisooma
Qonnaa Q/Bulaa
(1985-1995)
Tajaajilii kennamu fi
maloota ekist. isaa
Hanqina
SELHAH fi
WLQB (1995-
fuldura)
Lukkuu, qamadii, kanniisa,
biqiltuu mukaa, kuduraa fi
muduraa
Hojiin agarsiisa, daawwannaa fi
daragaggoota gurmeessuu
Paakeejiin miidhaan, beeylada,
liqii, gabaa, galtee, qorannoo,...
Hojiin agarsiisa, leenjii, Ayyaana
Q/bulaa, babal’isuu…
Taajila dhiyyeessii galteewwaan
fi ekisteenshinii
Gabaa biyyaa alaaf oomishuu
Hojiin agarsiisa, Q/bulaa adda
duree,
Iddoo poteenshiyaala irrattii
xiyyeeffachuu
Walitti dhufeenya uumu
Leenjii fi daawwannaa dirree
Biyya iddoo saditii qoduun,
rooba gahaa, rooba xiqqaa fi
horsiisee bulaa
Hojiin agarsiisa, leenjii,
Hanqina humna namaa
Hanqina sanyii foyya’oo
Qaama dhiyyeessi galtee fi
liqii tajaajilu dhabuu
Ummata xiqqaa bira gahu
Babal’isuuf baasii fi humna
namaa guddaa gaafachuu
Beeylada irrattii xiyyeeffannoo
dhabuu,
Ummata xiqqaa bira gahu
Hojiin itti baay’achuu HM fi xiqqaa
tahu isaanii
Tajaajilii ekisteenshinii fi
dhiyyeessiin galteewwaanii
gara waldaalee oomishatootti
galuu
Irrattii hojjatamaa jira
waan ta’eef hanqini isaa
dhumarra beekama.

9. 2. Kaayyoo Leenjii
 Maloota ekisteenshinii adda addaa hubachuun fi itti
fayyadamuun tajaajila ekisteenshinii itti quufinsaan
qonnaan bulaa fi horsiisee bulaa keenyaaf keennuun jiru
fi jireenya isaanii jijjiruu dha.

10. 3.Yaada-Riimee Maloota
Ekisteenshinii Qonnaa

11. Gaaffii Maarii
Maloota ekisteenshinii jechuun maal jechuu
dha?
Maaliif nuu fayyaduu?

12. Hiikkaa
 Mala jechuun kallattii hojii tokko ittin raawwannuu, kunis
adeemsa sadarkaan qindeessuun raawwachuu dha.
 Maloota ekisteenshinii jechuun meeshaa ittin
koomunikeeshinii qonnaan bulaa/horsiise bulaa fi hojjataa
misoomaa waliin umuuf kan tajaajiluu dha (Leagans, 1961).
 Otuu maloota ekisteenshinii adda addaa hin fayyadamiin
dura, maloota akkamitiin dhiyyaachuu akka qabnuu, yoom
akka fayyadamnuu fi isa kamtuu bu’aa buusa jedhanii
qophaa’uun baay’ee barbaachisaa dha.

13. Yaada-rimee……..
 Hojjataan ekisteenshinii/misoomaa maloota jiran hunda
dandeettii wal-qixaatiin fayyadamuu hin jiru.
 Haaloota adda addaa jiran keessattii, mallii ekisteenshiniin
gaariin kan jedhamu hin jiru, kanaaf maloota adda addaa
fayyadamuun kan barbaachiseef kana waan ta’eefii dha.
 Teekinoloojii qonnaa tokko galmaan ga’uuf babal’isuuf,
maloota adda addaa qindoominaan fayyadamuun baay’ee
bu’aa guddaa akka buusuu qorannoon adda addaa ni ibsa.

