SlideShare a Scribd company logo
DE HELIOSFEER  IN DE LOCALE BEL De ruimte om  het zonnestelsel C. de Jager
De zon: gasbol in het hart van het    planetenstelsel
De zon – de buitenste lagen    Het zonnegas op enkele duizenden km boven het oppervlak; actieve gebieden, protuberansen en filamenten
Tienduizenden km boven het oppervlak  De corona, actieve gebieden en een coronaal gat
Gas verlaat de zon ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Coronale massa emissies (CME’s)
Het gas verlaat de zon   ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Waar blijft het gas? De heliosfeer is zo gevuld met door de zon uitgestoten gas
Botsingen van gasstromen komen voor
Grens: botsing met interplanetair gas
Drie bestanddelen: ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Nogmaals samengevat: de heliosfeer
Temperatuur en dichtheid Let ook op de gasstromen
De reis van de Voyagers Gelanceerd 1977 Nog steeds werkzaam 2007: Grensschok bereikt
  De Voyagers
Een bijzondere reis ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Waar zijn de Voyagers nu?
In het schokgebied stroomt het gas bij de twee Voyagers in verschillende richtingen
Voorbeeld van metingen, 2007 Bovenste: magnetisch veld; onderste: snelheid zonnewind
Een bijzondere waarneming ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Verder de ruimte in! Voor het eerst komen menselijke instrumenten buiten onze heliosfeer We betreden de toegang tot de interstellaire ruimte  !
Een leegte blijkt ons te omringen
Hoe kennen we de locale bel? ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Een schets van de locale bel   Zie ook de situatie in het melkwegstelsel
Met moeite zien we drie gedeelten
Ruimtelijke schets: koele en hete wolken N.B. dit is een eerste poging, die stellig verbeterd zal worden
Recente schets toont ook de beweging van de zon door de bel
Ons melkwegstelsel: een ‘spiraalnevel’ ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Doorsnede loodrecht vlak Melkweg De ‘lokale schoorsteen’
Mogelijke hypothese: supernovae blazen een holte in de melkweg
Rol van supernovae Hun explosieve kracht dreef gas uiteen en deed ‘lege’ en hete bellen ontstaan. Zo ontstond ook de ‘schoorsteen’
Hoe ontstaat een supernova? ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
De herkomst en ouderdom van de bel om de Plejaden (Het Zevengesternte. Afstand: 440 lichtjaren)
Ouderdom van Plejaden: afleiden uit het kleur-magnitude diagram  (= Hertzsprung Russell diagram) N.B. B-V = kleurindex. Voor de zon (5800 K) is B-V = 0.8
Temperatuur-lichtkracht (HR) diagram voor een stergroep die pas ontstaan is  (0 Miljoen jaren oud)
Temperatuur-lichtkracht diagram voor een sterhoop van 3 Miljoen  jaren oud
  50 Miljoen jaar oud
Conclusie over de leeftijd van de Plejaden ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Zo ontstond de Locale Bel ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Een voorbeeld: de ‘knobbels’ in de  armen zijn zulke gaswolken
Kunnen we nog meer supernovae in de Plejaden verwachten? ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
De Scorpio-Centaurus armen Supernovae in de Scorpio-Centaurus stergroep maakten de gas-armen die we nu ontmoeten
We passeren ‘nu’ de Sco-Cen armen
De Schorpioen me o.a. Antares
Ca. 20 miljoen jaar oud Helderste sterren: 10 000 maal zon. We kunnen daar dus nog enkele supernovae verwachten!
We verlaten de Locale Bel ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Deze presentatie is na te lezen  www.cdejager.com Ga naar ‘Presentaties’

More Related Content

What's hot

zon en klimaat 2014
zon en klimaat 2014zon en klimaat 2014
zon en klimaat 2014
Kees De Jager
 
