2. KENMERKEN VAN DE KOUDE OORLOG
• Dreiging atoomoorlog
• Wapenwedloop
• Communusme tegen Kapitalisme
• Vs tegen SU
Gebaseerd op wederzijds wantrouwen
Conflicten waren buiten grondgebied van de VS
en SU, Vandaar de naam Koude Oorlog (Churchill
kwam met deze naam)

3. SOVJET-UNIE ONDER LENIN (1817-1924)
Leninisme/marxisme
Het communisme van Lenin was uit op een wereldrevolutie
Alles is van iedereen

4. VERDILING VAN DUITSLAND (WEST-OOST)
• De Duitse deling is veroorzaakt door de verdeling na de tweede
wereldoorlog van de wereld in twee machtsblokken
• De ervaring met Duitsland in de twintigste eeuw waren voor de
omringende landen niet positied. (eerste en tweede wereldoorlog weden
gezien als door Duitsland veroorzaakt)

5. ATOOMBOM
Bedoeld om:
• Japan onder druk te zetten, het veroveren van Japan zou teveel
Amerikanen kosten
• Su- afschrikken
1949: SU ook een atoombom

6. 1949
• Su een atoombom
• China werd communistisch (red scare)
• Berlijnse blokkade
• NAVO opgericht
• BDR en DDR
Navo: Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, opgericht nadat de SU de oor de
westerse geallieerden bezette zones van Berlijn blokkeerde. De NAVO is een
defensieve organisatie met her doel de lidstaten bij een aanval te verdedigen. Een
aanval op 1 van de landen werd beschouwd als een aanval op eigen land. Later werd
het doel verschoven naar bescherming tefen eventuele aanval van het Waschaupact.
HET GROOTSTE DOEL WAS DAT ER GEEN OORLOG ZOU KOMEN IN EUROPA
Waschaupact: doel was het communisme in de Russische invloedsfeer beschermen.
Tegenhanger van de NAVO.

7. HET WANTROUWEN
Tussen oost en west,
Ontstond door de oprichting van de Sovjet-Unie
Oorzaken toename van het wantrouwen tussen Oost en West:
• Het Communistisch worden van staten in Oost-Europa
• Het aannemen van de Trumanleer door de VS
• Uitvoering Marshallplan
Trumanleer: Met de Trumanleer wilden de Amerikanen het communisme dus indammen. Dit is de zogenaamde
containment. Deze indamming is in het begin een succes maar later blijkt het toch niet helemaal te werken. Deze leer
werd door De Sovjet-Unie (namelijk) gezien als de verklaring van de oorlog aan het communisme. De Koude Oorlog
was nu echt begonnen.
Marshallhulp: Economische hulp van de Vs aan landen in Europa zodat ze niet voor het communisme zouden
kiezen
Het economische doel van het plan was om meer wereldhandel te krijgen en een beter geldverkeer tussen alle
landen. Dit had dus voordelen voor Europa en zeker voor de VS zelf
Het marschallplan was ook tegen de SU en het communisme

8. Chroetsjov en Kennedy hebben een hoofdrol gespeeld bij de Berlijnse muur en de
Cuba crisis
De belangrijkste reden om de Berlijnse muur te bouwen was om te voorkomen dat
miljoenen Oost-Duitsers naar het Westen vluchtten via Berlijn
Cuba crisis: Cuba was communistisch. Amerika ontdekte da daar door de SU
lanceerbasissen werden gebouwd geschikt voor atoomwapens.
Koude oorlog conflict omdat:
-buiten VS SU grondgebied
-conflict kapitalisme tegen communisme
-gepaard gaande met een wapenwedloop
-dreiging van een atoom oorlog

9. EINDE VAN DE KOUDE OORLOG
De grootste reden voor Gorbatsjov om een einde te maken aan de koude
oorlog was omdat de wapenwedloop te duur werd voor de zwakke
economie van de SU
SALT: verdrag over kernwapenbeheersing die werd gesloten tussen SU en
VS