14. 4. Faayidaa Maloota Ekisteenshinii Qonnaa
 Koomuunikeeshinnii qonnaan bulaan dhaga’uu, ilaaluu fi hojjataa
barachuuf dhiyyeessuuf kan tajaajilu dha.
 Ooddeffannoo/teekinoloojii tokko qonnaan bulaa (QB)/horsiisee
bulaa (HB) baay’ee biraan gahu fi hubannoo umuuf kan gargaaruu
dha.
 QB/HB’f dhiibbaa sammuu gaarii irrattii umuun fi sochii
qaamaatiin akka baratan taasisuun kakka’uumsi isaanii dabaluu
gochuu dha.
 Maloota adda addaatiin QB/HB barsiisuuf. Yaada keessoo, feedhii,
bu’aa, itti quufinsa fi qabatamaan akka baratan ni fayyada.

15. Faayidaa…………
Hubannoo
Sadarkaa adeemsa fudhanaa
Feedhii Gamaggamma
Sadarkaa yaaliiFudhannaa
Galmii maloota ekisteenshinii qonnaa
tekinoloojii adeemsa hunda gochuun
fudhachiisuu dha .

16. 5. Gosoota Maloota Ekisteenshinii Qonnaa
 Akka Willson fi Gaalup (1955) ibsanitii, malootnii
gosoota ekisteenshinii qonnaa akkaata faayidaa fi foormii
isaanitiin qoodamuu.
 Qoodinsi isaanii feedhii mana barnootaaf jedhame
akkaata adda addaatiin qodamaa ture.
 Yeroo baay’ee kan nutii fayyadamnuu, akkaata faayidaa
irrattii hundaa’uudhaan maloota ekisteenshinii qonnaa
qodamanii dha.

17. Gosoota……….
 Qoodinsa maloota ekisteenshinii qonnaa akkaata faayidaa
isaanii irrattii hunda’uudhaan bakka saditti qoodamuu.
Oyiruu fi mana Q/bulaa
deemuu
Qonnaan bulaa waamuu
Xalayaa dhunfaa
Bilbilaan waamuu
Tasa wal-arguu
Hojii Agarsiisa
(adeemsaa fi bu’aa)
Marii garee/wali-galaa
Guyyaa daawwannaa
dirree
Daawwannaa , k.k.f
Maxxansaalee qonnaa
Marii haawaasaa
Duula
Egiziibishinii
Warraqaa oduu/poostara
Raadiyoo/teelevzhinii, k.k.f
Mala Ekisteenshinii
dhunfaa
Mala Ekisteenshinii
Garee
Mala Ekisteenshinii
Sub-qunnamtii

18. Gosoota…………..
 Qoodinsa maloota ekisteenshinii qonnaa akkaata foormii
isaanii irrattii hunda’uudhaan bakka afuritti qoodamuu
Barreeffamaan
Bulleetinii
Birooshara
Xalayaa
dhunfaa
Maxxansa
qonnaa
Haasa’uun
Mana fi oyiruu
deemuu
Birootti waamuu
Raadiyoo fi
warraabbii sagalee
Bilbila waamuu
Ilaaluun
Hojiin agarsiisa
bu’aa
Egziibishinii
Poostara
Chaartii
Islaayidii
Haasa’uu fi
Ilaaluun
Hojii agarsiisa
bu’aa fi
adeemsaa
Teelevzhinii
Filmii
Duula

19. Gosoota……….
 Nutiis, hojilee qonnaa keenya keessattii kan yeroo
baay’ee fayyadamuun akkaata barbaachisumaa maloota
ekisteenshinii irrattii hundaa’uudhaan kan qoodaman
sana dha.
 Bal’inaan faayidaa, maalummaa fi hanqina qaban kan
dhiyyeessinuu taha.

20. Mala Ekisteenshinii
Dhunfaa

21. Mala Ekisteenshinii Dhunfaa
 Malii kun carraa ittin namnii lama qaaman/kallattiin (face to
face contact) walitti dhufuun keessuumatuu haawaasa
baadiiyaa fi hojjataa miisoomaa gidduutti taasifamuu dha.
 Malii kun dandeetii qaban sirritti barsiisuuf kan mijaawuu fi
waliitti dhuufeenya gaarii qonnaan bulaa fi hojjataa miisoomaa
gidduutti umuuf baay’ee mijataa kan tahe dha.
 Mala kana biyyoota guddachaa jiran fi guddatan keessattii
bal’inaan kan fayyadamnuu dha.

