DBH2ko Gizarte Zientzietako apunteak_15-16izaspunk
DBH2ko Gizarte Zientzietako kurrikulumerako erabilgarri izan daitekeen liburuxka, bai irakasle zein ikasleentzat. Bloga: historiaetageografia2.wordpress.com
DBH2ko Gizarte Zientzietako apunteak_15-16izaspunk
DBH2ko Gizarte Zientzietako kurrikulumerako erabilgarri izan daitekeen liburuxka, bai irakasle zein ikasleentzat. Bloga: historiaetageografia2.wordpress.com
Este documento presenta información sobre colores cromáticos y sus relaciones. Se divide en dos secciones principales: colores cromáticos y relaciones de color, donde cada sección contiene varios puntos o temas a discutir.
3. Penintsula balkanikoan +
Asia txikiko kostan +
Egeo itsasoko irletan bizi
izan zen herria
Izan zen
POLIS /
Hiri estatuetan
Antolatu
ziren
Kolonizatu
zuen
zituzten
sentitzen
zen
Kultura +
hizkuntza batek
elkartutako
komunitatea
Sistema ezberdinak:
Atenas → sistema politiko
demokratikoa
Esparta → aristokrazia gerlariak
zuzendutako sistema politikoa
Itsaso Beltzaren eta
Mediterraniar itsasoaren
kostaldea
ziren
Kolonia
komertzialak
Beren hizkuntza
Beren kultura
Beren ohiturak
Lantzeko lursailak
Produkzioa saltzeko merkatuak
Lehengaiak
Sortu
zuten
Proportzio perfektuak
zituen artea
asmatu zuten
Perspektiba
4. • Greziar zibilizazioa itsasoaren inguruan garatu
zen
– Itsasoko erremintak + komertzioa
– Bidaia asko → artearen garapena
• Filosofiaren sorrera
– Errealitatea/natura ? → interpretazioak
• “Demokraziaren” sorrera → denak herritar
– Herritarren formazioa → oreka + edertasuna
5. • Artearen funtzioa → eredu ideala bilatzea
– Edertasuna
– Fisikoaren – psikikoaren oreka
– Eredu tinko + artisautzatik → esperimentazio +
bilaketara
• Arkitekturan → natura ordenatzea
– Plaza publiko / tenpluak irudiez
• Eskulturan gizakia aztergai
• Artistaren estatusa (sinadura)
– Bere ideien alde borrokatuz + ikasten saiatuz
7. • Forma berrien sortzailea
• Izadiak lege batzuei erantzuten die → gizakiak ere
• Arkitektura paisaiarekin harmonizatua
– ingurunearekin bat
• Arkitekturan “ordena”ren ideia oinarri →
ordena arkitektonikoak
– Zati finkoak + forma zehatzei lotuak
– Xehetasunak + osotasunaren edertasuna
• Zatien arteko proportzioak
• Modulu aritmetiko/geometrikoaren erabilera
• Ikusmen “akatsen” zuzenketa (perspektiba)
• Arkitektura sistema → dinteldua
• Kolosalismotik → giza neurrira
9. • Ordenek harmonia erlazio bat ezartzen dute
elementuen artean + eraikinaren dekorazio
osoan
• Ordena sistema bakoitzak sentsazio estetiko
desberdina transmititzen du:
– Doriarra → soila + sendoa
– Joniarra → garaiagoa + arina
– Korintiarra → dekorazio aberatsekoa + kolosalagoa
• Arkitektoa → ordenak errespetatuz vs.
askatasuna
– Ordenak → modu ezberdinak
– Eraikin berean ordena desberdinak konbinatuz
10. Arkitekturako hiru ordena edo estiloak: Doriar ordena (sendoa
kapitelen soiltasuna); joniar ordena (estilizatuagoa); korintiarra
(joniarraren aldaera; estilizatuena; landare dekorazioa).
doriarra
joniarra
korintiarra
Arkitekturan elementu sostengatzailea → ZUTABEA
Arkitekturan elementu sostengatua → TAULAMENDUA + DINTELA
ESTALKIA → Taulamenduaren gainean (2 isurikoa gehienetan)
FRONTOIA → taulamendu - erlaitzaren lerro horizontalaren artean
32. Aldi arkaikoa
Gizakia artearen ardatz
Gehienak tamaina naturalean
Gizonezko biluzia edertasunaren
gorespen (emakumezkoa biluzik
ez)
Konbentzionalismoak:
aurrekotasuna, hieratikotasuna,
estatismoa, forma hertsiak
(Egiptoko eragina handia) izan zen.
