Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar ve COVID-19
•
0 likes•32 views
AKMAN HÜSEYİN VEDAT (2020). Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar ve COVID-19. 5. Çukurova Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi (Tam Metin Bildiri/Sözlü Sunum)(Yayın No:6387903)
Recommended
Recommended
More Related Content
More from Vedat Akman
More from Vedat Akman (20)
Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar ve COVID-19
- 1. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar ve COVID-19 Dr. Öğr. Üyesi H. Vedat AKMAN Beykent Üniversitesi Ekim - 2020
- 2. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • 1918-1919 yıllarındaki grip salgını dünya genelinde 50 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. • 2003 yılındaki SARS salgınında 29 farklı ülkeden 8.000'den fazla kişi enfekte olmuş ve dünya çapında en az 774 kişi hayatını kaybetmiştir. • 2003-2019 yılları arasında H5N1 kuş gribinden dünya çapında en az 455 kişi hayatını kaybetmiştir. • 2014-16 yılları arasında Ebola salgınında ise dünya çapında en az 11,323 kişi hayatını kaybetmiştir.
- 3. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Lee ve Mc Kibbin (2004) yılında yaptıkları çalışmada CGE modelini kullanarak SARS salgınının küresel GSYİH’da (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) yüzde 0.1 oranında bir düşüşe neden olduğunu bulmuşlardır. • Burns ve arkadaşları Dünya Bankası için yaptıkları tahminlerde CGE modelini kullanarak salgının küresel GSYİH’da yüzde 0,1 oranında bir düşüşe neden olduğunu bulmuşlardır. • Bu oranın Asya ülkeleri için 0,4 oranında olduğu tespit edilmiştir.
- 4. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Dünya Bankası 2004 yılında hazırladığı raporda yine CGE modelini kullanarak salgının görüldüğü Afrika ülkelerinde GSYİH’nın (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) 2-3 puan arasında düşüş yaşadığını bulmuşlardır. • CGE modeli analizi, bulaşıcı hastalığın ekonomik etkilerini değerlendirmek için üç ayda bir periyodikliğe sahip CGE modellerini kullanmıştır. • Bu modelde ekonomik etkiler üç aylık modeller ile değerlendirilmekte ve sonuçlar karşılaştırılmaktadır.
- 5. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • CGE model analizi, grip salgınlarının kısa ve keskin süresini yakalayabileceğinden üç aylık periyodikliğin önemini göstermektedir. • Sonuçlar, yıllık ekonomik modellerin, bulaşıcı hastalık salgınlarının etkilerini doğru bir şekilde yakalayamadıkları için, bir yıldan az bir ömrü olan bulaşıcı hastalık salgınlarının ekonomik analizinde CGE modelinin daha etkili olduğunu göstermektedir.
- 6. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Varsayımsal grip salgınlarında ise Global Preparedness Monitoring (Dünya Sağlık Örgütü-Küresel Hazırlık İzleme Kurulu) organizasyonu dünya’nın 1918 salgını gibi bir salgın ile karşı karşıya kalması durumunda ciddi bir küresel GSYİH ve can kaybı maliyetine yol açacağını vurgulamışlardır. • Burns ve arkadaşları (2020) ise yine olası bir 1918 tipi pandeminin benzeri yaşanması durumunda dünya genelinde GSYİH’da (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) yüzde 3,1 oranında bir düşüş beklemektedirler. • Arnold ve arkadaşları (2006) olası bir 1918 tipi pandeminin dünya genelinde GSYİH’da yüzde 4,25 oranında bir düşüşe neden olacağını bulmuşlardır.
- 7. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Salgın sonrası ekonomik varsayımlar ve modeller birbirinden farlılıklar göstermekle birlikte genel olarak dünya genelinde 1918 benzeri varsayımsal bir grip salgınında GSYİH’da yüzde 3 ile 6 oranı aralığında bir düşüş beklenmektedir. • Hiçbir iki salgın tam olarak birbirine benzemese de, mevcut COVID-19 pandemisi geçmiş salgınlardan temel olarak çok farklıdır.