22. Ekstn dhunfaa………..
 Malii kun kan fudhatamuu, namooni nutii dubbiisnu xiiqqaa
yoo ta’aan, yoo itti dhiyyeenyaan naannoo mana hojjataa
miisoomaa jiraatan fi wal-arguuf yeroon gahan jiraate dha.
 Faayidaa maloota ekisteenshinii dhunfaa
 Waliitti dhufeenya hojjata miisoomaa qonnaan bulaa waliin qabu
ijaaruuf gargaara.
 Ofitti amanammuummaa horuuf ijaaruuf tajaajila
 Ilaalcha ummataa jijjiruuf gargaara
 Hojimaata ulfaataa ta’ee barsiisuuf mijataa dha
 Tekinoloojii qonnaa sirrittii tamsaasuuf gargaara.
 Duub-deebii fudhachuuf mijataa dha
 Qonnaan bulaa adda duree filuuf

23. Ekstn dhunfaa…………..
 Haanqina Maloota Ekisteenshinii Dhunfaa
 Yeroo fudhata akkasuumas xinnoo qaalii dha
 Qonnaan bulaa muraasa qofa bira gahu
 Qonnaan bulaa muraasaf biratii loogii umamuu danda’a
 Haalota mala ekisteenshinii dhunfaa (Forms of individual
method)
1) Mana fi oyiruu deemuu
 Mali kun kallattii dhunfaadhaan manaa fi oyiruu qonnaan bulaa deemuun kan
hojjataan miisoomaa Q/bulaa fi maatii isaa waliin qunnamuu dha.
 Hojii hojjeta miisoomaa 50% qabate kan jiru dha.
 Yeroo qonnaan bulaa bira deemaniif karoora qoopheessuu, raawwachuu, ragaa
qabachuu fi hordoffuun ni barbaachisa.
 Qajeelfamnii kan akka yeroo kabajuu, qonnaan bulaa fi maatii isaa sirrittii
nagaa gaafachu, hojii Q/bulaa dinqisisuu fi jajjabeessuu fi guyyaa walitii
deebi’aan waliin karoorsuu.

24. Yeroo qorattootni oyiruu qonnaan bulaa daawwatan

25. Extn dhuunfaa…………..
2) Birootii waamuu
 Qonnaan bulaa waajjira hojjataa
miisoomaatti waamuun
ooddeeffaannoo fi deeggarsa
taasisuu dha.
 Karoora qoopheessuu (iddoo
mijataa qoopheessuu,
maxxansaalee adda addaa keennuu
fi guyyaa argamuu beeksisuu)
 Qabatamaan raawwachuu (yaada
isaa akka dhiyyeessuu
jajjabbessuu)
 Hordoffii fi to’aannoo gochuu
(ragaalee qindeessuu fi qabachuu)
Waajjira

26. Extsn dhuunfaa……………..
3) Xalayaa dhuunfaa
 Xalayaa dhunfaa hojii
ekisteenshinii waliin waan wal-
qabatuu irrattii hojjataa
miisoomaatiin kan q/bulaaf
barreeffamuu dha.
 Barreeffamnii afaan naannootiin,
quubee isaanitiin, qubeen sirrittii
mula’achuu, dubbifamuu fi ifaa
tahu qaba fi nagaa gaafachuun
baay’ee barbaachisaa dha.
 Koopii xalayaa sana waajjira
keessattii ol’kaa’uun baay’ee
barbachiisaa dha.

27. Extsn dhuunfaa……………………
4)Bilbilaan
• Yeroo hojjetaan miisoomaa
daqiiqaa gabaabaa keessattii gorsa
ykn oodeeffannoo dabarsuuf kan
fayyaduu dha.
• Bilbilaan maarii dheeraa gochuuf
baay’ee rakkiisaa dha.
5) Tasa wal-arguu
 Kun kan uumamuu yeroon hojjetaa
miisoomaa iddoo ta’eetii aragamuu
 Guyyaa gabaa, guyyaa ayyaanna fi
iddoo mana amantaa wal-arguun
oodeeffannoo waliif qoduu
danda’aan.

