Tweede wereldoorlog

De
Tweede
Wereldoorlog
1939 - 1945

Wat gebeurde er hiervoor?
! 1815 – Congres van Wenen
! 1850 – Industriële Revolutie
! 1914 – Moord op FF – begin WO1
! 1917 – Russische Revolutie
! 1917 – Amerikanen doen mee aan WO1
! 1918 – overgave Duitsland + wapenstilstand
! 1919 – Vrede van Versailles

Wat gebeurde er hiervoor?
! Jaren 20 – Roaring Twenties in Amerika
! 1933 - Adolf Hitler krijgt ‘legaal’ de macht
! 1938 - Kristalnacht

Kristallnacht
‘nacht van het gebroken glas’
! 9 op 10 november 1938 – Kristallnacht
! Aanleiding?
! In heel Duitsland, Oostenrijk & Sudetenland werden
Joden aangevallen.
! Synagogen in brand gestoken
! Huizen, scholen, ziekenhuizen
! Brandweer mocht de brand niet blussen
! Goebels

1938
! Hitler voert de druk op om de nazi Arthur Seyss-Inquart
meer macht te geven in de Oostenrijkse regering.
! Zittend kanselier wil dit niet!
! Troepen naar Oostenrijk
! Seyss-Inquart krijgt uiteindelijk de macht (maart ’38)
! Aansluiting Duitsland
! Rijksstadhouder

1938
! Aansluiting met Oostenrijk tegen het
verdrag van Versailles.

1938
Sudetenland
! Woonde 2,8 miljoen ‘Duitsers’ en bevatte de
meeste natuurlijke hulpbronnen
! Hitler was aan het dreigen en overtreed het
verdrag van Versailles met annexatie Oostenrijk
& inval Sudetenland
! Engelse, Franse, Italianen en Duitsers organiseren
een conferentie om oorlog af te wenden

Conferentie van Munchen
! Verdrag tussen Frankrijk, VK, Duitsland & Italie
over toekomst Tsjecho-Slowakije. (zelf niet
aanwezig)
! Verdrag accepteerd de annexatie van
Sudetenland.
! Chamberlain: ‘There will be peace in our time’

1939
! De Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland tekenen een
niet-aanvalspact.
Molotov-Von Ribbentrop pact/Duivelspact
! Inval (west-)Polen door Nazi-Duitsland.
‘Polen heeft ons vandaag voor het erst
aangevallen op ons eigen grondgebied. Vanaf
05:45 schieten wij terug’ – Adolf Hitler

Waarom deed Hitler dit?
! Twee fronten oorlog voorkomen!

september 1939
! GB & Fr verklaren de oorlog aan Duitsland
(hadden beloofd om Polen te beschermen)
! RAF begint met bombardementen Duitse vloot
! SU valt Oost-Polen binnen (zoals afgesproken)

Finland (e.a.)
! Sovjet-Unie bezet Finland, Estland, Letland,
Litouwen

1940
! Nazi’s hebben ijzer nodig.
! Route veiligstellen.
! Eerst Denemarken (Luftwaffe)
! Dan Noorwegen.

1940
! Nederland, Belgie & Luxemburg (Westelijke
veldtocht)

België
! De Belgen probeerde zo lang mogelijk stand te
houden tegen de Duitsers
! Konden alleen nog de Engelse aftocht dekken
bij Duinkerken
! 28 mei capituleert België.

Nederland voor WO2
! Ook een nationaal-socialistische beweging
! NSB – Anton Mussert
! Partijprogramma was grotendeels
een vertaling van Hitler zijn
programma (geen rassenleer)

Program NSB
! sterke regering;
! afschaffing van het individualistische kiesrecht
! economie ten dienste van de
volksgemeenschap
! arbeidsplicht en sociale zekerheid
! beperking van de vrijheid van drukpers.

NSB
! Eigen groet
! Eigen aanspreektitels (leider voor Mussert)
! Kameraad & kameraadske
! Jongeren beweging
! Dagblad (het nationale dagblad)
! Volk & vaderland.

