3. A. Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita sa bawat
bilang sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga ginulong
letra. Isulat ang sagot sa sagutan papel.
Hinagod
N O S H A I P L
4. A. Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita sa bawat
bilang sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga ginulong
letra. Isulat ang sagot sa sagutan papel.
Humahagibis
N U M T I A L
5. A. Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita sa bawat
bilang sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga ginulong
letra. Isulat ang sagot sa sagutan papel.
Kapos
G A N K L U
6. A. Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita sa bawat
bilang sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga ginulong
letra. Isulat ang sagot sa sagutan papel.
Problema
I S L A U N R I N
7. A. Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita sa bawat
bilang sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga ginulong
letra. Isulat ang sagot sa sagutan papel.
Pampalipas-oras
B L I A N N A G
8.
9. Kataka-takang mahibang
Ang katulad ko sa iyo
Biru-biro ang simulaang wakas pala ay ano?
Aayaw-ayaw pa ako ngunit 'yan ay di totoo
Dahil sa iyo puso kong ito'y binihag mo
Alaala ka maging gabi't araw
Alipinin mo't walang kailangan
Marinig ko lang sa labi mo,
hirang Na ako'y iibigin lagi habang buhay.
10. Pansinin ang mga awiting panudyo? Paano ito
nasusulat at ano- ano ang mga dapat tandaan
sa pagsulat ng kaalamang bayan na katulad
ng awiting panudyo?
11. Ang mga kaalamang-bayan tulad ng tugmaang
de gulong, tulang panudyo, bugtong at
palaisipan ay bahagi ng pampanitikang
Pilipino. Ang mga ito ay patuloy pa rin nating
naririnig o nababasa araw-araw. Ito ay
ginagamit upang magbigay-aliw o magsilbing
libangan sa mga tao, bata man o matanda.
12. Ang pagkakaroon ng diwang makata ay
likas sa ating mga ninuno. Ayon kay
Alejandro Abadilla, “bawat kibot ng
kanilang bibig ay may ibig sabihin at
katuturan. Ito ang ipinalalagay na
pangunahing dahilan kung bakit nabuo ang
iba pang mga akdang patula tulad ng tulang
panudyo, tugmaang de gulong at
palaisipan.
13. Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng mga
Kaalamang-bayan.
• Dapat ay orihinal ang paksang pipiliin sa paggawa ng tulang
panudyo, tugmaang de gulong at palaisipan. Hindi ito muling
likha mula sa mga nauna nang halimbawa.
• Ito ay dapat na sumasalamin sa kulturang Pilipino.
• • Kinakailangan na ang kayarian ng tulang panudyo ay may
sukat at tugma. Mahalaga na ito ay nagtataglay na manudyo,
mang-insulto, mangutya, mang-uyam o mambuska.
14. Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng mga
Kaalamang-bayan.
• Sa pagbuo ng tugmaang de gulong, ito ay payak lamang at
hindi pormal na akda. Wala itong sinusunod na tugma o bilang.
Ito ay dapat na kadalasang nakatutuwa at nakabatay sa
katangian ng mga drayber, uri ng mga pasahero o sitwasyon sa
araw-araw na byahe. Ito ay maaaring nasa anyo ng kasabihan,
salawikain o kwento.
15. Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng mga
Kaalamang-bayan.
• Sa pagsulat ng palaisipan, ito ay dapat na sumusubok sa
kaisipan o katalinuhan ng isang tao. Mula sa pira-pirasong
detalye na iyong binuo, inaaasahang malulutas ito sa
pamamagitan ng pagsasama-sama nito sa lohikal na paraan
upang makamit ang solusyon.
16. Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng mga
Kaalamang-bayan.
• Wala namang sinusunod na bilang ng salita ngunit kadalasan
ay may tugma ang pagsulat ng bugtong. Ang sagot dito ay dapat
na inilalarawan sa pangungusap o tanong. Dapat na ang
pangungusap o tanong na bubuoin ay nagpapahayag ng doble o
nakatagong kahulugan na kailangang lutasin.