28. Mala Ekisteenshinii
Garee

29. Mala Ekisteenshinii Garee
 Malii yeroo namooni muraasni gareen ta’uun yaada ykn feedhii
wal-fakkaata tahe irrattii wal-qunnaman kan ittiin fayyadamnuu
dha.
 Malii kun kallattii namoonii gareen wal-qunnaman, yaada isaanii
wal-jijjiiran, rakkoo isaanii irrattii mari’aatan fi furmaata yeroo
gababaa fi dheeraa keennuuf kan fayyadamnii dha.
 Baay’inni miseensa garee maloota adda addaa irrattii gargaarumaa
qabachuu ni danda’a. Gareen xiqqaan: 10-20, gareen
giddugalleessii 20-40 fi gareen guddaan namoota 40 -100 kan
qabuu tahu danda’aa
 Gareen giddugalleessii 20-40 tahe baay’ee gaarii dha.

30. Extsn garee…………….
 Faayidaa Maloota Ekisteenshinii Garee
 Carraa hojjataa miisoomaa namoota baay’ee waliin qunnamuuf tajaajla
 Namoota filaman /target group/ bira gaha
 Muuxannoo fi beekumsa waliif qooduuf mijataa dha
 Waliitti dhuufeenya haawaasa sirrittii ciimsa
 Namoota akka dhiibbaa gareetiin jijjiirama fudhatan kakaasa/motivates
peoples to accept change due to group influence
 Baasiin xinnoo maloota ekisteenshinii dhuunfaa irraa gadii bu’aa dha
 Hanqina Maloota Ekisteenshinii Garee
 Feedhiin garaagara namoota giddu jiraanaan haala baruu fi barsiisuu
irrattii gufuun uumamuu danda’a.
 Feedhii garaagara, gosaan fi gandaan wal-qooduun yoo jiraatee, namoonii
akka feedha isaanitti haasa’uu fi murtee murteessuun rakkisaa itti ta’a.

32. Extsn gaaree………….
 Haaloota/Gosoota Maloota Ekisteenshinii Garee
1) Marii garee/Group discussion
 MG jechuun namooni lama fi sanaa ol ta’aan yeroo oodeeffannoo
mata duree wal-fakkata ta’ee irrattii waliif qooduu fi furmaata
keennuu dha.
 Haala dureewwaan barbaachisan:
 Karoorsuu (iddoo marii fi meeshaalee barbaachisan mijjeessuu,
namooni akka yaada isaanii ibsatan taasisuu, sangantaa fi iddoo
mariin gaggeeffamuu ibsuu, k.k.f dha).
 Raawwachuu/conducting (Akka wal-baran taasisuu, naanna’anii
akka ta’aan taasisuu, calliisa akka dubbatuu taasisuu, kan garee
dhunfatuu jajjabeessuu dhisuu, walittii qabaa filachuu, k.k.f dha)

34. Maloota Marii Garee/Group discussion Techniques
1. Barsiisuu/Lecture: mala oddeffannoo
yeroo gabaabaa tahe keessattii
hirmaattoota baay’ee biraan gahuuf.
 Hanqinni isaa odeffannoon kallattii
tokko qofan ta’a
2. “Symposium”: Duubbii/baruumsa
namoota 2-5 ta’aniin kan taasifamuu.
 Mata duree adda addaa qodachuun
ogeessootaan kan dhiyaatuu fi
faayidaan isaa inni ijoon odeeffannoo
ogummaawwaa ta’ee sassaabuuf
fayyada.

