Breve historia da emigración galega ao longo da historia, explicando a situación de Galicia en cada época e as causas que levaron á emigración de milleiros de homes e mulleres. Tamén recolle unha historia do asociacionismo galego no exterior.

1. HISTORIA DA EMIGRACIoN
GALEGA
Historia da emigración galega
Reencontros 2012
Panxón - Nigrán
18 de outubro de 2012

2. Causas da emigración galega
Política
Historia da emigración galega
Desequilibrio
demográfico
Crises económicas

3. Historia da emigración galega
A Reconquista

4. Paio Gomes Charinho
Almirante dó mar que tomou Sevilla
sendo de mouros
Historia da emigración galega

5. Expulsión dos moriscos e
repobación das terras do sur
Historia da emigración galega

6. Codex Calistinus
Galicia ata o século
XIII:
“Rara en cidades vilas
e sementeiras”
Historia da emigración galega

7. Evolución da poboación en
Galicia no século XVI
1533 330.000
habitantes
Historia da emigración galega
1591 630.000
habitantes
Case un 100% de incremento en menos de 60 anos
A poboación urbana mantense nun 7,2% sen apenas variación
nos seguintes 200 anos.

8. Densidade de poboación en
1787
46 hab/km2
Historia da emigración galega
21 hab/km2

9. Historia da emigración galega
Galicia, século XVII

10. Riqueza institucional e
pobreza dos campesiños
Historia da emigración galega

11. Panorama do agro galego en
1750
 A propiedade da terra está en mans de señores
laicos ou eclesiásticos.
Historia da emigración galega
 O aumento da poboación tradúcese en incremento
da demanda da terra.
 Subdivídense as explotacións e amplíase a
superficie cultivada con terras pouco produtivas.
 Elévanse os prezos dos produtos agrícolas.

12. As artes de pesca. Chegada
dos cataláns a Galicia
(segunda metade S. XVIII)
Pesca de cerco
Historia da emigración galega
Pesca de arrastre

13. Emigración intrapeninsular
Século XVIII
Historia da emigración galega
Castela
Portugal
Andalucía

14. Historia da emigración galega
Emigración peninsular

15. Servizos de correo marítimos
regulares A Coruña - América
Historia da emigración galega

16. Historia da emigración galega
Tercio de Galegos – Bos Aires

17. Emigración galega no século
XVIII
300.000 – 350.000
Historia da emigración galega
galegos e galegas

18. Evolución da poboación en
Galicia no século XIX
1.585.000
Historia da emigración galega
1826 habitantes
1900 1.950.000
habitantes

19. Historia da emigración galega
Mendizábal
Desamortización de

20. Historia da emigración galega
George (Jorgito) Barrow

21. Historia da emigración galega
O asoballamento do galego
O letrado: -É que non sabedes ser
cidadáns.
O labrego: -Non se pode ser cidadán
onde non hai xustiza.
(Debuxo de Castelao).

22. Causas da emigración no
século XIX
Crise da agricultura Reparto de quintos
Historia da emigración galega
Nova política fiscal Crecemento demográfico
EMIGRACIÓN

23. Emigración americana
1836-1890
Historia da emigración galega
93.000 galegos (40% dos
españois emigrados neste
período)

24. Historia da emigración galega
O servizo militar

25. Historia da emigración galega
As navieiras “patrióticas”

26. As “ventaxas” da emigración
Para algúns políticos galegos da época
 O galego emigrado remitía diñeiro que garantía a
percepción de rendas e tributos.
Historia da emigración galega
 Xeralmente emigraban os máis audaces, que eran
tamén os máis perigosos polos potenciais conflitos
que puidesen organizar.
 A expulsión dos excedentes de poboación aliviaba
parcialmente a situación do campo galego, co que
se evitaban estalidos sociais como en Andalucía ou
Estremadura.

27. 500.000 galegos emigraron
entre 1860 e 1910
Historia da emigración galega

28. O tratamento da emigración
por parte da prensa
Historia da emigración galega

29. Porcentaxe de colonia
emigrante galega en diversos
lugares e datas
Bos Aires 1880 Montevideo 1890
Galegos Españois
Españois
Historia da emigración galega
54% Galegos 35%
46%
65%
Cuba 1899 Brasil 1920
Españois Españois
34% 30%
Galegos Galegos
66% 70%

30. Emigrantes galegos
de 1911 a 1930
Historia da emigración galega
733.000 galegos
(42% dos españois
emigrados neste período)

31. Como eran os emigrantes dos
primeiros anos do XX
 Predominio de homes entre os 14 e 30 anos
 As mulleres aumentan na década dos anos 20: en
Historia da emigración galega
1916 eran o 19,41% e en 1928 eran o 42,06%
 Tres de cada catro emigrantes sabían ler e
escribir (dos que quedaron, a proporción era de 1
cada 2)
 Emigraron os que contaban cun certo grao de
cualificación laboral

32. Principais destinos por
provincias
URUGUAI CUBA
Historia da emigración galega
BRASIL
ARXENTINA

33. Consecuencias da crise de
1930 no fluxo migratorio
 En dez anos entran na Arxentina 72.000 emigrantes, a
mesma cantidade que en 1897.
Historia da emigración galega
 De 1931 a 1943 entraron en Cuba 1000 individuos por
ano, cando en 1920, ano álxido, foron 180.000.
 Igual ocorreu en Uruguai e Brasil.
 Remata o gran ciclo da emigración americana:
representa más unha presenza que un incentivo.