3 ontstaan-maan-aarde
3 ontstaan-maan-aarde3 ontstaan-maan-aarde
3 ontstaan-maan-aardeKees De Jager
 
Eerste sterren in het heelal
Eerste sterren in het heelalEerste sterren in het heelal
Eerste sterren in het heelalKees De Jager
 
Evolutie van melkwegstelsels
Evolutie van melkwegstelselsEvolutie van melkwegstelsels
Evolutie van melkwegstelselsKees De Jager
 
Mira sterren
Mira sterrenMira sterren
Mira sterren
Kees De Jager
 
10 zandkorrels
10 zandkorrels10 zandkorrels
10 zandkorrels
Kees De Jager
 
6-veranderende-zon
6-veranderende-zon6-veranderende-zon
6-veranderende-zon
Kees De Jager
 
3 hemelstenen-op-nederland
3 hemelstenen-op-nederland3 hemelstenen-op-nederland
3 hemelstenen-op-nederland
Kees De Jager
 
Supernova 1006
Supernova 1006Supernova 1006
Supernova 1006
Kees De Jager
 
3 kometen
3 kometen3 kometen
3 kometen
Kees De Jager
 
Zonnestelsel+Beetje Sterrenstelsels
Zonnestelsel+Beetje SterrenstelselsZonnestelsel+Beetje Sterrenstelsels
Zonnestelsel+Beetje SterrenstelselsRongen
 
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
Rob Smit
 
8 supernova-1006
8 supernova-10068 supernova-1006
8 supernova-1006
Kees De Jager
 
RS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van JupiterRS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van Jupiter
Rob Smit
 
6 actieve zon
6 actieve zon6 actieve zon
6 actieve zon
Kees De Jager
 
Verslag mira
Verslag miraVerslag mira
Verslag mira
Olivier Plichter
 

What's hot (20)

8 planetaire-nevels
8 planetaire-nevels8 planetaire-nevels
8 planetaire-nevels
 
zon en klimaat 2014
zon en klimaat 2014zon en klimaat 2014
zon en klimaat 2014
 
3 ontstaan-maan-aarde
3 ontstaan-maan-aarde3 ontstaan-maan-aarde
3 ontstaan-maan-aarde
 
Eerste sterren in het heelal
Eerste sterren in het heelalEerste sterren in het heelal
Eerste sterren in het heelal
 
Evolutie van melkwegstelsels
Evolutie van melkwegstelselsEvolutie van melkwegstelsels
Evolutie van melkwegstelsels
 
Venus
VenusVenus
Venus
 
Mira sterren
Mira sterrenMira sterren
Mira sterren
 
10 zandkorrels
10 zandkorrels10 zandkorrels
10 zandkorrels
 
6-veranderende-zon
6-veranderende-zon6-veranderende-zon
6-veranderende-zon
 
3 hemelstenen-op-nederland
3 hemelstenen-op-nederland3 hemelstenen-op-nederland
3 hemelstenen-op-nederland
 
Supernova 1006
Supernova 1006Supernova 1006
Supernova 1006
 
Kosmologie
KosmologieKosmologie
Kosmologie
 
3 kometen
3 kometen3 kometen
3 kometen
 
Mercurius
MercuriusMercurius
Mercurius
 
Zonnestelsel+Beetje Sterrenstelsels
Zonnestelsel+Beetje SterrenstelselsZonnestelsel+Beetje Sterrenstelsels
Zonnestelsel+Beetje Sterrenstelsels
 
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
 
8 supernova-1006
8 supernova-10068 supernova-1006
8 supernova-1006
 
RS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van JupiterRS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van Jupiter
 
6 actieve zon
6 actieve zon6 actieve zon
6 actieve zon
 
Verslag mira
Verslag miraVerslag mira
Verslag mira
 

Viewers also liked

11 geschiedenis-utrecht
11 geschiedenis-utrecht11 geschiedenis-utrecht
11 geschiedenis-utrechtKees De Jager
 