- 8. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • SARS gibi geçmiş salgınlardan çok daha hızlı aktarıma yol açtığını söyleyebiliriz. • Bu durum, küresel olarak neredeyse senkronize bir şekilde uygulamaya konan ve dolayısıyla ekonomik faaliyette küresel bir ani durmaya yol açan büyük ölçekli bir sınırlama politikası yaratmıştır. • COVID-19'un ekonomik etkisi üzerine yapılan son çalışmalar, hızla değişen koşullarla başa çıkmanın kaçınılmaz zorluklarıyla karşı karşıyadır. (BIS, 2020)
- 9. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • COVID-19'un potansiyel ekonomik maliyeti üzerine yapılan salgın öncesi tüm çalışmalar yakın bir tehdit görememiş ve ortaya atılan senaryoların yaklaşık yarısı, salgının Çin'in içinde yer alacağını ve küresel GSYİH açısından yüzde 0,3-2,2 arasında bir kayıba yol açacağını varsaymıştır. • Günümüzde ise, can kaybı oranının yüzde 3'e ulaştığı bir senaryoda küresel GSYİH’de beklenen kayıp yüzde 11'e kadar çıkmaktadır. (UNCTAD, 2020)
- 10. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Uluslararası Ödemeler Bankasının en son raporunda araştırmacılar Çin'deki sınırlama önlemlerinin bir sonucu olarak tedarik zinciri aksaklıklarının altını çizerek, ara malı imalatındaki küresel ticaretin yüzde 20'sinin oradan geldiğini vurgulamıştır. • COVID-19 pandemisinin ekonomik maliyeti hakkındaki mevcut tahminler ile COVID-19 öncesi görünüm arasında önemli farlılıklar bulunmaktadır.
- 11. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Uluslararası Ödemeler Bankasının (2020) raporunda yer alan temel ekonomik senaryoda, ABD için COVID-19 öncesi yıllık üretim kaybı tahminleri yüzde 5 ila 9 ve küresel ekonomi içinse yüzde 4 ila 4,5 arasında değişmektedir. • Daha kötü senaryolarda, bu maliyetler ABD için yüzde 11'e ve küresel ekonomi için yüzde 8'e ulaşabilmektedir. • En son IMF (2020) tahminlerine göre ise, 2020 yılında ABD ve küresel çıktı kayıplarının sırasıyla yüzde 8 ve yüzde 6 olacağı yönündedir.
- 12. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Bu maliyetler, önceki salgın hastalıkların tahmini maliyetlerinden çok daha yüksektir ve tüm bu raporlarda OECD ülkelerinin yılda ortalama GSYİH'nın yüzde 3'ünü kaybettiği anlaşılmakta bu da 2008-2009'daki Büyük Finansal Kriz sırasındaki ekonomik maliyetleri çoktan aşmaktadır. • COVID-19 sürecinde yaşanan uzun süreli yasaklamalardan dolayı, ölçülmesi daha zor ancak potansiyel olarak önemli olan uzun vadeli zararlar söz konusudur. (IMF, 2020)
- 13. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Pandemi sürecinde iflas eden firmalar, sınırlama kaldırıldıktan sonra ekonomiye hiçbir çıktı katkısı yapmayacak ve hayatta kalan firmaların tedarik zincirlerini bozabilecektir. • COVID-19 sürecinde yaşanan zorluk ve moral bozukluğunun da emek verimliliği üzerinde ciddi bir etkisi olacaktır. • Geçmiş durgunluklardan elde edilen deneyimler, ekonomik kumaş üzerindeki bu yara izlerinin derin ve kalıcı olabileceğini düşündürmektedir.
- 14. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar • Sonuç olarak mevcut durumda sağlık politikalarındaki maliyet-fayda analizi kesinlikle ekonomik kazanç ve kayıpları açıklamanın ötesine geçmektedir. • Bir yandan, COVID-19 pandemisini önleme konusundaki küresel çabalardan kaynaklanan benzeri görülmemiş yüksek üretim kayıpları ve öte yandan karşı-olgusal senaryonun daha az maliyetli olup olmayacağı belirsiz görünmektedir.
- 15. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar ve COVID-19 • Geçmişte, 1918 Büyük Grip salgını gibi kontrolsüz bir salgın süreci ciddi ve kalıcı hasarlarla sonuçlanmıştı. (BIS, 2020) • COVID-19 şokunun ekonomiye geçiş kanallarının, ekonomik kararlar ile salgın arasındaki etkileşimin ve politika değişimlerinin daha iyi anlaşılması zorunludur. (Dünya Bankası, 2020)
- 16. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar ve COVID-19 • COVID-19 pandemisinin 2020 yılı küresel GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) büyümesi üzerindeki mevcut tahmini etkisinin yaklaşık yüzde 4 civarında olacağı beklenmektedir.
- 17. Geçmiş Salgınlardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıplar ve COVID-19 TEŞEKKÜR EDERİM