SlideShare a Scribd company logo
Inkulumo
elungiselelwe
IBANGA-10
22 KUMANDULO 2022
Imiphumela yesifundo
Uma kuphela lesi sifundo, kulindeleke ukuba
wazi:
• Ukuchaza ukuthi iyini inkulumo elungiselelwe.
• Izinyathelo ezithathwayo uma ulungiselela
inkulumo nokubaluleka kwazo.
• Umthelela wokungazilungiseleli ngokwanele.
Yini inkulumo elungiselelwe?
 Lolu uhlobo lwenkulumo lapho umuntu enikezwa
khona isihloko esithile kumbe azikhethele yena
isihloko esithile, alungise inkulumo azoyeyethula
ngaso ngosuku oluthile, endaweni ethile phambi
kwezethameli.
Izinyathelo zokulungiselela inkulumo:
1. Ukwenza amalungiselelo.
• Hlaziya/uhumushe isihloko.
• Qoqa amaphuzu ngesihloko.
• Wabhale phansi, uwahlaziye, ukhethe lawo
asemqoka ozowethula.
• Hlanganisa inkulumo yakho ephelele
uyilandelanise ngokwezihlokwana.
2. Ukuzilolonga.
• Kubalulekile ukuzilolonga ngaphambi kokuba
wethule inkulumo ukuze kugwemeke
amaphutha.
• Ifunde ngokuyiqondisisa inkulumo yakho.
• Bhala emakhadini amancane amagama
ozozikhumbuza ngawo.
Ake sikhulume…
Ucabanga ukuthi yini engakwehlela uma
ungazilolonganga ngokwanele?
3. Ukwethula.
• Yazi ukuthi uzokhuluma isikhathi esingakanani
ukuze ungeluli kakhulu noma ungabi mfishane
kakhulu.
• Inkulumo yakho mayihlukaniseke ngezigaba
ezintathu; isingeniso, umzimba, nesiphetho.
 Isingeniso.
 Ukubingelela.
 Uma ubingelela, ubingelela izethameli zonke
ngokwezigaba zazo.
 Zichaze ukuthi ungubani, uzokwethula
inkulumo emayelana nani.
 Bonga ithuba lokuthola ithuba lokwethula
inkulumo
 Umzimba.
 Ukwethula inkulumo.
 Isihloko osikhethile asihambisane nendikimba
yenkulumo.
 Yethula amaphuzu akho ngokulandelana ungawaxovi.
 Kumele ukhombise ukuzethemba ngoba lokhu
okwethulayo ukulungiselele.
 Amehlo akho kumele abheke ngqo izethameli.
 Sebenzisa ulimi olufanele oluhambisana nezethameli.
 Isiphetho.
 Phetha inkulumo yakho ngendlela efanelekile.
 Ushiye isifundo noma isiyalo.
 Ungasebenzisa izimo zokukhuluma
ezinjengezaga noma izisho.
 Bese ubonga ithuba.
Zinqunywa amakhanda ziyekwe!

More Related Content

What's hot

Sicikoza ngosiba
Sicikoza ngosibaSicikoza ngosiba
Sicikoza ngosiba
Xolani Knowledge Dlamini
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
prudence Masango
 
Izindlela zesenzo
Izindlela zesenzoIzindlela zesenzo
Izindlela zesenzo
university of johannesburg
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
vivian khanye
 
Incwadi Yobungani.pptx
Incwadi Yobungani.pptxIncwadi Yobungani.pptx
Incwadi Yobungani.pptx
Ntombikayise Gwala
 
Imikhakha
ImikhakhaImikhakha
Umlando wemibhalo yesi zulu
Umlando wemibhalo yesi zuluUmlando wemibhalo yesi zulu
Umlando wemibhalo yesi zulu
Ntombenhle Mlangeni
 
Izindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 bIzindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 b
Colile Dlamini
 
Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830
Colile Dlamini
 
isizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdf
isizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdfisizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdf
isizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdf
Alwande Maphisa
 
Inkondlo
InkondloInkondlo
Imifanekisomqondo
ImifanekisomqondoImifanekisomqondo
Imifanekisomqondo
Bongumenzi Mtshali
 
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdfIzingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
Andile Ntimbane
 
ukwakheka kolimi
ukwakheka kolimiukwakheka kolimi
ukwakheka kolimi
Phumzile Sibiya
 
Isizulu ulimi lwasekhaya
Isizulu ulimi lwasekhayaIsizulu ulimi lwasekhaya
Isizulu ulimi lwasekhaya
Nozipho Lungile Poswa
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
Sandile Gasa
 