Nederland
! Nederland had zich, aan het begin van WO2,
opnieuw neutraal verklaard.
! 10 mei 1940 – Hitler geeft het bevel tot de invasie
van Nederland.
! Nederlandse leger werd onder de voet gelopen
behalve op strategisch punten (moerdijk,
afsluitdijk, Grebbeberg)

Nederland
! Luchtlanding bij Den Haag !
Doel; regering & koninklijk huis gevangen
nemen ! mislukt
! Leger sloeg de aanval af.
! Score: 525 Duitse vliegtuigen neergehaald

Nederland
! Koningin & ministers wijken uit naar Londen
(Londens kabinet)
! 13 mei: overdracht van het regeringsgezag naar
generaal Winkelman
! 14 mei: Bombardement op Rotterdam

14de mei 1940
! Duitsers eisen overgave Rotterdam
! Nederlanders vertragen Duitse opmars
! Duitsers hadden een snelle opmars gepland

14de mei 1940
! Ultimatum tot overgave
! ‘vodje papier’
! Ultimatum moest ondertekend worden met
naam & rang
! Als het bombardement niet door zou gaan dan
zouden er rode lichtkogels afgevuurd worden
! Tweede ultimatum loopt op 16.20 af!

14de mei 1940
! 2 eskaders:
! Eerste eskader nadert Rotterdam via een omweg uit
het Noorden
! Tweede eskader nadert Rotterdam vanuit het zuiden

14de mei 1940
! | Heinkel He 111 | bommenwerpers zwenkt af
door rode lichtkogels
! | 54 eskader | (vanuit het noorden) zien de
kogels niet en beginnen hun bombardement

14de mei 1940
! 97.000 kilo Duitse brisantbommen verwoesten de
historische binnenstad van Rotterdam in 15 minuten
! Meer dan 24.000 woningen werden in de as gelegd,
! 32 kerken en 2 synagogen werden verwoest.
! Ongeveer 650-900 mensen vonden de dood en
80.000 Rotterdammers werden dakloos.
! Hierna valt het besluit tot capitulatie van Rotterdam

! Tegenwoordig is de ‘brandgrens’ aangegeven
met lampjes in de vorm van vlammetjes in de
stoep.

Bombardement Rotterdam
! https://www.youtube.com/watch?v=tdpcu-
xUv3E

En nu?
! Dreiging om ook Utrecht, Haarlem, Amsterdam &
Den Haag plat te gooien
! 15 mei 1940 ondertekend Generaal Winkelman
de capitulatie van Nederland.
! De hoop was dat de Engelse en Fransen
Nederland snel weer zouden bevrijden.

Nederland onder Duits bewind
! De regering van minister-president de Geer wordt
uitgenodigd om terug te keren
! De Geer wil hier gehoor aan geven maar de koningin
(Wilhelmina) wil dit niet.
! Nederlandse vloot was van groot belang voor de
Engelse
! Nederlands-Indie
! Ontslag de Geer & vervangen door iemand die wel
wil vechten

29 mei 1940
! Duits bestuur in Nederland.
! Arthur Seyss-Inquart
! Mussert en de NSB krijgen weinig tot
geen bevoegdheid.

Seyss-Inquart
! geen militair bestuur maar een burgerlijk bestuur.
! Hitler had hiervoor gekozen omdat:
! Nederlanders waren een "verwant broedervolk" en
moesten voor het nationaalsocialisme worden
gewonnen.
! Fluwelen handschoen

Frankrijk
! Petain wordt op 16 juni 1940 premier.
! Meteen nadat hij aan de macht is gekomen ->
wapenstilstand met Duitsland & Italië
! Volgens de wapenstilstandsovereenkomst
bezette Duitsland het noorden en westen van
Frankrijk en de kust van de Atlantische Oceaan

Vichy-Frankrijk
! Het ‘vrije’ Frankrijk – werken samen met de Nazi’s
! Petain niet erkend als leider van het ‘vrije’ –
Frankrijk door Engeland.