35. Mala marii garee………
3. Panel: Haasaa al-kallattii faayidaa
hirmattootaaf jedhame garee xiqqaadhan
(2-8) kan dhiyaatu dha/ It is an informal
conversation put on for the benefit of the
audience, by a small group of speakers,
usually from 2 to 8 in numbers.
• Miseensootni muuxannoo fi odeeffannoo
qabaniin kan filamanii dha.
4. Mormii/Debate: yaada wal-moorkii tahe
irrattii namooni 2-3 tahaan yaada isaan
kan dhiyyeessanii dha.
• Yeroon haasaa fi mormii haasaan booda ni
keennama
• Haasooftii warra wal-moorman gidduu
kallattii lamaan yeroo gaggeeffamu kan
hirmaattoota waliin immoo kallattii tokko
dha.
Presenter during discussion

36. Mala marii garee………
5. Fooramii (Forum): Sa’aattii marii
hirmaattoota fi dhiyyeessitoota
giddutii taasifamuu maloota marii
garee armaan olii keessaa
hundarrattuu fayyadamuu
dandeenya.
6. Buzz group: Garee guddaa mariif
argamee iddoo garee xixxiqqaa
nama 6-8 ta’aan qoqqooduun
dhimma murta’aa tahe irrattii
mari’aachuun yaada furmaata ka’uuf
fayyadda.

37. Mala marii garee……
7. Workshop: Hojii addaa koonfaransii
torbaani ykn turtii sana ool ta’e dha.
Workshooppiin kan xiyyeeffatuu
barsiisuu, koonfaransii dhunfaa fi hojii
garee kan of-keessaa qabu dha.
Deggarsa gorsaadhan hojiin rakkoo
addaa hirmaattootaan dhuunfaatiin akka
dhuunfaa fi garee ta’aanii kan hojjatanii
dha.
8. Brain storming: Kan jechuun gareen
ta’uun yaada burqiisisuun rakkoo furuu
dha.
Haala mijeessaa garii kan garee san
sirritti to’aatuu barbaada.

38. Mala marii garee……
9. Seminar: Mata dureen leenjii
dursitoota mariisisaniin, dhiyaachuun
kan hirmaataa bal’aa irraa yaadni
sassaabamuu dha.
Yeroo wal-tajjii lamaa fi sanaa ol kan
of keessaa qabnii dha.
Yaada bal’aa hirmaattoota irraa
sassaabuuf fayyada.
10. Koonfaransii: Yaada fi muuxannoo
garee ogummaa addaa naannoo
sanarrattii qabaniin kan gaggeeffamuu
dha.
Koonfaransii kuniis garee xiqqaa fi
guddaa, dursiitoota koree fi wal-tajjii
bantoota of keessaa ni qabu

39. Extn garee…………...
2) Hojiin Agarsiisa (Demonstration)
 Hojii agarsiisa adeemsaa fi hojii agarsiisa bu’aa jedhamuun
iddoo lamatti qodamuu.
 Wantoota lama wal-bira qabuun ykn haala hojiimaata wanta
tokko ittiin raawwannuu bifa gareetiin gurmaa’uun hojjatama.
 Karoora baasuu (dhimmoota agarsiifaman, iddoo, bal’ina
lafaa, baay’ina qonnaan bulaa, ragaalee funaanaman, gosa
midhaanii, k.k.f), raawwachuu (facaasuu, agarsiisuu,
kunuunsuu, ragaalee fudhachuu, maloota adda addaatiin bu’aa
beeksisuu) fi to’aannoo fi hordoffii gochuu.

40. Hojii agarsiisa
bu’aa
Hojiin agarsiisa
adeemsaa

41. Extsn garee………………
3) Guyyaa daawwannaa dirree
• Maloota ittin bu’aa hojii agarsiisa
tokko ittin beeksifnu fi fudhana
tekinoloojii tokko kan itti
mirkaneessinu dha.
• Karoora (tekinoloojii
daawwatamuu, iddoo
daawwatamuu, namoota
hirmaatan, meeshaalee nuu
barbaachisan, fi k.k.f dha)
• Raawwachuu (ibsa waa’ee
daawwannaa dirree, gaaffile
kaasuu fi deebisuu, yaada
fudhachuu, ragaa qabachuu, k.k.f
dha)

42. Extsn garee…………….
4) Daawwannaa (Tour)
• Mala ittin qonnaan bultootni
feedhii qaban gareen ijaaramuun
dura bu’uummaa hojjataa
miisoomaattin iddowwaan (qe’ee
qorannoo, qe’ee WLQB, qe’ee
hojiin agarsiisaa) beekumsa
hojimaata haaraa jiran ilaaluu fi
daawwachuu dha.
• Iddoo daawwatamuu filachuu,
muuxannoo argatan qooduu,
suuraa fudhachuu, tekinoloojii
fudhachuu, meeshaalee
barbaachisan kan akka konkoolataa
qophessuun karoorsuu fi
raawwachuun barbaachisaa dha.

