Khoá luận Quản lí nhà nước về đất đai trên địa bàn Hà Giang

Luận Văn Group hỗ trợ viết luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực tập,
Assignment, Essay
Zalo/Sdt 0967 538 624/ 0886 091 915 Website:lamluanvan.net
MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................................................ i
MỞ ĐẦU....................................................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................................................. 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 2
2.1. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................................................... 3
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................................................. 3
3.1. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................................................... 4
3.2. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................................................... 4
4. Kết cấu luận văn.................................................................................................................................. 5
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI .............................................. 6
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu............................................................................................ 6
1.2. Những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước về đất đai ............................................... 9
1.2.1. Khái niệm và vai trò quản lý nhà nước về đất đai........................................................... 9
1.2.2. Nội dung, công cụ và phương pháp quản lý nhà nước địa phương về đất đai . 14
1.2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước địa phương về đất đai..............23
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI ...................................26
2.1. Phương pháp luận của đề tài quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Giang.............................................................................................................................26
2.1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng...............................................................................................26
2.1.2. Chủ nghĩa duy vật lịch sử ........................................................................................................27
2.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể của đề tài quản lý nhà nước về đất đai
trên địa bàn thành phố Hà Giang.................................................................................................27

Assignment, Essay
2.2.1. Phương pháp trìu tượng hóa khoa học ...............................................................................27
2.2.2. Phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp .......................................................29
2.2.3 Phương pháp logic - lịch sử .....................................................................................................30
2.2.4. Phương pháp thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu thứ cấp........................................32
2.2.5. Phương pháp thống kê...............................................................................................................33
2.2.5. Phương pháp so sánh .................................................................................................................34
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ GIANG GIAI ĐOẠN 2010 - 2013 ................................35
3.1. Khái quát tình hình sử dụng đất trên địa bàn thành phố Hà Giang ...............35
3.1.1. Hiện trạng quỹ đất.......................................................................................................................35
3.1.2. Hiện trạng sử dụng các loại đất.............................................................................................36
3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành
phố Hà Giang ...........................................................................................................................................43
3.2.1. Điều kiện tự nhiên của thành phố Hà Giang ...................................................................43
3.2.2. Tình hình kinh tế, xã hội của thành phố Hà Giang.......................................................47
3.3. Thực trạng quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang
giai đoại 2010 - 2013.............................................................................................................................56
3.3.1. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà
Giang giai đoạn 2010 - 2013...............................................................................................................56
3.3.2. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành
phố Hà Giang giai đoạn 2010 - 2013...............................................................................................65
CHƯƠNG 4. ĐỊNH HƯỚNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU HOÀN
THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ GIANG ĐẾN 2020 .......................................................................................70
4.1. Định hướng và dự báo nhu cầu sử dụng đất trên địa bàn thành phố Hà
Giang đến 2020........................................................................................................................................70
4.1.1. Định hướng phát triển kinh tế của thành phố Hà Giang đến 2020 ........................70
4.1.2. Định hướng sử dụng đất trên địa bàn thành phố Hà Giang đến 2020 ..................72
4.1.3. Dự báo nhu cầu sử dụng đất của thành phố Hà Giang đến 2020............................74

Assignment, Essay
4.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Giang đến 2020........................................................................................................80
4.2.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền..........................................................................................80
4.2.2. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính ...........................................................................81
4.2.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về đất đai ........................83
4.2.4. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý nhà nước về đất đai....84
4.2.5. Hoàn thiện các nội dung quản lý nhà nước về đất đai ................................................87
KẾT LUẬN ...............................................................................................................................................93
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

Assignment, Essay
DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 3.1. Kết quả thực tế việc sử dụng đất giai đoạn 2010 - 2013................................. 41
Bảng 3.2. Cơ cấu kinh tế của thành phố Hà Giang giai đoạn 2010 - 2013 ................. 49
i

Luận Văn Group hỗ trợ viết luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực
tập, Assignment, Essay
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành
phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố dân cư, xây
dựng cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng. Trải qua nhiều thế hệ,
nhân dân ta đã tốn bao công sức, xương máu mới tạo lập và bảo vệ vốn đất như
ngày nay. Thật vậy, đất đai tồn tại từ xa xưa, từ trước khi xuất hiện loài người, qua
nhiều thiên niên kỷ, con người người sống và tồn tại vĩnh hằng với đất. Đất đai gắn
bó với con người một cách chặt chẽ. Đất đai thì có hạn mà có nguy cơ giảm đi do xu
hướng khí hậu nóng lên làm mực nước biển dâng cao. Bên cạnh đó là việc sử dụng
đất đai lãng phí, không hiệu quả, việc hủy hoại đất cũng như tốc độ gia tăng về dân
số, đặc biệt là khu vực đô thị khu vực đông dân cư khiến cho đất đai khan hiếm
ngày càng khan hiếm hơn. Trong khi đó quản lý nhà nước về đất đai nhất là chính
quyền cấp địa phương nơi mà phần lớn thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính về
đất đai được thực hiện ở đây. Nơi đây là mối quan tâm hàng đầu của các tầng lớp
nhân dân. Vấn đề này cần được nghiên cứu một cách nghiêm túc, bằng những luận
cứ khoa học để có những biện pháp, chính sách điều chỉnh phù hợp.
Do đất đai là tài nguyên có hạn về số lượng, có vị trí cố định trong không gian,
không thể thay thế và di chuyển được theo ý muốn chủ quan của con người. Chính
vì vậy, việc quản lý và sử dụng tài nguyên quý giá này một cách hợp lý không
những có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển của nền kinh tế đất nước mà còn đảm
bảo cho mục tiêu chính trị và phát triển xã hội. Đất đai luôn là yếu tố không thể
thiếu được đối với bất cứ quốc gia nào. Ngay từ khi loài người biết đến chăn nuôi,
trồng trọt, thì vấn đề sử dụng đất đai không còn đơn giản nữa bởi nó phát triển song
song với những tiến bộ của nền khoa học kỹ thuật, kinh tế, xã hội, chính trị... Khi xã
hội càng phát triển thì giá đất (giá Quyền sử dụng đất) ngày càng cao và luôn giữ
được vị trí quan trọng. Do đó, việc quản lý đất đai luôn là mục tiêu quốc gia nhằm
nắm chắc và quản lý chặt quỹ đất đai đảm bảo việc sử dụng đất đai tiết kiệm và có
hiệu quả.
1

Xuất phát từ vai trò của đất đai đối với sự sống, sự phát triển kinh tế - xã hội
của mỗi vùng lãnh thổ đòi hỏi phải có sự quản lý của Nhà nước về nắm chắc, quản
chặt tới từng thửa đất. Vì vậy cần phải có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước về đất
đai. Ngoài ra trong điều kiện hiện nay khi chuyển sang nền kinh tế thị trường,
những yếu tố thị trường trong đó có sự hình thành và phát triển của thị trường bất
động sản thì đất đai và nhà ở là nhu cầu vật chất thiết yếu của con người, tăng
cường năng lực và hiệu quả quản lý Nhà nước đối với đất đai được bắt nguồn từ
nhu cầu khách quan của việc sử dụng có hiệu quả tài nguyên đất, đáp ứng nhu cầu
đời sống xã hội.
Đối với thành phố Hà Giang là trung tâm kinh tế, chính trị của tỉnh Hà Giang,
cách biên giới Việt Nam - Trung Quốc 23 km và cách Hà Nội 318 km. Có ba phía
Bắc, Tây và Nam giáp với huyện Vị Xuyên, phía Đông giáp huyện Bắc Mê. Thành
phố được thành lập ngày 27 tháng 9 năm 2010 trên cơ sở mở rộng và nâng cấp thị
xã Hà Giang. Diện tích tự nhiên của thành phố Hà Giang rộng 130,3 km² và có hơn
75 nghìn nhân khẩu gồm 22 dân tộc sinh sống. Thành phố Hà Giang có 05 phường
và 03 xã là Phường Trần Phú; Phường Minh Khai; phường Nguyễn Trãi; phường
Quang Trung; phường Ngọc Hà; xã Phương Thiện; xã Phương Độ và xã Ngọc
Đường. Diện tích tự nhiên nói trên phần lớn là núi đá có hiệu quả sử dụng thấp,
phần diện tích mặt bằng có hiệu quả sử dụng đất cao là dất ít. Trong những năm
qua, đặc biệt trong giai đoạn từ năm 2010 tới nay, tình hình kinh tế - xã hội của
thành phố Hà Giang phát triển mạnh mẽ, do đó quán trình biến động về đất đai rất
lớn để phục phụ nhu cầu phát triển, đặc biệt là việc chuyển mục đích sử dụng đất từ
đất nông nghiệp sang các loại đất khác như: đất sản xuất kinh doanh; đất giao thông,
thuỷ lợi; đất ở.... Tuy nhiên quá trình quản lý chưa theo kịp với tốc độ phát triển, hồ
sơ địa chính bị lạc hậu chưa được thực hiện lại, năng lực quản lý đất đai còn hạn
chế, tình hình đơn thư khiếu nại tố cáo liên quan đến đất đai lớn, đặc biệt là đơn thư
vượt cấp. Vì vậy nâng cao hiệu quả Quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn thành
phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang là cần thiết.
2

Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện luật Đất đai cũng như các quy định
khác của thành phố Hà Giang vẫn còn nhiều hạn chế trong khâu tổ chức thực hiện.
Nhiều văn bản có tính chất pháp lý còn chồng chéo và mâu thuẩn, tình trạng chuyển
dịch đất đai ngoài sự kiểm soát của pháp luật xảy ra. Việc cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình còn chậm, đặc biệt đối với đất ở…. Đối với
vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đô thị và quyền sở hữu nhà ở việc
triển khai còn chưa đồng bộ, kết quả đạt được thấp. Việc tranh chấp đất đai vẫn diễn
ra dưới nhều hình thức, việc triển khai các khu dân cư mới ven đô thị lấy từ đất lúa,
đất rừng còn đang diễn ra ở nhiều nơi. Đứng trước thực trạng đó, để đưa vào việc
quản lý và sử dụng đất đai ngày càng có hiệu quả, góp phần vào công cuộc cải tạo
xã hội chủ nghĩa, cần phải rút kinh nghiệm từ thực tế trong quá trình quản lý và sử
dụng đất. Trên cơ sở đó, xây dựng các biện pháp nhằm quả lý và sử dụng đất hiệu
quả hơn, bền vững hơn. Với mong muốn làm giảm bớt những khó khăn trong quản
lý Nhà nước về đất đai của chính quyền thành phố Hà Giang.
Xuất phát từ những lý do trên, để đánh giá được một cách đầy đủ và khoa học
tình hình quản lý đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang. Đề tài “Quản lý nhà
nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang” được lựa chọn làm đề tài luận
văn thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý kinh tế. Đề tài nghiên cứu sẽ làm sáng tỏ vấn đề:
Thế nào là quản lý nhà nước về đất đai? Làm gì để hoàn thiện công tác Quản lý
Nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở xây dựng khung lý thuyết về quản lý nhà nước về đất đai; đánh giá
thực tiễn công tác quản lý đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang, luận văn đề xuất
các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Giang.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích cơ sở lý luận về quản lý nhà nước về đất đai, nội dung, các công
cụ quản lý đất đai.
3

- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đất đai và tình hình sử
dụng đất tại thành phố Hà Giang trong khoảng thời gian từ 2010 đến 2013; từ đó
đánh giá những kết quả đạt được và những tồn tại trong quản lý nhà nước về đất đai
của chính quyền thành phố Hà Giang.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu có tính khả thi cao hoàn thiện công tác
quản lý nhà nước về đất đai tại thành phố Hà Giang và kiến nghị một số vấn đề đối
với chính sách đất đai của Nhà nước.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của của luận văn gồm 2 nhóm:
- Các chủ thể quản lý đất đai và sử dụng đất đai;
- Đất đai.
Luận văn nghiên cứu các nội dung và công cụ trong quản lý nhà nước về đất
đai theo luật đất đai năm 2003 (Có đề cập một số nội dung mới của luật đất đai có
hiệu lực từ 1.7.2014) và đánh giá tình hình sử dụng một số loại đất, nhiệm vụ quản
lý và một số nội dung hướng đến công tác quản lý nhà nước trên địa bàn thành phố
Hà Giang.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung:
Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước địa phương về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Giang, do chính quyền cấp thành phố quản lý.
- Phạm vi về không gian:
Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà
Giang.
- Phạm vi về thời gian:
Nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà
Giang giai đoạn 2010 - 2013 và đề xuất một số giải pháp chủ yếu hoàn thiện công
tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang đến 2020.
Sở dĩ đề tài chọn khoảng thời gian 2010 - 2013 để khảo cứu là vì thời điểm
4

thực hiện đề tài, luật đất đai mới chưa có hiệu lực (luật đất đai mới chính thức có hiệu
lực năm 1.7.2014), đây cũng là giai đoạn mà thành phố Hà Giang đang phát triển
mạnh, đô thị hóa tăng nhanh, nhiều vấn đề và quan hệ mới về đất đai phát sinh.
4. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu thành 4 chương:
- Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và những vấn đề lý luận về
quản lý nhà nước về đất đai
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu đề tài quản lý nhà nước về đất đai trên
địa bàn thành phố Hà Giang
- Chương 3: Thực trạng quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố
Hà Giang giai đoạn 2010 - 2013
- Chương 4: Định hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công
tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang đến năm 2020.
5

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ
LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT
ĐAI 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Vấn đề quản lý đất đai trên thực tế đã có nhiều tác giả nghiên cứu, thể hiện ở
nhiều công trình nghiên cứu khoa học các cấp, các bài viết trên các tạp chí và hội
thảo quốc gia, quốc tế, sách chuyên khảo, tham khảo. Một số các công trình tiêu
biểu sau:
- Cuốn sách của tác giả Nguyễn Khắc Thái Sơn (2007): “Quản lý nhà nước về
đất đai ”, Nhà xuất bản nông nghiệp Hà Nội đã cung cấp những kiến thức cơ bản về
quá trình phát triển của công tác quản lý nhà nước về đất đai ở Việt Nam; chỉ rõ
phương pháp, nội dung và công cụ quản lý nhà nước về đất đai. Tuy nhiên, cuốn
sách này đề cập đến nội dung cơ bản của luật đất đai năm 2003. Thực tế hiện nay,
khi luật đất đai năm 2013 đã được thực thi, cần có những nghiên cứu thực tiễn trong
điều kiện mới ở một địa phương cụ thể.
- Cuốn sách của tác giả Nguyễn Đình Bồng (2012), “quản lý đất đai ở Việt
Nam 1945 - 2010), Nhà xuất bản chính trị Quốc gia đã đề cập đến vấn đề quản lý
đất đai ở Việt Nam qua các thời kỳ từ Phong kiến và Pháp thuộc cho đến năm 2010,
đặc biệt là giai đoạn 1986 - 2010. Mặc dù vậy, trong bối cảnh hiện nay khi mà luật
đất đai 2013 có hiệu lực cần tìm hiểu và áp dụng vào quản lý đất đai thuộc một địa
bàn cụ thể nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
- Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ của tác giả Nguyễn Khắc Thái Sơn
(2006), “Đánh giá thực trạng và những giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà
nước về đất đai tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên”, Trường Đại học Nông lâm.
Đề tài đã hệ thống hóa những đặc trưng cơ bản của quản lý nhà nước về đất đai, làm
rõ những quan hệ trong quản lý và sử dụng đất trên địa bàn huyện Đồng Hỷ, tỉnh
6

Thái Nguyên; xây dựng và đánh giá quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền
huyện Đồng Hỷ bằng hệ thống chỉ tiêu đánh giá, từ đó đề xuất biện pháp quản lý
thích hợp nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền
cấp huyện.
- Nguyễn Hữu Hoan (2014), “Quản lý nhà nước đối với quy hoạch sử dụng
đất đai trên địa bàn huyện Phúc Thọ, Hà Nội”. Luận văn thạc sỹ Trường Đại học
Thương mại của tác giả Nguyễn Đức Quý (2014), “Quản lý nhà nước về đất đai trên
địa bàn huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội”. Hai công trình đều tập trung nghiên cứu
về vấn đề quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn khác nhau thuộc hai huyện của
thành phố Hà Nội. Các tác giả đã chỉ rõ được thực trạng quản lý nhà nước về đất
đai, đánh giá được những thành tựu và hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế từ
đó làm cơ sở cho định hướng và những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý đất đai
tại địa phương.
- Nguyễn Thị Thái (2011), “Quản lý nhà nước đối với các dự án bất động sản
trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”, luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Thương mại. Luận
văn đã khái quát cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư bất
động sản trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh từ đó đưa ra những giải pháp quản lý nhà nước
địa phương đối với các dự án đầu tư bất động sản của tỉnh đến năm 2015, tầm nhìn
2020.
- Thông qua luận văn thạc sỹ: “Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất
đai trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định”, Trường Đại học Đà Nẵng, tác giả
Ngô Văn Thanh đã phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị
xã An Nhơn, nhận diện và chỉ ra những nguyên nhân của các vấn đề còn tồn tại, đưa
ra giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai tốt hơn, góp phần
vào sự phát triển của thị xã An Nhơn nói riêng và tỉnh Bình Định nói chung.
- Dương Thị Thơm (2012), “Nghiên cứu sự biến động đất nông nghiệp do ảnh
hưởng của quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa huyện Sóc Sơn, thành phố Hà
Nội”, luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Khoa học tự nhiên. Tác giả đã nghiên cứu
đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội, nghiên
7

cứu tình hình sử dụng đất nông nghiệp và phân tích sự biến động đất nông nghiệp
do ảnh hưởng của quá trình công nghiệp hóa - đô thị hóa ở huyện Sóc Sơn; dự báo
sự biến động diện tích đất nông nghiệp đến năm 2020, từ đó đề xuất giải pháp bảo
vệ và sử dụng hiệu quả tài nguyên đất nông nghiệp. Tuy vậy, sự biến động trong
quá trình sử dụng đất đai ở mỗi địa phương cũng như tình hình phát triển kinh tế -
xã hội cũng khác nhau nên cần có nghiên cứu cụ thể điều kiện ở mỗi địa phương để
từ đó có giải pháp khả thi nhất cho quản lý nhà nước địa phương về đất đai.
- Hoàng Nguyệt Ánh (2011), “Nghiên cứu giá đất ở phục vụ công tác quản lý
tài chính về đất đai và phát triển thị trường bất động sản tại thành phố Lạng Sơn,
tỉnh Lạng Sơn”, luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Khoa học tự nhiên. Tác giả đã
tổng hợp cơ sở lý luận và phương pháp xác định giá đất, phân tích tác động của giá
đất đối với công tác quản lý tài chính đất đai và phát triển thị trường bất động sản tại
thành phố Lạng Sơn, từ đó đề xuất một số giải pháp về giá đất ở đô thị phục vụ công
tác quản lý tài chính đất đai và phát triển thị trường bất động sản trên địa bàn nghiên
cứu.
- Nguyễn Văn Xuyền (2012), “Thực tiễn thi hành pháp luật về quản lý nhà
nước đối với đất đai tại huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang”, luận văn thạc sỹ, Trường
Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả đã đưa ra những lý luận cơ bản, các quy định của
pháp luật về quản lý nhà nước đối với đất đai, phân tích các vấn đề pháp lý và thực
tiễn để tìm ra nguyên nhân thành công và những bất cập trong thực tiễn thi hành
pháp luật về quản lý nhà nước đối với đất đai tại huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang, từ
đó đề xuất những giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước
đối với đất đai trên địa bàn huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang.
Toám lại, có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề quản lý nhà nước về
đất đai ở nhiều địa phương khác nhau. Mỗi đề tài đều đề cập đến một địa phương cụ
thể, nhìn chung đều đã chỉ ra những bất cập nhất định trong công tác quản lý đất đai
và trên cơ sở đó tìm ra nguyên nhân và những giải pháp nhằm tăng cường quản lý
đất đai tại địa bàn nghiên cứu. Bên cạnh đó, các đề tài nghiên cứu này chỉ đề cập
đến khoảng thời gian trước năm 2013, thời điểm luật đất đai năm 2013 chưa có hiệu
8