10 4-evolutie-melkwegstelsels
10 4-evolutie-melkwegstelsels10 4-evolutie-melkwegstelsels
10 4-evolutie-melkwegstelsels
Kees De Jager
 
10 3-eerste sterren
10 3-eerste sterren10 3-eerste sterren
10 3-eerste sterren
Kees De Jager
 
Geschiedenis van Texel
Geschiedenis van TexelGeschiedenis van Texel
Geschiedenis van TexelKees De Jager
 
8 hete reuzenplaneten
8 hete reuzenplaneten8 hete reuzenplaneten
8 hete reuzenplaneten
Kees De Jager
 
willibrord
willibrordwillibrord
willibrord
Kees De Jager
 
2 vernieuwde-sterrenwacht
2 vernieuwde-sterrenwacht2 vernieuwde-sterrenwacht
2 vernieuwde-sterrenwacht
Kees De Jager
 
Water ijs
Water ijsWater ijs
Water ijs
Kees De Jager
 
Ontstaan planeten
Ontstaan planetenOntstaan planeten
Ontstaan planeten
Kees De Jager
 
10 het eerste licht
10 het eerste licht10 het eerste licht
10 het eerste licht
Kees De Jager
 
6 zon-levensloop
6 zon-levensloop6 zon-levensloop
6 zon-levensloop
Kees De Jager
 
3 komeetbezoek
3 komeetbezoek3 komeetbezoek
3 komeetbezoek
Kees De Jager
 
Mira sterren
Mira sterrenMira sterren
Mira sterren
Kees De Jager
 
solar activity and climate
solar activity and climatesolar activity and climate
solar activity and climate
Kees De Jager
 

Viewers also liked (19)

Diamantster
DiamantsterDiamantster
Diamantster
 
11 geschiedenis-utrecht
11 geschiedenis-utrecht11 geschiedenis-utrecht
11 geschiedenis-utrecht
 
10 4-evolutie-melkwegstelsels
10 4-evolutie-melkwegstelsels10 4-evolutie-melkwegstelsels
10 4-evolutie-melkwegstelsels
 
10 3-eerste sterren
10 3-eerste sterren10 3-eerste sterren
10 3-eerste sterren
 
Geschiedenis van Texel
Geschiedenis van TexelGeschiedenis van Texel
Geschiedenis van Texel
 
8 hete reuzenplaneten
8 hete reuzenplaneten8 hete reuzenplaneten
8 hete reuzenplaneten
 
10 snelle-neutrinos
10 snelle-neutrinos10 snelle-neutrinos
10 snelle-neutrinos
 
10 1-oerknal
10 1-oerknal10 1-oerknal
10 1-oerknal
 
Botsende stelsels
Botsende stelselsBotsende stelsels
Botsende stelsels
 
willibrord
willibrordwillibrord
willibrord
 
2 vernieuwde-sterrenwacht
2 vernieuwde-sterrenwacht2 vernieuwde-sterrenwacht
2 vernieuwde-sterrenwacht
 
Water ijs
Water ijsWater ijs
Water ijs
 
oerknal
oerknaloerknal
oerknal
 
Ontstaan planeten
Ontstaan planetenOntstaan planeten
Ontstaan planeten
 
10 het eerste licht
10 het eerste licht10 het eerste licht
10 het eerste licht
 
6 zon-levensloop
6 zon-levensloop6 zon-levensloop
6 zon-levensloop
 
3 komeetbezoek
3 komeetbezoek3 komeetbezoek
3 komeetbezoek
 
Mira sterren
Mira sterrenMira sterren
Mira sterren
 
solar activity and climate
solar activity and climatesolar activity and climate
solar activity and climate
 

Similar to Heliosfeer en de Locale Leegte

Mysteries in ons heelal
Mysteries in ons heelalMysteries in ons heelal
Mysteries in ons heelal
Sterrenvereniging Astra Alteria
 
