Tungumálatorgið. Þekkingarmiðja og upplýsingavefur. Fyrirlestur á Málþingi Íslenskustofu, 27. janúar 2010.
Höfundar: Sigurbjörg Jóhannesdóttir og Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir
Erindi flutt á málþingi um náttúrufræðimenntun. 17.-18. apríl 2015.
Í erindinu munum við fara yfir niðurstöður spurningalista um ýmsa þætti í kennslu náttúrufræði í grunnskólum. Listinn var sendur út vorið 2014 og 156 kennara svöruðu honum. Niðurstöður gefa yfirlit yfir aðstöðu, kennslugögn, námsmat og kennsluaðferðir sem nýtt eru. Einnig um menntun, þekkingu og viðhorf náttúrufræðikennara.
Erindi flutt á málþingi um náttúrufræðimenntun 17.-18. apríl 2015.
Erindið byggir á lýsingum kennara á kennslustund þar sem upplýsingatækni var notuð. Árið 2009 var safnað 73 lýsingum og 48 lýsingum 2015. Lýsingarnar sýna að notkun á upplýsingatækni styður meira og minna við ríkjandi kennsluhætti, með örfáum undartekningum. Í erindinu veltum við upp hugleiðingum um það hvernig upplýsingatækni gæti stutt við náttúrufræðinám á 21. öldinni og hvernig það samsvarist þörfum og heimi nemenda, hugmyndum um hvaða vísindi séu kennd í skólum og tækniþróun.
Viðarmiðlun framtíðar, erindi haldið á alþjóðlegri ráðstefnu um Ísland og skóga, 28. apríl, 2011. Loftur Jónsson, Fylkesskogmeister í Hordaland í
Noregi.
Tungumálatorgið. Þekkingarmiðja og upplýsingavefur. Fyrirlestur á Málþingi Íslenskustofu, 27. janúar 2010.
Höfundar: Sigurbjörg Jóhannesdóttir og Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir
Erindi flutt á málþingi um náttúrufræðimenntun. 17.-18. apríl 2015.
Í erindinu munum við fara yfir niðurstöður spurningalista um ýmsa þætti í kennslu náttúrufræði í grunnskólum. Listinn var sendur út vorið 2014 og 156 kennara svöruðu honum. Niðurstöður gefa yfirlit yfir aðstöðu, kennslugögn, námsmat og kennsluaðferðir sem nýtt eru. Einnig um menntun, þekkingu og viðhorf náttúrufræðikennara.
Erindi flutt á málþingi um náttúrufræðimenntun 17.-18. apríl 2015.
Erindið byggir á lýsingum kennara á kennslustund þar sem upplýsingatækni var notuð. Árið 2009 var safnað 73 lýsingum og 48 lýsingum 2015. Lýsingarnar sýna að notkun á upplýsingatækni styður meira og minna við ríkjandi kennsluhætti, með örfáum undartekningum. Í erindinu veltum við upp hugleiðingum um það hvernig upplýsingatækni gæti stutt við náttúrufræðinám á 21. öldinni og hvernig það samsvarist þörfum og heimi nemenda, hugmyndum um hvaða vísindi séu kennd í skólum og tækniþróun.
Viðarmiðlun framtíðar, erindi haldið á alþjóðlegri ráðstefnu um Ísland og skóga, 28. apríl, 2011. Loftur Jónsson, Fylkesskogmeister í Hordaland í
Noregi.
Torg sem vettvangur símenntunar MenntaMiðja og Torgin
Erindi á: LÆRDÓMSSAMFÉLAGIÐ Samstarf og samræða allra skólastiga, Ráðstefna um menntavísindi - Akureyri, 4. október 2013
Meðhöfundar: Tryggvi Thayer, Þorbjörg Þorsteinsdóttir og Hanna Rún Eiríksdóttir
Torg sem vettvangur símenntunar: Menntamiðja og torgin. Kynning á Lærdómssamfélagið, Samstarf og samræða allra skólastiga, Ráðstefna um menntavísindi, Akureyri 4. Október 2013 Svava Pétursdóttir
Nýdoktor Menntavísindasvið HÍ
verkefnastjóri Náttúrutorgs
Tryggvi Thayer, Þorbjörg Þorsteinsdóttir og Hanna Rún Eiríksdóttir
Hefur aðalnámskrá áhrif á náttúrufræðikennslu?
