Welke vaardigheden moeten leerlingen inzetten om een vreemde taal te kunnen verstaan? En hoe kun je deze vaardigheden trainen met de Kijk- en luistertoetsen Engels van Cito? In deze presentatie bespreken we de verschillende manieren om dit zo effectief mogelijk te doen.

1. Nationaal Congres Engels
Hoe haal je meer uit de
Kijk- en luistertoetsen Engels?
Margreet van Aken
Ingrid Bresser
Marion Boxum

2. • Wat zijn de Kijk- en luistertoetsen MVT?
• Wat moet een leerling kunnen om een vreemde taal
te verstaan?
• Hoe kun je met de Kijk- en luistertoetsen de
luistervaardigheid verbeteren?
• Zelf in teams aan de slag
• Plenaire terugkoppeling
• Bevindingen en conclusies
Programma workshop

3. • Zowel audio als video
• Toetsafname duurt ongeveer 1 uur
• Alleen meerkeuzevragen
• Losse passages van ongeveer 1 minuut
• Alle fragmenten komen 1x keer voorbij
Wat is een Kijk- en luistertoets?

4. Hoe komt de toets tot stand?
Productieproces
Constructie Voorjaar 2013
Pretest Najaar 2013
Analyse en selectie Voorjaar 2014
Afname toets Januari 2015
Normbepaling Februari 2015

5. Wat moeten leerlingen kunnen om een vreemde
taal te verstaan?
1. Voldoende woorden kennen en weten hoe deze
worden uitgesproken
2. Woorden isoleren uit een onafgebroken stroom
klanken
3. Begrijpen van de inhoud
4. Reflecteren (essentie vatten etc.)

6. Leerlingen moeten voldoende woorden kennen
en weten hoe deze worden uitgesproken
‘Buy Worcester sauce on Wednesday’
1. Auditieve woordverwerving

7. Leerlingen moeten woorden kunnen isoleren uit
een onafgebroken stroom klanken = decoderen
• Halve woorden
• Samentrekkingen
• Gereduceerde versie
2. Teksten verstaan

8. Leerlingen moeten teksten begrijpen:
komt de boodschap over?
• Globaal begrip: onderscheiden hoofd- en bijzaken
• Selectief luisteren
• Voorspellend luisteren
• Intonatie herkennen
3. Teksten begrijpen

9. Leerlingen moeten kunnen reflecteren op teksten
• In kaart brengen van oorzaak-gevolgrelaties,
principes en voorbeelden, feiten en meningen,
sprekersbedoeling etc.
• Doorgronden structuur van een tekst
4. Tekstreflectie

10. Noteer bij het fragment 3 werkwoorden /
zelfstandig naamwoorden / bijvoeglijke
naamwoorden
Auditieve herkenning
Werkwoord Zelfstandig Bijvoeglijk
sing language
think

11. • Luister naar het fragment en vul de missende delen
aan
Teksten verstaan
The hammer, anvil and stirrup bones,
……………………………………………that form key components of the
middle ear structure…………………………………………. , are actually
often preserved in fossil skulls because they've been so sheltered,
locked ……………………………... skull.

12. • Geef de hoofdgedachte van een fragment weer in
één zin
Voorbeeld fragment:
‘the hammer, anvil……homo heidelbergensis.’
‘Ons gehoor is geëvolueerd tegelijkertijd met onze
schedelvorm/omvang’
Teksten begrijpen

13. • Laat aantal fragmenten horen
• Laat leerlingen aangeven of het voornamelijk gaat
om feiten of meningen
• Welke woorden wijzen hierop?
− 1e fragment – voornamelijk mening
− 2e fragment – vraag gevolgd door feitelijke uitleg
Tekst reflectie

14. • Groepen van 5
• Bedenk 5 oefeningen bij een fragment
• Presenteer de beste oefening
ZELF AAN DE SLAG

15. • Noteer bij het fragment 1 woord dat je niet kent.
Probeer het juist te (voor)spellen
[opnieuw luisteren]
• Probeer de betekenis uit de context af te leiden
Auditieve herkenning
Voorbeeld leerling: [shalterd]
They’ve been so sheltered, locked away in the base of the skull

16. • Omcirkel de woorden die je in het fragment hoort
Auditieve herkenning
Actually
Bought
Brought
Abilities
Agility
Bad
Bet
Bed
Relatively
Rely

17. • Luister naar het fragment en probeer de betekenis
van de volgende woorden te achterhalen
Auditieve herkenning
Inhibit =
Abilities =
Embarrassment =
Desensitised =

18. • Vul de lege plekken met het woord dat je in het
fragment hoort
Auditieve herkenning
I’m not sure if we can today, because I think effectively we’re relatively
desensitised to musical sound or …………… in …………… and how
they can relate to emotions, because we …………. on language.

19. • Luister naar de uitspraak van het onderstreepte
woord. Hoe wordt dit woord uitgesproken?
Auditieve herkenning
we've ended up with a, an auditory system in place very much like our
own.

