Tài liệu cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách chuẩn bị cho buổi phỏng vấn việc làm, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ấn tượng tốt và khả năng giao tiếp. Nó bao gồm các mẹo về việc nghiên cứu công ty, cách ăn mặc chuyên nghiệp, trả lời câu hỏi về lương, và chuẩn bị cho các loại phỏng vấn khác nhau như phỏng vấn hành vi và tình huống. Cuối cùng, tài liệu khuyến khích việc luyện tập kỹ năng giới thiệu bản thân và cách xử lý các câu hỏi phỏng vấn để nổi bật hơn so với ứng viên khác.

1. LÀM THẾ NÀO
ĐỂ HỌ YÊU MẾN
VÀ TRẢ LƯƠNG
CHO BẠN?
1

2. Chúc mừng!
Bạn vừa hoàn tất một CV đầy ấn tượng và một lá thư giới thiệu đầy chăm chút cho công ty mà mình mơ
ước, và bạn đã có được một cuộc hẹn phỏng vấn. Thật tuyệt! Bạn đã vượt qua được bước đầu tiên. Bây giờ
sẽ là phần thú vị, và thường là gay go nhất trong cuộc săn tìm việc - buổi phỏng vấn.
Tại Sao Phải Phỏng Vấn?
Tạo được ấn tượng trên hồ sơ là một chuyện. Bằng cấp, kỹ năng và kiến thức dĩ nhiên là quan trọng; Tuy
nhiên khả năng liên kết với những người xung quanh, tạo được mối quan hệ, và thể hiện được thái độ
tích cực là một câu chuyện hoàn toàn khác. Một số người thậm chí cho rằng buổi phỏng vấn còn quan
trọng hơn những gì bạn viết trong đơn xin việc. Tương tự như hẹn hò, dĩ nhiên bạn sẽ không hỏi cưới một
người bạn chưa gặp bao giờ, cho dù là người này được giới thiệu rằng sẽ rất hợp với bạn. Để xác định bạn
có phù hợp được với một tổ chức không chỉ căn cứ vào quá trình đào tạo mà bạn có, hay là những kinh
nghiệm làm việc của bạn trước đây.
Những yếu tố khác như tính cách, kỹ năng giao tiếp, hay thậm chí ngoại hình, đều góp phần vào sự phù
hợp của bạn với tổ chức. Quá trình phỏng vấn tạo cơ hội cho người phỏng vấn không chỉ kiểm tra về
những bằng cấp của bạn mà còn để xem bạn có thể giao tiếp với người khác và thể hiện được thuật đối
nhân xử thế hay không.
Luôn nhớ rằng, buổi phỏng vấn như là một con đường hai chiều. Hãy nghĩ buổi phỏng vấn là một cuộc
trò chuyện mà qua đó bạn thể hiện được những thành tích và kỹ năng của mình, cũng như xác định rằng
tổ chức này liệu sẽ phù hợp với bạn. Nói cách khác, bạn nên dùng buổi phỏng vấn để tìm hiểu về tổ chức
và đội ngũ mà có thể bạn sẽ tham gia, xem liệu công việc đó có thể làm bạn cảm thấy hăng hái đi làm mỗi
buổi sáng hay không.
2

3. Chào Mừng Đến Với Việc Bán Hàng
Buổi phỏng vấn là một quá trình bán hàng liên tục, mà mục tiêu là rao bán được một sản phẩm đầy giá
trị - chính bạn. Đừng vượt ra khỏi trạng thái của người bán hàng. Chắc chắn là bạn muốn biết công việc
này sẽ trả bao nhiêu, những lợi ích là gì, bao nhiêu ngày nghỉ một năm, và bạn có thể mặc jeans vào thứ
sáu được hay không. Nhưng dĩ nhiên cho đến khi “món hàng” này được “bán”, những câu hỏi trên là hoàn
toàn không phù hợp. Đừng tự hại cơ hội của mình bằng cách hướng câu chuyện của buổi phỏng vấn về
những câu hỏi kiểu “tôi có lợi gì trong chuyện này” trước khi công việc được giao cho bạn. Nếu như bạn
không “bán” trước, quá trình phỏng vấn sẽ kết thúc với một trong những lá thư từ chối đầy “hãi hùng”.
Hãy nhớ rằng khi quá trình “bán” hoàn tất và công việc được giao cho bạn, sẽ còn rất nhiều thời cơ hội để
trả lời các câu hỏi như vậy. Không những vậy lúc này bạn đã có một đòn bẩy để thỏa thuận, vì bạn gây
được ấn tượng với nhà tuyển dụng và họ không thể chờ đến khi bạn tham gia.
3

