esp10

3. “Matuto ka namang
magkusa dahil hindi ka na
bata!”

4. Panuto: Mag-isip ng mga pangyayari sa iyong buhay sa mga
nakaraang buwan at isipin kung mayroon kang ginawang kilos.
Ano ang kilos na iyong nagawa? Sagutin ang mga pampropesong
tanong.
Pamprosesong tanong:
1. Lahat ba ng nagawa mong kilos ay tama? oo o hindi, Bakit?
2. Kusa ba sa iyong kalooban ang kilos na iyong ginawa?
3. Binigyang pansin mo ba ang pananagutan mo sa kahihinatnan
ng pinili mong pasiya?
Kung mabibigyan ka ng isa pang pagkakataon, uulitin mo ba ang
parehas na
kilos? Oo o Hindi, Bakit?

11. •Kilos ng tao (Acts of Man)
•Makataong Kilos (Human Acts)
2 Uri ng Kilos ng Tao

12. Ang kilos ng tao ay may mga kilos na
nagaganap sa tao. Ito ay likas sa tao o
ayon sa kanyang kalikasan bilang tao at
hindi ginagamitan ng isip at kilos-loob.
Ang kilos na ito ay masasabing walang
aspekto ng pagiging mabuti o masama –
kaya walang pananagutan ang tao kung
naisagawa ang isang kilos.
Kilos ng Tao (act of man)

13. •Ang mga bayolohikal at pisyolohikal na
kilos na nagaganap sa tao tulad ng
paghinga, pagtibok ng puso, pagkurap
ng mata, pagkaramdam ng sakit mula sa
sugat, paghikad at iba pa.
Halimbawa:

23. Tanong:
(1)Ano ang makataong kilos na ginawa ni
Billy?
(2)Mayroon bang pagkukusa si Billy na
gawin ang kilos na iyon? Oo o hindi,
Bakit?
(3)Nararapat ba ang ginawa ni Billy?
Bakit?
(4)Mayroon bang dapat panagutan si Billy
sa kanyang ikinilos? Ipaliwanag

24. Dahil sa pandemya, nagkaroon ng agarang pagsususpende ng
klase na nagtuloy-tuloy. Pati ikaapat na pagsusulit ay hindi na
natuloy at ang mga grado ay na compute sa pamamagitan ng
bagong transmutable table na ibinigay ng central office.
Pagkatapos mag compute ang guro nakita niya na si Armando ay
bumagsak sa Science. Sinabihan ng guro si Armando na
magkaroon siya ng karagdagang gawain para siya ay pumasa.
Binigyan siya ng guro ng 5 modyul sa science at sinabihan na
gagawin niya ito ng dalawang Linggo. Ngunit, dahil sa tinulungan
niya ang kanyang magulang sa harden hindi natapos ni Armando
ang dalawang modyul kaya ang kanyang ginawa ay pinasagutan
niya ito sa kanyang barkada na si Jerome. Bilang kabayaran sa
pagsagot ni Jerome sa dalawang modyul binigyan niya ito ng

25. Tanong:
(1) Ano ang makataong kilos na ginawa ni
Armando?
(2) Mayroon bang pagkukusa si Armando na gawin
ang kilos na iyon? Oo o hindi, Bakit?
(3) Nararapat ba ang ginawa ni Armando?Bakit?
(4) Mayroon bang dapat panagutan si Armando sa
kanyang ginawa? Ipaliwanag
(5) Mayroon bang dapat panagutan si Jerome sa
kanyang ginawa? Ipaliwanag

28. Gawi
• Ito ang mga gawain na paulit-ulit na isinasagawa at
naging bahagi na ng isang sistema ng buhay sa araw-
araw.
•Ito ang mga bagay na nakasanayan na gawin
•Ang gawi ay hindi kailanman nakapagpapawala ng
kapanagutan sa kahihinatnan ng makataong kilos.

