büyük ve küçük tansiyon, yükseklik ve düşüklük sebepleri, tansiyon yükselmesi ve düşüklüğünde ilkyardım

1. TANSİYON

2. Kan Basıncı
• Damar yatağındaki kanın akım sırasında damar
duvarlarına yaptığı basınçtır.
• Kalp tarafından pompalanan kan miktarı ve
damarların bu akıma karşı oluşturduğu dirence
bağlıdır.

3. Kan Basıncı Ölçüm Teknikleri
1. Palpasyon
2. Korotkov ses saptanması: Cıvalı ve aneroid
3. Osilometri
4. Flush (kızarma) tekniği
5. Ultrasonik aletler
6. İnfrasonik aletler
7. İmpedans pletizmografi
8. Tonometri
9. Parmak kan basıncı

4. Tansiyon
Atardamar sistemi içindeki kan basıncıdır.
Vücuda kan pompalayan kalbimizin, o sırada atardamar
çeperlerine uyguladığı gücün ölçümüdür.

5. Sistol
Herhangi bir kalp kasının kasılma evresidir.
Sistolik
Kalbin kasılma basıncıdır.
Büyük tansiyondur.

6. Diyastol
Herhangi bir kalp kasının gevşeme evresi.
Diyastolik
Kalbin gevşeme basıncıdır.
Küçük tansiyondur.

7. Tansiyon ve Nabız Arasındaki Fark
Tansiyon :Tansiyon :
Kalbin kasılmasıyla birlikte atardamara
yaptığı basınçtır.
Nabız:Nabız:
Kalbin 1 dakika içinde kaç kere kasıldığını
yani kalbin hızını yansıtır.

8. Büyük ve Küçük Tansiyon
• Kalp kasıldığı anda atardamarların içine doğru kanı
belirli bir basınçla pompalar. O anda damar içindeki
basınç maksimum düzeye ulaşır. Bu düzeye büyük
tansiyon denir.
• Kalp gevşer ve damar içine pompolanan kan durur.
Damarın elastikliği devreye girer. Daha önce
genleşmiş olan damar, kana basınç uygulayarak
kalbin gevşemesi anında da kan akımını sağlar. Bu
esnada oluşan en küçük basınca küçük tansiyon
denir..

9. Tansiyon Değerleri
Normal kan basıncı
Normal kan basıncı değerleri bireyden bireye değişkenlik
göstermekle beraber; 18 yaşını geçmiş erişkin bir bireyde,
istirahat halinde,
Normal Sistolik (Büyük tansiyon) en çok 130 mm/Hg,
Normal Diastolik (Küçük tansiyon) için ise en çok 85 mm/Hg
olmalıdır.
Sınırda normal değerler ise;
Sınırda Sistolik kan basıncı için 130-139 mm/Hg,
Sınırda Diastolik kan basıncı içi ise 85-89 mm/Hg’dır.
Hipertansiyon sınırı ise;
Sistolik kan basıncı için 140 mm/Hg,
Diastolik kan basıncı için ise 90 mm/Hg’dır.

10. Tansiyon Ölçüm Bölgeleri
1. Brakiyal Arter
2. Popliteal Arter
3. Dorsalis Pedis Arteri

11. 1. Brakial arter

12. 2. Politeal Arter

13. 3. Dorsalis pedis arteri

14. Tansiyon Ölçüm Teknikleri

15. Tansiyon Aletleri
CivalıCivalı HavalıHavalı ElektronikElektronik

16. Brakiyal arterden ölçüm yapılacaksa;
Hastanın kolu kalp seviyesinde, düz olarak ve avuç içi yukarı
bakacak şekilde bir nesne ile desteklenerek yerleştirilir.
Ölçüm yapılacak kol, giysilerin sıkmadığından emin olunarak
tama­men açık olacak şekilde hazırlanır.
Dirsek ön çukurundaki brakial arter parmak uçlarıyla hissedilir.
Manşon brakial arterin palpe edildiği bölgeden 2,5 cm ya da 3
cm yu­karıda olacak şekilde kola sarılır.
Brakial arter yeniden belirlenir.

17. Brakial Arterden Kan Basıncı Ölçümü

18. Popliteal arterden ölçüm yapılacaksa;
Hastanın bacağını sıkan giysiler çıkarılır.
Hastanın bacağı, kalp seviyesinde olacak şekilde düz pozisyona
ge­tirilir.
Dizin arkasında yer alan popliteal arter parmak uçları ile palpe
edilir.
Manşon, popliteal arterin hissedildiği bölgeden 2,5 cm ya da 3
cm yu­karıda olacak şekilde bacağın üst bölümüne sarılır.