34. Historia da emigración galega
O exilio político

35. Historia da emigración galega
Os exiliados
Castelao Rafael Dieste
Lorenzo Varela
Neira Vilas
Maruja Mallo
Luis Seoane
Manuel
Colmeiro

36. Panorama de Galicia nas
décadas dos 50 e 60
 56% da poboación vive no campo.
 Por cada 100 hectáreas cultivadas, había 353 persoas
(en Asturias 182).
Historia da emigración galega
 400.000 arados romanos en 1958.
 700.000 persoas sen luz eléctrica.
 Gran crecemento da industria madereira entre 1940 e
1960.
 En 1960 había 700.000 persoas traballando na
agricultura
 En 1973 aínda eran 651.000 (52% da poboación activa).

37. Galicia nos últimos anos do
franquismo
Escaseza de
Subministradora
emprego de man de obra
industrial
GALICIA
Historia da emigración galega
Raquitismo Subministradora
dos servizos de enerxía
Alta
densidade de Subministradora
de materias
poboación primas
rural
DE NOVO A EMIGRACIÓN.
Entre 1950 e 1970 saíron
 O sector privado da economía galega xeraba un aforro
500.000, dos cales 386.000
de 53 mil millóns de ptas./ano
foron para Europa Occidental
 Investimentos en Galicia: 40 mil millóns de ptas./ano
 Resultado: Galicia exportaba capitais ao resto de
España por valor de 13 mil millóns de ptas./ano

38. Emigración intrapeninsular
Galicia
13,3% da súa poboación
Castela-León
Historia da emigración galega
5,11% da súa poboación
Andalucía
5,3% da súa poboación

39. Principais destinos por
provincias
Barcelona
Guipuscoa
e Biscaia
e Madrid
Historia da emigración galega
Barcelona
Barcelona
e Biscaia
Na década dos setenta, 70.000 galegos emigran a
outras zonas de España

40. Emigración a América nos
anos 40, 50 e 60
Diríxese con preferencia á
Arxentina, Venezuela, Uruguai, Brasil e
Historia da emigración galega
Cuba.
Aparecen outros destinos como Santo
Domingo, Porto Rico, México e
Panamá, ademais de Estados Unidos e
Canadá.

41. Características da emigración
a Europa
 Preponderancia de casados sobre solteiros.
 Non é estraño que emigre o matrimonio deixando aos fillos
ao coidado de parentes.
Historia da emigración galega
 Persoas novas, entre os 15 e os 40 anos, con predominio
notable do xénero masculino (en Suíza a emigración
masculina superaba en máis de 23 á feminina).
 En gran parte de orixe rural.
 Niveles de alfabetización superiores ao 95%.
 A emigración de individuos sen un apoio familiar nun medio
culturalmente moi diferenciado provocou, moito máis que en
América, graves problemas de adaptación e desaxustes
psicolóxicos non fáciles de superar.

42. ASOCIACIONISMO GALEGO NO
EXTERIOR
Historia da emigración galega

43. Congregaciones de Naturales
del Reino de Galicia
Veracruz 1795
Mexico 1768
Madrid 1741
Historia da emigración galega
A Habana 1805
Cádiz
Manila
Bos Aires 1790

44. 1879: Fundación do Centro
Galego da Habana
Historia da emigración galega

45. Creación de centros galegos
ao longo de toda América
Historia da emigración galega

46. Historia da emigración galega
Centros Galegos en América

47. Republicanismo
Castelao con autoridades do Goberno
Republicano Español e da Colectividade
Historia da emigración galega

48. Loita antiforal
Fontenla Leal
Historia da emigración galega
Ramón Cabanillas

49. Historia da emigración galega
Xornais

50. Historia da emigración galega
Grupos de teatro

51. Historia da emigración galega
Orfeóns, grupos musicais

52. Historia da emigración galega
Programas radiais

53. Historia da emigración galega
Sociedades de instrución

54. Historia da emigración galega
Festas e romarías

55. Historia da emigración galega
Compromiso político

56. As sociedades de instrucción
en América
CUBA 1910
20 sociedades de instrución
Historia da emigración galega
Total: 484 sociedades galegas de
CUBA1922
instrucción, das que 177 pertencían a
104 sociedades de instrución provincia da Coruña
emigrantes da
ARXENTINA 1907
12 sociedades de instrución
ARXENTINA 1923
200 sociedades de instrución

57. Historia da emigración galega
Recoñecemento social

58. Solidariedade con Galicia
Entre 1900 e 1930:
225 escolas en Galicia
Historia da emigración galega
Mecenas, fundacións privadas
e benefactores deron lugar a
outras 84 escolas

59. Historia da emigración galega
¿Formar emigrantes?
Vicente Risco

60. Historia da emigración galega
Bos Aires
Centro Gallego

61. Federación de Sociedades
Galegas na Arxentina
Historia da emigración galega

62. Historia da emigración galega
Hijas de Galicia – La Habana

63. Historia da emigración galega
Patronatos da Cultura Galega

64. Centros Galegos noutros
países de América
Caracas
Maracaibo
Historia da emigración galega
Río de Janeiro México

65. Centros Galegos en Europa e
España
Barcelona
Historia da emigración galega
Xenebra Bonn
Londres
Lisboa

66. Sociedades de emigrantes galegos
no mundo nos séculos XIV-XX
Historia da emigración galega

67. HISTORIA DA EMIGRACION GALEGA
Historia da emigración galega