31. B.Sagutan ang sumusunod na katanungan.
1. Ano-1. ano ang mga mahahalagang pangyayari sa
napanood?
2. Anong mga salik ang nakita mong nakaapekto sa kilos at
pananagutan ng tauhan?
3. Magbigay ng eksena kung saan ipinakita ang mga salik
na nakakaapekto sa makataong kilos.( kamangmangan,
gawi, takot masidhing damdamin,at karahasan)
3. Sa bawat kalagayan ng mga tauhan sa palabas,
nabawasan ba o naragdagan ang
kanilang pananagutan sa bawat kilos na kanilang ginawa?

38. Gamit ang grupo mula sa unang gawain, magkakaroon ng dula-dulaan o
presentasyon tungkol
sa sitwasyon kung saan may nasaktang:
a. Kapwa
b. Magulang
c. Guro
d. At iba pa
Ipakita sa presentasyon ang dahilan kung paano nakasakit ng damdamin at paano o
anong hakbang ang gagawin upang masolusyunan ang sitwasyon.
Kraytirya:
a. Nilalaman -50%
b. Kaugnayan sa Paksa -30%
c. Paggamit ng Angkop na Salita-20%
Kabuuang puntos 100%

39. Pumili ng isang Gawain
at sagutin ang tanong.
A. Balikan ninyo ang inyong Timeline sa inyong FB Account. Basahin ang
hindi n’yo makakalimutang post o comment o status.
Ano ang naging resulta nang inyong ginawang post o status at ano ang
inyong naging damdamin?
B. Alalahanin at ibuod ang iyong karanasan kung saan ay nakapagbitiw ka
na isang masakit na salita sa iyong kaklase o kaibigan. Ano ang naging
resulta ng iyong sinabi? Ano ang iyong naging damdamin?
C. Alalahanin at ibuod ang iyong karanasan kung saan ay nakagawa ka ng
isang kilos na nagdulot ng hindi maganda sa iyong kapwa. Ano ang naging
resulta nang iyong ginawa? Ano ang iyong nagingdamdamin?
(Isulat ito sa inyong notbuk at ipasa sa susunod na pagkikita

40. Mga salik na nakakaapekto sa paraan ng kilos
Layunin. Ito ay tumutukoy sa panloob na kilos kung saan nakatuon
ang kilos-loob. Ito rin ay tumutukoy sa taong gumagawa ng kilos
(doer); hindi ito nakikita o nalalaman ng ibang tao dahil ito ay
personal sa taong gumagawa ng kilos. Ito ang pinakalayunin o
pinatutunguhan ng kilos. Ayon kay Sto. Tomas de Aquino, ang
mismong kilos ay hindi maaaring husgahan kung mabuti o masama
kung hindi nito isasaalang-alang ang layunin ng taong gumagawa
nito. Mahalagang tingnan ang kabuuang kilos na kasama ang layunin
ng tao na nagsasagawa nito. Ang pamantayan sa kabutihan ng
layunin ay kung iginagalang ng taong nagsasakilos ang dignidad ng
kaniyang kapuwa

41. Halimbawa, binigyan ni Tanya ng pagkain ang
kaniyang kamag-aral na walang baon. Ginawa
niya ito dahil nais niyang kumopya sa kaniyang
kaklase sa pagsusulit sa Matematika. Mabuti ba
ang layunin ng kilos? May paggalang ba ito sa
dignidad ng kamag-aral?

42. Paraan. Ito ay ang panlabas na kilos na kasangkapan o paraan
upang makamit ang layunin. Ayon kay Sto. Tomas de Aquino, may
nararapat na obheto ang kilos. Halimbawa, sa kilos na kumain,
ang obheto ay makakain. Ngunit kung kakain ka ng bato, ito ay
masama dahil hindi kinakain ang bato. Ang kilos ng uminom ay
may obheto na makainom. Ngunit kung iinom ka ng muriatic acid
ito ay masama dahil nakamamatay ito. Samakatuwid, ang paraan
ng kilos ay ang nararapat na kilos dahil ang kabutihan ng panlabas
na kilos ay ang nararapat na obheto nito

43. Ang bawat kilos ay may layunin. Ngunit paano
mo ba nahuhusgahan kung ang layunin mo ay
mabuti o masama? Halimbawa, sa pagsusulit,
ano ba ang layunin nito? Paano kung ang isang
mag-aaral ay mangopya ng sagot mula sa iba
dahil hindi siya nakapag-aral ng leksiyon?
Tingnan ang larawan sa ibaba.