4. Google, Google, Google
Nếu bạn nghĩ bạn đã làm xong bài tập về nhà, hãy nghĩ lại. Để tạo được một bài phỏng vấn nổi bật so với
những ứng viên khác là hoàn toàn nhờ vào nghiên cứu và chuẩn bị. Để khởi đầu, ngay cả trước khi được
mời phỏng vấn, quá trình nghiên cứu đã cho bạn một số gợi ý để chỉnh sửa CV, những dẫn chứng, mục
tiêu phát triển nghề nghiệp, và cả ngôn ngữ của bạn để phù hợp với tầm nhìn, mục tiêu, giá trị, và
văn hóa của tổ chức.
Đầu tư thời gian để nghiên cứu về tổ chức, ngay cả khi chỉ là tìm Google về tổ chức hay là về người phỏng
vấn, và ngành nghề mà tổ chức này tham gia, sẽ giúp trang bị cho bạn một số thông tin và tạo được ấn
tượng đáng nhớ với người phỏng vấn. Chuẩn bị trước ở nhà có thể giúp bạn đạt được:
• Gợi ý cho bạn về những gì là quan trọng đối với tổ chức và những hoạt động đang và sắp diễn ra.
• Cho phép bạn chuẩn bị cho những câu hỏi về các kỹ năng và trình độ của mình theo hướng mà
chúng có liên quan đến tổ chức và công việc của bạn
• Bạn có thể tìm hiểu về cơ cấu tổ chức, các thành viên quản lý của tổ chức
• Bạn có thể đọc về đội ngũ phỏng vấn và tìm được cách tạo được quan hệ và thể hiện được sự
quan tâm với đội ngũ và công việc
• Bạn có thể nắm bắt về những đối thủ cạnh tranh của tổ chức, cách họ trả lương cho nhân viên, và
những thử thách mà cả ngành đang phải đối đầu
• Cho bạn thêm khả năng đàm phán khi bạn nhận được công việc
Ghi chú: để ý rằng chính những người phỏng vấn cũng sẽ tìm hiểu về bạn. Nên biết về những thông tin
nào mà người khác có thể tìm được về bạn thông qua google hoặc những nguồn khác.
4

5. Ăn Mặc Để Thành Công
Một buổi phỏng vấn cũng là cuộc gặp kinh doanh, và bạn chỉ có một cơ hội để tạo được ấn tượng đầu
tiên. Cho dù là gặp phỏng vấn ở văn phòng hay một nơi nào khác ví dụ như trung tâm hướng nghiệp ở
trường đại học, phòng họp tại khách sạn, hay nhà hàng, bạn nên ăn mặc lịch sự, chỉnh tề. Ngoài ra, ngay
cả khi công việc của bạn thuộc về một ngành có môi trường ăn mặc thoải mái, chọn y phục mang tính
chuyên nghiệp vẫn tạo ấn tượng tốt và cũng là một cách bày tỏ sự tôn trọng và nhã nhặn đối với người
phỏng vấn.
Do vậy, hãy chọn lựa cẩn thận tùy theo tình huống, nhưng nên cân nhắc một vài điều sau:
• Trang phục cho nam và nữ nên là một bộ vest được may phù hợp
• Nam nên sơmi áo trắng, trơn với cà vạt chững chạc
• Nữ nên mặc áo sơ mi kín đáo
• Đừng sử dụng quá nhiều nước hoa
• Giới hạn về lượng trang sức hay những phục trang phụ (đồng hồ, vòng đeo tay...)
• Nam nên cạo râu sạch sẽ
• Giày nên tạo cảm giác dễ chịu, nhưng vẫn mang phong cách chuyên nghiệp
• Đừng mang ba lô “bụi” hay cặp xách lộn xộn
• Đừng mang theo chai nước của bạn
• Đừng hút thuốc hay nhai kẹo
5

6. Bài Giới Thiệu Nhanh
Dành cho tất cả các loại và hình thức của buổi phỏng vấn, bạn nên chuẩn bị một bài “giới thiệu nhanh”
để làm bạn nổi bật so với các ứng viên khác. Một bài quảng bá là câu giới thiệu kéo dài 30 giây, trả lời cho
yêu cầu “hãy nói cho chúng tôi về bản thân bạn”. Câu trả lời của bạn nên nhấn mạnh vào các kỹ năng, kinh
nghiệm, và tính cách khiến bạn là người phù hợp cho vị trí này, và những điều này sẽ là một điểm cụ thể
đáng chú ý cho nhà tuyển dụng.
Ví dụ bạn sẽ bắt đầu với sự khẳng định hình ảnh bản thân theo hướng về mặt bằng cấp hay chuyên môn.
“Tôi học chuyên ngành kinh doanh, với định hướng tập trung về marketing”. Sau đó, cho thêm những chi
tiết khác về bản thân khiến bạn là người phù hợp với công việc.
Bài giới thiệu kiểu này cũng là một công cụ hữu hiệu để bạn giới thiệu bản thân mình trong nhiều tình
huống giao tiếp. Viết bài giới thiệu này ra, và luyện tập cho tới khi bạn có thể trình bày một cách mạch
lạc và tự nhiên.
6