10. LEIDERS TIJDENS DE KOUDE OORLOG
VS
Franklin D. Roosevelt (1882-1945)
Harry S. Truman (1884-1972)
Dwight D. Eisenhower (1890-1969)
John F. Kennedy (1916-1963)
Lyndon B. Johnson (1917-1963)
SU

11. GEBEURTENISSEN DIE JE KAN ZIEN ALS BEGIN
KOUDE OORLOG
1917-1920: Oktober revolutie, Communisme komt aan de macht. Er begon
een tegenstelling tussen het Communisme en Kapitalisme +
grootmachten Engeland en Frankrijk in puin
1938: Conferentie van München, Stalin was niet uitgenodigd en het westen
verkwanselde TS aan Hitler, de weg naar de SU lag open
(appeasementpolitiek)
1940-1945: Weigering van het westen om een tweede front te openen om
Hitler te bestrijden
1945: atoombom op Japan
1945: Twee nieuwe grootmachten: VS en SU (conferentie Potsdam,
Verdeling Duitsland)
1949: Begin wapenwedloop + eerste atoombom van de SU + oprichting
NAVO

12. BELANGRIJKE TIJDEN
1943: Bijeenkomst VS, UK en SU (Conferentie Therean)
1945: Begin Koude Oorlog
1947: Trumanleer
1949: NAVO
1950/3: Koreaoorlog
1955: Warschaupact
1961: Berlijnse muur
1962: Cuba crisis
1968: praagse lente
1989: in Malta einde Koude Oolog. DIE WENDE communisme meer vrijheid

14. TOTALITARISME
Bijna volledige controle van de staat op
dagelijks leven op het gebied van
politiek
cultuur
godsdienst
sociale zaken
economie
Heersende ideologie is de enig mogelijke
weg naar een betere toekomst.

15. COMMUNISME
Rusland 1917-1990
Kenmerken
 Massale ellende boeren en
arbeiders
 Beroepsrevolutionairs
 Gebaseerd op Marx
 Iedereen gelijk
 Sommigen meer gelijk dan
anderen
 Leidersbeginsel
Symbool: hamer en sikkel,
rode ster

16. MARXISME
Hoe komt de arbeider van de ellende van de uitbuiting en onderdrukking in de
hemel van de klassenloze maatschappij.
Socialisme is streven naar het ideaal dat de gemeenschap alle
productiemiddelen bezit en –via haar vertegenwoordigers – beheert.
De opbrengst van de productie moet zodanig worden verdeeld dat ieder een
redelijk aandeel ontvangt
Twee klassen:
heersende
klasse/kapitalisten/uitbuiters/machthebbers/rijke
bovenlaag
arbeidende
klasse/proletariaat/onderdrukten/machtelozen/arme
onderlaag
Proletarische revolutie

17. INDIRECTE OORZAKEN RUSSISCHE REVOLUTIE
Kloof rijk-arm
Autocratie tsaar
 SDAP
 Mensjewieken:
(minderheid) eerst
industrie, dan revolutie
 Bolsjewieken
(meerderheid):
meteen revolutie, dus
met boeren en
arbeiders
 revolutie

18. DIRECTE OORZAAK
WOI
Problemen door
oorlog alleen maar
groter
Honger
Dood en ellende
Opstanden
Blunders tsaar
Geen goede
regering

19. 18-5-2014
DE SOVJETUNIE ONDER LENIN
1917-1924
Maatregelen Lenin:
 Bolsjewieken worden de
communistische partij
 Andere partijen verboden
 Rusland wordt de Unie van
Sovjetrepublieken
 Wereldrevolutie
 Terreur
 Gelijke rechten voor vrouwen
 Kerk verloor macht en
bezittingen
 Boeren kregen grond
 Fabrieken aan de arbeiders

20. 18-5-2014
STALIN 1925-1940
Stalin wilde:
 Alleenheerschappij
 Socialisme in 1
land
 Achterstand op het
westen inhalen
 Communisme/soci
alisme
 Sterke militaire
mogendheid