De Gaulle
! Generaal de Gaulle wordt erkend als de leider
van het ‘vrije’ Frankrijk (zit in ballingschap in
Engeland)

Battle of Britain
! Massale luchtaanvallen op centrum London
! Antwoord van de Britten: luchtaanvallen op Berlijn.
! Winston Churchill zei over deze vliegers: "Nooit in de
geschiedenis van de oorlogvoering hebben zovelen
zoveel te danken gehad aan zo weinigen" (Engels:
"Never in the field of human conflict was so much
owed by so many to so few").

1941
! Rommel wordt opperbevelhebber van de Nazi
troepen in Noord-Afrika
! Duitsland bombardeert Londen, Groot-Brittannië
zet luchtaanvallen op Hamburg in
! Nazi-Duitsland verplicht de Joden gele sterren te
dragen. Twee dagen later vinden in Auschwitz
de eerste gasexperimenten plaats

! Operatie Barbarossa
! Aanval door Duitsland op Sovjet Unie
! Sovjet-Unie tekent daarop een bijstandsverdrag
met Engeland.
! Operatie ‘Tyfoon ! aanval op Moskou
! De Duitse aanval op Moskou mislukt door een
enorm tegenoffensief van de Sovjet Unie.
Juni - 1941
70

! Verrassings aanval door de Japanners op de
Amerikaanse Marine Basis Pearl-Harbor.
! De aanval was bedoeld om het grootste deel
van de vloot van de Verenigde Staten te
vernietigen, zodat Japan vrij spel zou hebben in
de Pacifische oceaan
December - 1941
71

! Hierbij kwamen 2.402 Amerikanen om het leven
en vielen er 1.282 gewonden
! Een Japanse matroos werd gevangen
genomen.

! Gevolg is:
! Amerika gaat mee doen met de tweede
wereldoorlog.
! Duitsland verklaard VS de oorlog
Aanval op Pearl Harbor (1941)
80

! Conferentie aan de Wannsee
! Endlösung
! De oplossing voor het ‘joden probleem’
Januari – 1942
‘Een villa aan de Wannsee’
81

Endlösung
! Andere benaming: Holocaust
! Eerste vraagstuk: Joden hebben wij bij elkaar
gezet maar hun aantal wordt niet minder
! Oplossing 1: verbannen naar Madagaskar.
! Oplossing 2: Endlösung

! Het besluit van de Wannsee conferentie was om
alle onder Duitse jurisdictie vallende Europese
Joden systematisch en op mechanisch-
industriële wijze te vernietigen.
! Gaskamers

verschil
! Concentratiekampen: Een concentratiekamp is
een gevangenkamp, dat bedoeld is om
tegenstanders bang te maken, te vernederen,
en uiteindelijk vaak te vermoorden.
! VB: Kamp Vught in Nederland
! Vernietigingskampen: Een vernietigingskamp is
bedoeld om grote groepen mensen meteen bij
aankomst in het kamp te vermoorden
! VB: Auschwitz-Birkenau

Auschwitz
! Bestaat eigenlijk uit twee kampen:
! Auschwitz 1 (het uiteindelijk te klein geworden
kamp)
! Auschwitz-Birkenau:
! Birkenau kende twee gedeelten:
! Birkenau I werd het eerste in gebruik genomen.
Het was een stenen gebouw.
! Later werden de daar reeds bestaande
paardenstallen omgebouwd tot Birkenau II.

1942
Juni
Auschwitz in gebruik genomen
88

! In december 1942 komen de eerste berichten
over grote slachtingen van Joden.
90

Höss
! Kampcommandant (-1943)
! Hij was verantwoordelijk voor de experimenten
met blauwzuurgas (ook wel 'Zyklon B' genoemd)
om gevangenen te vergassen.
! Toen de proeven waren afgerond, werden ook
elders in Polen vernietigingskampen gebouwd
waar Joden massaal werden vergast en
verbrand, zoals in:
Sobibor

Auschwitz
! In vrijwel alle concentratie- en vernietigingskampen
speelde muziek een bijzondere, maar toch
overwegend macabere (griezelige) rol.
! Vrolijke marsen
! Begeleidingsmuziek tijdens lijfstraffen
! Op zondagen werd vaak opgetreden (op de
appelplaats of in de woonblokken) voor zowel de
gevangenen als de kampleiding.
! Vele kampen hadden ook hun eigen ‘huislied’.