43. Mala Ekisteenshinii Sub-
Qunnamtii

44. Mala Ekisteenshinii Sub-Qunnamtii
 Mala oodeeffannoo tekinoloojii qonnaa haawaasa bal’aa yeroo
wal-fakkata fi gabaaba tahee tokko keessattii biraan gahu.
 Maaluummaa garee fi nama dhuunfaa osoo keessaa hin
galchiin, haasa’a namoota muraasa kan akka hojjata
miisoomaa fi oggeeyyoota qonnaatiin kan raawwatamuu dha.
 Baay’inni dhaggeeffatoota baay’ee guddaa kan tahe dha. FKn.
Baay’inni xiiqqaan miseensoota wal-gahii haawaasa (100) fi
miseensoota duula hojii (1000) tahu ni danda’uu.

45. Extsn sub-qunnamtii………………..
 Faayidaa Maloota Ekisteenshinii Sub-Qunnamtii
 Hubannoo waliigalaa haawaasaf umuuf fayyada
 Beekumsa qonnaa fi haala jijjiirama yaada dabarsuuf
 Yeroo gabaaba tahe keessaattii namoota baay’ee bira gahuuf fayyada,
 Yeroon rakkoo haatattamaa umamee ittin gabaasuuf (Fkn. Raammoo
Ameerikaa)
 Nama baay’ee bira waan ga’uuf baasiin isaa maloota kanii gadii.
 Haanqina Maloota Ekisteenshinnii Sub-Qunnamtii
 Dhunfaadhaan haawaasa hunda bira nama wal-hin qunnamsiisuu
 Duub-deebii argachuun baay’ee rakkisaa dha.
 Ajajanii waliigala yaada dhunfaa hojii irratti olchuudhaaf gufuu itti
ta’a.
 Yaada dhaggeffattoota to’aannoo gochuuf rakkisaa dha.

46. Extsn sub-qunnamtii
1) Maxxansaalee Qonnaa
 Maxxansaalee qonnaa jechuun
maxxansaalee qonnaa adda addaa
kan akka paampileetii, xalayaa
oduu, bulleetinii fi k.k.f of
keessaa kan qabu dha.
 Oodeffannoo qonnaa adda addaa
ummata bal’aaf dhiyyessuu dha.
 Afaan naannootiin, qubee
naannootiin akkasuumas
oodeeffannoo qonnaa adda
addaa wayitawaa tahan
qopheessuun dhiyyessuu dha.
• Dubbisaan keenya enyuu jedhanii
beekuun baay’ee barbaachisaa dha.
• Keessumatuu namoota dubbisuu
danda’aaniif baay’ee garii kan
tahe dha.
• Qophiin barreeffama suuraa of
keessaa qabaachuu qaba, bifa
xiqqaa fi gabaaba taheen
qophaa’uu qaba.

47. Xalayaa
oduu
Biroosharii
Poostara
Banner Joornaalii

48. Extsn sub-qunnamtii…………
2) Xalayaa naannooftuu (Circular letter)
 Xalayaa hojjataa miisoomaatiin qophaa’ee qonnaan
bultoota naannoo sanaatiif hojiiwwaan ekisteenshinnii
beeksisuu fi oodeffannoo wayitawaa waa’ee rakkinoota
qonnaa fi mana keessaa keennuuf kan tajaajiluu dha.
 Afaan naannootiin qopheessuu fi kan dubbisuu
danda’aaniif keennuun oodeeffannoo barbaachisuu
haala barbaadameen biraan gahuuf fayyada.