7. Trả Lời Câu Hỏi Lương Bổng Đáng Sợ
Dù là bạn đang phỏng vấn kiểu nào, sớm hay muộn thì vấn đề lương bổng sẽ được đề cập. Và thường
xuyên hơn, chúng sẽ được đề cập trong quá trình ban đầu để loại ra những ứng viên nằm ngoài khoảng
lương đề xuất. Đừng tự bắn vào chân mình! Trả lời câu hỏi với một con số là cách hoàn toàn không có
lợi. Nếu câu trả lời của bạn quá cao, bạn sẽ bị loại.
Còn câu trả lời của bạn quá thấp, đó sẽ là mức lương bạn được nhận. Cách tiếp cận tốt nhất là trả lời
rằng mức lương của bạn có thể thỏa thuận. Thể hiện hứng thú của bạn được làm việc cho tổ chức, và
nhấn mạnh rằng bạn mong muốn tìm hiểu thêm về vị trí. Đừng để bị thúc ép đưa ra một giá trị con số.
7

8. Chuẩn Bị Cho Các Loại Phỏng Vấn Khác Nhau
Nếu được, tìm hiểu xem hình thức và kiểu phỏng vấn bạn sắp gặp. Điều này sẽ quyết định loại câu hỏi bạn
sẽ được hỏi và cho phép bạn chuẩn bị trước những câu trả lời khiến bạn nổi bật so với các ứng viên khác.
Có ba loại phỏng vấn mà bạn có thể sẽ gặp trên con đường tìm việc: phỏng vấn truyền thống, phỏng vấn
thiên về hành vi, hoặc là phỏng vấn về trường hợp.
Một kiểu khác nữa là phỏng vấn hướng về tình huống, kiểu này cũng tương tự như phỏng vấn về hành
vi, nhưng phỏng vấn về hành vi tập trung vào những kinh nghiệm trong quá khứ, trong khi phỏng vấn
mang tính tình huống hướng về bạn sẽ phản ứng như thế nào khi đối diện với một số tình huống cụ thể.
Hầu hết, bạn sẽ gặp đủ yếu tố của các loại phỏng vấn nói trên kết hợp trong một buổi phỏng vấn, bởi vậy,
hãy xem qua mỗi loại và cân nhắc một số câu mà bạn có thể được hỏi.
8

9. Phỏng vấn thông thường (Hay phỏng vấn truyền thống) :
Mục tiêu của Phỏng vấn thông thường là để người phỏng vấn tìm hiểu thêm về bạn, tại sao bạn muốn
được nhận công việc này, và tại sao họ nên nhận bạn. Những câu hỏi theo Phỏng vấn thông thường có
thể bao gồm:
• Hãy nói cho tôi nghe về bản thân bạn.
• Tại sao bạn muốn làm ở vị trí này?
• Bạn cho rằng thành tựu lớn nhất của mình là gì? Thất bại lớn nhất của bạn là gì?
• Bạn cho rằng ưu điểm lớn nhất của mình là gì? Yếu điểm lớn nhất là gì?
• Tại sao bạn lại cảm thấy mình là ứng viên tốt nhất cho công việc này?
• Bạn thích và không thích gì ở sếp hay quản lí cũ của mình?
• Hãy cho một vài ví dụ khi bạn làm việc cùng một đội nhóm và những đóng góp cụ thể của bạn
cho đội nhóm đó và cho mục tiêu của nhóm.
• Những gì bạn được học ở trường đại học trang bị kiến thức cho bạn để ứng tuyển vị trí này
như thế nào?
• Mức lương mong muốn của bạn là bao nhiêu?
9

10. Phỏng vấn mang tính hành vi và phỏng vấn mang tính tình huống:
Mục tiêu của cả hai loại phỏng vấn này đều để hiểu được bạn đã xử lí, hay sẽ xử lí với một số tình huống
và một số vấn đề nhất định. Cách nhìn về hành vi sẽ hỏi về quá khứ của bạn, và phỏng vấn mang tính tình
huống sẽ tập trung vào những tình huống và vấn đề trong tương lai.
Câu hỏi mang tính hành vi có thể gồm:
• Miêu tả một tình huống khi đó bạn là người đứng đầu một đội ngũ, và một số người trong đội
ngũ này bất đồng với bạn về cách mà đội sẽ tiếp cận để xử lí một vấn đề. Bạn đã làm gì?
• Đã có trường hợp nào mà bạn phải thuyết phục người khác để nhận một chỉ định, hay một
điểm trong thỏa thuận? Hãy kể cho tôi nghe về việc đó.
• Kể cho tôi về một người thầy hoặc người sếp khó tính. Bạn đã làm gì để có thể làm việc được
với người này.
• Kể về một lần mà sự sáng tạo của bạn dẫn đến một sản phẩm mới hay giải pháp mới cho một
vấn đề nào đó .
Câu hỏi mang tính tình huống có thể như:
• Nếu như bạn là lãnh đạo một đội ngũ với một dự án đang bị mắc kẹt bởi một khó khăn đáng
kể, và bạn đang ở vị trí không có điều kiện theo sát được đội ngũ, bạn sẽ làm gi?
• Kiểu giám sát nào bạn cho là phù hợp khi công việc của bạn có thời gian hoàn thành sát sao?
• Bạn sẽ làm gì khi công việc cần phải hoàn tất và không đủ thời gian để thu thập đầy đủ các
thông tin cần thiết?
Như bạn thấy, những câu hỏi này đòi hỏi bạn phải có những kinh nghiệm và câu chuyện thật sự. Do vậy,
hãy bắt đầu nghĩ về những thành công của bạn, những khó khăn bạn đã vượt qua, những đội ngũ mà bạn
đã từng tham gia, và ví dụ về kỹ năng lãnh đạo của bạn. Sau đó xây dựng một cách thuyết phục và súc tích
những câu chuyện mà bạn thấy là rất hữu dụng khi phỏng vấn. Cần chắc rằng những câu chuyện của bạn
thể hiện được thái độ tích cực và khả năng hợp tác với người khác. Bạn không bao giờ muốn nói về người
khác một cách tiêu cực bởi chúng sẽ để lại dư vị xấu đối với người phỏng vấn. Luyện tập để có thể nói một
cách trơn tru và mạch lạc, như vậy câu trả lời của bạn sẽ được truyền đạt một cách đáng thuyết phục hơn.
10