46. Sirkumstansiya. Ito ay tumutukoy
sa isang kondisyon o kalagayan ng
kilos na nakababawas o
nakadaragdag sa kabutihan o
kasamaan ng isang kilos. Narito
ang iba’t ibang sirkumstansiya

52. Kahihinatnan. Ang lahat ng ginagawang
kilos ng tao ay may dahilan, batayan, at
may kaakibat na pananagutan. Anuman
ang gawing kilos ay may kahihinatnan.
Mahalaga na masusing pag-isipan at
pagplanuhang mabuti ang anumang
isasagawang kilos dahil mayroon itong
katumbas na pananagutan na dapat
isaalang-alang. Kung minsan,
nagkakaroon ng suliranin sa pagpapasiya
dahil sa kawalan ng kaalaman kung ang
pinili niyang kilos ay mabuti o masama

63. _____1. Isang lalaking de-kotse, pinagagalitan ang isang
matandang drayber dahil sa hindi pagparada nang tama ng
kanyang dyip. Habang pinagsasalitaan nang hindi maganda ang
matandang drayber ay naroon sa tabi niya ang kaniyang paslit
na apo.
A. Panonoorin ko ang nangyayaring kaganapan.
B. Tatawag ako ng kinauukulan tulad ng barangay
tanod o pulis para mamagitan sa kanila.
C. Pupuntahan ko ang lalaki at ang matandang drayber.
Pagsasabihan ko sila na tumigil na.
D. Tatawagin ko ang paslit na apo para lumayo kami sa
kaganapan.

64. .
_____2. Kayong magkaka-eskwela ay nasa paborito ninyong kainan. May pumasok na
binatilyo na hindi maikakailang may kapansanan sa paglalakad. Napansin mong
walang bakanteng lamesa at upuan para sa binatilyo na tila uhaw at gutom na.
A. Tatawagin ko siya para umupo nang sandali sa aming lamesa habang
naghihintay siya ng
malulugaran.
B. Hahayaan ko siya at patuloy akong makikipagkwentuhan at tawanan sa
aking mga ka-eskwela.
C. Tatawagin ko ang pansin ng isa sa mga service crew para maglaan ng lugar
para sa mga taong may
kapansanan.
D. Makikipagkilala at makikipagkwentuhan ako sa binatilyong may
kapansanan habang hindi pa siya
nakakahanap ng lugar sa kainan.

65. 3. Bunga ng kaalaman, ginagamitan ng isip at kilos-loob kaya’t may kapanagutan ang
tao sa pagsasagawa nito.
A. Makataong kilos C. Sirkumstansya
B. Kahihinatnan D. Paninindigan
_____4. Ang kilos ay nagpakita ng pagkukusang kilos
A. Voluntary Act C. Imputable
B. Paninindigan D. Kilos ng Tao
_____5. Mga kilos na nagaganap sa tao, likas sa tao o ayon sa kaniyang kalikasan
bilang tao at hindi ginagamitan ng isip at kilos-loob.
A. Makataong kilos C. Voluntary Act
B. Kilos ng tao D. Kahihinatnan
_____6. Bakit kailangang isaalang-alang ang kapakanan ng kapuwa sa ating
pagkilos?
A. Ito ay tanda ng tunay na pananampalataya.
B. Sa pagbibigay sa kapuwa, tumatanggap din tayo.
C. Kung ano ang iyong ginawa ay maaaring gawin din sa iyo.
D. Lahat ng nabanggit.