Menntakvika 2. október 2015
Svava Pétursdóttir, nýdoktor og verkefnastjóri
Allyson Macdonald, prófessor
Gunnhildur Óskarsdóttir, dósent
Aðalnámskrá frá 2011/2013 kallar eftir víðari nálgun við kennslu náttúrufræði en áður hefur verið með meiri þverfaglegum vinnubrögðum, sjálfbærni sem lykilhugtak og læsi á vísindi og tækni. Einnig er aukin áhersla á leikni nemenda og hæfni auk þess sem val, bæði nemenda og kennara, á innihaldi og aðferðum ætti að aukast. Markmið erindisins er að skoða áhrif aðalnámskrár á kennslu og þá hvort þættir eins og framboð námsefnis, fagþekking kennara og áhugi vegi þar sterkar. Erindi þetta er hluti af stærra verkefni þar sem markmiðið er að skoða stöðu náttúrufræðimenntunar í grunnskólum og að hvaða leiti aðalnámskrá grunnskóla er komin til framkvæmda. Þessi hluti rannsóknarinnar byggir á spurningalistakönnun sem send var á alla skóla landsins vorið 2014. Sambærileg könnun var lögð fyrir árið 2007 sem gefur samanburð. Áherslan er á námsumhverfi, kennsluaðferðir, námsmatsaðferðir, aðstöðu til kennslu og viðhorf kennara. Niðurstöður benda til þess að kennarar hafi jákvæð viðhorf til námskrárinnar, þó sterkar skoðanir í aðra átt heyrist. Svo virðist sem aðalnámskrá hafi áhrif á hvað og hvernig sé kennt en að innleiðinging gerist hægt og að þættir eins og aðföng, viðhorf kennara og hæfni hafi sterkari áhrif en fyrirmæli námskrár á kennslu í náttúrugreinum.
Kynning á verkefninu ,,Samstarf kennara til eflingar náttúrufræðikennslu". Flutt á ráðstefnunni Vaxtarsprotar í skólastarfi http://www.skolathroun.is/?pageid=94 10. nóvember 2012
Í tilefni af alþjóðlegu ári skóga árið 2011 hafa Skógræktarfélag Íslands og Arion banki gefið út kortið ,,Rjóður í kynnum“ en í því er að finna upplýsingar um 50 áhugaverða útivistarskóga um land allt. Skógarnir eru af öllum stærðum og gerðum, langflestir í alfaraleið og margir í næsta nágrenni við helstu þéttbýlisstaði. Þeir eru því upplagðir áningarstaðir fólks sem á leið um landið. Eins og nafn kortsins gefur til kynna er megintilgangur þess að vekja athygli landsmanna á skógunum og hvetja þá til að staldra þar við og eiga ánægjulegar stundir í skjóli trjáa. ,,Rjóður í kynnum“ er kjörinn ferðafélagi hvort sem fólk hefur brennandi áhuga á útivist og náttúruskoðun eða er aðeins að leita að fallegum stað til að teygja úr stirðum leggjum eftir langa ökuferð.
Torg sem vettvangur símenntunar MenntaMiðja og Torgin
Erindi á: LÆRDÓMSSAMFÉLAGIÐ Samstarf og samræða allra skólastiga, Ráðstefna um menntavísindi - Akureyri, 4. október 2013
Meðhöfundar: Tryggvi Thayer, Þorbjörg Þorsteinsdóttir og Hanna Rún Eiríksdóttir
Torg sem vettvangur símenntunar: Menntamiðja og torgin. Kynning á Lærdómssamfélagið, Samstarf og samræða allra skólastiga, Ráðstefna um menntavísindi, Akureyri 4. Október 2013 Svava Pétursdóttir
Nýdoktor Menntavísindasvið HÍ
verkefnastjóri Náttúrutorgs
Tryggvi Thayer, Þorbjörg Þorsteinsdóttir og Hanna Rún Eiríksdóttir
Hefur aðalnámskrá áhrif á náttúrufræðikennslu?
Menntakvika 2. október 2015
Svava Pétursdóttir, nýdoktor og verkefnastjóri
Allyson Macdonald, prófessor
Gunnhildur Óskarsdóttir, dósent
Aðalnámskrá frá 2011/2013 kallar eftir víðari nálgun við kennslu náttúrufræði en áður hefur verið með meiri þverfaglegum vinnubrögðum, sjálfbærni sem lykilhugtak og læsi á vísindi og tækni. Einnig er aukin áhersla á leikni nemenda og hæfni auk þess sem val, bæði nemenda og kennara, á innihaldi og aðferðum ætti að aukast. Markmið erindisins er að skoða áhrif aðalnámskrár á kennslu og þá hvort þættir eins og framboð námsefnis, fagþekking kennara og áhugi vegi þar sterkar. Erindi þetta er hluti af stærra verkefni þar sem markmiðið er að skoða stöðu náttúrufræðimenntunar í grunnskólum og að hvaða leiti aðalnámskrá grunnskóla er komin til framkvæmda. Þessi hluti rannsóknarinnar byggir á spurningalistakönnun sem send var á alla skóla landsins vorið 2014. Sambærileg könnun var lögð fyrir árið 2007 sem gefur samanburð. Áherslan er á námsumhverfi, kennsluaðferðir, námsmatsaðferðir, aðstöðu til kennslu og viðhorf kennara. Niðurstöður benda til þess að kennarar hafi jákvæð viðhorf til námskrárinnar, þó sterkar skoðanir í aðra átt heyrist. Svo virðist sem aðalnámskrá hafi áhrif á hvað og hvernig sé kennt en að innleiðinging gerist hægt og að þættir eins og aðföng, viðhorf kennara og hæfni hafi sterkari áhrif en fyrirmæli námskrár á kennslu í náttúrugreinum.