11. Phỏng vấn về tình huống cụ thể:
Phỏng vấn về trường hợp thường được sử dụng bởi các công ty tư vấn và những công ty đầu tư ngân
hàng. Loại phỏng vấn này được thiết kế để tìm hiểu về kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng lắng nghe, và
giao tiếp, cũng như khả năng suy nghĩ nhanh trong những tình huống áp lực và sau đó với một cách đầy
thuyết phục và súc tích, tóm lại kết luận của mình.
Phỏng vấn tình huống thường diễn ra như sau: Người phỏng vấn sẽ giới thiệu về một vấn đề trong kinh
doanh mà một tổ chức đang phải đối đầu. Vấn đề có thể là ví dụ hay thực tế và tổ chức có thể chỉ là giả
định, nhưng thông thường sẽ là câu chuyện của tổ chức đang phỏng vấn bạn. Đầu tiên người phỏng vấn
sẽ giới thiệu viễn cảnh, nhấn mạnh về vấn đề kinh doanh, và cho một vài dữ kiện quan trọng với việc giải
quyết được vấn đề. Bạn sẽ được yêu cầu xác định được vấn đề cốt lõi, đặt câu hỏi để tìm hiểu thêm các dữ
kiện, phân tích vấn đề nhanh chóng, và cuối cùng là “phá án” bằng cách đưa giải pháp cho vấn đề. Nhìn
chung, không có câu trả lời nào là hoàn toàn đúng, do vậy thành công của bạn dựa vào sự chín chắn trong
cách nghĩ, tính trực tiếp với câu hỏi, tính hợp lý trong kết luận và sự tự tin cùng với những kỹ năng đối
nhân xử thế được thể hiện qua bài tập. Hầu hết những tình huống sẽ giới hạn trong vòng 15 đến 30 phút,
và buổi phỏng vấn sẽ có hơn một tình huống.
Để chuẩn bị cho loại phỏng vấn này, nghiên cứu những loại vấn đề mà tổ chức thường hay gặp phải. Sẽ
có nhiều những thông tin và tài liệu hữu dụng trong việc trang bị bạn cho những tình huống đề cập trong
lúc phỏng vấn. Thật ra, một vài công ty tuyển dụng sử dụng những loại phỏng vấn này, ví dụ như Bos-
ton Consulting Group, cung cấp ví dụ trên website của họ, bao gồm cả những tình huống cần được giải
quyết. Vault.com là một nguồn khá tốt để tìm hiểu thêm về phỏng vấn mang tính tình huống, và Harvard
Business School cũng tạo ra một chuỗi các tình huống để thực tập và thường bạn có thể tìm được chúng
trong thư viện của trường đại học, hoặc thư viện của trung tâm hướng nghiệp. Một vài gợi ý khác để tiếp
cận với phỏng vấn tình huống là:
• Làm quen với phân tích các tình huống, để nó không còn xa lạ với bạn đối đầu lúc phỏng vấn
• Thành lập nhóm luyện tập các tình huống. Khó có thể đạt được hiệu quả khi phân tích mà một
mình, bởi đây là một quá trình tương tác mà kỹ năng đối nhân xử thế của bạn cũng không kém
quan trọng so với kết luận
• Đừng nói dông dài. Tập nói bài phân tích của bạn không sử dụng những từ đệm như “à” hay
“um” và tập đưa ra câu kết luận một cách súc tích.
• Luôn nhớ lắng nghe là kỹ năng quan trọng nhất trong tư vấn và xử lý một bài phỏng vấn tình
huống.
• Tập trung vào tình huống chính và đừng bị sa lầy vào những chi tiết phụ
• Việc im lặng có thể chấp nhận được khi mà bạn phải suy nghĩ về câu hỏi và câu trả lời, nhưng
đừng tạo ra khoảng lặng quá lâu, gây mất thoải mái
• Để ý vào phản ứng của người phỏng vấn. Những phản ứng này sẽ cho bạn dấu hiệu khi bạn
đang đi sai hướng
• Suy nghĩ ra ngoài vùng an toàn. Suy nghĩ sáng tạo là đặc điểm của nhà tư vấn tốt, do vậy đừng
ngại bộc lộ khả năng này trong buổi phỏng vấn
• Thư giãn và nghĩ rằng đây là một buổi trao đổi về kinh doanh hơn là một bài kiểm tra
11