66. 7. Hindi maaaring sabihin sa isang taong
nagugutom na ipagdasal niya ang kanyang
pagdurusa. Kailangan ay
A. Manalangin ka rin upang maibsan
ang kanyang gutom.
B. Makiramay ka sa kanyang gutom na
nadarama.
C. May gawin ka upang maibsan ang
kanyang gutom.
D. Tumawag ng ibang taong maaaring
tumulong sa kanyang pagdurusa.

67. 7_____8. Bakit mahalaga na magkaroon ng tamang
direksyon ang isang tao?
A. Upang siya ay hindi maligaw.
B. Upang matanaw niya ang hinaharap.
C.Upang mayroon siyang gabay.
D. Upang magkaroon siya ng kasiyahan.
_____9. “Nag-iiwan tayo ng marka sa bawat kilos ng
kabutihang ating ginagawa.” Ano ang ibig sabihin nito?
A. Iginuguhit sa palad ng tao ang kanyang mga
ginagawa.
B. Nakikilala ang ginawang kabutihang ginagawa
natin sa ating kapwa.
C. Nararamdaman ng tao ang iyong kabutihan

68. _____10. Nakita mo ang iyong nakatatandang kapitbahay na pinapalo ang
kanilang pusa sa kadahilanang itinakbo nito ang pagkain nila na nasa hapag-
kainan.
A. Kukuhanin ko ang pusa at kakalingain ko ito sa aming tahanan.
B. Kukuhanan ko ng video ang pangyayari at ia-upload sa YouTube.
C. Aawatin ko ang aming kapitbahay bago pa niya lalo pang masaktan
ang pusa.
D. Papanoorin ko na lang ang pananakit ng matanda dahil maysala ang
pusa.
_____11. Isang mahirap na kapitbahay mo ang ooperahan at nangangailangan
ng dugo gaya ng “type” mo.
A. Magpakuha ka ng dugo at magpabili ng masarap at mamahaling
pagkain.
B. Magpakuha ng dugo sa pinakamababang halaga lang.
C. Magpakuha ka ng dugo ng walang anuman.
D. Pipiliin ang taong tutulungan.

69. .
_____12. May isang pasahero ng bus na buntis. Nakatayo siya dahil wala na
siyang maupuan.
A. Di mo papansinin .
B. Ibibigay mo sa buntis ang upuan mo.
C. Utusan ang katabi upang tumayo at ibigay ang kanyang upuan sa
buntis.
D. Magtulog-tulugan upang hindi mapansin ang buntis.
_____13. Nalaman mong mabaho ang hininga ng isa mong kaibigan. Ano ang
iyong gagawin?
A. Iiwasan ko siya.
B. Ikakalat ang nalaman sa ibang tao.
C. Kakausapin ko siya ng dahan-dahan tungkol sa problema niya.
D. Pagagalitan ko siya dahil hindi ito malinis sa katawan

70. _____14. Alin sa mga sumusunod ang nagbibigay halaga sa
isang kapwa?
A. Dapat umalis kaagad kung nag-uumpisa nang
magsalita ang isang tao.
B. Dapat makinig habang may nagsasalita.
C. Dapat sabayan ng pagtulog ang pakikinig sa
nagsasalita.
D. Dapat magsasalita rin kung may nagsasalita.
_____15. Nangopya si Cely sa katabi niya. Nahuli siya ng guro
at nagalit sa kanya. Ano ang kanyang dapat gawin?
A. Iiyak at magsumbong sa magulang.
B. Humingi ng paumanhin at mangakong di na ito
uulitin.