lực thi hành. Nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai đối với địa
bàn thành phố Hà Giang, cần tập trung vào những vấn đề sau:
- Cần làm rõ những điểm mới trong luật đất đai năm 2013 trong nghiên cứu để
thấy được những điều chỉnh về mặt pháp lý trong quản lý đất đai từ cấp Trung ương
đến địa phương. Cụ thể là những điểm mới trong quản lý đất đai tại thành phố Hà
Giang.
- Cần làm rõ điều kiện kinh tế, chính trị và văn hóa, xã hội của tỉnh Hà Giang
nói chung và thành phố Hà Giang nói riêng đến công tác quản lý đất đai tại đây.
- Cần làm rõ thực trạng quản lý đất đai tại thành phố Hà Giang, những kết quả
đạt được và những hạn chế cần khắc phục, nguyên nhân của nó và những giải pháp
khả thi đưa ra.
- Như vậy, đề tài nghiên cứu về quản lý đất đai ở các địa phương có nhiều tác
giả đã đề cập, tuy nhiên chưa có đề tài nào đi sâu phân tích quản lý về đất đai trên
địa bàn thành phố Hà Giang. Vì vậy, trong luận văn này, tác giả đã tiếp tục kế thừa
có chọn lọc những nghiên cứu trước đó và tập trung vào vấn đề cơ bản trong quản lý
nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang nhằm góp phần vào sự phát
triển chung của thành phố.
1.2. Những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước về đất đai
1.2.1. Khái niệm và vai trò quản lý nhà nước về đất đai
1.2.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai
* Khái niệm đất đai
Đất đai là điều kiện vật chất mà mọi sản xuất và sinh hoạt đều cần tới. Trong
quá trình phát triển của xã hội loài người, sự hình thành và phát triển của mọi nền
văn minh đều xây dựng trên nền tảng cơ bản là đất đai.
Hội nghị quốc tế về môi trường tại Rio de Janerio, Brazil, 1993: “Đất đai là
một diện tích cụ thể của bề mặt trái đất, bao gồm tất cả các cấu thành của môi
trường sinh thái ngay trên và dưới bề mặt đó như: khí hậu bề mặt, thổ nhưỡng,
dạng địa hình, mặt nước, lớp trầm tích sát bề mặt cùng với nước ngầm và khoáng
sản trong lòng đất, tập đoàn động thực vật, trạng thái định cư của con người,
9

những kết quả của con người trong quá khứ và hiện tại để lại’’.
Theo khái niệm trên, đất đai có một số đặc điểm sau:
- Đất đai có vị trí cố định: Con người không thể di chuyển đất đai theo ý muốn,
vị trí cố định đã quy định tính chất vật lý, hóa học, sinh thái của đất đai. Tính cố
định của vị trí đất đai đã buộc con người phải sử dụng đất tại chỗ. Mỗi mảnh đất có
đặc điểm khác nhau về tính chất, khả năng sử dụng nên chúng có giá trị riêng.
- Đất đai có hạn về diện tích: Đất đai do lịch sử tự nhiên hình thành, diện tích
có tính bất biến. Hoạt động của con người có thể cải tạo được tính chất của đất, cải
biến tình trạng đất đai nhưng không thể làm thay đổi diện tích đất đai theo ý muốn.
Do tính hữu hạn về diện tích nên yêu cầu đặt ra là phải sử dụng đất có hiệu quả.
- Tính lâu bền: Đất đai không bị hao mòn theo thời gian. Trong điều kiện sử
dụng và bảo vệ hợp lý, chất lượng đất có thể nâng cao không ngừng và giá trị đất
đai luôn có xu hướng tăng theo thời gian.
- Đất đai có tính đa dạng, phong phú tùy thuộc vào mục đích sử dụng đất
đai và phù hợp với từng vùng địa lý.
* Khái niệm quản lý nhà nước
- Quản lý là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học. Mỗi ngành khoa
học đều đưa ra một khái niệm về quản lý dưới góc độ riêng của ngành mình. Tuy
nhiên, về cơ bản Quản lý là một quá trình, trong đó chủ thể quản lý tổ chức, điều
hành, tác động có định hướng, có chủ đích một cách khoa học và nghệ thuật vào
khách thể quản lý nhằm đạt kết quả tối ưu theo mục tiêu đã đề ra thông qua việc sử
dụng các phương pháp và công cụ thích hợp.
Quản lý còn được hiểu là một hệ thống, bao gồm các thành tố: đầu vào, đầu ra,
quá trình biến đổi đầu vào thành đầu ra, môi trường và mục tiêu. Các yếu tố trên
luôn tác động qua lại lẫn nhau. Một mặt, chúng đặt ra các yêu cầu, những vấn đề
quản lý phải giải quyết. Mặt khác, chúng ảnh hưởng đến hiệu lực và hiệu quả của
quản lý.
Quản lý bao gồm các yếu tố: Chủ thể quản lý nắm quyền lực và sử dụng quyền
lực để tác động vào đối tượng quản lý; Đối tượng quản lý là những cá nhân, tổ chức
10

thực hiện các quyết định quản lý; Mục tiêu quản lý là cái đích mà các chủ thể quản
lý hướng tới; Quản lý muốn đạt được kết quả tối ưu phải đặt trong một môi trường
cụ thể, với những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể.
- Quản lý nhà nước là dạng quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước,
được sử dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi hoạt
động của con người để duy trì, phát triển các mối quan hệ xã hội, trật tự pháp luật
nhằm thực hiện chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
Chức năng, nhiệm vụ của nhà nước được thực hiện thông qua bộ máy nhà
nước. Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa
phương, được tổ chức theo nguyên tắc thống nhất, tạo thành một chỉnh thể đồng bộ
để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Quản lý nhà nước có thể phân
thành: Quản lý nhà nước trung ương và quản lý nhà nước địa phương.
Quản lý nhà nước trung ương là sự tác động có tổ chức và bằng pháp quyền
của cơ quan quản lý cấp trung ương lên các mặt đời sống xã hội của đất nước nhằm
sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để đạt được các mục tiêu đề ra. Đây là quản lý
mang tính quyền lực cao nhất, làm cơ sở cho quản lý nhà nước địa phương thực
hiện theo.
Quản lý nhà nước địa phương là quá trình chính quyền địa phương triển khai
thực hiện các quy định do cơ quan quản lý cấp trung ương ban hành, đồng thời ban
hành các văn bản quy định về cơ chế chính sách liên quan đến hoạt động cần quản
lý theo thẩm quyền sao cho phù hợp tình hình phát triển kinh tế xã hội của địa
phương.
* Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai
Xuất phát từ việc tìm hiểu khái niệm về quản lý, quản lý nhà nước, ta có khái
niệm quản lý nhà nước về đất đai như sau:
Quản lý nhà nước về đất đai là hoạt động tổ chức và điều chỉnh bằng quyền
lực nhà nước đối với các hành vi của các chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật
đất đai để thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu toàn dân về đất đai nhằm duy trì và
phát triển các quan hệ đất đai theo trật tự pháp luật quy định.
11

Như vậy quản lý nhà nước về đất đai là tổng hợp các hoạt động của cơ quan
Nhà nước về đất đai: Đó là các hoạt động trong việc nắm và quản lý tình hình sử
dụng đất đai; trong việc phân bố đất đai vào các mục đích sử dụng theo chủ trương
của Nhà nước; trong việc kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng đất.
Quản lý nhà nước về đất đai là một công việc phức tạp, với sự tham gia quản
lý trực tiếp và gián tiếp bởi nhiều cơ quan quản lý khác nhau từ trung ương đến địa
phương:
Quản lý nhà nước cấp trung ương đối với đất đai là quản lý quyền lực cao
nhất, điều chỉnh mọi quan hệ trong quản lý đất đai.
Quản lý nhà nước địa phương đối với đất đai là hoạt động quản lý dựa theo
nguyên tắc phục tùng từ quản lý trung ương. Quản lý nhà nước địa phương đối với
đất đai là sự triển khai thực hiện các quy định quản lý từ trung ương sao cho phù
hợp với tình hình cụ thể của địa phương. Vì vậy, khái niệm quản lý nhà nước địa
phương về đất đai được hiểu như sau:
Quản lý nhà nước địa phương về đất đai là sự tác động có tổ chức và bằng
pháp quyền, trên cơ sở quyền lực lên các mối quan hệ về đất đai của chính quyền
địa phương dựa theo thẩm quyền được pháp luật quy định nhằm đảm bảo đất đai
được sử dụng hiệu quả, phù hợp với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại địa
phương.
1.2.1.2. Vai trò quản lý nhà nước về đất đai
Đất đai là tặng vật quý giá mà thiên nhiên ban tặng, không do con người tạo
ra. Đất đai không tự sinh ra và cũng không tự nhiên mất đi, nó chỉ chuyển hoá từ
mục đích sử dụng này sang mục đích sử dụng khác nhằm phục vụ nhu cầu thiết yếu
của con người.
Lịch sử phát triển của nhân loại luôn gắn liền với đất đai. Tất cả các cuộc
chiến tranh trên Thế giới và các cuộc đấu tranh dựng nước, giữ nước đều có liên
quan đến đất đai bởi đất đai là yếu tố cấu thành lên mỗi quốc gia, là điều kiện không
thể thiếu đối với môi trường sống và mọi ngành kinh tế.
12

