1. 2. Những đóng góp của Marx và Angghen
2.3 Lý luận giá trị thặng dư

2. I. SỰ CHUYỂN HÓA CỦA
TIỀN THÀNH TƯ BẢN
II. SỰ SẢN XUẤT RA GIÁ
TRỊ THẶNG DƯ

3. I. SỰ CHUYỂN HÓA CỦA TIỀN THÀNH TƯ BẢN
1. Công thức chung của tư bản
Công thức lưu thông của hàng hóa giản đơn
H-T–H
(Bán 1 thứ hàng này lấy tiền mua 1 thứ hàng
khác)
Công thức lưu thông của tư bản
T- H - T’
(Đem tiền mua hàng rồi đem hàng bán lấy tiền)

4. 2. Mâu thuẫn của công thức chung
Trao đổi Trong l­ưu
ngang giá th«ng trao
Gi¸ b¸n cao h¬n gi¸ trÞ
®æi
ngang gi¸
Gi¸ mua thÊp h¬n gi¸ trÞ hay kh«ng
Chuyªn mua rÎ b¸n ®¾t ngang gi¸
còng
kh«ng t¹o
ra ®-îc T
TiÒn ®ư-îc cÊt tr÷
trong kÐt s¾t
Ngoài lưu thông
H ®i vµo
tiªu dïng

5. Trao đổi ngang giá
Làm thay đổi hình thái giá trị từ T sang
H và từ H thành T
Tổng giá trị nằm trong tay mỗi bên
không thay đổi

6. Trao đổi không ngang giá
Nếu bán hàng > giá trị: Lời nhận được
khi bán bằng mất nhận được khi mua.
Nếu mua hàng <giá trị: Lời nhận được
khi là người mua bằng mất khi là người
bán
Chuyên mua rẻ, bán đắt (cá biệt): Tổng
giá trị trước trao đổi = Tổng giá trị sau
trao đổi, chỉ có phần giá trị trong tay mỗi
bên là thay đổi.

7. Ngoài lưu thông
Xét nhân tố tiền: Tiền cất trữ không tự
lớn lên được.
Xét nhân tố hàng: Nếu là TLSX thì giá
trị của nó được bảo toàn và di chuyển
vào sản phẩm không làm tăng thêm
giá trị.

8. Kết luận: TB không xuất hiện từ lưu
thông và đồng thời không thể xuất hiện
ngoài lưu thông. Đó chính là mâu thuẫn
trong công thức chung của TB

9. §Ó tháa m·n c¸c yªu cÇu ®ã th×:
Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ
T - H1 ....................... H2 -
T’
L­ƣu th«ng Ngoµi l­ƣu th«ng L­ƣu
th«ng
GT míi cña H2 = GT H1 + 
GT
T’ = T + T

10. II. SỰ SẢN XUẤT RA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ
1. Sự thống nhất giữa quá trình sản xuất ra giá trị sử
dụng và quá trình sản xuất ra giá trị thặng dƣ
2. Khái niệm tƣ bản, tƣ bản bất biến và tƣ bản khả
biến
3. Tỷ suất giá trị thặng dƣ và khối lƣợng giá trị thặng
dƣ
4. Hai phƣơng pháp sản xuất giá trị thặng dƣ và giá trị
thặng dƣ siêu ngạch
5. Sản xuất ra giá trị thặng dƣ – quy luật kinh tế tuyệt
đối của chủ nghĩa tƣ bản

11. 1. Sự thống nhất giữa quá trình sản xuất ra giá
trị sử dụng và quá trình sản xuất ra giá trị
thặng dư
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t-ư­ b¶n chñ nghÜa lµ sù
thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö
dông vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ th¨ng d-ư
S¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông Môc ®Ých lµ gi¸
nh­ƣng gi¸ trÞ sö dông chØ lµ trÞ vµ gi¸ trÞ
phƣ­¬ng tiÖn thÆng d­ƣ

12. a. Quá trình sản xuất ra giá trị sử dụng
trong chủ nghĩa tư bản
Lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt, trong ®ã
cã sù kÕt hîp t­ư liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao
®éng.
- §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸
trÞ sö dông trong CNTB:
+ TLSX vµ SL§ tËp trung vµo trong
tay nhµ tư­ b¶n.
+ C«ng nh©n lµm viÖc d-íi sù kiÓm
so¸t cña nhµ TB.
+ S¶n phÈm lµm ra thuéc së h÷u cña

13. b. Quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư
Gi¸ trÞ1 kg s i
î Chi phÝs xuÊt (2kg s i)
¶n î
TiÒ mua b«ng (1 kg): 5$
n Gi¸ trÞcña b«ng chuyÓ dÞ vµo: 10$
n ch
TiÒ hao mßn m¸ y mãc: 2$
n Gi¸ trÞcña m¸ y mãc chuyÓ dÞ vµo: 4$
n ch
TiÒ mua søc lao ®
n éng: 3$ Gi¸ trÞmí i do lao ®éng t¹o ra: 3$
Tæ céng: 10 $
ng Tæ céng: 17$
ng
Gi¸ trÞ thÆng dư- lµ
mét bé phËn cña gi¸
trÞ míi d«i ra ngoµi gi¸
trÞ søc lao ®éng do
c«ng nh©n lµm thuª
t¹o ra vµ bÞ nhµ t-ư
b¶n chiÕm kh«ng

14. 2. Khái niệm tư bản, tư bản bất biến và tư
bản khả biến
a. Khái niệm tư bản
Tƣ­ b¶n lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng dư-.
ư b¶n lµ mét quan hÖ s¶n xuÊt x· héi vµ mang tÝnh lÞch sö

15. b. Tư­ b¶n bÊt biÕn vµ t-ư b¶n kh¶ biÕn.
c1: g.trÞ mm, tb, nx
c (GT TLSX)
c2: g.trÞ nguyªn, nhiªn vËt
liÖu
T
v (Lư-¬ng CN)
- T­ư b¶n bÊt biÕn: xÐt C.
+ XÐt c1
+ XÐt c2
§iÓm chung: gi¸ trÞ kh«ng thay ®æi
vÒ lưîng trong qu¸ trÝnh SX. ===> Tư­ b¶n bÊt biÕn
(c).