21. 18-5-2014
STALIN EN DE LANDBOUW
Industrie kost geld
Wie heeft kapitaal?
 Rijke boeren: koelakken
Hoe?
 Collectivisatie
Alle boerderijen in een
streek samen in 1 grote
gemeenschappelijke
boerderij
Kolchozen en
sowchozen
Efficiënt en goedkoop
 5 jarenplannen
Vernietig de

22. 18-5-2014
REACTIE VAN DE BOEREN
Koelakken:
 Altijd hard gewerkt
 Veel geïnvesteerd
 Mooi vee en gereedschap
 Eigen baas
 Verkocht op vrije markt
NOOIT NAAR DE KOLCHOZ!!
Landarbeiders
 Geen verantwoordelijkheid meer
 Veiligheid
 Vast loon
 Eten
Liever vandaag dan
morgen

23. STALIN EN DE INDUSTRIE
Kapitaal koelakken naar
zware industrie
 Tractoren
 Infrastuctuur
 Wapens
 Grondstoffen
Staat bepaalde wat en
hoeveel er
geproduceerd werd =
planeconomie
 Geen verspilling
 Geen tekorten
5 jarenplan voor landbouw
en industrie
1e: 1928-1933
Jaar Tractor
en
Graan
1928 100 100 ton
1929 150 120
1930 200 150
1931 220 175
1932 500/67
0
200/54
5

25. WOII
Geallieerden
VS
SU
Eng
Fr
Driehoek
Nazi-Duitsland
Italië
Japan

26. WANTROUWEN
Westen
Angst voor
communisme
Angst voor
wereldrevolutie
Angst voor
economische
crisis
SU
Angst voor
kapitalisme
Appeasement
Angst voor
kapitalistisch
westen aan de
westgrens
Westen komt SU
niet helpen
Atoombom

27. CONFERENTIE VAN POTSDAM JULI 1945
demilitarisatie,
denazificatie en
democratisering
van Duitsland
Duitsland en
Berlijn verdeeld
in vier
bezettingszones
Oder-Neissegrens
Herstelbetalingen

28. ATOOMBOM
Begin wapenwedloop
Redenen gebruik:
 Veroveren Japan zou te
veel Amerikanen kosten
 Veroveren Japan zou te
veel Japanse levens
kosten
 Japan onder druk zetten
 SU afschrikken
 Voorsprong op SU
1949: SU had
atoombom
Red Scare

30. MILITAIR: E C O N O M I S C H :
kan de een de ander
verslaan?
 te ver ( 7000 km )
 niet voldoende
mankracht om
tegenstander te verslaan
en te bezetten
 Atoombom alleen in VS
en nog niet echt van
betekenis
 Oorlogsmoeheid
kan de een de ander
met economische
middelen
(handel/leningen/
giften)
zijn wil op
leggen?
KRACHTSVERHOUDINGEN SU-VS IN 1945

31. CONCLUSIE: VS KAN DE SU NIET
MILITAIR VERSLAAN, MAAR WEL
ECONOMISCH ZIJN WIL OPLEGGEN
EN ZO INVLOED KRIJGEN
VS SU
Volop draaiend
machinepark
Machinepark verwoest
door Duistland
Consumptiegoederenind
ustrie
Militaire goederen
industrie
Nauwelijks schade door
oorlog
Niets staat meer
overeind
Kapitaal zat ???