19. Popliteal Arterden Kan Basıncı Ölçümü

20. Dorsalis pedis arterinden ölçüm
yapılacaksa;
Hastanın ayak ve bacağını sıkan giysiler çıkarılır.
Hastanın bacağı, kalp seviyesinde olacak şekilde düz pozisyona
ge­tirilir.
Ayağın üst bölümünde yer alan dorsalis pedis arteri parmak
uçları ile palpe edilir.
Manşon, dorsalis pedis arterinin hissedildiği bölgeden 2,5 cm
ya da 3 cm yukarıda olacak şekilde ayak bileğinin üzerine sarılır

21. Dorsalis Pedis Arterinden Kan Basıncı
Ölçümü

22. Gerçek değerden daha düşük değer
ölçümüne neden olan hatalar
• Kullanılan manometrenin kalibrasyonunun yapılmamış
olması(ibrenin 0 değerinin altında olması),
• Ölçüm yapan kişide işitme sorunu olması,
• Çevrede gürültü olması,
• Steteskobun kulaklığının yanlış yerleştirilmesi,
• Steteskop alıcısının manşonun altına sıkıştırılması,
• Steteskop alıcısının ölçüm yapılan arterin tam üzerinde olmaması,
• Manşon boyutunun hastaya uygun olmaması,
• Tansiyon aletinin bağlantı borularında ya da steteskobun iletim
borusun­da çatlak/ kıvrılma olması,
• Hastada aritmi olması,
• Manşon havasının çok hızlı boşaltılması,
• Manşonun en yüksek basınç değerine kadar şişirilmesi,
• Ekstremitenin kalp seviyesinden yukarıda olması.

23. Gerçek değerden daha yüksek değer
ölçümüne neden olan hatalar
• Kullanılan manometrenin kalibrasyonunun yapılmamış
olması (ibrenin 0 değerinin üstünde olması),
• Kan basıncının herhangi bir fiziksel aktiviteden hemen
sonra ölçülmesi,
• Manşon havasının çok yavaş boşaltılması,
• Manşon boyutunun hastaya göre dar olması,
• Manşonun çok gevşek sarılması.

24. TANSİYON YÜKSEKLİĞİ
(HİPERTANSİYON)
Küçük atardamarların iç çaplarının daralması
sonucu damar sisteminin direncinin
artmasıdır.
Damar esnekliğinin azalması durumunda
büyük damarların kan atımı sırasında
yeterince genişleyememesi sonucu sistol
basıncı yükselir, diyastol basıncı ise düşer.

25. TANSİYON YÜKSELMESİNİN
NEDENLERİ

26. Değiştirilemez Faktörler
Kalıtım: Ailesinde yüksek tansiyon hastası
bulunan kimselerde hipertansiyon gelişme
riski yüksektir. Ancak bu, yüksek
tansiyonluların yakınlarında da mutlaka
yüksek tansiyon gelişeceği anlamına gelmez.
Ancak bu kişiler daha dikkatli olmalıdır.

27. Değiştirilemez Faktörler
Yaş: Yüksek tansiyon genellikle 35 ile 50
yaşları arasında ortaya çıkar. Ancak bu
hastalık daha genç yaşlarda da gelişebilir.

28. Değiştirilemez Faktörler
Cinsiyet: Yüksek tansiyon 50 yaşından küçük
erkeklerde, kadınlara göre daha sık görülür.
50 yaş üstünde ise kadınlarda erkeklere göre
sıklığı artar.

29. Değiştirilemez Faktörler
Şeker hastalığı: Şeker hastalarında yüksek
tansiyonun ortaya çıkma riski, şeker hastası
olmayanlara göre daha fazladır. Şeker
hastalarında hipertansiyonun kontrolü çok
daha önemlidir:
Şeker hastalarında tansiyonun normal kabul
edilen sınırları 130/80 mmHg'dır.

30. Değiştirilebilir Faktörler
Şişmanlık: Fazla kilolar, kan basıncı üzerinde
olumsuz rol oynayarak yüksek tansiyona
zemin hazırlar. Bu yüzden fazla kiloların
verilmesi, kan basıncının normal düzeye
indirilmesine büyük ölçüde yardımcı olur.