16. 4. Tû suÊt vµ khèi lư­îng gi¸ trÞ thÆng d­ư.
- Tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ư:
m
m’ (%) = --------------- x 100%
v
- Khèi l-îng gi¸ trÞ thÆng dư­:
m
M = ----------- x V = m’*V
v
v: T­ƣ b¶n kh¶ biÕn ®¹i biÓu cho gi¸ trÞ cña 1 SL§
V: Tæng TB kh¶ biÕn ®¹i biÓu cho gi¸ trÞ cña
tæng sè SL§

17. 4. Hai phương pháp sản xuất ra giá trị
thặng dư và giá trị thặng dư siêu
ngạch
a. Sản xuất ra giá trị thặng dư tuyệt đối
b. Sản xuất ra giá trị thặng dư tương đối
c. Giá trị thặng dư siêu ngạch

18. PHƢƠNG PHÁP SẢN XUẤT
GIÁ TRỊ THẶNG DƢ
Giá trị thặng dư tuyệt đối Giá trị thặng dư tương đối
* do kéo dài thời gian lao * do rút ngắn thời gian lao
động vượt quá thời gian động tất yếu
lao động tất yếu

19. a. Ph-ư¬ng ph¸p SX gi¸ trÞ thÆng d­ư tuyÖt
®èi.
TGL§TY = 4 giê (ko
®æi)
VD 1: Ngµy L§ = 8 giê
TGL§TD = 4 giê
4
===> m’ = ------ * 100% = 100
4

20. TGL§TY = 4 giê (ko ®æi)
VD 2: Ngµy L§ = 12 giê
TGL§TD = 8 giê
8
===> m’ = ------ x 100% = 200
4
TGL§TY TGL§TD
4h 8h
TGL§CT < Ngµy L§ < Ngµy tù nhiªn (24 giê)

21. b. Ph­ư¬ng ph¸p SX gi¸ trÞ thÆng dư­ tư­¬ng ®èi.
Kh«ng ®æi
(8 giê)
TGL§TY TGL§TD
===> Ph¶i gi¶m TGL§TY ®Ó kÐo dµi t­ư¬ng øng
TGL§TD
Gi¶m gi¸ trÞ SL§ Gi¶m gi¸ trÞ TLSH
T¨ng NSL§
T¨ng NSL§ trong trong c¸c ngµnh
c¸c ngµnh SX TLSH liªn quan
T¨ng NSL§ XH

22. *Kết luận chung:
Hai phương pháp sản xuất giá trị thặng
dư nói trên được các nhà tư bản sử dụng
kết hợp với nhau để nâng cao trình độ
bóc lột công nhân

23. c. Gi¸ trÞ thÆng dư­ siªu ng¹ch.
- Là phần giá trị thu được do áp dụng công nghệ
mới sớm hơn các xí nghiệp khác làm cho giá trị
cá biệt cuả nó thấp hơn giá trị thị trường cuả nó
- BiÖn ph¸p ®Ó thu ®-îc gi¸ trÞ thÆng dư- siªu
ng¹ch.
- Gi¸ trÞ thÆng dư- siªu ng¹ch lµ hiÖn t-ưîng t¹m
thêi ®èi víi tõng TB c¸ biÖt, nh-ng ®èi víi toµn XH
t-ư b¶n lµ mét hiÖn t-ưîng phæ biÕn vµ thư-êng
xuyªn.
- Nh÷ng ®iÓm chung vµ kh¸c biÖt gi÷a gi¸ trÞ
thÆng dư- siªu ng¹ch vµ gi¸ trÞ thÆng dư- tư-¬ng
®èi.

24. 5. Sản xuất ra giá trị thặng dư – quy luật
tuyệt đối của chủ nghĩa tư bản
*Giá trị thặng dư phản ánh mối quan hệ kinh tế
bản chất nhất cuả CNTB – Quan hệ tư bản
bóc lột người làm thuê
*Sản xuất giá trị thặng dư tối đa
Là mục đích và động cơ thúc đẩy sự hoạt
động cuả nhà tư bản cũng như xã hội tư bản
Vạch rõ phương tiện,thủ đoạn để đạt được
mục đích: bóc lột người lao động

25. Sản xuất giá trị thặng dư là quy luật kinh tế tuyệt đối của
CNTB,ra đời và tồn tại cùng với sự ra đời và tồn tại của
CNTB.Nó quyết định các mặt chủ yếu,các quá trình kinh
tế của CNTB,là động lực vận động,phát triển cuả CNTB
Đặc điểm cuả sản xuất giá trị thặng dư trong điều kiện hiện nay
*Khối lượng và giá trị thặng dư được tạo ra
chủ yếu nhờ tăng năng suất lao động,do áp
dụng rộng rãi công nghệ và kĩ thuật hiện đại
*Tỷ suất và khối lượng giá trị thặng dư
tăng lên rất nhiều do cơ cấu lao động xã
hội ở các nước tư bản phát triển hiện nay
có sự biến đổi lớn
*Sự bóc lột cuả các nước tư bản chủ
nghĩa phát triển trên phạm vi quốc tế ngày
càng được mở rộng dưới nhiều hình thức