71. _____16. Nakabatay sa bigat ng kagustuhan o
pagkukusa
A. Kilos ng tao C. Bigat (degree)
B. Makataong kilos D. Paninindigan
_____17. Nasa ilalim ng kaalaman at kalayaan na
tinatamasa
A. Degree of Willfulness o Voluntariness
B. Ang Kautusang Walang pasubali ni
Immanuel Kant
C. Paninindigan
D. Ang Gintong Aral (The Golden Rule)

72. 18. Ang pagtulong sa kapuwa ay itinuturing na mabuting kilos. Alin sa
sumusunod ang nagpapakita ng mas mataas na pagpapahalaga?
A. Ang pagtulong sa kapuwa ay daan upang tulungan ka rin nila.
B. Ang pagtulong sa kapuwa ay nakapagbibigay kasiyahan sa
sarili.
C. Ang pagtulong sa kapuwa ay pagtugon sa tawag na
maglingkod.
D. Ang pagtulong sa iba ay bunsod ng pakikisama.
_____19. Tinulak ka ng iyong kaklase habang tumatawa ang iba. Galit
sila sa iyo. Ano ang gagawin mo?
A. Kakausapin sila ng mahinahon upang malaman ang
problema.
B. Lalayo na lang at kimkimin ang galit.
C. Hahanap ng panahon upang makapag-usap.
D. Magsusumbong sa mga barkada.

73. 20. Ang kanal sa inyong barangay ay barado kaya’t tuwing uulan ay umaagos ang tubig sa
kalsada. Libre ka kung Sabado at Linggo sa anumang gawain. Ano ang mabuti mong gawin?
A. I-report sa Kapitan ng Barangay ang tungkol dito.
B. Simulan ang pag-aalis ng bara sa tapat ng bahay mo.
C. Kausapin ang mga kabataan at pagtulong- tulungang alisin ang bara.
D. Hayaang makita ito ng mga kinauukulan at sila ang gumawa ng paraan.
_____21. Alin sa sumusunod na halimbawa ang hindi madaraig na kamangmangan?
A. Pagliban ng isang estudyante na ang dahilan ay wala siya noong nagbigay ng
takdang-aralin ang
kanilang-guro.
B. Hindi pagsuot ni Mabel ng kaniyang ID kaya hindi siya pinapasok.
C. Pagpasiya ng isang estudyante na pumasok sa klase kahit pa laging huli sa
pagpasok ang kanilang
guro.
D. Pag-uwi ng maaga ni Pedro dahil sa may emergency meeting ang mga guro ng
araw na iyon.

74. _____22. Alin sa mga ito ang kilos na bawas ang pananagutan dahil
sa takot?
A. Ang pagnanakaw ng kotse.
B. Ang pag-iingat ng isang doctor sa pag-oopera.
C. Ang pagsisinungaling sa tunay na sakit.
D. Ang pag-ilag ni Manny Pacquiao sa suntok.
_____23. Alin sa sumusunod ang tunay na dahilan kung bakit hindi
mapananagutan ang kilos dahil sa karahasan?
A. Dahil sa malakas na impluwensiya sa kilos
B. Dahil sa kahinaan ng isang tao
C. Dahil hindi kayang maapektuhan ang isip
D. Dahil hindi kayang mapektuhan ang kilos-loob

75. 24. Alin sa mga kilos na ito ang bawas ang pananagutan dahil sa damdamin?
A. Panliligaw sa crush.
B. Pagbatok sa barkada dahil sa biglaang panloloko.
C. Pagsugod sa bahay ng kaalitan.
D. Panlilibre sa barkada dahil sa mataas na markang nakuha.
_____25. Alin sa mga ito ang hindi maituturing na gawi?
A. Paglilinis ng ilong C. Pagsusugal
B. Pagpasok nang maaga D. Maalimpungatan sa gabi
_____26. Ang paggawa ng tama o mali ay nangangailangan ng mapanuring pag-
iisip. Ano
ang maselan na tagapagturo ng tama at mabuti?
A. kaibigan C. kayamanan
B. karanasan D. katanyagan