Đất đai là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, có đất đai
mới có các hoạt động sống diễn ra. Đất đai ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh
thái của con người và các sinh vật trên trái đất.
Đất đai là địa bàn phân bố dân cư, địa bàn sản xuất của con người. Trong công
nghiệp, đất đai có vai trò là nền tảng, cơ sở, địa điểm để tiến hành các thao tác, hoạt
động sản xuất kinh doanh. Trong sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, đất đai có vai
trò đặc biệt, không những là địa điểm thực hiện quá trình sản xuất mà nó còn là tư
liệu lao động để con người khai thác và sử dụng.
Trong mọi nền kinh tế - xã hội thì lao động, tài chính, đất đai và các nguồn tài
nguyên là ba nguồn lực đầu vào và đầu ra là sản phẩm hàng hóa. Ba nguồn lực này
phối hợp với nhau, tương tác lẫn nhau, chuyển đổi qua lại để tạo nên một cơ cấu
đầu vào hợp lý, quyết định tính hiệu quả trong phát triển kinh tế. Ngày nay, đất đai
trở thành nguồn nội lực quan trọng, nguồn vốn to lớn của mọi quốc gia.
Có thể khẳng định rằng, đất đai là tài nguyên quan trọng, không thể thay thế
được nhưng đất đai chỉ có thể phát huy vai trò của nó dưới những tác động tích cực
của con người một cách thường xuyên. Ngược lại, đất đai không phát huy tác dụng
nếu con người sử dụng đất một cách tùy tiện. Dù trong thực tế, mỗi quốc gia đều có
cách tiếp cận riêng, thống nhất với đặc điểm chung của đất đai và hoàn cảnh lịch sử
của mình song mọi cách tiếp cận đều nhằm mục tiêu bảo đảm nguồn lực đất đai để
phát triển kinh tế đất hiệu quả và xác lập quyền bình đẳng về sử dụng đất đai để tạo
ổn định kinh tế - xã hội. Do đó, đất đai trở thành mối quan tâm hàng đầu của mỗi
quốc gia. Chính vì vậy, vai trò của nhà nước trong việc quản lý đất đai thể hiện ở
những điểm sau:
Thứ nhất, đảm bảo sử dụng đất đai hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả. Đất đai
được sử dụng vào tất cả các hoạt động của con người, tuy có hạn chế về mặt diện
tích nhưng sẽ trở thành năng lực sản xuất vô hạn nếu biết sử dụng hợp lý. Nhờ có
quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, từng diện tích đất sẽ được giao cho các đối
tượng cụ thể để thực hiện các mục tiêu quan trọng của nhà nước địa phương.
13

Thứ hai, bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của các đối tượng sử dụng đất
đai trong quan hệ về đất đai thông qua việc tổ chức thực hiện chính sách pháp luật
về đất đai. Bằng công cụ pháp luật, cơ quan quản lý điều chỉnh hành vi của các đối
tượng sử dụng đất, khuyến khích việc sử dụng đất đúng mục đích, phát huy nguồn
lực đất. Bên cạnh đó, pháp luật sẽ là cơ sở để phát hiện những hành vi gây tổn hại
đến tài nguyên đất, đưa ra các chế tài xử lý đối với những hành vi này.
Thứ ba, nâng cao khả năng sinh lời của đất để góp phần thực hiện mục tiêu
kinh tế xã hội của địa phương và bảo vệ môi trường thông qua việc thực hiện các
chính sách về đất đai như chính sách giá đất, chính sách thuế, chính sách đầu
tư,...Chính sách về đất đai là công cụ để cơ quan nhà nước thực hiện vai trò quản lý
của mình trong từng giai đoạn nhất định.
Thứ tư, thông qua việc giám sát, kiểm tra quản lý và sử dụng đất đai, cơ quan
quản lý sẽ nắm bắt tình hình biến động về sử dụng từng loại đất, đối tượng sử dụng
đất. Từ đó, phát hiện những mặt tích cực để phát huy, điều chỉnh và giải quyết
những sai phạm, kịp thời sửa chữa những sai sót gây ách tắc trong quá trình thực
hiện.
1.2.2. Nội dung, công cụ và phương pháp quản lý nhà nước địa phương
về đất đai
1.2.2.1. Nội dung quản lý nhà nước địa phương về đất đai
Là tổng hợp các hoạt động của cơ quan Nhà nước địa phương về đất đai. Đó là
các hoạt động trong việc nắm và quản lý tình hình sử dụng đất đai, trong việc phân
bổ đất đai vào các mục đích sử dụng đất theo chủ trương của Nhà nước của địa
phương, trong việc kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng đất đai.
Muốn đạt được mục tiêu quản lý, Nhà nước cần phải xây dựng hệ thống cơ
quan quản lý đất đai có chức năng, nhiệm vụ rõ ràng để thực thi có hiệu quả trách
nhiệm được Nhà nước phân công, đồng thời ban hành các chính sách, chế độ, thể
chế phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước đáp ứng được nội dung quản
lý nhà nước về đất đai. Điều này thể hiện chức năng của Nhà nước xã hội chủ nghĩa
là quản lý mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội trong đó có quản lý đất đai. Mục đích
14

cuối cùng của Nhà nước và người sử dụng đất là làm sao khai thác tốt nhất tiềm
năng của đất đai để phục vụ cho các mục tiêu kinh tế, xã hội của đất nước, của địa
phương. Vì vậy, đất đai cần phải được thống nhất quản lý theo quy hoạch và pháp
luật.
* Ban hành văn bản dưới luật về quản lý, sử dụng đất đai
Văn bản dưới luật là văn bản do các cơ quan nhà nước ở địa phương có thẩm
quyền ban hành theo thủ tục, trình tự luật định, trong đó các quy tắc chung được
Nhà nước đảm bảo thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội. Đây là những
văn bản không chỉ cung cấp thông tin mà còn thể hiện ý chí mệnh lệnh của chính
quyền địa phương đối với người sử dụng đất nhằm thực hiện các quy định luật lệ
của Nhà nước.
Việc xây dựng văn bản dưới luật về quản lý, sử dụng đất đai là một nội dung
quan trọng không thể thiếu trong hoạt động quản lý nhà nước địa phương về đất đai.
Dựa trên việc ban hành các văn bản dưới luật này, chính quyền địa phương buộc các
đối tượng sử dụng đất phải thực hiện các quy định theo một khuôn khổ. Văn bản
dưới luật về quản lý, sử dụng đất biểu hiện quyền lực của chính quyền địa phương
về đất đai, nhằm lập lại một trật tự pháp lý theo mục tiêu nhất định. Nhưng văn bản
dưới luật về đất đai phải vừa thể hiện ý chí của cơ quan ban hành, vừa thể hiện được
nguyện vọng của đối tượng sử dụng đất đai. Quản lý đất đai muốn đạt được hiệu
quả cao thì các văn bản được ban hành cần phải đảm bảo thống nhất, minh bạch, rõ
ràng và đồng bộ.
* Xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai
Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ và khoanh vùng đất đai theo không
gian sử dụng cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh,...
trên cơ sở tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực đối với
từng vùng kinh tế - xã hội và đơn vị hành chính trong một khoảng thời gian xác
định. Thực chất là quá trình hình thành các quyết định nhằm tạo điều kiện đưa đất
đai vào sử dụng bền vững phát huy lợi thế của thổ nhưỡng và lãnh thổ để mang lại
lợi ích cao, thực hiện đồng thời hai chức năng: điều chỉnh các mối quan hệ đất đai
15

và tổ chức sử dụng đất như tư liệu sản xuất đặc biệt. Mục đích chung của quy hoạch
sử dụng đất theo lãnh thổ hành chính là đáp ứng nhu cầu đất đai một cách tiết kiệm,
khoa học, hợp lý và có hiệu quả. Quy hoạch sử dụng đất được lập cho giai đoạn 10
năm.
Kế hoạch sử dụng đất là việc phân chia quy hoạch sử dụng đất theo thời gian
để thực hiện trong kỳ quy hoạch sử dụng đất. Kế hoạch sử dụng đất cụ thể hóa quy
hoạch, tập trung những nguồn lực vào giải quyết có hiệu quả những vấn đề của kế
hoạch trong từng thời kỳ. Nội dung kế hoạch sử dụng đất bao gồm khoanh định việc
sử dụng từng loại đất trong từng thời kỳ kế hoạch (từ tổng thể đến cụ thể, từ quy
hoạch đến kế hoạch); điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất đai cho phù hợp với quy
hoạch. Kế hoạch sử dụng đất được lập cho giai đoạn 5 năm.
* Quản lý giao đất, thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất
Chính quyền địa phương được quyền giao đất và cho phép chuyển mục đích sử
dụng đất cho các đối tượng sử dụng đất phù hợp với thẩm quyền của từng cấp chính
quyền địa phương. Giao đất là công việc của chính quyền địa phương trao quyền sử
dụng đất bằng quyết định hành chính và bằng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất. Họ sẽ là người sử dụng, khai thác trực tiếp
đất đai với nhiệm vụ phải sử dụng đất đúng mục đích, đúng thời hạn sử dụng và
thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính đối với cơ quan chức năng. Giao đất được
chia làm hai loại: Giao đất không thu tiền sử dụng đất và giao đất có thu tiền sử
dụng đất dựa vào các tiêu chí đất nông nghiệp hay đất phi nông nghiệp, đất dùng
cho lợi ích công cộng hay lợi ích kinh doanh. Việc giao đất và chuyển mục đích sử
dụng đất phải căn cứ vào quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất.
Thu hồi đất và việc chính quyền địa phương ra quyết định hành chính để thu
lại quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất đã giao cho đối tượng sử dụng đất theo quy
định. Chính quyền địa phương sẽ tiến hành thu hồi đất đối với những trường hợp:
Thực hiện giải phóng mặt bằng, sử dụng đất vào mục đích an ninh quốc phòng, lợi
ích quốc gia, lợi ích công cộng; Đối tượng được giao đất sử dụng không đúng mục
đích; Không thực hiện nghĩa vụ khi sử dụng đất hoặc hết thời hạn thuê đất.
16

* Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Lập và quản lý hồ sơ địa chính, tổ chức đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất là biện pháp nhằm theo dõi tình hình sử dụng và biến động của đất đai,
đồng thời thiết lập quyền sử dụng đất hợp pháp cho người sử dụng đất, tạo cơ sở
pháp lý cần thiết để người sử dụng và cơ quan quản lý đất đai thực hiện đầy đủ các
quyền và nghĩa vụ của mình. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là việc ghi
nhận quyền sử dụng đất hợp pháp đối với một thửa đất xác định vào hồ sơ địa chính
nhằm xác lập quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Công tác cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất phải được thực hiện thường xuyên liên tục để có thể phản
ánh kịp thời những biến động của đất đai. Hồ sơ địa chính và giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất cung cấp thông tin đầy đủ nhất, là cơ sở để bảo vệ các quyền của
người sử dụng đất khi xảy ra tranh chấp cũng như nghĩa vụ tài chính mà họ phải
tuân thủ theo quy định của pháp luật.
* Quản lý tài chính về đất đai
Là việc sử dụng công cụ tài chính để quản lý đất đai, nó không chỉ đơn thuần
là quản lý giá đất, các khoản thu từ đất để tăng thu ngân sách mà còn là công cụ để
khuyến khích sử dụng đất một cách hợp lý, tiết kiệm và ngày càng hiệu quả. Đồng
thời điều tiết và quản lý quyền sử dụng đất nói riêng, thị trường bất động sản nói
chung nhằm phát triển thị trường này một cách lành mạnh, hiệu quả và bền vững,
góp phần ngăn chặn nạn đầu cơ đất đai, đảm bảo công bằng về tài chính trong sử
dụng đất và phân phối nguồn tài nguyên đất. Nhiệm vụ của chính quyền địa phương
là thực hiện các khoản thu và chi về đất đai theo quy định của Nhà nước, đảm bảo
nguồn tài chính được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả. Nguồn thu ngân sách của
chính quyền địa phương về đất đai chủ yếu từ các khoản thu bao gồm: tiền sử dụng
đất, tiền thuê đất, thuế nhà đất, thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất, phí và lệ
phí trong quản lý, sử dụng đất đai và tiền thu từ đấu giá quyền sử dụng đất.
* Quản lý thị trường quyền sử dụng đất
Thị trường quyền sử dụng đất là nơi diễn ra các hoạt động giao dịch quyền sử
dụng đất, tại đó người mua và người bán tác động qua lại lẫn nhau để xác định giá
17

cả và số lượng của quyền sử dụng đất được giao dịch. Điều kiện để đối tượng nắm
quyền sử dụng đất được tham gia vào thị trường bất động sản là có giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, đất không có tranh chấp, quyền sử dụng đất không bị kê biên để
bảo đảm thi hành án trong thời hạn sử dụng đất. Nhiệm vụ của chính quyền địa phương
là tạo điều kiện cho thị trường quyền sử dụng đất phát triển một cách vững chắc, để
làm được điều này, cần phải tiến hành một loạt các hoạt động: tổ chức đăng ký giao
dịch, tổ chức đăng ký phát triển quỹ đất, tổ chức đăng ký dịch vụ hỗ trợ thị trường,
thực hiện các biện pháp bình ổn giá, chống đầu cơ,.... Ngoài ra, còn phải
quản lý dịch vụ cung cấp thông tin đất đai như: thông tin về thửa đất, về quyền sử
dụng đất, tài sản gắn liền với đất và tình trạng thực hiện các quyền của người sử
dụng đất được cung cấp công khai cho người có yêu cầu.
* Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật và giải
quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.
Thanh tra đất đai là việc điều tra, xem xét để làm rõ việc vi phạm pháp luật đất
đai và kiến nghị biện pháp xử lý. Kiểm tra đất đai là việc xem xét tình hình thực tế
về quản lý, sử dụng đất đai để đánh giá, nhận xét. Mục đích của thanh kiểm tra là
thúc đẩy quá trình thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật về đất đai, phòng ngừa, phát
hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai; phát hiện những sơ hở trong
cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để đề xuất sửa đổi và bổ sung cho ngày càng
hoàn thiện hơn.
Giải quyết tranh chấp, khiếu nại và tố cáo đất đai là biện pháp nhằm điều chỉnh
các mối quan hệ đất đai theo đúng pháp luật, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, đem lại
công bằng cho chủ sử dụng đất. Trong quá trình sử dụng đất không tránh khỏi việc
xảy ra tranh chấp, kiện tụng giữa các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân với nhau. Đặc
biệt trong giai đoạn kinh tế thị trường như hiện nay, đất đai ngày càng có giá trị lớn,
tranh chấp đất đai ngày càng phức tạp nếu không có cơ chế giải quyết sẽ mất ổn
định kinh tế - xã hội. Lúc này, chính quyền địa phương đóng vai trò quan trọng
trong việc giải quyết các tranh chấp, khiếu nại diễn ra tại địa phương. Khuyến khích
18

các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải
ở cơ sở luôn là biện pháp ưu tiên hàng đầu khi thực hiện công tác
này. 1.2.2.2. Công cụ quản lý nhà nước địa phương về đất đai
* Công cụ pháp luật
Pháp luật là công cụ không thể thiếu của các cơ quan quản lý nhà nước từ cấp
trung ương xuống cấp chính quyền địa phương. Cơ quan quản lý nhà nước luôn thực
hiện quyền lực của mình bằng các văn bản quy phạm pháp luật để tác động vào
ý chí, điều chỉnh hành vi của đối tượng quản lý. Trong công tác quản lý đất đai,
hệ thống văn bản quy phạm pháp luật bao gồm:
- Cấp trung ương: Các văn bản luật do Quốc hội - cơ quan quyền lực cao nhất
nhà nước ban hành theo hình thức và thủ tục được quy định trong Hiến pháp, đó là
những văn bản có hiệu lực pháp lý cao nhất. Hoặc các văn bản dưới luật như Pháp
lệnh và Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; Lệnh và Quyết định của Chủ
tịch nước; Nghị Quyết và Nghị định của Chính phủ; Quyết định, Chỉ thị của Thủ
tướng Chính phủ; Quyết định, Chỉ thị, Thông tư của Bộ trưởng;....
- Cấp địa phương: Các văn bản dưới luật là công cụ có vai trò quan trọng nhất
và được sử dụng phổ biến để duy trì trật tự an toàn xã hội trong lĩnh vực đất đai.
Các văn bản dưới luật về đất đai của chính quyền địa phương gồm có Nghị quyết
của Hội đồng nhân dân; Quyết định, chỉ thị của Ủy Ban nhân dân các cấp. Các văn
bản được ban hành để thi hành văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan quản lý
nhà nước cấp trung ương hoặc văn bản do Ủy ban nhân dân ban hành để thi hành
Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp.
Vấn đề đất đai gắn chặt với lợi ích vật chất và tinh thần của mọi đối tượng sử
dụng đất nên dễ nảy sinh nhiều mâu thuẫn. Trong các mâu thuẫn đó có những vấn
đề phải dùng đến quyết định quản lý mới xử lý được. Do đó, các văn bản quy phạm
pháp luật được ban hành phải rõ ràng, đồng bộ và phù hợp với nguyện vọng của
đông đảo các tầng lớp nhân dân, hệ thống lưu trữ thông tin đất đai chính xác, cùng
với một đội ngũ viên chức chuyên nghiệp mới xử lý và quản lý tốt vấn đề đất đai.
* Công cụ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai
19

Trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, công cụ quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất là công cụ quản lý quan trọng và là một nội dung không thể thiếu được
trong công tác quản lý nhà nước về đất đai ở tất cả các cấp quản lý.
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đảm bảo cho việc lãnh đạo, chỉ đạo của
chính quyền địa phương có sự thống nhất trong quản lý về đất đai. Quy hoạch, kế
hoạch khi được phê duyệt là cơ sở pháp lý để quyết định mục đích sử dụng đất. Đây
là công việc khó khăn và tốn kém cần có sự phối hợp thực hiện của nhiều cơ quan
quản lý. Từ đó, chính quyền địa phương sẽ kiểm soát được mọi diễn biến về tình
hình đất đai, ngăn chặn được việc sử dụng đất sai mục đích, lãng phí. Đồng thời,
thông qua quy hoạch, kế hoạch buộc các đối tượng sử dụng đất chỉ được phép sử
dụng trong phạm vi ranh giới của mình. Quy hoạch đất đai được lập theo vùng lãnh
thổ và theo các ngành.
Quy hoạch đất đai theo vùng lãnh thổ là quy hoạch sử dụng đất đai được lập
theo các cấp hành chính gồm: quy hoạch sử dụng đất đai của quốc gia, quy hoạch
sử dụng đất đai cấp tỉnh, quy hoạch sử dụng đất đai cấp huyện và quy hoạch sử
dụng đất đai cấp xã.
Quy hoạch đất đai theo ngành là quy hoạch sử dụng đất được lập theo các
ngành như: quy hoạch sử dụng đất đai ngành nông nghiệp, công nghiệp, du lịch,
giao thông,...
* Công cụ chính sách
Từ góc độ quản lý nhà nước, chính sách là những cách thức tác động của Nhà
nước vào các lĩnh vực của đời sống xã hội để đạt được mục tiêu định hướng. Chính
sách điều chỉnh những quan hệ ít mang tính ổn định, mềm dẻo, linh động. Chính
sách có tác động nhanh, kịp thời và toàn diện đến nhận thức, thái độ và hành vi của
đối tượng bị tác động. Đặc biệt, chính sách điều chỉnh động cơ, tạo động lực cho
hành vi, hoạt động của các cá nhân và từng nhóm đối tượng cụ thể.
Chính sách là một công cụ quan trọng để chính quyền địa phương thực hiện
quản lý về đất đai sao cho hiệu quả. Các chính sách chủ yếu liên quan đến đất đai
được áp dụng là chính sách thuế, chính sách giá đất, chính sách đầu tư,... Trong đó,
20

chính sách thuế nhằm đảm bảo các nguồn thu từ đất đai, chính sách giá đất phục vụ
cho việc giải phóng mặt bằng, đấu giá quyền sử dụng đất, chính sách đầu tư tác
động đến việc phân phối lại nguồn lực đất đai sao cho hiệu quả. Các chính sách liên
quan đến đất đai tác động đến các đối tượng sử dụng đất làm cho họ thấy được
nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc sử dụng đất đai. Đây còn là công cụ quản lý
đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện quyền bình đẳng giữa các đối tượng sử
dụng đất và kết hợp hài hòa giữa các lợi ích. Vì vậy, hệ thống chính sách đất đai cần
được quy định đơn giản, rõ ràng, minh bạch nhằm nâng cao trách nhiệm và đảm bảo
quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất.
1.2.2.3. Phương pháp quản lý nhà nước địa phương về đất đai
* Phương pháp hành chính
Là phương pháp tác động mang tính trực tiếp. Phương pháp này dựa vào mối
quan hệ tổ chức của hệ thống quản lý, mà thực chất đó là mối quan hệ giữa quyền
uy và sự phục tùng.
Phương pháp quản lý hành chính về đất đai là cách thức tác động trực tiếp của
cơ quản quản lý thông qua các quyết định dứt khoát có tính chất bắt buộc bằng các
mệnh lệnh hành chính lên các chủ thể quản lý và đối tượng sử dụng đất trong quan
hệ đất đai. Nó đòi hỏi người sử dụng đất phải chấp hành nghiêm chỉnh, nếu vi phạm
sẽ bị xử lý theo pháp luật.
Trong quản lý nhà nước địa phương về đất đai, phương pháp hành chính có
vai trò to lớn, xác lập được kỷ cương trật tự trong xã hội. Là khâu nối liền hoạt
động giữa các bộ phận có liên quan và giải quyết các vấn đề đặt ra trong công tác
quản lý một cách nhanh chóng, kịp thời.
Khi sử dụng phương pháp hành chính phải gắn chặt chẽ quyền hạn và trách
nhiệm của các cấp quản lý nhà nước về đất đai khi ra quyết định, đồng thời phải làm
rõ, cụ thể hóa chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan Nhà nước tại địa
phương và từng cá nhân. Mọi cấp quản lý, mọi tổ chức, mọi cá nhân khi ra quyết
định phải hiểu rõ quyền hạn của mình đến đâu và trách nhiệm của mình như thế nào
khi sử dụng quyền hạn đó. Các quyết định hành chính do con người đặt ra, muốn có
21

kết quả và hiệu quả cao cần phải có tính khoa học, có đầy đủ thông tin liên quan cần
thiết, tuyệt đối không thể là ý kiến chủ quan của con người.
* Phương pháp kinh tế
Phương pháp kinh tế về quản lý đất đai là cách thức tác động gián tiếp của cơ
quan nhà nước vào đối tượng sử dụng đất thông qua các lợi ích kinh tế. Mặt mạnh
của phương pháp kinh tế ở chỗ nó tác động vào lợi ích của đối tượng bị quản lý làm
cho họ phải suy nghĩ, tính toán và lựa chọn phương án hoạt động có hiệu quả nhất
vừa đảm bảo lợi ích của mình, vừa đảm bảo lợi ích chung của xã hội. Từ đó, đối
tượng chịu sự tác động sẽ tự giác, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao,
không cần có sự tác động thường xuyên như phương pháp hành chính.
Chính quyền địa phương tác động lên đối tượng quản lý trên cơ sở các phạm
trù kinh tế, các đòn bẩy kinh tế, các định mức kinh tế - kỹ thuật như miễn giảm tiền
sử dụng đất, ghi nợ tiền sử dụng đất, hạn mức giao đất. Vì vây, phương pháp kinh tế
là phương pháp mềm dẻo nhất, dễ thu hút đối tượng quản lý và ngày càng được sử
dụng phổ biến.
Phương pháp kinh tế giúp nâng cao trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đồng thời
giúp cho cơ quan quản lý nhà nước giảm bớt được nhiều công việc hành chính như
kiểm tra, đôn đốc có tính chất sự vụ hành chính. Vì vậy, sử dụng phương pháp này
vừa tiết kiệm được chi phí quản lý, vừa giảm được tính cứng nhắc hành chính, vừa
tăng cường tính sáng tạo của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
* Phương pháp tuyên truyền, giáo dục
Là cách thức tác động của Nhà nước vào nhận thức và tình cảm của con người
nhằm nâng cao tính tự giác và lòng nhiệt tình của họ trong quản lý đất đai nói riêng
và trong hoạt động kinh kế - xã hội nói chung. Tuyên truyền, giáo dục là một trong
các phương pháp không thể thiếu trong công tác quản lý nhà nước bởi vì đối tượng
quản lý là con người mà con người là tổng hòa của nhiều mối quan hệ xã hội và ở
họ có nhiều đặc điểm tâm lý đa dạng. Do đó, cần phải có nhiều phương pháp tác
động khác nhau trong đó có phương pháp tuyên truyền giáo dục.
22

Trong thực tế, phương pháp tuyên truyền, giáo dục được sử dụng kết hợp với
các phương pháp khác, hỗ trợ cùng phương pháp khác để nâng cao hiệu quả công
tác. Nếu tách rời phương pháp giáo dục với các phương pháp khác, tách rời giáo dục
với khuyến khích lợi ích vật chất, tách rời giáo dục với cưỡng chế bắt buộc thì hiệu
quả của công tác quản lý sẽ không cao, thậm chí không thể thực hiện được. Nhưng
nếu kết hợp tốt, kết hợp nhịp nhàng, linh hoạt phương pháp giáo dục với các
phương pháp khác thì hiệu quả công tác quản lý sẽ rất cao.
1.2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước địa phương về đất đai
1.2.3.1. Điều kiện tự nhiên của địa phương
Đất đai là sản phẩm của tự nhiên, do tự nhiên tạo ra vì vậy việc quản lý đất đai
bị chi phối bởi điều kiện tự nhiên. Điều kiện tự nhiên ở đây chủ yếu xét đến các yếu
tố như: khí hậu, nhiệt độ, ánh sáng, lượng mưa, không khí, khoáng sản dưới lòng
đất,… Nó ảnh hưởng lớn đến công tác điều tra, đo đạc, khảo sát, đánh giá đất. Công
tác đo đạc, khảo sát, đánh giá đất được thực hiện trên thực địa, nếu điều kiện tự
nhiên thuận lợi, nó sẽ được tiến hành nhanh chóng, chính xác và tiết kiệm được kinh
phí cho nhà nước. Do đất đai có tính cố định, mỗi vùng miền lại có một đặc điểm
điều kiện tự nhiên khác nhau, vì vậy khi tiến hành điều tra, khảo sát đo đạc đất đai
cần phải nghiên cứu điều kiện tự nhiên của từng địa phương để đưa ra phương án
thực hiện có hiệu quả nhất.
1.2.3.2. Hệ thống luật pháp về đất đai
Kinh tế càng phát triển, các mối quan hệ sử dụng đất đai càng phức tạp đòi hỏi
hệ thống luật pháp nói chung và hệ thống luật pháp về đất đai nói riêng phải đồng
bộ, rõ ràng, cụ thể để công tác quản lý nhà nước được hiệu quả và thuận lợi. Bên
cạnh đó, pháp luật sẽ tạo điều kiện cho nhà nước thực hiện được vai trò điều tiết và
quản lý nền kinh tế, quản lý và kiểm tra hoạt động liên quan đến đất đai và xử lý các
hành vi vi phạm. Ngoài ra, pháp luật còn xác lập, củng cố và hoàn thiện những cơ
sở pháp lý của Nhà nước, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai
nhằm phát huy cao nhất hiệu lực của cơ quan quản lý.
1.2.3.3. Tình hình kinh tế, xã hội của địa phương
23