32. SITUATIE IN 1945
1945

33. KOUDE OORLOG
VS-SU
Kapitalisme –
communisme
Democratie-
democratie
Gebaseerd op
wederzijds
wantrouwen
Gepaard gaande met
 conflicten buiten
grondgebied VS en
SU
 wapenwedloop

34. IRON CURTAIN 1946
Churchill
Fulton
SU heeft Oost-
Europa
ingepikt
Communisme
rukt op
Europa verdeeld

35. ANGST VOOR ELKAAR
VS: Trumanleer
Communisme
indammen
Economisch
Marshallhulp
Militair
Navo

41. WAPENWEDLOOP

43. 1. BERLIJN 1948-1949
West-Berlijn
krijgt
Marshallhulp
Kapitalistische
etterpuist in
SU-zone
Stalin blokkeert
toegangswege
n
Luchtbrug

45. S U H E E F T E E N
A T O O M B O M
C H I N A W O R D T
C O M M U N I S T I S C H
2. 1949

46. 1949
VS: Koude
Oorlog
beneden het
vriespunt
China wordt
communistisch
Berlijnse Blokkade
Gevaar van
uitbreiding
Containment in Azië
Proletariërs aller landen, oriënteert U!

47. 3. KOREA 1950-1953
1945:
Noord-Korea bezet
door SU:
communistisch
Zuid-Korea bezet
door VS:
kapitalistisch
1950:
Noord-Korea wil 1
communistische
staat
Valt Zuid-Korea
binnen….
38e
breedtegraad

48. Invasie:
doel 1 verenigd
communistisch
Korea
Troepen van
Verenigde
Naties, o.l.v de
VS vallen aan
Doel: 1 verenigd
kapitalistisch
Korea
De Chinezen
komen en
worden weer
verdreven
Wapenstilstand:
Status quo
Fases in de Koreaanse oorlog 1950-1953

49. REACTIE IN DE VS
Paniek in de VS –
‘red scare’,
McCarthyism
regering-Truman
onder druk –
‘soft on
communism’
Angst voor
domino-effect:
verspreiding van
communisme in
Azië

50. JOSEPH MCCARTHY 1949-1954
Red Scare
 Angst in samenleving,
media en politiek dat het
communisme de orde in
de VS zou vernietigen
Republikeins senator
Hele samenleving
dankzij Democraten
vol met
communisten
Ook leger
 Slaat terug

51. MCCARTHYIS
M
Vrijheid van
meningsuiting.
Het vuur in de
toostrsvan het
vrijgeidsbeeld
wordt geblust
door de
anticommunist
ische hysterie
Fire!

53. EVEN TERUG NAAR 1949
SU atoombom
China
communistisch
Berlijns blokkade
NAVO opgericht
West-Duitsland
wordt BRD
Oost-Duitsland
wordt DDR

54. DE JAREN VIJFTIG
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A 1 9 4 5 - 1 9 6 8 54
Dieptepunt in
Koude Oorlog
Maar:
1953: Stalin sterft
Destalinisatie
1956
Vreedzame co-
existentie
Eerste
topconferentie
oost en west

55. DESTALINISATIE 1956
Machtstrijd
Nikita Chroetsjov
Rede tot
partijcongres
 ‘geheime rede’
 Stalin had alles fout
gedaan
 Landbouw verwaarloosd
 Einde aan
persoonsverheerlijking
 Naam Stalin overal
verwijderd
Via Polen naar
westen

56. EINDE VAN DE ROMMELMARKT
Alles moet weg

57. HET IS AFGELOPEN MET DE VERHEERLIJKING VAN
STALIN!

58. GEVOLGEN DESTALINISATIE
Oost-Europa:
Erkenning van
recht om eigen
weg naar het
socialisme te
volgen
Geen terreur
Geen
onderdrukking
Vrijheid?

59. HONGAARSE OPSTAND 1956
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A 1 9 4 5 - 1 9 6 8 59
Aanloop tot de
crisis
 1948: communistische
staat o.l.v partijleider
Rákosi
 Partijen door druk van
SU opgeheven
 Sovjetisering
 Zuiveringen
 Premier Nagy wilde
meer vrijheid en
welvaart maar werd
afgezet

60. HONGAARSE OPSTAND 1956
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A 1 9 4 5 - 1 9 6 8 60
Destalinisatie
Kunstenaars, journalisten, geleerden, technici en
vooral ontgoochelde jongeren richtten de
Schrijversbond op
Binnen de partij ontstond oppositie
Studenten en arbeiders volgden
16 eisen
Vrijheid
Terugtrekken Sovjettroepen
Verkiezingen
Hervormingen in economie