76. 27. Bakit kinakailangang isaalang-alang ang kapakanan ng kapuwa sa
ating pagkilos?
A. Ito ay tanda ng tunay na pananampalataya.
B. Sa pagbibigay sa kapuwa, tumatanggap din tayo.
C. Kung ano ang iyong ginawa ay maaaring gawin din sa iyo.
D. Lahat ng nabanggit.
_____28. Ang pagtulong sa kapuwa ay itinuturing na mabuting kilos. Alin
sa sumusunod ang nagpapakita ng mas mataas na pagpapahalaga?
A. Ang pagtulong sa kapuwa ay daan upang tulungan ka rin nila.
B. Ang pagtulong sa kapuwa ay nakapagbibigay kasiyahan sa
sarili.
C. Ang pagtulong sa kapuwa ay pagtugon sa tawag na
maglingkod.
D. Ang pagtulong sa iba ay bunsod ng pakikisama

77. 29. Paano tunay na mapamamahalaan ng tao ang kanyang
kilos?
A. Sa pamamagitan ng pagpapalakas ng kontrol sa
sarili o disiplina.
B. Sa pamamagitan ng tamang paggamit ng
kalayaan at kilos-loob.
C. Sa pamamagitan ng pagdaan sa mahabang
proseso ng pag-iisip at pamimili

78. 30. Kung ikaw ay magsasagawa ng pasiya, ano kaya ang pinakahuling
hakbang na iyong gagawin?
A. Isaisip ang mga posibilidad
B. Maghanap ng ibang kaalaman
C. Umasa at magtiwala sa Diyos
D. Tingnan ang kalooban
_____31. Ano ang dalawang kategorya na bumubuo sa 12 yugto ng
makataong kilos ayon kay Sto. Tomas de Aquino?
A. Isip at Kilos-loob
B. Intensiyon at Layunin
C. Paghuhusga at Pagpili
D. Sanhi at Bunga

79. 32. Habang naglalakad sa mall si Mary Rose ay nakakita siya
ng sapatos. Matagal na niyang gustong magkaroon ng
ganoong klaseng sapatos. Tumigil siya sandali at nag-isip
kung saan siya kukuha ng pera upang mabili ito. Nasa anong
yugto ng makataong kilos si Mary Rose?
A. Intensiyon ng layunin
B. Nais ng layunin
C. Pagkaunawa sa layunin
D. Praktikal na paghuhusga sa pagpili

80. 33. Gamit ang halimbawa sa bilang 2. Pinag-isipan ni Mary
Rose ang iba’t ibang paraan upang mabili niya ang sapatos?
Hihingi ba siya ng pera sa kaniyang magulang, mag-iipon o
magnanakaw ng pera upang mabili ito. Nasaan na kayang
yugto ng kilos si Mary Rose?
A. Intensiyon ng layunin
B. Pagkaunawa sa layunin
C. Paghuhusga sa nais makamtan
D. Masusing pagsusuri ng paraan

81. 34. Bakit kailangang isaisip at timbangin ang mabuti
at masamang naidudulot ng pasiya?
A. Dahil ito ay magsisilbing gabay niya sa
pang-araw-araw na buhay.
B. Dahil ito ay makatutulong sa tao upang
magkaroon siya ng mabuting kilos.
C. Dahil ang bawat kilos ay may batayan,
dahilan, at pananagutan.
D. Dahil ito ay nagdudulot sa tao ng
kaseguruhan sa kaniyang pagpili.

82. 36. Alin sa sumusunod ang unang dapat
gawing hakbang sa moral na pagpapasiya?
A. Tingnan ang kalooban
B. Magkalap ng patunay
C. Isaisip ang posibilidad
D. Maghanap ng ibang kaalaman

83. 37. Kung ikaw ay magsasagawa ng pasiya, ano
kaya ang pinakahuling hakbang na iyong
gagawin?
A. Isaisip ang mga posibilidad
B. Maghanap ng ibang kaalaman
C. Umasa at magtiwala sa Diyos
D. Tingnan ang kalooban