- Phát triển kinh tế làm cho cơ cấu sử dụng các loại đất có sự thay đổi. Khi nhu
cầu sử dụng loại đất này tăng lên sẽ làm cho nhu cầu sử dụng loại đất kia giảm đi,
đồng thời sẽ có loại đất khác được khai thác để bù đắp vào sự giảm đi của loại đất
đó. Sự luân chuyển đất thuận lợi sẽ tạo điều kiện cho các hoạt động kinh tế diễn ra.
Quản lý nhà nước về đất đai từ đó cũng phải đổi mới để phù hợp với cơ cấu kinh tế
mới, đáp ứng được yêu cầu tình hình thực tế.
- Yếu tố văn hóa xã hội có vai trò đặc biệt quan trọng trong tổ chức điều hành
quản lý xã hội và tăng cường chức năng quản lý của Nhà nước về mọi lĩnh vực nói
chung cũng như về lĩnh vực đất đai nói riêng. Các yếu tố như việc làm, dân số, môi
trường, xóa đói giảm nghèo,… ảnh hưởng rất lớn đến công tác quy hoạch, kế hoạch
sử dụng đất, công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi, giao đất và
công tác thanh tra, kiểm tra giải quyết tranh chấp, vi phạm đất đai.
1.2.3.4. Bộ máy tổ chức và nguồn nhân lực quản lý đất đai của địa phương
Tổ chức bộ máy nhà nước quản lý về đất đai của chính quyền địa phương có
tác động trực tiếp tới việc quản lý đất đai trên địa bàn. Việc bộ máy được tổ chức
một cách khoa học theo hướng tinh giản, có sự phân công rõ ràng về chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn sẽ tạo hiệu quả trong quản lý, giải quyết vấn đề càng nhanh
chóng, thuận lợi. Tuy nhiên, công tác quản lý của bộ máy sẽ gặp khó khăn lớn nếu
một khâu, một cấp quản lý trong hệ thống không đảm bảo được yêu cầu công việc
được giao. Vì vậy, muốn quản lý hiệu quả, tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về đất
đai phải được tổ chức thật phù hợp về cơ cấu, có sự phân chia trách nhiệm, quyền
hạn cụ thể, đồng thời phải có hướng dẫn, bám sát của các ban ngành chức năng.
Bên cạnh việc tổ chức bộ máy quản lý, trình độ, đạo đức của đội ngũ cán bộ
quản lý cũng ảnh hưởng trực tiếp tới công tác quản lý nói chung và quản lý đất đai
nói riêng. Cán bộ quản lý là người trực tiếp tham gia vào công tác quản lý nhà nước
về đất đai ở cấp chính quyền địa phương và cũng là người tiếp xúc trực tiếp với đối
tượng sử dụng đất, tiếp thu nguyện vọng của quần chúng nhân dân về các vấn đề
liên quan đến đất đai. Vì vậy, xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý có chuyên môn,
24

trình độ và tận tâm với công việc là điều kiện tiên quyết để tạo thuận lợi cho quản
lý nhà nước về đất đai ở cấp địa phương.
1.2.3.5. Ý thức chấp hành luật pháp về đất đai của người sử dụng đất ở
địa phương
Tổ chức kinh tế và hộ gia đình, cá nhân là đối tượng tiếp nhận sự tác động của
chính quyền địa phương trong hoạt động quản lý đất đai. Hoạt động quản lý đất đai
ở địa phương xét cho cùng là điều chỉnh các hoạt động của đối tượng sử dụng đất
nhằm đảm bảo các đối tượng sử dụng đất tuân thủ đúng pháp luật và thực hiện đầy
đủ các nghĩa vụ trong quá trình sử dụng đất. Sự hiểu biết và ý thức chấp hành pháp
luật đất đai của người sử dụng đất sẽ giúp cho công tác quản lý về đất đai của chính
quyền địa phương được thực hiện một cách dễ dàng và hiệu quả.
25

CHƯƠNG 2
CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Phương pháp luận của đề tài quản lý nhà nước về đất đai trên địa
bàn thành phố Hà Giang
2.1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng
Phép biện chứng duy vật là phương pháp cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin
được sử dụng với nhiều ngành khoa học khác nhau, trong đó có ngành quản lý kinh
tế. Phương pháp này đòi hỏi khi xem xét các hiện tượng, các quá trình nghiên cứu
phải đặt trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau, thường xuyên vận động, phát
triển không ngừng chứ không bất biến. Quá trình phát triển là quá trình tích lũy về
lượng dẫn đến sự thay đổi về chất. Phép biện chứng duy vật coi nguồn gốc của sự
phát triển là sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập. Phép duy vật biện
chứng tuân thủ nguyên tắc vật chất quyết định ý thức, vì vậy cũng đòi hỏi khi xem
xét các hiện tượng và quá trình kinh tế gắn liền với những điều kiện và hoàn cảnh
cụ thể.
Từ nội dung và yêu cầu của phương pháp duy vật biện chứng, đề tài nghiên
cứu vấn đề quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang phải đặt
trong điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của giai đoạn từ 2010 - 2013, định hướng đến
2020. Mối quan hệ tác động lẫn nhau được thể hiện cụ thể:
Mối quan hệ giữa các nội dung và hiện tượng: Mối quan hệ mật thiết giữa Luật
đất đai với các văn bản dưới luật của chính quyền thành phố Hà Giang trong việc
quản lý ở cấp nhà nước địa phương về đất đai. Nó thể hiện mối quan hệ giữa cấp
trên và cấp dưới, cấp nhà nước trung ương và nhà nước địa phương về vấn đề quản
lý nhà nước về đất đai. Đó là mối quan hệ giữa điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội
của thành phố Hà Giang với chính sách, giải pháp mà chính quyền thành phố Hà
Giang đưa ra nhằm thực hiện có hiệu quả công tác quản lý đất đai và suy cho cùng
quản lý đất đai cũng là nhằm phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Mối quan hệ trong từng nội dung, hiện tượng: Trong mỗi nội dung của đề tài,
vấn đề quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang luôn được
26

nghiên cứu gắn với vấn đề đặc điểm của địa phương là một thành phố thuộc tỉnh
miền núi, trình độ phát triển kinh tế xã hội còn khiêm tốn.
2.1.2. Chủ nghĩa duy vật lịch sử
Chủ nghĩa duy vật lịch sử của C. Mác là thành tựu vĩ đại của tư tưởng khoa
học và thực chất của quan niệm duy vật lịch sử về lịch sử là những vấn đề mang
tính nguyên lý. Trong sản xuất, con người phải có mối quan hệ với nhau đó là quan
hệ sản xuất trên cả 3 mặt: sở hữu, quản lý và phân phối. Quan hệ sản xuất phải phù
hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Lực lượng sản xuất
phát triển đến một mức độ nhất định sẽ mâu thuẫn với chính quan hệ sản xuất mà
trước đây đã từng phù hợp với nó. Từ chỗ là hình thức phát triển của lực lượng sản
xuất, quan hệ sản xuất đó đã kìm hãm sự phát triển của nó và khi đó một sự thay đổi
lớn tất yếu phải diễn ra.
Trong một phạm vi hẹp, có thể hiểu lực lượng sản xuất ở đây là tình hình phát
triển kinh tế xã hội của thành phố Hà Giang ngày càng cao, những thành tựu đạt
được về mặt kinh tế đã thúc đẩy sự hoàn thiện các chính sách phát triển kinh tế xã
hội nhằm điều chỉnh và quản lý tốt hơn mối quan hệ giữa người và người, trong đó
có quan hệ về đất đai và nổi bật là quan hệ về vấn đề sở hữu quyền sử dụng đất, sử
dụng đất. Đề tài quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang đề
cập đến thực trạng mối quan hệ xã hội liên quan đến đất đai trong từng điều kiện cụ
thể của địa phương.
2.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể của đề tài quản lý nhà nước về
đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang
2.2.1. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học
Nghiên cứu đề tài Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà
Giang theo cách tiếp cận Quản lý kinh tế. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học
được sử dụng phổ biến ở nhiều ngành là lĩnh vực khoa học. Nó chính là phương
pháp tạm gạt bỏ những nhân tố thứ yếu, không bản chất tập trung nghiên cứu những
nhân tố bản chất, chủ yếu từ đó rút ra quy luật vận động của các hiện tượng kinh tế.
Thực tế cho thấy, vấn đề quản lý đất đai là vấn đề phức tạp, nó chịu ảnh hưởng của
27

nhiều yếu tố, nhiều chiều cạnh từ khách quan đến chủ quan, muốn đạt được hiệu
quả quản lý nhà nước địa phương về đất đai trước hết cần nghiên cứu kỹ nó chịu
ảnh hưởng bởi những yếu tố nào? Trong đó những yếu tố nào là cơ bản, quan trọng
nhất. Chẳng hạn như yếu tố tự nhiên, kinh tế đến các vấn đề xã hội. Để đạt được
mục tiêu và những nhiệm vụ cụ thể đặt ra, đề tài tập trung vào khía cạnh tự nhiên,
kinh tế - xã hội của vấn đề quản lý đất đai.
Đề tài Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang thông qua
phép duy vật biện chứng trình bày một cách có hệ thống các phạm trù và những quy
luật chung về sự phát triển của kinh tế xã hội thành phố Hà Giang gắn với quản lý
đất đai rút ra những giải pháp chỉ đạo hoạt động của con người về vấn đề này. Quá
trình nghiên cứu này được thể hiện:
Một là, vấn đề quản lý đất đai vừa mang tính phổ biến vì nó là vấn đề cơ bản
của tất cả các địa phương, tất cả các quốc gia nhưng nó cũng là vấn đề đặc thù của
mỗi địa phương vì điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội khác nhau. Áp dụng quan điểm
này cần phải xây dựng quan điểm toàn diện và phù hợp, sử dụng đồng bộ các
phương pháp, biện pháp, các phương tiện để giải quyết vấn đề. Thực hiện chính
sách chung toàn diện và chính sách có trọng điểm, vừa chú ý giải quyết mặt tổng
thể, vừa lựa chọn những vấn đề trọng tâm liên quan đến quản lý đất đai để tạo đà
cho sự quản lý có hiệu quả các vấn đề khác.
Hai là, nguyên lý về tính phát triển của thế giới được thể hiện qua sự vận động,
biến đổi không ngừng và đều có xu hướng phát triển, chuyển hóa. Đối với hoạt
động Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang cũng phải nắm
được khuynh hướng vận động, biến đổi tương lai của nó, đồng thời nhận thức rõ
phát triển là quá trình hoàn thiện các chính sách quản lý đất đai từ trung ương đến
địa phương theo hướng hợp lý hóa, thực tiễn hóa và phù hợp với xu thế phát triển
của thời đại . Bên cạnh đó cũng cần thấy rõ sự phát triển là quá trình đầy mâu thuẫn,
sự ra đời của cái mới rất khó khăn và tất yếu phải có đấu tranh. Vì vậy, để luật đất
đai mới ra đời, văn bản hướng dẫn thi hành và một loạt các chính sách, biện pháp
quản lý đất đai ra đời đòi hỏi phải có sự kế thừa, phát huy cái mới, cái hợp lý để
28