12. Nếu như bạn đang phỏng vấn cho một vị trí trong lĩnh vực đầu tư ngân hàng, tư vấn, hoặc công nghệ
thông tin, bạn có thể sẽ được hỏi một số bài toán logic. Cũng như phỏng về các tình huống, những bài
toán này tập trung vào việc bạn tiếp cận giải pháp như thế nào. Những bài toán này hầu hết không liên
quan gì đến tình hình kinh doanh và hầu hết các bài toán đều có câu trả lời chính xác. Thật ra hầu hết các
bạn đã từng trải qua những bài toán tương tự lúc tuyển vào đại học. Thỉnh thoảng những bài toán logic là
một phần của cuộc giới thiệu phỏng vấn qua điện thoại, và do vậy bạn nên chuẩn bị xử lí chúng ngay từ
lúc đầu của bài phỏng vấn. Ngắn gọn, hãy luyện tập những câu toán đố cũ rích và đáng sợ: “Nếu một đoàn
tàu đi từ Cleveland theo hướng Đông và một đoàn khác đi từ Pittsburg theo hướng Cleveland, khi nào thì
chúng đi ngang qua nhau?”.
Ngoài những bài toán logic bạn có thể được yêu cầu tính những bài toán tài chính hoặc xác xuất như một
phần của những bài phỏng vấn tiếp theo qua điện thoại. Những công ty tin học hay công nghệ thông tin
như Microsoft sẽ yêu cầu bạn thực hiện một số kỹ năng về lập trình, cũng như kiến thức về hệ thống trong
một hoặc hai lần đầu phỏng vấn qua điện thoại. Do vậy, bạn cần chuẩn bị máy tính, cũng như trau chuốt
những kỹ năng của mình trước những bài phỏng vấn này.
12

13. Chuẩn Bị Cho Các Cách Thức Phỏng Vấn
Khác Nhau
Với sự phát triển của hệ thống thông tin liên lạc hiện nay, phỏng vấn có thể thực hiện được với nhiều
cách khác nhau. Dù vậy, hầu hết các buổi phỏng vấn được thực hiện qua điện thoại hoặc trực tiếp, với
một số ít hơn nữa là phỏng vấn sử dụng webcam và micro.
Phỏng vấn qua điện thoại:
Nhìn chung, lần đầu tiên tiếp cận với tổ chức sau khi bạn nộp CV sẽ là một cuộc gọi yêu cầu một cuộc
phỏng vấn qua điện thoại. Đừng cảm thấy rằng mình đang phải nhận phỏng vấn ngay lập tức , nhưng hãy
nhiệt tình và tập trung vào hẹn một khoảng thời gian thích hợp. Một vài gợi ý bao gồm:
• Hẹn vào khoảng thời gian nào mà bạn biết chắc là bạn sẽ có sự riêng tư và tập trung được.
• Sử dụng máy bàn thay cho di động để có thể nghe rõ hơn.
• Tìm hiểu xem ai sẽ là người nói chuyện với bạn và vị trí của họ trong tổ chức.
• Xác định kỹ lại ngày giờ của cuộc gọi, và kiểm tra lại múi giờ nếu cần.
Thông thường, cuộc gọi phỏng vấn đầu tiên chỉ là để phục vụ cho mục đích sàng lọc ứng viên, nhất là khi
bạn là một trong nhiều ứng viên cho cùng vị trí. Cuộc phỏng vấn có thể sẽ được thực hiện bởi người sẽ
thuê bạn, một thư kí, một chuyên viên nhân sự, một hội đồng hay nhóm.
Nếu cuộc gọi được thực hiện bởi một thư kí hay một người thuộc phòng nhân sự, bạn nên có kế hoạch
cho những câu hỏi khái quát về thời gian bạn có thể làm việc được, mức lương mong đợi, và làm rõ một
vài điểm trong CV của bạn. Nhìn chung, cuộc gọi thường sẽ đi theo hướng phỏng vấn thông thường.
Thành thật và đừng trả lời nhiều hơn những gì bạn được hỏi.
Nếu cuộc phỏng vấn được thực hiện bởi người thuê bạn, hoặc đội ngũ mà bạn có thể sẽ làm việc cùng,
nên chuẩn bị những câu hỏi có liên quan đến uy tín và trách nhiệm của vị trí mà bạn muốn nhận. Đây
thường là một cuộc phỏng vấn thông thường, nhưng sẽ bao gồm một vài câu hỏi mang tính hành vi hoặc
tình huống.
Đừng quên xem lại CV và đơn xin việc của bạn, bởi các câu hỏi thường sẽ xoay quanh chúng. Nghiên cứu
và xem lại những tài liệu xin việc của mình, bạn sẽ có khả năng đoán được một số câu mà bạn sắp được
hỏi. Nếu như bạn có những lỗ hỏng hoặc khuyết điểm trong quá trình đào tạo hoặc làm việc của mình,
bạn nên chuẩn bị để trình bày những đức tính và nỗ lực khác của bạn có thể bù đắp và vượt qua những
khuyết điểm này.
13