**SCHOKKENDE BEELDEN**
! https://www.youtube.com/watch?v=5BRlczitIXI

Kille cijfers
! 1933-1940: < 100.000
! 1941: 1.100.000
! 1942: 2.600.000
! 1943: > 600.000
! 1944: > 600.000
! 1945: > 100.000

Nederland 1942
! Nadat de Duitse bezetters allerlei beperkende
en discriminerende maatregelen tegen Joden
hadden ingevoerd, waaronder een verbod om
te studeren aan de universiteit, kwamen vanaf
1942 de razzia’s op gang.
! Sommige Nederlanders namen Joodse
onderduikers in huis op, maar anderen, onder
wie veel leden van de Duitsgezinde NSB hielpen
de Duitsers juist bij de opsporing en arrestatie
van Joden.

Kille cijfers
! In 1940 telde Nederland ongeveer 140.000
Joden
! er zijn er ongeveer 101.800 vermoord.

Andere kampen
! Sachsenhausen: In 1936 werd het kamp
gebouwd door, en voor, gevangenen.
! Naar schatting zijn in het kamp tussen de 30.000 en
35.000 mensen om het leven gekomen omdat ze
streden tegen het nationaal-socialistische regime
of omdat ze er een bepaalde levenstijl of geloof
op na hielden.

Gruwelijkheden
! Kleding gevangenen
! Kampcommandant
! Nekschot kamer

1942
! De Britse generaal Montgomery neemt de
leiding van het verzet in Noord-Afrika. Enkele
maanden later is het Duitse verzet aldaar
gebroken. ! Rommel is ondertussen naar
Europa gehaald
! Duitsland en Italië vallen Vichy (Frankrijk) binnen.

1943
! Geleidelijke terugtrekking van Duitsland uit de
Sovjet-Unie
! ‘Battle of Atlantic’ op zijn hoogtepunt

1944 (t/m juni)
! De Sovjet-Unie dringt Duitsland terug tot diep in
Polen.
! De Sovjet-Unie start met de bevrijding van de
Krim.
! Geallieerde troepen rukken op tot Rome

Voor de invasie
! Ontmoeting tussen Roosevelt, Churchill & Stalin
(1943)
! Volgende 6 maanden wordt operation overlord
tot in de puntjes uitgedacht in London &
Washington
! Eisenhower wordt opperbevelhebber

Bevelhebbers
‘bekendste namen’
! Opperbevel: Dwight D. Eisenhower
! General: Omar Bradley
! General: Bernard Montgomery
! General: George S. Patton

Operation Overlord
Voorbereiding
! Geallieerde landen:
Amerika, Engeland, Canada, Sovjet-Unie
! Duitsers verwachten de landing bij het Nauw
van Calais of in Normandie
! Plannen ‘lekken’ uit -> afleiding

Operation Overlord
! Doelen eerste 40 dagen:
! Een bruggenhoofd vestigen, inclusief de steden
Caen en Cherbourg (Haven)
! Uit het bruggenhoofd breken om Bretagne &
havens langs Atlantische kust te bevrijden.
! Frontlijn van Le Havre via Le Mans tot Tours
! Na drie maanden een gebied ingenomen
begrenst door de Loire & de Seine

Geallieerde landen
! Verenigde Staten - D-DAY
! Verenigd Koninkrijk - D-DAY
! Sovjet Unie - oostfront
! Canada - D-DAY

Atlantikwall
! Anti-tankgeschut (o.a.)
! Nooit helemaal voltooid
! Na de invasie 10.273 bunkers afgewerkt.
Moesten er nog 799 gebouwd worden.