Gizonezko pertsonaiak KUROI
deitzen ziren eta emakumezkoak
KORAI.
33. Aldi klasikoa
“Perfektutzat” + edertasunaren eredu
Edertasun fisiko ideala → giza gorputz
perfektua
–Proportzioa matematikoki
–Naturalismoaren bidetik → artistak hobetuz
Edertasun fisiko + izpirituala(barne edertasuna)
Jainko + heroien mundu mitikoaren gaiak
Harrizkoak + erliebe polikromatuak + argizarigeruza(zati batzuetan) → errealismo bizia
36. Polikleto
Giza gorputzaren proportzio ideala finkatu (lehen artista)
–Burua gorputzaren zazpirena
Doriforoa
Diadumenoa
37. Bigarren klasizismo aldia:
Arte figuratiboetan balore berriak:
• Errealismoa ↑ → Erretratua ↑
• Giza sentimenduen espresio handiagoa
• Gai erlijiosoen tratamendu arruntagoa
+
Idealismo klasikoak dirau → idealaren eredu berriak
38. Praxiteles
Aurpegiko espresioa azaltzen hasten da (tristura ↑)
Pertsonaiek silueta kurbatua → Praxitelesen kurba
Olinpiako Hermes
Apolo Sauroktono
Cnidoko Venus
45. ZERAMIKA
•Trebetasunak + ontzien formak + koloreen harmoniak
→ originaltasuna
• Forma eta gai anitz dituzte: heroiak eta hauen
istorioak, historiako pasarteak, joko atletikoak eta
eguneroko bizitzako gaiak agertzen zaizkigu adierazita.
Zeramikagilearen eta margolariaren sinadurak agertzen
dira artelanetan, bien lanari garrantzia ematen zaiolarik.
46. • Etenik gabeko garapena:
– Estilo geometrikoa
• Kolore beltzetik → gaztaina ilunerantz
• Marra hutsetik → txori / zaldi / oreinen siluetak + giza irudia
– Aldi arkaikoa
• Irudia handiagotuz + xehetasun handiagoz
• Bi fase → irudi beltzak / irudi gorriak
– Aldi klasikoa
•
•
•
•
Zeramika – pintura ahaidetasuna
Eskortzo + perspektiba
Itzaleztadura
Emozio-espresioa
47. • Estilo geometrikoa
(k.a. X – VIII):
horizontalki
lerrokatutako motibo
geometrikoak dira gai
nagusia. Zentroan
eszenak ageri ohi dira
batzuetan (nagusiki
hileta eszenak),
eskematikoak,estilizatu
ak, planoak diren
irudien bidez;
perspektiba ez dute
izango, eta proportzioa
ez da bereziki zainduko.
48. • Korintiar estiloa
(k.a. VI arte):
animaliak dira gai
nagusiak (errealak
ala ez) eta
horizontalki lantzen
dira, lerrotan, hondo
argiaren, zuriaren
gainean.
49. • Ekialdeko estiloa (k.a. VI
arte): ekialdeko eragina
azaltzen dute; giza irudia
da nagusi, zerrenda -lerro
horizontaletan landua.
50. • Figura beltzen zeramika (k.a. VI.etik): narratibotasuna
nagusitzen da eta zerrendak desagertzen dira. Gai
narratiboa ontziaren lodigunean irudikatzen da.
51. • Figura gorrien zeramika (k.a. VI amaieratik): k.a. V mendean
indartzen da estilo hau. Naturalismo eta espresio adierazpen
handia dute, baita espazio zentzua ere (perspektiba efektuak
…).
• Zeramika
polikromatua
(k.a.
V.etik):
kolore gehiago
gehitzen
zaizkio.
52. PINTURA
• Ia erabat galdu zen.
-literatur aipamenak + zeramika + mosaikoak + erromatarren
kopiak direla eta ezagutzen dugu batez ere.
• K.a. V- IV mendetik zeramikaren eta pinturaren
garapena ez da aldi berean, parekatuta, emango, ordu
arte bezala. Mosaikoek eta erromatarren kopiek
adierazten dutenez, naturalismoa areagotuz joan zen
aldi helenistikoan bolumena eta perspektiba
menperatzen zituztelarik.