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondloUkuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Nonjabulo Sibiya
 
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.Celumusa Nkabinde
 
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluEminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluThendayi
 
Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo   Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo
Sinamile Gabela
 

What's hot (20)

Sicikoza ngosiba
Sicikoza ngosibaSicikoza ngosiba
Sicikoza ngosiba
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
 
Izindlela zesenzo
Izindlela zesenzoIzindlela zesenzo
Izindlela zesenzo
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
 
Incwadi Yobungani.pptx
Incwadi Yobungani.pptxIncwadi Yobungani.pptx
Incwadi Yobungani.pptx
 
Imikhakha
ImikhakhaImikhakha
Imikhakha
 
Umlando wemibhalo yesi zulu
Umlando wemibhalo yesi zuluUmlando wemibhalo yesi zulu
Umlando wemibhalo yesi zulu
 
Izindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 bIzindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 b
 
Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830
 
isizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdf
isizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdfisizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdf
isizulu-drama-ubhuku-lwamanqe.pdf
 
Inkondlo
InkondloInkondlo
Inkondlo
 
Imifanekisomqondo
ImifanekisomqondoImifanekisomqondo
Imifanekisomqondo
 
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdfIzingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
 
ukwakheka kolimi
ukwakheka kolimiukwakheka kolimi
ukwakheka kolimi
 
Isizulu ulimi lwasekhaya
Isizulu ulimi lwasekhayaIsizulu ulimi lwasekhaya
Isizulu ulimi lwasekhaya
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
 
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondloUkuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondlo
 
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
 
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluEminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
 
Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo   Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo
 

Inkulumo elungiselelwe.

  • 2. Imiphumela yesifundo Uma kuphela lesi sifundo, kulindeleke ukuba wazi: • Ukuchaza ukuthi iyini inkulumo elungiselelwe. • Izinyathelo ezithathwayo uma ulungiselela inkulumo nokubaluleka kwazo. • Umthelela wokungazilungiseleli ngokwanele.
  • 3. Yini inkulumo elungiselelwe?  Lolu uhlobo lwenkulumo lapho umuntu enikezwa khona isihloko esithile kumbe azikhethele yena isihloko esithile, alungise inkulumo azoyeyethula ngaso ngosuku oluthile, endaweni ethile phambi kwezethameli.
  • 4. Izinyathelo zokulungiselela inkulumo: 1. Ukwenza amalungiselelo. • Hlaziya/uhumushe isihloko. • Qoqa amaphuzu ngesihloko. • Wabhale phansi, uwahlaziye, ukhethe lawo asemqoka ozowethula. • Hlanganisa inkulumo yakho ephelele uyilandelanise ngokwezihlokwana.
  • 5. 2. Ukuzilolonga. • Kubalulekile ukuzilolonga ngaphambi kokuba wethule inkulumo ukuze kugwemeke amaphutha. • Ifunde ngokuyiqondisisa inkulumo yakho. • Bhala emakhadini amancane amagama ozozikhumbuza ngawo.
  • 6. Ake sikhulume… Ucabanga ukuthi yini engakwehlela uma ungazilolonganga ngokwanele?
  • 7. 3. Ukwethula. • Yazi ukuthi uzokhuluma isikhathi esingakanani ukuze ungeluli kakhulu noma ungabi mfishane kakhulu. • Inkulumo yakho mayihlukaniseke ngezigaba ezintathu; isingeniso, umzimba, nesiphetho.
  • 8.  Isingeniso.  Ukubingelela.  Uma ubingelela, ubingelela izethameli zonke ngokwezigaba zazo.  Zichaze ukuthi ungubani, uzokwethula inkulumo emayelana nani.  Bonga ithuba lokuthola ithuba lokwethula inkulumo
  • 9.  Umzimba.  Ukwethula inkulumo.  Isihloko osikhethile asihambisane nendikimba yenkulumo.  Yethula amaphuzu akho ngokulandelana ungawaxovi.  Kumele ukhombise ukuzethemba ngoba lokhu okwethulayo ukulungiselele.  Amehlo akho kumele abheke ngqo izethameli.  Sebenzisa ulimi olufanele oluhambisana nezethameli.
  • 10.  Isiphetho.  Phetha inkulumo yakho ngendlela efanelekile.  Ushiye isifundo noma isiyalo.  Ungasebenzisa izimo zokukhuluma ezinjengezaga noma izisho.  Bese ubonga ithuba.