14. Lợi thế khi trả lời phỏng vấn qua điện thoại là bạn có thể trả lời và ghi chú cùng lúc. Sử dụng những chấm
đầu dòng ghi chú để tự nhắc mình về những điểm mà bạn muốn nói. Đừng đọc câu trả lời của mình. Điểm
bất lợi của phỏng vấn qua điện thoại là bạn không thể nhìn thấy phản ứng của người phỏng vấn mình và
đoán xem câu trả lời của mình có đi đúng hướng hay không. Do vậy, cần lắng nghe kỹ và nhận ra được sự
ngập ngừng hoặc bối rối của người kia. Đừng vội vàng khi trả lời câu hỏi mà hãy hỏi thêm để làm rõ khi gặp
một câu hỏi mà bạn còn thấy mơ hồ.
Cuối thời gian phỏng vấn, bạn sẽ được hỏi rằng bạn còn gì muốn hỏi thêm. Luôn tránh xa những câu như
“Quyền lợi của tôi là gì?”. Đây là một cơ hội để bạn thể hiện sự quan tâm của mình đến người phỏng vấn
với một câu hỏi hoặc bình luận liên quan đến việc anh hoặc cô này đã làm ở tổ chức bao lâu và những gì
đã đưa họ đến với tổ chức này. Hầu hết mọi người muốn nói về bản thân mình hơn là nghe người khác nói
về bản thân họ. Hơn nữa, thể hiện sự quan tâm với người phỏng vấn sẽ cho thấy bạn là một người làm việc
theo đội nhóm. Đây là lúc mà bạn có thể nghiên cứu về người phỏng vấn của mình. Ví dụ bạn có thể nhắc
đến một bài viết của người phỏng vấn, hoặc một thành công nào đó được biết đến.
Một số chuyên gia gợi ý rằng chúng ta nên ăn mặc trang trọng khi phỏng vấn qua điện thoại và nên đứng
hay nên ngồi trong suốt cuộc nói chuyện. Lý do là bạn sẽ có giọng nói và sự thể hiện tốt hơn. Mỉm cười và
hành động sôi nổi sẽ giúp bạn giữ được một giọng nói đầy nhiệt huyết và truyền được sự tích cực của mình
sang đầu dây bên kia.
14

15. Phỏng vấn trực tiếp:
Bây giờ bạn đã qua được cuộc phỏng vấn qua điện thoại một cách đầy ấn tượng và tiến tới vòng phỏng
vấn trực tiếp. Chúc mừng! Một lời khuyên đơn giản cho bạn: đừng phá hỏng nó bằng việc đến trễ. Thật
ra, hãy lập ra kế hoạch đến sớm hơn nửa tiếng trước buổi phỏng vấn, nhưng đừng tỏ vẻ quá lo sợ bằng
cách chỉ thông báo với tiếp tân 15 phút trước giờ hẹn. Chúng tôi khuyên bạn hãy đi thử để biết rõ đường
đến với địa điểm phỏng vấn.
Tương tự, cho một buổi phỏng vấn tại văn phòng làm việc, bạn sẽ nhận được lời mời và cuộc gặp sẽ được
sắp xếp qua điện thoại. Hãy linh hoạt và dễ dãi. Bạn có thể đọc và nghe một vài ý kiến về đâu là vị trí có lợi
nhất trong thứ tự các ứng viên. Có thể cho rằng ứng viên đầu tiên sẽ như là người “bắt nhịp” cho những
người sau này, và người cuối cùng, có lẽ là người dễ nhớ nhất. Nhưng không gì có thể thay thế được
những phẩm chất tốt, sự chuẩn bị xuất sắc và những kỹ năng phỏng vấn được trau chuốt. Tạo ấn tượng
mạnh đầu tiên bằng một cái bắt tay, mỉm cười, và giao tiếp bằng ánh mắt.
Phỏng vấn tại nơi làm việc là tốt nhất, bởi bạn có thể gặp mặt người phỏng vấn, tiếp xúc những người
trong đội ngũ mà bạn có thể sẽ tham gia và cảm nhận được văn hóa của tổ chức. Sự phù hợp của bạn sẽ
được nhìn nhận và đánh giá bởi nhiều người. Trong thực tế, luôn nhớ rằng những người bạn gặp trong
buổi phỏng vấn chính thức sẽ đều có ảnh hưởng trong vấn đề nhận bạn vào làm. Do vậy, bạn thật sự đang
được quay phim, và buổi phỏng vấn bắt đầu từ lúc bạn bước vào cửa.
Rất nhiều ứng viên với năng lực xuất sắc và kỹ năng phỏng vấn hoàn hảo đã mất cơ hội bởi họ không nhớ
người tiếp tân họ gặp lúc vừa đến, người thư ký dẫn họ vào phòng phỏng vấn hay một người bảo trì viên
họ gặp lúc giải lao. Những người này đều đánh giá bạn, và người tuyển dụng có thể nghe từ họ. Ngay cả
khi bạn được mời ra ngoài ăn trưa hoặc ăn tối, cho khoảng thời gian ngoài công việc, các hành động của
bạn đều được theo dõi và đánh giá. Do vậy, luôn nhớ sẵn sàng sử dụng những kỹ năng phỏng vấn khi bạn
trong văn phòng và trước mặt đồng nghiệp tiềm năng trong tương lai.
Cũng như chuẩn bị phỏng vấn bằng điện thoại, nghiên cứu sâu vào tổ chức và những người phỏng vấn
là cần thiết. Học những gì bạn có thể tìm được liên quan đến chi tiết về vị trí mà bạn đang xin vào làm.
Luôn nhớ ôn lại những tài liệu bạn đã nộp cùng với đơn xin việc. Ngoài ra, in một vài bản CV của bạn để
đưa cho những người phỏng vấn nếu được yêu cầu. Nếu bạn có thêm một vài thông tin để ghi vào CV mà
bạn chợt nhớ ra, bạn có thể xin phép đưa lại một bản CV khác đã được chỉnh sửa.
Phỏng vấn tại nơi làm việc có thể bao gồm tất cả các loại phỏng vấn được đề cập trước đây và đôi khi bạn
sẽ được thông báo trước rằng tổ chức muốn sử dụng kiểu phỏng vấn mang tính hành vi và tình huống.
Thông thường, nếu kiểu phỏng vấn đòi hỏi phân tích trường hợp được sử dụng, bạn sẽ được báo trước.
Một điểm nữa là buổi phỏng vấn tại nơi làm việc sẽ có thể kết hợp một người phỏng vấn, hoặc một nhóm
họp phỏng vấn.
15