61. REACTIE COMMUNISTISCHE PARTIJ
Leger grotendeels
pro-opstand
Regering roept
Russische steun in
Schrijversbond roept
westen op tot steun
Russen sturen
100.000 man en
2000 tanks
Opstand bloedig
neergeslagen
Westen grijpt niet in

62. GEVOLGEN
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A 1 9 4 5 - 1 9 6 8 62
Meeste verzet van
arbeiders
Men houdt een week
stand
Regering Nagy
afgezet
200.000 Hongaren
vluchten o.a naar
Nederland
Anticommunisme
aangewakkerd
Heksenjacht op
communisten in
VS
Hongaarse vluchtelingen

63. NEDERLANDSE REACTIE
4 nov 1956:
Bestorming van
Felix Meritis
 Partijgebouw van de
CPN
 Redactiekantoor ‘de
Waarheid’
De Waarheid
kapot, Felix op
slot
Boycot
Olympische
Spelen
Melbourne

64. O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A 1 9 4 5 - 1 9 6 8 64
KOUDE OORLOG CONFLICT?
Kapitalisme –
communisme
Buiten
grondgebied
VS en SU
Geen
betrokkenheid
westen
Binnen
Russische
invloedssfeer
Geen
wapenwedloop

66. CONTAINMENT VAN DE SU
Stemmen met de
voeten
 Kader
 Rijken
 Kunstenaars
DDR + SU: vlucht
stoppen
Muur dwars door
Berlijn
 Antifascistische
Schutzwall

67. OOST-DUITSERS VLUCHTEN NAAR WEST-DUITSLAND
Aantallen vluchtelingen van Oost- naar West-Duitsland
1949 129.245
1951 165.648
1953 331.396
1954 184.198
1955 252.870
1956 279.189
1957 261.622
1958 204.092
1959 143.917
1960 199.188
1961 258.668

68. BERLIJNSE MUUR 13-08-1961

69. GEVOLGEN
Berlijn definitief
verdeeld
Geen
mogelijkheid
tot
reizen/vluchte
n
1963 Kennedy
Ich bin ein
Berliner

70. CUBACRISIS 1962

71. CUBA
Tot 1958:
 Pro-amerikaans
 Kapitalistisch
 Geen oog voor
gewone Cubanen
1958: Castro aan
de macht
 Cuba voor de
Cubanen
 Nationalisatie
 Steun van de SU
Che Guevara en Fidel Castro in
1959

72. HET RUSSISCHE PLAN
Kernwapens op
Cuba
Achterstand
gecompenseerd
Verhoging
militaire
bescherming
Cuba
VS bewegen tot
soepelere
houding in Berlijn
Checkpoint Charly Berlijn 1961

73. AANLOOP TOT DE CRISIS
CIA ontdekt
plannen voor
Russische
kernwapens op
Cuba
SU ontkent: het
zijn defensieve
wapens
VS roept troepen
op
VS maakt foto’s
van raketbases
op Cuba

75. REACTIE VS
O V E R L E G
Kennedy vergadert
met
 Adviseurs
 Vice-president
 Legertop
 Minister van defensie
 Minister van justitie
R E S U L T A A T
SU machtsmiddel in
besprekingen
rond Berlijn
VS internationale
nederlaag
DUS: KOM MAAR
MET EEN GOED
PLAN!!!!

76. MOGELIJKHEID 5
Blokkade ( min. Van justitie en broer van
Kennedy)
Geen geweld
SU onder druk
Weigeren ze dan bombardement en/of invasie
Reactie Kennedy: Briljant!!
Geheime voorbereidingen
We noemen het quarantaine

77. DE TOESPRAAK
22 oktober 1962
 Prime time
 Hele land
Inhoud
 Cuba in VS
invloedssfeer
 Dus geen kernwapens
 Quarantaine
 Harde reactie
Chicken-riding

78. EINDE VAN DE CRISIS
Druk
onderhandeld
Vaak gedreigd
Russische
schepen keren
om
SU trekt raketten
terug
Hot-line

80. OP WEG NAAR DÉTENTE = ONTSPANNING
Vreedzame
Coexistentie
Chroetsjov
Cubacrisis: oeps!
Kernstopakkoord
Hotline
Moord op Kennedy
Overleg over niet
verspreiden van
kernwapens ging
door
…………MAAR…….
.