17. KAALAMANG BAYAN KAHULUGAN/
NILALAMAN
BATAY sa PAGKAKABUO
LAYUNIN NG
PAGKAKABUO
TULANG
PANUDYO
Ito ay isang uri ng akdang patula na kadalasan,
ang layunin ay manlibak, manukso, o mang-
uyam. Ito ay kalimitang may himig nagbibiro
kaya ito ay kilala rin sa tawag na Pagbibirong
patula.
Akdang patula na
binubuo ng ilang
taludtod
Layuning manlibak,
manukso o mang-
uyam.
TUGMANG DE
GULONG
Ito ay mga paalala o babalang kalimitang
makikita sa mga pampublikong sasakyan. Sa
pamamagitan nito ay malayang naipararating
ang mensaheng may kinalaman sa pagbibiyahe o
paglalakbay ng mga pasahero. Maaaring ito ay
nasa anyong salawikain, kasabihan, o maikling
tula.
maikling tula lamang
Nasa anyong
salawikain at
kasabihan
Magbigay paalala sa
mga nagbibiyahe o
naglalakbay
PALAISIPAN
Nasa anyong tuluyan. Layunin nito ang
pukawin at pasiglahin ang kaisipan ng mga
taong nagkakatipon-tipon sa isang lugar.
Ito ay paboritong pampalipas oras ng ating
mga ninuno.
Akdang tuluyan Pukawin at pasiglahin
ang kaisipan
BUGTONG
Ito ay isang pahulaan sa pamamagitan ng
paglalarawan. Binibigkas ito nang patula at
kalimitang maiksi lamang.
Binibigkas nang
patula at kalimitang
maiksi lamang.
Mailarawang ang
isang bagay sa
pamamagitan ng
pahulaan
18. Panuto: Hanapin sa puzzle sa ibaba ang
tinutukoy ng mga sumusunod na
palaisipan. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
19. 1. Bubong kung liwanag, kung gabi aydagat.
2. Dumaan lang ang hari, nagkagatan ang mga pari.
3. May puno walang bunga, may dahonwalang sanga.
4. Dala-dala ko siya, ngunit ako rin ay dala niya.
5. Bibilhin mo ng kulay itim, gagamitin mong pula at itatapon mo na puti.
20. 1. Bubong kung liwanag, kung gabi ay dagat.
2. Dumaan lang ang hari, nagkagatan ang mga pari.
3. May puno walang bunga, may dahonwalang sanga.
4. Dala-dala ko siya, ngunit ako rin ay dala niya.
5. Bibilhin mo ng kulay itim, gagamitin mong pula at itatapon mo na puti.
21.
22. A.Panuto: Piliin sa kahon ang angkop na pariralang bubuo sa
bawat pahayag. Isulat ang sagot sa sagutang papel
1. Sumigaw ng Darna, _____________________________.
2. ___________________________, maraming sukli.
3. Basta drayber, ______________________________.
4. ______________________________, kaya walang bumili.
5. ___________________________ para walang abala.
23. A.Panuto: Piliin sa kahon ang angkop na pariralang bubuo sa
bawat pahayag. Isulat ang sagot sa sagutang papel
1. Sumigaw ng Darna, _____________________________.
2. ___________________________, maraming sukli.
3. Basta drayber, _______________.
4. ____________________, kaya walang bumili.
5. ___________________________ para walang abala.
24. Panuto: Isulat sa sagutang papel ang TP kung ang pahayag ay
isang halimbawa ng Tulang Panudyo, TG naman kung
Tugmaang de Gulong, at P kung palaisipan.
1. Barya lang po sa umaga para hindi makaabala.
2. Tutubi, tutubi, huwag kang pahuhuli sa batang mapanghi.
3. Magandang dilag nais kitang makilala ngunit ako’y abala sa
aking manibela.
4. Pedro Penduko matakaw sa tuyo, nang ayaw maligo
pinukpok ng tabo.
5. Ang ‘di magbayad sa pinanggalingan, ‘di makararating sa
paroroonan.