16. Một nhóm phỏng vấn sẽ đòi hỏi bạn có cách tiếp cận khác một chút và biết trước những người trong
cuộc sẽ cực kì quan trọng. Thông thường, nhóm phỏng vấn sẽ là thành viên đại diện của các của tổ chức
nào sẽ làm việc trực tiếp với bạn, có thể là trực tiếp ngang với bạn hoặc ít trực tiếp hơn như là thành viên
của các bộ phận khác trong tổ chức. Trong một số trường hợp, nhóm phỏng vấn sẽ bao gồm thành
viên của các cấp quản lý và không khí có thể sẽ khác buổi họp của các thành viên ngang hàng. Còn các
cuộc họp khác sẽ bao gồm chủ yếu là những người ở vị trí cao hơn bạn quyết định rằng bạn có được nhận
hay không.
Hãy nhớ cho dù nhóm phỏng vấn như thế nào, bạn vẫn là người được phỏng vấn, và hãy giữ ở vị trí của
người bán hàng, hãy hành động như một vị khách chân thành và hãy là “ngôi sao” của buổi họp. Lắng
nghe tốt, trả lời các câu hỏi trơn tru, và tiếp cận tất cả mọi người bằng giao tiếp ánh mắt và nhắc đến họ
khi bạn nói chuyện. Sẽ có một vài lần bạn chỉ chú ý đến những người đang hỏi tất cả các câu hỏi. Dù vậy
hãy chắc rằng lúc bạn trả lời, ánh mắt bạn sẽ tiếp xúc được cả nhóm. Nếu nhóm phỏng vấn đang được tổ
chức theo kiểu phòng họp, cân nhắc việc nhận câu hỏi và trả lời lúc đứng sẽ giúp câu trả lời của bạn nhiều
năng lượng hơn. Sử dụng cơ hội để thể hiện sự nhiệt tình của bạn cho công việc. Một vài gợi ý khác cho
phỏng vấn với nhóm làm việc như:
• Đừng bao giờ cho họ thấy bạn vã mồ hôi hột.
• Nếu bạn trả lời sai một câu, hãy bỏ qua. Đừng nghĩ về những sai lầm của bạn, hãy tự tin bước qua
câu hỏi kế tiếp.
• Mỉm cười bất kì lúc nào bạn cho là phù hợp và giao tiếp ánh mắt với tất cả mọi người trong nhóm.
• Khen ngợi những người tham gia về những câu hỏi sâu sắc, và làm họ cảm thấy được đánh giá cao.
• Luôn lưu ý đến những lỗ hổng về giáo dục, đào tạo, hay kinh nghiệm làm việc mà bạn nghĩ có thể
tạo ra lí do cho ai đó phản đối việc nhận bạn vào làm và chuẩn bị những câu trả lời thích hợp, thể
hiện rằng những điểm mạnh và kỹ năng khác của bạn có thể bù vào những điểm yếu đó. Nhớ rằng
kỹ năng bán hàng nằm ở chỗ vượt qua được các chướng ngại.
• Nếu thời gian cho phép và số lượng người phỏng vấn không nhiều, hãy đi vòng quanh tự giới thiệu
và bắt tay từng người lúc họ vào phòng phỏng vấn.
16