81. DE PRAAGSE LENTE 1968
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A / P R A A G 1 9 6 8 81

82. 1 9 1 8 1 9 3 8
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A / P R A A G 1 9 6 8
Ontstaan door
zelfbeschikkin
gsrecht
Moderne
industriestaat
Stabiele
democratie
82
TSJECHOSLOWAKIJE 1918-1938
Conferentie van
München:
verraden door
Fr en Eng.
Ook SU deed
niets
NIET
UITGENODIGD

83. TSJECHOSLOWAKIJE 1948
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A / P R A A G 1 9 6 8 83
1945-1948:
 Min of meer
democratisch
 Binnen SU invloedssfeer
 Opkomst comm. Partij
1948:
 Moskou en
Tsjechoslowaakse comm
partij: staatsgreep
 Communistische
politiestaat
 Sovjetisering
 Veel communisten
teleurgesteld
Stalin en Gottwald

84. PRAAGSE LENTE 1968
Destalinisatie pas in
1968
Alexander Dubček
Wil hervormingen
 opheffing censuur
 ‘destalinisatie’
 Democratisering partij
 Radicale hervormingen:
bv oppositiepartij
Communisme met
een menselijk
gezicht

85. GEVOLGEN
Hervormingsgezi
nde regering
Actieprogramma
van de partij:
Democratisering
Vrijheden
Handelsbetrekkin
gen met westen

86. REACTIE MOSKOU
Sinds 1964 Leonid
Breznjew
Dit kan absoluut
niet!!!!
Angst voor
 Toenemende westerse
invloed
 Ingrijpen NAVO
 Uitbreiding naar andere
oost-europese landen
INGRIJPEN DUS!!!!

87. DE RUSSISCHE INVAL
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A / P R A A G 1 9 6 8 87
21 augustus:
Inval legers
Warschaupact
Hervormers:
gevangen en naar
Moskou
Hervormingen stap
voor stap
onmogelijk
gemaakt
1969: Dubcek
ontslagen
Bevolking in gesprek met Russische
tankbestuurders

88. WAAROM
O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A / P R A A G 1 9 6 8 88
SU: TS heeft zelf om
‘hulp’gevraagd
Domino-theorie
Gesteund door VS-
imperialisme
Breznjew-doctrine
Communistische
landen zijn
gelijkwaardig
1 front tegen
kapitalisme
Recht op interventie
als contra-revolutie
dreigt

89. H O N G A R I J E 1 9 5 6 P R A A G 1 9 6 8
Opstand van buiten de partij
Terugtrekking SU-troepen
Persvrijheid
Meerpartijenstelsel
Uit Warschau-pact
Neutraliteit
Partijleiding kan ontwikkelingen
niet in de hand houden
Ingrijpen SU: ca. 10.000 doden
Terug bij af
Hervorming vanuit de partij
Grotere economische vrijheid
Meer handel en toerisme met het
westen
Persvrijheid
Democratisering partij
Partij is zelf motor van de
ontwikkelingen
Ingrijpen leger SU
Repressie
Terug bij af
EEN VERGELIJKING

90. O P S T A N D E N I N O O S T - E U R O P A / P R A A G 1 9 6 8 90
EEN VERGELIJKING
Hongarije 1956 Tsjecho-Slowakije
1968
Hervorming vanuit de
partij
 Grotere economische
vrijheid
 Meer handel en toerisme
met het westen
 Persvrijheid
 Demicratiseringf partij
Partij is zelf motor van
de ontwikkelingen
 Ingrijpen leger SU
 Repressie
 Stalinist: Husak