31. Değiştirilebilir Faktörler
Sigara: Sigara, yüksek tansiyonun damarlar
üzerindeki zararlı etkilerini hızlandırır.

32. Değiştirilebilir Faktörler
Tuz: Yüksek kan basıncı, tuzlu yiyeceklerle
daha da yükselir.

33. Değiştirilebilir Faktörler
Stres: Aşırı sıkıntılı bir yaşam biçimi, yüksek
tansiyonun ortaya çıkması için zemin
hazırlar.

34. Değiştirilebilir Faktörler
Hareketsizlik: Düzenli yapılan egzersiz ve
spor, yüksek tansiyonun kontrol altına
alınmasını kolaylaştırır.

35. Değiştirilebilir Faktörler
Fazla alkol: Aşırı miktarda alınan alkol,
damar sağlığı üzerinde olumsuz etkide
bulunur. Günlük alkol tüketimi en fazla 60 ml
viski, rakı veya votka, 300 ml şarap veya 720
ml bira olmalıdır. Kadınlar ve zayıf olanlarda
bu miktarlar daha az olmalıdır

36. TANSİYON YÜKSELMESİNİN
BELİRTİLERİ
Yüksek tansiyonlu hastalarda başta ve
ensede ağrı, kulaklarda çınlama, sıkıntı
duygusu, çarpıntı, erken yorulma vb.
belirtiler görülür. Daha ileri dönemlerde de
zarar gören organlardaki bozukluklar eklenir.

37. TANSİYON YÜKSEKLİĞİNDE
İLKYARDIM
Halk arasında tansiyonu yükselen kişiye ilk olarak sarımsak
verilmesi yaygın bir müdahaledir. Sarımsak bilindiği üzere
tansiyonu düşürmez ama dengeler, yani yükselmesini önler.
Soğan da iyi bir tansiyon ayarlayıcısıdır. Yüksek tansiyondan
yakınanlar bol bol soğan ve sarımsak tüketebilir. Tansiyonunuz
yükselen kişi için ilk olarak kollarını dirsekten bileklere kadar
soğuk su ile yıkamak gerekmektedir. Bu işlem tansiyonunu en
az bir-iki derece kadar düşürür. Ancak tansiyonu yükselen
kişiye ilk olarak bu işlemler yapılırken eğer ilaç kullanıyorsa ilacı
hemen verilmelidir. Ancak kullandığı bir ilacı yoksa hemen en
yakın sağlık kuruluşuna ulaştırmakta yarar var. Burada yapılan
ölçümlerden sonra gerektiğinde dilaltı tansiyon düşürücü ilaç
verilerek müdahale edilebilir.

38.  Hastanın bilinci yerindeyse sırtı dik bir şekilde oturtularak
dinlenmesi sağlanmalı ve ardından tansiyonu ölçülmelidir.
 Tansiyon normal değerlerin çok üzerindeyse acil servis
aranmalı, kullandığı ilaçlar hakkında bilgi verilmelidir.
 Bilincin kapalı olduğu durumda ise acil servis aranarak
hastanın hava yolu açıklığı sağlanmalıdır.

39. TANSİYON DÜŞÜKLÜĞÜ
(HİPOTANSİYON)
Atardamar kan basıncının kalp atımı sırasında normalin altına
düşmesidir.
Daha önce yüksek olan tansiyonun birden normale inmesi de
aynı belirtileri verir. Büyük tansiyonun 80 mm/Hg’den düşük
olduğu durumlarda böbrek kan akımı ve idrar miktarı belirgin
biçimde azalır, daha düşük değerlerde ise tümden durur. Bu
durumun sürmesi ölümle sonuçlanabilen bir dizi olaya yol açar.

40. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Tansiyon düşüklüğü birçok nedene bağlı
olabilir.
Bunlar sıklıkla şunlardır;

41. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Gebelik: Bir kadının dolaşım sistemi hamilelik
sırasında hızla genişler. Bu bakımdan kan
basıncının düşmesi kuvvetle muhtemeldir.
Gebeliğin ilk 24 haftasında, sistolik basınç 10,
diyastolik basınç ise 10-15 mmHg kadar
düşebilir ve bu normaldir. Doğum yaptıktan
sonra kan basıncı, genellikle hamilelik öncesi
düzeyine döner.

42. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Kalp problemleri: Düşük kan basıncına düşük
kalp hızı (bradikardi), kalp kapakçığı
sorunları, kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi
bazı kalp hastalıkları neden olabilir. Yeterince
kan sirkülasyonu sağlanmadığından düşük
kan basıncına neden olabilir.

43. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Endokrin problemler: Bir inaktif tiroid
(hipotiroidizm) veya aşırı aktif tiroid
(hipertiroidi) düşük kan basıncına neden
olabilir. Buna ek olarak, adrenal yetmezliği
(Addison hastalığı), düşük kan şekeri
(hipoglisemi) ve diyabet gibi diğer koşullar
düşük kan basıncı tetikleyebilir.

44. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Dehidrasyon: Dehidrasyon susuz kalma demektir. Susuz
olduğunuzda, vücudunuzda halsizlik, baş dönmesi ve halsizlik
gibi sorunlar baş gösterebilir. Ateş, kusma, şiddetli ishal,
diüretiklerin aşırı kullanımı ve yorucu egzersizler aşırı su
kaybına yol açabilir. Çok daha ciddi olan hipovolemik şok,
hayatı tehdit eden bir dehidratasyondur. Düşük kan hacmi, kan
basıncında ani düşme ve dokulara giden oksijen miktarının
azalmasına neden olur. Eğer tedavi edilmezse, şiddetli
hipovolemik şok birkaç dakika veya saat içinde ölüme yol
açabilir.

45. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Kan kaybı: Önemli bir yaralanma ya da iç
kanama fazla kan kaybına yol açarak kan
basıncında ciddi bir düşmeye yol açar.

46. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Şiddetli enfeksiyon (sepsis): Vücutta bir enfeksiyon, kan
dolaşımına girdiğinde septisemi olabilir. Bu koşullar septik
shockolarak isimlendirilir. Şiddetli alerjik reaksiyonlar
(anafilaksi) kan basıncında yaşamı tehdit eden bir düşüşe yol
açabilir. Anafilaksi, hayatı tehdit eden potansiyel olarak ciddi
ve alerjik reaksiyondur. Anafilaksiyi tetikleyen yaygın tetikleyici
gıdalar bazı ilaçlar, böcek zehirleri ve lateks içerir. Anafilaksi
solunum sorunları, ürtiker, kaşıntı, şişkinlik boğaz ve kan
basıncının düşmesine neden olabilir.

47. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Besin eksikliği: Vitamin B-12 ve folik asit
eksikliği, düşük kan basıncına yol açabilir. Bu
besinlerden yoksun beslenme kan
hücrelerinin yetersiz olmasına ve kansızlık
sorununa yol açar.

48. TANSİYON DÜŞMESİNİN NEDENLERİ
Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar düşük kan basıncına
neden olabilir.

49. TANSİYON DÜŞMESİNİN BELİRTİLERİ
• Baş dönmesi,
• Göz kararması,
• Halsizlik,
• Kalp çarpıntısı,
• Yorgunluk,
• Uyku hali ve
• Görme bozuklukları
en sık görülen belirtileridir ancak bu belirtiler başka
nedenlerden de kaynaklanabileceği için tek başına yeterli
veri vermeyebilir. En sağlıklı yöntem bir tansiyon aleti ile
tansiyonu ölçmektir.

50. TANSİYON DÜŞÜKLÜĞÜNDE
İLKYARDIM
Tansiyon düşmesi kısa süreli baş dönmeleriyle kendine belli
eder. Aniden yataktan kalkıldığında veya ani bir hareket
yapıldığında baş dönmesi olur. Kan dolaşımı tekrar normale
dönünceye kadar hasta bir yere oturtulmalıdır. Tansiyon
düşüklüğünden yakınanlar ani hareketlerden kaçınmalıdır. Çok
fazla sıkmayan karın korseleri yararlı olabilir. Yemek aralarını
çok uzatmamak gerekir. Doktora danışılarak kan basıncını
geçici olarak arttıran ve dolaşımı düzenleyen ilaçlar kullanılır.
Kahvenin tansiyon yükseltici etkisinden de yararlanılabilir.
Başkaca bir zararı yoksa yazın aşırı terleme nedeniyle tuz
kaybına bağlı tansiyon düşmelerinde tuzlu ayran içilmesi, tuz
ve sıvı alımının arttırılması yararlı olabilir.

51. RABİA ZEYNEB K.RABİA ZEYNEB K.