những chính sách này thực sự đi vào cuộc sống và góp phần vào sự quản lý đất đai
ở chính quyền địa phương thực sự có hiệu quả.
2.2.2. Phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp
Phân tích, trước hết là phân chia cái toàn thể của đối tượng nghiên cứu thành
những bộ phận, những mặt, những yếu tố cấu thành giản đơn hơn để nghiên cứu,
phát hiện ra những thuộc tính và bản chất của từng yếu tố đó, và từ đó giúp chúng ta
hiểu được đối tượng nghiên cứu một cách mạch lạc hơn, hiểu được cái chung phức
tạp từ những bộ phận đó. Nhiệm vụ của phân tích là thông qua cái riêng để tìm ra
cái chung, thông qua hiện tượng để tìm ra bản chất, thông qua cái đặc thù để tìm ra
cái phổ biến.
Tổng hợp là quá trình ngược lại với quá trình phân tích, nhưng nó lại hỗ trợ
cho quá trình phân tích để tìm ra cái chung và cái khái quát. Từ những kết quả
nghiên cứu từng mặt, phải tổng hợp lại để có nhận thức đầy đủ, đúng đắn cái chung,
tìm ra được bản chất, quy luật vận động của đối tượng nghiên cứu.
Phân tích và tổng hợp là hai phương pháp gắn bó chặt chẽ quy định và bổ sung
cho nhau trong nghiên cứu và có cơ sở khách quan trong cấu tạo, trong tính quy luật
của bản thân sự vật. Trong phân tích, việc xây dựng một cách đúng đắn tiêu thức
phân loại làm cơ sở khoa học hình thành đối tượng nghiên cứu bộ phận ấy có ý
nghĩa rất quan trọng. Trong nghiên cứu tổng hợp vai trò quan trọng thuộc về khả
năng liên kết các kết quả cụ thể (có lúc ngược nhau) từ sự phân tích, khả năng trừ
tượng, khái quát nắm bắt được định tính từ rất nhiều khía cạnh định lượng khác
nhau.
Phương pháp phân tích được sử dụng chủ yếu trong chương 3 và chương 4 của
luận văn. Ở chương 3, phương pháp phân tích được sử dụng để phân tích tình hình
sử dụng đất trên địa bàn thành phố Hà Giang thông qua việc làm rõ hiện trạng sử
dụng đất bao gồm cả đất nông nghiệp, lâm nghiệp, đất đang sử dụng và đất chưa sử
dụng. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Giang tập trung vào các yếu tố: điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế -
xã hội. Đặc biệt, phương pháp phân tích được sự dụng để phân tích thực trạng quản
29

lý đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang giai đoạn 2010 - 2013 bao gồm thực
trạng phương pháp quản lý, thực trạng thực hiện các nội dung quản lý nhà nước địa
phương về đất đai. Ở chương 4, phương pháp phân tích được sử dụng để phân tích
định hướng và dự báo nhu cầu sử dụng đất trên địa bàn thành phố Hà Giang đến
2020, trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về
đất đai đến 2020 thông qua các giải pháp cụ thể như nhằm thực hiện các nội dung
và phương pháp quản lý đất đai của chính quyền thành phố.
Phương pháp tổng hợp được sử dụng chủ yếu trong chương 3 khi tổng hợp,
đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế, nguyên nhân hạn chế và những
vấn đề đặt ra cần giải quyết về vấn đền quản lý đất đai trên địa bàn thành phố Hà
Giang. Bên cạnh đó, phương pháp này cũng được sử dụng nhằm tổng hợp các văn
bản dưới luật của chính quyền thành phố Hà Giang trong việc quản lý đất đai trên
địa bàn.
2.2.3. Phương pháp logic - lịch sử
Phương pháp lịch sử là phương pháp xem xét sự vật, hiện tượng theo đúng trật
tự thời gian như nó đã từng diễn ra trong quá khứ (phát sinh, phát triển và kết thúc).
Là phương pháp xem xét và trình bày quá trình phát triển của sự vật, hiện tượng lịch
sử theo một trình tự liên tục và nhiều góc cạnh, nhiều mặt trong mối liên hệ với các
sự vật, hiện tượng khác. Phương pháp này hướng đến mục tiêu tái hiện trung thực
bức tranh quá khứ của sự vật, hiện tượng thể hiện ở mô tả đầy đủ, cụ thể tính chất
quanh co, phức tạp, bao gồm những cái ngẫu nhiên, cái tất yếu và tính đa dạng. Yêu
cầu đối với phương pháp lịch sử là đảm bảo tính liên tục về thời gian của các sự
kiện, làm rõ điều kiện và đặc điểm phát sinh, phát triển và biểu hiện của chúng, làm
sáng tỏ các mối liên hệ đa dạng của chúng với các sự việc xung quanh. Phương
pháp lịch sử xem xét rất kỹ các điều kiện xuất hiện và hình thành ra nó, làm rõ quá
trình ra đời, phát triển từ thấp đến cao, từ đơn giản đến hoàn thiện của các sự vật
hiện tượng. Đồng thời, đặt quá trình phát triển của sự vật, hiện tượng trong mối
quan hệ nhiều sự vật hiện tượng tác động qua lại, thúc đẩy hoặc hỗ trợ lẫn nhau
trong suốt quá trình vận động của chúng. Phương pháp lịch sử là phương pháp quan
30

trọng trong nghiên cứu, vì khi xem xét, đánh giá sự vật, hiện tượng phải coi trọng
các quan điểm lịch sử, các sự vật, hiện tượng tương đồng đã xảy ra trước đó.
Đề tài Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang sử dụng
phương pháp này để nghiên cứu sự phát triển của các văn bản quản lý đất đai nói
chung và của chính quyền địa phương nói riêng theo hướng nâng cao chất lượng
quản lý đất đai phục vụ phát triển kinh tế xã hội trên cơ sở đó đưa ra những giải
pháp nhằm tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng của công tác quản lý đất đai. Bên
cạnh đó, khi xem xét, đánh giá sự hợp lý của chính sách đều đặt trong điều kiện của
sự phát sinh, phát triển và kết thúc của một văn bản quy phạm pháp luật. Chẳng hạn,
luật đất đai 2003 phù hợp với giai đoạn 2003 - 2013, nhưng trong bối cảnh, điều
kiện hiện nay có nhiều điểm không còn phù hợp và sự ra đời của luật đất đai năm
2013 (chính thức có hiệu lực 1.7.2014) là sự hợp lý và nó bắt đầu cho một giai đoạn
mới quản lý đất đai theo quy định mới.
Đây là phương pháp xem xét và trình bày quá trình quản lý đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Giang theo một trình tự liên tục và nhiều mặt. Sử dụng phương pháp
này yêu cầu phải đảm bảo tính liên tục về thời gian, làm rõ các điều kiện về quản lý
đất đai trên tổng thể những quy định chung. Đồng thời, đặt vấn đề quản lý đất đai
trong quan hệ tương tác qua lại, thúc đẩy hoặc cản trở lẫn nhau trong quá trình phát
triển. Bằng phương pháp này có thể cho ta thấy được bức tranh toàn diện về vấn đề
quản lý đất đai trên địa bàn thành phố Hà Giang thời gian 2010 - 2013.
Phương pháp logic, theo Ăng ghen, phương pháp logic không phải là cái gì
khác phương pháp lịch sử, chỉ có điều là nó thoát khỏi những hình thức lịch sử và
những ngẫu nhiên, pha trộn. Lịch sử bắt đầu từ đâu, quá trình tư duy cũng phải bắt
đầu từ đó và sự vận động tiếp tục thêm nữa của nó chẳng qua là sự phản ánh quá
trình lịch sử dưới một hình thức trừu tượng và nhất quán về mặt lý luận. Nó là phản
ánh đã được uốn nắn theo những quy luật mà bản thân quá trình lịch sử thực tế đã
cung cấp, hơn nữa mỗi một nhân tố đều có thể xem xét ở cái điểm phát triển mà ở
đó quá trình đạt tới chỗ hoàn toàn chín muồn, đạt tới cái hình thức cổ điển của nó.
Phương pháp logic là phương pháp xem xét, nghiên cứu các sự kiện lịch sử dưới
31

Khoá luận Quản lí nhà nước về đất đai trên địa bàn Hà Giang

Khoá luận Quản lí nhà nước về đất đai trên địa bàn Hà Giang

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Khoá luận Quản lí nhà nước về đất đai trên địa bàn Hà Giang

Similar to Khoá luận Quản lí nhà nước về đất đai trên địa bàn Hà Giang (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Khoá luận Quản lí nhà nước về đất đai trên địa bàn Hà Giang