20. • Er staan teveel woorden in dit transcript. Streep de
woorden door die je NIET hoort
Teksten verstaan
I’m actually not sure if we can do it today, because I think effectively
we’re relatively desensitised to musical sound or different variations in
pitch and how they can relate to emotions, because we often rely on
language.

21. • Luister naar het fragment en verbeter de FOUTEN
in dit transcript
Teksten verstaan
I’m not unsure if we people can do it today, because I think effectively
we’re relatively desensitised to musical sounds or variations in pitch and
how they can relate to emotions, because we rely on language.

22. • Luister naar het fragment en zet een / tussen de
zinnen
• Onderstreep de woorden die benadrukt worden
• Ga staan als je een bepaalde klank hoort
(Klankgymnastiek). Bijv. [aʊ] als in now of out
Teksten verstaan

23. • Noteer 3 kernwoorden bij een fragment
Bijvoorbeeld:
‘Because I think what language does is inhibit our
musical abilities. Imagine nobody had language and
we all had to sing to each other, just think of the
quality [of] that singing would be’.
Teksten begrijpen

24. • Maak aantekeningen bij aantal fragmenten
• Maak daar samenvatting van
• Onderstreep hoofdgedachte
• Wat is bijzaak
• Leerlingen vergelijken onderling
• Wat is functie van ‘rest’ van het fragment
Teksten begrijpen

25. Wat is de bedoeling van de spreker in een bepaald
fragment?
Voorbeeld fragment:
‘the hammer, anvil……homo heidelbergensis’
Geef vooraf aantal mogelijkheden:
• Informatie geven + voorbeelden
• Informatie geven + uitleg
• Mening geven + argumenten
• Amuseren
• Oproepen tot actie
Tekst reflectie

26. • Geef leerling drie vragen te lezen:
− What opinion is expressed about language and
singing here?
− What is made clear about historical research into
hearing?
− What can modern man’s hearing system do
best?
• Laat fragment beluisteren en aangeven welke vraag
hier beantwoord is
Tekst reflectie

27. • Maak thema van het onderdeel bekend
Om te beginnen een programma over zingen. Hoe heeft de
menselijke stem zich ontwikkeld sinds de prehistorie?
Presentator Gareth Malone spreekt met verschillende
deskundigen
• Laat leerlingen voorspellen waar het over gaat, in
kernwoorden
• Laat fragment beluisteren en nieuwe kernwoorden
noteren
• Leerlingen onderling laten vergelijken
Tekst strategieën

28. • Was het zinvol?
• Nieuwe ideeën opgedaan?
• PowerPointpresentatie via e-mail
• Evaluatie via e-mail
Afsluiting

29. Bijlage(n)
Overzicht van mogelijke luistervaardigheidsoefeningen
Margreet van Aken
Ingrid Bresser
Marion Boxum

30. Bijlage (1)
Auditieve Woordverwerving
• Laat de leerlingen bij elk fragment 3 à 5 werkwoorden / zelfstandige naamwoorden / bijvoeglijke naamwoorden noteren. Vraag de
leerlingen ook naar de betekenis van deze woorden.
• Laat de leerlingen bij elk fragment één woord noteren dat ze niet kennen. Laat ze proberen om het woord juist te spellen zodat
de klank-tekenkoppeling geoefend kan worden. Laat een tweede keer luisteren en vraag ze om de betekenis van dat woord af te
leiden uit de context.
• Woordzoeker: geef ter voorbereiding op het luisteren bij elk fragment 5 à 10 woorden plus de betekenis. Ongeveer driekwart van
deze woorden komt voor in het fragment, de andere woorden komen er niet in voor. Laat de leerlingen aanstrepen welke
woorden ze hebben gehoord.
• Woordzoeker plus: geef ter voorbereiding op het luisteren bij elk fragment 2 à 3 woorden zónder de betekenis. Laat de leerlingen
luisteren en vraag om ze na afloop van het luisteren de betekenis van de woorden op te schrijven. Als het niet lukt om de
precieze betekenis op te schrijven, kunnen ze ook kiezen voor een betekenisveld (een overkoepelend woord zoals bijvoorbeeld:
een sport, een meubel, een voorwerp).
• Geef een transcript waarin enkele woorden zijn weggelaten en laat dit invullen. Kies voor woorden waarvan de schrijfwijze afwijkt
van de uitspraak
• Woordbingo: maak een bingo-vel met woorden die in een fragment voorbijkomen en een vals broertje daarvan (taught-
thought/weather-whether, etc.) en kijk wie het eerst correct bingo heeft.
• Geef een woord dat in een fragment voorbijkomt en laat de leerlingen na afloop weergeven hoe het woord uitgesproken werd
• Geef een transcript waarin enkele woorden zijn weggelaten en laat deze invullen.
• Deze oefening kan makkelijker worden gemaakt door te kiezen voor lange goed verstaanbare inhoudswoorden. Door te kiezen
voor korte woorden die op basis van de context niet voor de hand liggen, wordt de oefening een stuk moeilijker en worden
leerlingen gedwongen om heel precies te luisteren.
• Laat een/enkele tekstfragment(en) uitschrijven.
• Vraag het aantal woorden van een zin te tellen.
• Geef een transcript waarbij woorden die teveel staan moeten worden doorgestreept.
• Geef een transcript en verstop enkele afwijkingen (bijvoorbeeld werkwoordtijden of enkelvoud- meervoud) die leerlingen eruit
moeten halen.