Voor overlord
! Aanval moest bij eb gebeuren (kust versterkt)
! Het gebied werd door 4 divisies bewaakt, eentje
was daarvan slechts in goede staat
! 12e SS-Panzer-Division was ten zuidoosten van
Caen gestationeerd. Waren jongeren uit de
Hitlerjugend op 16 jarige gerekruteerd.
! Gebied achter Utah beach was door de
Duitseres onder water gezet tegen parachutisten
landingen.

! Veel aandacht voor het weer rond Het kanaal
! Eb en goed zicht was nodig
! 5 juni ‘44 ! dag uitstel door slecht weer
! Op 6 juni waren de weersomstandigheden niet
veel beter, Eisenhower koos ervoor om niet tot
de volgende volle maan te wachten.

! Deze beslissing hielp bij het verrassen van de
Duitsers, omdat hun experts, gelet op de
weersomstandigheden, geen aanval
verwachtten.
! Rommel was zelfs op 4 juni naar Duitsland
vertrokken om thuis de 50e verjaardag van zijn
vrouw te vieren.

Foutje…. Bedankt!
! Rommel was ervan overtuigd, net als de andere
Duitse legerleiders, dat de landing zou
plaatsvinden in het Nauw van Calais.
! Dit had tot gevolg dat hij dit gebied, waar het
15de leger was gestationeerd, het zwaarst liet
versterken.
! Daardoor was de verdediging van het 7e leger
(echte landingsplaats) verzwakt

Andere problemen
! De Duitsers hadden grote problemen met het
kustgeschut, dat een groot bereik over zee
moest hebben. Niet het geval
! De tweede verdedigingslinie, die 20 tot 30
kilometer landinwaarts was aangebracht, slechts
voor een deel klaar was.
! Verder had het versterken van de grote havens
zoals in Cherbourg veel mankracht en materiaal
opgeslokt.

! Waarom Normandie?
! Kortste weg naar Duitsland
D-Day
135

! Parachutisten bereiden zich voor

! Operation Overlord
! Europa bevrijden van het kwaad
! Amerikaanse, Canadese en Engelse troepen.

! https://www.youtube.com/watch?
v=PMoNSFmACWI
! Fragment ‘The longest day’

! Zware gevechten op de stranden. Voornamelijk op
Omaha Beach en Point du Hoc
! Zware gevechten voor de steden
D-Day
156

! Amerikaans Rangers vallen aan
! Dagen voor de aanval zware bombardementen
! Zware verliezen
! Hebben moeite om Pointe du Hoc te behouden
! https://www.youtube.com/watch?v=og7D2_wLQ3Y
Pointe du Hoc
157

! Radar toren van Quisterham in SWORD sector
! Sainte-Mère-Église
Mooie verhalen
158

! https://www.youtube.com/watch?v=IFS__o4A-
nY
(the longest day)

Samenvatten tot nu toe
! WO 1 – 1914 – 1918
Duitsland in Crisis
! Interbellum – 1920 – 1929
periode van ‘rust’
! Beurskrach – 1929
Beurs stort in in de VS – crisis slaat over naar
Europa
! Hitler aan de macht – 1933

! WO 2 – 1933 – 1945
Europa onderdompelt in ‘duisternis’
! D-Day – juni 1944
Invasie van de geallieerde troepen in Frankrijk

Eind operation Overlord
! 25 augustus ‘44 – overgave Parijs
! https://www.youtube.com/watch?
v=O1H3zPZBl0Q

Ardennen offensief
! De slag vond plaats van 16 december ‘44 tot 25
januari ’45
! Plan van Hitler om de meeste noordelijke
troepen aan het westelijk front af te snijden van
bevoorrading en hen te vernietigen.

Tweede wereldoorlog

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Viewers also liked

Viewers also liked (13)

Similar to Tweede wereldoorlog

Similar to Tweede wereldoorlog (19)

Tweede wereldoorlog