17. Sau Khi Phỏng Vấn
Luôn kết thúc bài phỏng vấn với lời cám ơn cho thời gian và nỗ lực của những người phỏng vấn. Chắc
rằng bạn nhắc đến việc bạn rất hứng thú về vị trí và bạn hy vọng sẽ được gặp họ trong tương lai gần. Cuối
cùng, hỏi họ bước tiếp theo là gì. Nếu họ còn định phỏng vấn một vài ứng viên khác và cuối cùng chọn ra
những người ở vòng cuối, hỏi họ rằng khi nào họ sẽ cho ra quyết định. Hỏi nếu như bạn có thể gọi điện
thoại sau khi họ ra quyết định nếu không được thông báo gì. Thông thường quá trình tìm hiểu sẽ chậm
hơn tính trước và bạn sẽ cảm thấy tốt hơn khi biết được mình đang đứng đâu.
Luôn gửi những ghi chú cám ơn cho từng cá nhân người phỏng vấn. Đây là một hành động cực kỳ quan
trọng. Nếu như có thời gian giữa buổi phỏng vấn và lúc ra quyết định, gửi những lời cám ơn viết tay qua
thư bưu điện. Cá nhân hóa từng lời nhắn bằng những câu cụ thể liên quan đến những gì người phỏng vấn
nói với bạn hôm trước. Đây cũng là cơ hội để bạn bổ sung thêm một vài câu trả lời mà bạn chưa được hài
lòng hoặc thêm một vài thông tin mà lúc đó bạn chưa nhớ. Một lời cám ơn viết tay sẽ làm bạn khác biệt
với những đối thủ khác cho cùng vị trí, và là một lời nhắc nhở tích cực trong thời gian mà người phỏng
vấn lập quyết định. Nếu như chỉ có một hoặc hai ngày từ lúc phỏng vấn đến lúc quyết định, hãy gửi lời
cám ơn của bạn bằng email.
17

18. Tóm Lại
Các hình thức và nội dung của một cuộc phỏng vấn đã thay đổi theo thời gian, nhưng nó vẫn là con
đường chính dẫn bạn đến công việc mơ ước.
Nội Dung Cần Ghi Nhớ:
• Chuẩn bị, chuẩn bị và chuẩn bị - cho tất cả các hình thức và nội dung phỏng vấn
• Luyện tập bài giới thiệu nhanh cho tới khi thuần thục
• Đến nơi đúng giờ. Việc đến sớm hơn một chút so với giờ hẹn sẽ tạo một ấn tượng ban đầu tốt đẹp.
Nếu bạn đến trễ, cơ hội được nhận là rất thấp
• Ăn mặc chuyên nghiệp và đúng mực
• Cầm theo vài bản sao CV của bạn
• Tôn trọng tất cả những người bạn gặp, có thái độ đúng đắn và thể hiện kỹ năng giao tiếp tốt
• Tạo ra một ấn tượng ban đầu mạnh mẽ thông qua cái bắt tay và giao tiếp bằng ánh mắt
• Tạo ra mối quan hệ ban đầu tốt đẹp với người phỏng vấn. Chú ý đến một vài thứ bạn thấy thú vị
trong văn phòng và hỏi về chúng
• Hãy thoải mái và là chính mình, nhưng đừng quá suồng sã hay là tỏ ra không quan tâm
• Sử dụng cử chỉ và ngôn ngữ cơ thể một cách tự tin, nhưng đừng quá tự tin hay kiêu ngạo
• Điều chỉnh bản thân cho phù hợp với mức năng lượng và giọng điệu của người phỏng vấn
• Luôn sử dụng ngôn ngữ đúng mực và những từ chuyên môn trong công việc
• Giả sử như bạn đã được nhận, xưng hô “chúng ta” khi có cơ hội
• Luôn thành thật
• Hỏi những câu hỏi chứng tỏ bạn đã tìm hiểu kỹ về công ty
• Tỏ ra tích cực và sẵn sàng học hỏi thêm về tổ chức
• Đừng nói xấu về công việc cũ hay là sếp cũ
• Hãy là một người lắng nghe tốt, đừng ngắt lời và giữ giao tiếp bằng mắt với người nói
• Đoán trước những phản đối có thể có và chuẩn bị những câu trả lời phù hợp
• Tỏ ra chắc chắn bằng cách hỏi có những vấn đề nào bạn cần biết không
• Hỏi về bước tiếp theo
• Tiếp tục bằng việc gửi thiệp cảm ơn đến những người bạn đã có giao tiếp khá lâu trong ngày hôm
đó. Thư tay hay email đều phù hợp. Chuẩn bị từng bức thư cho phù hợp với từng người nhận.
Việc phỏng vấn có thể rất đáng sợ, đặc biệt là khi bạn không quen với việc bị thuyết phục, tự nói về bản
thân mà không trở nên tự kiêu hay nói chuyện với cả một nhóm đông người. Tuy nhiên, thông qua từng
buổi phỏng vấn, kỹ năng của bạn sẽ tăng lên, cũng như sự tự tin của bạn, và có thể bạn sẽ thấy việc
phỏng vấn rất vui và thú vị.
18

19. Copyright 2008 All Rights Reserved. Dale Carnegie & Associates, Inc.
About the Author:
Arlene Taich has a PhD in Sociology and completed postdoctoral work in creating and
sustaining corporate cultures. She has been a professor, dean and university provost;
served as the Director of Executive Development and Succession Planning for
Mallinckrodt Corporation and as Regional Human Capital Partner for United
Healthcare. She is an executive coach and currently serves as Career Strategist for
Graduate and Postdoctoral Scholars at Washington University in St. Louis.
Editor: Abbe Hersing, Director, Instructional Design
19