92. EEN EINDE AAN DE WAPENWEDLOOP?
Oorzaken van Détente
Ruzie SU-China over communisme
Nederlaag VS in Vietnam
We bemoeien ons te veel met andermans
zaken
Angst voor een kernoorlog
Het kost zoveel dollars en roebels
Dus: onderhandelen……

93. SALT-I
1972
strategic arms
Iimitation talks = salt
Niet meer
intercontinentale
raketten
Stop op
luchtverdedigingss
ystemen met
raketten
Geen voordeel
halen ten koste
van de ander

94. OPNIEUW BEVRIEZING…..
1975
 SU middellange
afstandsraketten
kunnen Europa treffen
 NAVO: idem in Europa
Angst in Europa voor
kernoorlog
 Demonstraties
 Nederland: 1981 en
1983

95. HET COMMUNISME IN DE PROBLEMEN
Ontevredenheid door
 Economie stagneert
 Wapenwedloop kost veel
geld
 Corruptie
 Onvrijheid
Vanaf de jaren zestig
dissidentenbeweging
en
 stelden de maatschappelijke
problemen openlijk aan de
kaak.
CCP:
 geen antwoord meer op de
maatschappelijke problemen.
Andrej Sacharow, beroemd
dissident SU

96. POLEN
Vakbond Solidariteit
in havenstad
Gdansk eist
hervormingen
1981 staatsgreep
leger om onrust te
bestrijden
SU wil niet ingrijpen
1988 Solidariteit aan
de macht = einde
communisme
Lech Walesa

97. DE SU IN DE JAREN ‘80
M I D D E N - E N O O S T - E U R O P A 97
SU in crisis
 Economische
achteruitgang
 Stagnatie op alle
gebied
 KO kostte handen vol
geld
 Verjonging binnen
communistische partij
1985 Michael
Gorbatsjov

98. D O E L S T E L L I N G E N M I D D E L E N
M I D D E N - E N O O S T - E U R O P A
Economische groei
Communisme
handhaven, maar
versoepelen
Steun van volk om
starre
communistische
systeem te
democratiseren
Perestroika:
hervormingen op
economisch en
maatschappelijk
gebied
 planeconomie
versoepelen
Glasnost: openheid en
transparantie
 Democratisering
 vrijheid van
meningsuiting
 voorwaarde voor
perestrojka
98
WAT WIL GORBI….?

99. S U O O S T - E U R O P A
M I D D E N - E N O O S T - E U R O P A
Kritiek op centralisatie
van macht
Onafhankelijk van
Moskou
Bloei nationalisme:
conflicten en onrust
Verdeeldheid in volk en
partij
Overgang naar vrije
markt economie ging
te snel
Glasnost sloeg over
 anti-russische
gevoelens
 onafhankelijkheid van
Moskou
 Democratisering
 betere welvaart
Die
WENDE…
99
GEVOLGEN

100. 1989 DIE WENDE
Ronald Reagan in 1987: Mr. Gorbachev, tear down
this wall!

101. DE PICKNICK DIE EUROPA VERANDERDE
Augustus 1989: Minister Gyula
Horn, rechts, en zijn Oostenrijkse
collega, Alois Mock knippen het
‘IJzeren Gordijn' door aan de
Hongaars-Oostenrijkse grens.

102. OOSTENRIJK-HONGAARSE GRENS
De nacht van 10 op 11 september 1989:
Hongarije opent de grens met Oostenrijk
voor burgers van de DDR
In de daarop volgende dagen kwamen
tienduizenden Oost-Duitse burgers, via
Oostenrijk, de Bondsrepubliek binnen.

103. 40 JAAR DDR

104. VAL VAN DE MUUR 9 NOVEMBER 1989

105. OOST-DUITSERS VLUCHTEN NAAR WEST-DUITSLAND

106. M I D D E N - E N O O S T - E U R O P A 1061947

107. M I D D E N - E N O O S T - E U R O P A 1071991

108. DE VAL VAN DE SU