Kynning á verkefninu ,,Samstarf kennara til eflingar náttúrufræðikennslu". Flutt á ráðstefnunni Vaxtarsprotar í skólastarfi http://www.skolathroun.is/?pageid=94 10. nóvember 2012
Í tilefni af alþjóðlegu ári skóga árið 2011 hafa Skógræktarfélag Íslands og Arion banki gefið út kortið ,,Rjóður í kynnum“ en í því er að finna upplýsingar um 50 áhugaverða útivistarskóga um land allt. Skógarnir eru af öllum stærðum og gerðum, langflestir í alfaraleið og margir í næsta nágrenni við helstu þéttbýlisstaði. Þeir eru því upplagðir áningarstaðir fólks sem á leið um landið. Eins og nafn kortsins gefur til kynna er megintilgangur þess að vekja athygli landsmanna á skógunum og hvetja þá til að staldra þar við og eiga ánægjulegar stundir í skjóli trjáa. ,,Rjóður í kynnum“ er kjörinn ferðafélagi hvort sem fólk hefur brennandi áhuga á útivist og náttúruskoðun eða er aðeins að leita að fallegum stað til að teygja úr stirðum leggjum eftir langa ökuferð.
Morgunblaðið gaf út sérblaðið Ár skóga 29. apríl, 2011. Í blaðinu er að finna yfirgripsmikinn og skemmtilegan fróðleik í tengslum við íslenska skógrækt og gróðurfar.
Margt smátt gerir eitt stórt og íslenski skógurinn er farin að gefa af sér bæði nytjavið og við sem nýtist til listsköpunar. Njótið myndanna og sannfærist.
2. Skógur í skólastarfi
• Skólaskógar
• Nám- og námsaðferðir
• Reynsla af LÍS starfi
• Þverfagleg nálgun
• Framtíðarhorfur
30/04/2011 Ólafur Oddsson 2
3. Lesið í skóginn- með skólum
Skólaþróunarverkefni í 10 ár
Formlegt samstarfsverkefni
30/04/2011 Ólafur Oddsson 3
4. Skólaskógar - (grenndarskógar)
• Eru í göngufæri frá skólanum
• Skólar gera samning um afnotin
• Fá aðgang að LÍS- fræðslu og stuðningi
• Aðstoð við uppbyggingu og nýtingu
• Fá aðstoð við gerð nytjaáætlunar
• Eru einnig opnir almenningi
• Eru mis stórir og ólíkir
• Eru um leið hverfisskógar
30/04/2011 Ólafur Oddsson 4
5. Skólaskógar…
Auka fjölbreytni í skólastarfi
Styðja við einstaklingsmiðað nám
Styðja við þátttökunám
Bjóða upp á rannsóknarnám
Styðja við nám í nærumhverfi
Ýta undir heilbrigði nemenda
Skapa mikilvæg tengsl við náttúru
Auðvelda að ná markmiðum námskrár
30/04/2011 Ólafur Oddsson 5
6. Kostir skógarins í skólastarfi
Skapandi og fjölskrúðugt umhverfi
Fjölbreytt lífríki og fræðandi
Fjölbreyttur þroskavettvangur
Heilsulind sem eykur lífsgæði
Getur tengst öllum námsgreinum
Rík efnisauðlind
Veitir margs konar skjól
Er hjartastöð útinámsins allt árið
Jafnframt hátíðarsalur skólans
30/04/2011 Ólafur Oddsson 6
7. Uppeldisleg markmið og sýn
Það er mikilvægt að nemendur kynnist
því og skilji af hverju sjálfbær umhirða skógar
er mikilvæg fyrir náttúru, mannlíf, menningu og
efnahag þjóðarinnar og í hnattrænu tilliti
30/04/2011 Ólafur Oddsson 7
9. Nám í skógi hentar öllum
Allir eiga að geta unnið á sínum forsendum
Virk þátttaka í raunverulegum verkefnum
Rannsaka, prófa, uppskera, fá þekkingu og reynslu
Þefa, heyra, sjá, snerta, finna...skapa
Sýna frumkvæði, vinna saman, bera ábyrgð
Ná samfellu í námi, reynslu og þroska
Leikur, nám, áhugi, forvitni, gildi/ virðing
Vinna að ólíkum verkefnum í sama umhverfi
30/04/2011 Ólafur Oddsson 9
10. Samþætt nám í skógi
• Samþætt nám tengist mörgum fögum samtímis
• Stærðfræði- mælingar, lífsleikni, samvinna,
trjátegundir, hreyfing, nákvæmni, tækni,
kortalestur, tölvuvinna....