3 ontstaan-planetenstelsel
3 ontstaan-planetenstelsel3 ontstaan-planetenstelsel
3 ontstaan-planetenstelsel
Kees De Jager
 
Het raadsel van de eerste sterren...
Het raadsel van de eerste sterren...Het raadsel van de eerste sterren...
Het raadsel van de eerste sterren...
Sterrenvereniging Astra Alteria
 
Hoe oud is het heelal?
Hoe oud is het heelal?Hoe oud is het heelal?
Hoe oud is het heelal?
Sterrenvereniging Astra Alteria
 
3 kometen
3 kometen3 kometen
3 kometen
Kees De Jager
 
5 ijsdwerg
5 ijsdwerg5 ijsdwerg
5 ijsdwerg
Kees De Jager
 
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1
Rob Smit
 
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessieSterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessie
unawe
 
De Aarde Ppt
De Aarde PptDe Aarde Ppt
De Aarde PptjokeDU
 
Exoplaneten
ExoplanetenExoplaneten
RS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
RS 2009-02 Planeten bij Andere SterrenRS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
RS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
Rob Smit
 

Similar to Heliosfeer en de Locale Leegte (12)

8 krab
8 krab8 krab
8 krab
 
Mysteries in ons heelal
Mysteries in ons heelalMysteries in ons heelal
Mysteries in ons heelal
 
3 ontstaan-planetenstelsel
3 ontstaan-planetenstelsel3 ontstaan-planetenstelsel
3 ontstaan-planetenstelsel
 
Het raadsel van de eerste sterren...
Het raadsel van de eerste sterren...Het raadsel van de eerste sterren...
Het raadsel van de eerste sterren...
 
Hoe oud is het heelal?
Hoe oud is het heelal?Hoe oud is het heelal?
Hoe oud is het heelal?
 
3 kometen
3 kometen3 kometen
3 kometen
 
5 ijsdwerg
5 ijsdwerg5 ijsdwerg
5 ijsdwerg
 
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 1
 
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessieSterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessie
 
De Aarde Ppt
De Aarde PptDe Aarde Ppt
De Aarde Ppt
 
Exoplaneten
ExoplanetenExoplaneten
Exoplaneten
 
RS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
RS 2009-02 Planeten bij Andere SterrenRS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
RS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
 

More from Kees De Jager

11 ruimteonderzoek
11 ruimteonderzoek11 ruimteonderzoek
11 ruimteonderzoek
Kees De Jager
 
Heelal
HeelalHeelal
Heelal
HeelalHeelal
Gesch texel
Gesch texelGesch texel
Gesch texel
Kees De Jager
 
Zon klimaat
Zon klimaatZon klimaat
Zon klimaat
Kees De Jager
 
8 supernova-1006
8 supernova-10068 supernova-1006
8 supernova-1006
Kees De Jager
 
10 wonderful-universe
10 wonderful-universe10 wonderful-universe
10 wonderful-universe
Kees De Jager
 
zwarte gaten
zwarte gatenzwarte gaten
zwarte gaten
Kees De Jager
 

More from Kees De Jager (9)

11 ruimteonderzoek
11 ruimteonderzoek11 ruimteonderzoek
11 ruimteonderzoek
 
Heelal
HeelalHeelal
Heelal
 
Heelal
HeelalHeelal
Heelal
 
Gesch texel
Gesch texelGesch texel
Gesch texel
 
Zon klimaat
Zon klimaatZon klimaat
Zon klimaat
 
8 supernova-1006
8 supernova-10068 supernova-1006
8 supernova-1006
 
10 oerknal
10 oerknal10 oerknal
10 oerknal
 
10 wonderful-universe
10 wonderful-universe10 wonderful-universe
10 wonderful-universe
 
zwarte gaten
zwarte gatenzwarte gaten
zwarte gaten
 

Heliosfeer en de Locale Leegte