49. Extsn sub-qunnamtii……… • Manguddoota fi haawaasa
marii’aachisuun wanta isaan
feedhan irrattii qopheessuu dha.
• Miidiyaa qopheessuu,
warraqqaawwan raabsaman
qopheessuu fi raabsuu.
3) Duula/Campiagn
 Mala baruumsa ho’aa ummata
naannoo kakkaa’asuuf sochoosuuf
rakkoo haawwasa yeroo gabaaba
ta’ee keessattii furuuf kan fayyaduu
dha.
 Fkn. Miisooma sululaa, weerara
raammoo aramaa to’aachuu,
miidhaan bishaaniin liqqifamee
sassaabuu, k.k.f
 Akka biyyaatiis, naannootiis,
aanaatiis waggaattii yeroo tokko
akkasuumas waggaa waggaan
gaggeeffamuu danda’a.

50. Extsn sub-qunnamtii……..
4) Egizibiishinii (Exhibition)
 Tekinoloojiiwwaan qonnaa adda addaa
fi maxxansaalee qonnaa adda addaa
tahan ibsuun/agarsiisuun ummataaf
feedhii umuu fi kakkaa’asuuf fayyada.
 Namoota hundaaf mijataa dha.
 Egizibiishiniin akka ganda, aanaa,
zoonii, naannoo, biyyaa fi addunyatii
qophaa’uu danda’a.
 Iddoo, yeroo fi dheerina guyyaa
mija’awaa filachuu dha
• Nama wanta sana sirriittii ibsuu
rammadduu, dhumma leenjii fi wal-
gahii waliin wal-qabsiisanii
dhiyyeessuun ni danda’ama.

51. Extsn sub-qunnamtii……..
5) Raadiyoo
 Mala ittin namoota dubbisuu fi
barreessuu hin dandeenye, kan
naannoo magaalaa irraa fagaatanii
argamaniif oodeeffannoo
tekinoloojii qonnaa yeroo gabaaba
keessattii namoota baay’ee biraan
ga’uuf fayyada.
 Oodeffannoo wayitawaa, waa’ee
haala qilleensaa, gabaa fi weerara
dhukkuboota midhaanii fi horii
ittin dabarsuuf fayyada.
 Afaan naannootiin qopheessuun fi
dabarsuun baay’ee barbaachisaa
Raadiyoo

53. Extsn sub-qunnamtii……..
6) Teelevzhinii
 Mala ittin oodeffannoo bifa suuraa fi
sagaleetiin ummata balaaf dhiyeessuu
dha.
 Afaan naannootiin qopheessuu fi
dhiyyeessuun baay’ee barbaachisa
dha.
 Iddoo ifaan jiruuti malee baay’ee
rakkisaa dha. Sababa kanaaf, q/bulaan
baay’een hin qabu.

54. Guyyaa Ayyaanna Q/Bulaa Sangantaa OBN’iin Darbe
 ......4. Mechara Agricultural Research CenterVideo of
McARCMechara ARC field day on OBN News 2010.TS

55. Extsn sub-qunnamtii……..
 Maloota oodeffannoo qonnaa ammayyawwaa:-
Intarneetii (feesbuukii, weebsaayitii, )
Telle konfaransii
Vidiyoo konfaransii

56. Extn sub-qunnamtii………..

57. Maloota ekisteenshinii ammayyawwoo
Vidiyoo KonfaransiiTelee Konfaransii

58. Maloota walittii makuun fayyadamuu
 Namoonii maloota adda addaa walittii makuun
fayyadamuun baay’ee barbaachisaa dha.
 Namooni kan yaadatan:
 20% wanta dhaga’aan
 30% wanta argan
 50% wanta dhaga’aan fi argan
 80% wanta jedhame
 90% wanta jedhame fi wanta hojjatan

59. Maloota walittii makuun fayyadamuu
 Namoonii maloota adda addaa walittii makuun
fayyadamuun baay’ee barbaachisaa dha.
 Namooni kan yaadatan:
 20% wanta dhaga’aan
 30% wanta argan
 50% wanta dhaga’aan fi argan
 80% wanta jedhame
 90% wanta jedhame fi wanta hojjatan

60. Galmi Keenya…………….…
Late
Adopters
Late
Majority
Early
Adopters
Early
Majority
Innova
tors
Rincica
/Resistor
s
2
%
14
%
34
%
34
%
10
%
6
%