• Lestrarnám/ lífsleikni- tengt tegundum eða
fyrirbærum í skógi, skynræn upplifun og
tjáning í texta eða mynd
• Náttúrufræði- tegundir, tálgun, heimilisfræði..
30/04/2011 Ólafur Oddsson 10
11. Skógaráherslur aðalnámskrár…
Kynnast m.a. ferskum viðanytjum, tálgutækni
og trjátegundum...
Ný aðalnámskrá
Læsi, sjálfbærni, lýðræði og mannréttindi,
jafnrétti og sköpun = sóknarfæri !
Útinám er ekki sérstakt fag- heldur fræðigrein
30/04/2011 Ólafur Oddsson 11
12. Meðal 22 grunnskóla sem eru með samning um
grenndarskóg í Reykjavík
30/04/2011 Ólafur Oddsson 12
13. Niðurstöður m.a.
• flestir segja að námið sé samþætt
• námið sé reglubundið og tengt skólanámskrá
• verkefnisstjórn heldur utan um útinámið
• námið er drifið áfram af áhugasömum kennurum
30/04/2011 Ólafur Oddsson 13
14. Er þörf fyrir einhverja ákveðna tegund af
fræðslu/starfsþjálfun frekar en aðra vegna
útinámsins?
Nei Já, hvaða?
3
11
30/04/2011 Ólafur Oddsson 14
15. Helstu óskir skólanna um aðstoð
• Vantar aðstoð við uppbyggingu á aðstöðu
• Meiri skógartengda fræðslu og hvatningu
• Aðstoð við útvegun á efni og leiðbeiningar um
skógarnytjar á vettvangi
• Koma upp veftækum verkefnabanka
• Aðstoð við að fylgja eftir markmiðum um
sjálfbæra þróun
30/04/2011 Ólafur Oddsson 15
16. …dæmi um aðstoð við skóla…
Aðstoða við útvegun
á efni í eldstæði,
bekki, stafi o.fl.
30/04/2011 Ólafur Oddsson 16
17. Nytjaáætlanir fyrir skólaskóga
Reitaskipting eftir höfuð einkennum
Gróður og jarðgerðir
Trjátegundir, hæðarmæling og ástand trjáa
Sérkenni skráð og einstök verðmæti
Nytjabanki- íbætur
Aðstaða, stígar og kennslurjóður
30/04/2011 Ólafur Oddsson 17
19. Skólaskógarkortið
• Geymir mikilvægar fagupplýsingar
• Auðveldar skipulag námsins
• Jafnar álagið í skólaskóginum
• Nytjar og umhirða markvissari
• Íbætur auðveldari
• Friðun og verndun skírari
• Uppbygging á aðstöðu auðveldari
30/04/2011 Ólafur Oddsson 19
20. 10 ára þróunarstarf LÍS- segir..
• Að þverfaglegt samstarf er nauðsynlegt
• Að vinna með skólum en ekki fyrir og
byggja þannig upp sjálfbæra reynslu
• Mikilvægt að virkja foreldra og
nærsamfélag í vinnu í skóginum
• Að skógfræðileg aðstoð er nauðsynleg
• Að fræðsla með þátttökunámi er leiðin
• Að samfella sé í útináminu
30/04/2011 Ólafur Oddsson 20
21. Lesið í skóginn- með skólum
Skógrækt ríkisins
Kennaraháskóli Íslands/HÍ
Menntasvið/Umhverfissvið R og
þátttökuskólarnir hafa þróað útinámið
30/04/2011 Ólafur Oddsson 21
22. Hvernig viljum við halda áfram?
Hvaða hagsmunir liggja í því að efla
skógartengt útinám í skólastarfi?
Er það e.t.v. skylda okkar?
Ættu skógræktaraðilar að taka höndum
saman um að efla skólastarf í skógi?
30/04/2011 Ólafur Oddsson 22
23. Eftir 10 ára þróunarstarf...
vitum við hvernig má ná árangri !
Takk fyrir!
30/04/2011 Ólafur Oddsson 23