31. Bijlage (2)
Globaal en selectief begrip
• Vraag leerlingen om bij elk fragment de hoofdgedachte in één zin weer te geven. Laat nog eens luisteren en vraag de leerlingen
om een detail op te schrijven dat niet direct iets te maken heeft met de hoofdgedachte.
• Vraag leerlingen om bij elk fragment zelf te bedenken welke vraag er in de luistertoets gesteld gaat worden.
• Vraag leerlingen om bij elk fragment drie kernwoorden op te schrijven.
• Laat een aantal fragmenten horen en vraag de leerlingen om aantekeningen te maken. Vraag vervolgens of ze op basis van hun
aantekeningen een samenvatting willen maken. Laat de tekst nog eens horen en geef leerlingen de mogelijkheid om de
samenvatting aan te passen. Geef vervolgens het transcript waarin bij elk fragment de belangrijkste zin is onderstreept. Laat de
leerlingen een vergelijking maken tussen hun samenvatting en de onderstreepte zinnen. Vraag ze vervolgens om in hun
samenvatting aan te geven welke elementen bijzaak zijn (en dus niet terugkomen in de onderstreepte zinnen). Bespreek de
resultaten.
• Dezelfde oefening als hiervoor, maar dan met kortere fragmenten. Laat één fragment horen en vraag leerlingen om de
hoofdgedachte in één zin weer te geven. Geef het transcript van de passage waarin de belangrijkste zin is onderstreept en laat
ze nog eens luisteren. Laat de leerlingen hun eigen zin vergelijken met de onderstreepte zin in de passage en bespreek dit:
hebben leerlingen echt voor de hoofdgedachte gekozen of juist voor een minder belangrijk element?
• Laat de leerling bij elk fragment een schema invullen met W-vragen: Wie, Wat, Waar, Wanneer, Hoe en Waarom?
• Laat leerlingen gericht luisteren naar signaalwoorden die de tekst structureren.
Voorspellend luisteren
• Zet de cd tijdens het luisterfragment stop en vraag leerlingen om de zin aan te vullen. Kies voor een stopmoment aan het einde
van het fragment, zodat leerlingen op basis van wat ze hebben gehoord hypotheses kunnen vormen.

32. Bijlage (3)
Sprekersbedoeling
• Laat de leerlingen luisteren naar een aantal fragmenten. Laat ze bij elk fragment aangeven wat de sprekersbedoeling is. Geef
van tevoren een aantal mogelijkheden:
• informatie geven + voorbeelden
• informatie geven + uitleg
• amuseren
• oproepen tot actie
Onderscheid feiten/meningen
• Kies een toets met verschillende onderdelen. Klik door naar het eerste fragment van elk onderdeel. Laat bij elk fragment
aangeven of het voornamelijk gaat om feiten of om meningen. Laat de leerlingen ook aangeven waarom of welk(e) woord(en)
hen daarop wijzen..
Opbouw fragment
Laat de leerlingen aangeven hoe een fragment is opgebouwd (bijvoorbeeld een stelling onderbouwd met voorbeelden of een
opsomming die leidt tot een conclusie).
Eigen mening
• Laat een fragment horen en laat de leerling een oordeel geven over de spreker. Geeft hij de informatie duidelijk weer?
• Onderbouwt hij zijn of haar mening goed? Zijn er meer argumenten te bedenken? Laat leerlingen ook opschrijven hoe het beter
kan.

33. Bijlage (4)
Voorbereidingsfase / luisterfase / evaluatiefase
• Woorden: Maak het thema van het luisteronderdeel bekend. Laat de leerling in de voorbereidingsfase woorden opschrijven
waarvan ze verwachten dat ze deze gezegd zullen worden. Tijdens het luisteren controleren de leerlingen of hun voorspelling
uitkomt. Daarbij noteren ze ook kernwoorden die ze niet hadden voorspeld. In de evaluatiefase worden de resultaten besproken
met een medeleerling. Wie had de meeste woorden goed geraden en hoe komt dat? Welke belangrijke kernwoorden ontbraken?
• Pas de voorbereidings-, luister- en evaluatiefase toe bij allerlei opdrachten die hiervoor zijn besproken (van het invullen van een
gatentekst tot het maken van aantekeningen).
• Laat de leerlingen samenwerken en elkaars zwakke en sterke punten in kaart brengen.