84. Niyaya si Alfred ng kaniyang mga kamag-aral na huwag pumasok at
pumunta na lamang sa isang computer shop. Hindi kaagad sumagot
ng oo si Alfred bagkus ito ay kaniyang pinag-isipang mabuti kung ito
ba ay tama o mali at ano ang sakaling magiging epekto nito kung
sakaling sumama siya. Anong proseso ng pakikinig ang ginamit ni
Alfred?
A. Isaisip ang mga posibilidad
B. Maghanap ng ibang kaalaman
C. Tingnan ang kalooban
D. Magkalap ng patunay

85. . Kung sa iyong pagpapasiya ay sinuri mo
ang iyong konsensiya at binibigyang halaga
mo kung ang iyong pasiya,
makapagpapasaya sa iyo o hindi. Anong
bahagi kaya ito ng Hakbang sa Moral na
Pagpapasiya?
A. Magkalap ng patunay
B. Maghanap ng ibang kaalaman
C. Tingnan ang kalooban
D. Umasa at magtiwala sa Diyos

86. 40. Sa tuwing dumarating sa buhay ni Amir ang
pagpapasiya palagi niyang tinatanong
ang kaniyang sarili kung ito ba ang nais ng Diyos o naaayon
sa Kaniyang kautusan?
Sa iyong palagay, nasaan kayang bahagi ng hakbang ng
pagpapasiya si Amir?
A. Tingnan ang kalooban
B. Isaisip ang posibilidad
C. Maghanap ng ibang kaalaman
D. Umasa at magtiwala sa Diyos

87. 41. Malapit na ang iyong kaarawan. Pinaghandaan mo ang araw na iyon na
bibilhin mo ang cellphone na gustong-gusto mo bilang regalo sa iyong sarili.
Subalit nalaman mo na kulang ang perang pambayad sa kuryente ng iyong
ina. Anong bahagi ng Hakbang sa Moral na Pagpapasiya ang paiiralin sa
sitwasyong ito?
A. Isaisip ang mga posibilidad
B. Tingnan ang kalooban
C. Magsagawa ng pasiya
D. Maghanap ng ibang kaalaman
_____42. Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa mga salik sa
pagpapasya?
A. Impormasyon C. Damdamin
B. Sitwasyon D. Payo

88. 43. Sa hindi inaasahang pangyayari, ang inyong pamilya ay
dumaranas ng matinding pagsubok sa buhay. Ginawa na
lahat ng makakaya ng pamilya upang maligtas ang buhay
ng iyong kapatid dahil sa matinding sakit na kanyang
dinaranas ngayon. Awang-awa ka sa iyong kapatid at gusto
mong makatulong subalit wala kang magawa. Anong
proseso ng pakikinig ang dapat gamitin ng pamilya?
A. Magsagawa ng pasiya
B. Umasa at magtiwala sa tulong ng Diyos
C. Magkalap ng patunay
D. Isaisip ang mga posibilidad

89. 44. Kung ikaw ay naguguluhan sa iyong pagpapasya
dahil sa nagtutunggaliang katwiran sa iyong isipan,
maaaring:
A. Huwag ka nang gumawa ng pasya.
B. Konsultahin ang iyong magulang, kapatid,
guro, o pari, pastor o ministro.
C. Gayahin ang pasya ng iba.
D. Ituloy pa rin ang pasya at bahala na ang
resulta at epekto nito.

90. 45. Sa gitna ng suliranin, pagsubok at alalahanin,
mahalagang magkaroon ng kapanatagan ng loob at tamang
pagpapasya. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng
wastong pagharap sa suliranin?
A. Hindi papansinin ang problema
B. Humingi ng payo sa nakakatanda
C. Umiyak na lamang dahil sa problema
D. Manalangin sa Panginoon upang maliwanagan
ang isipan
_____46. Ito ang bunga ng ating isip at kagustuhan na
nagsasabi ng ating katangian.
A. pasiya
B. kilos
C. kakayahan
D. damdamin

91. 47. Bakit sinasabing ang moral na kilos ay ang
makataong kilos ayon sa etika ni Sto.
Tomas de Aquino?
A. Sapagkat nahuhusgahan nito ang tama at
maling kilos.
B. Sapagkat nakapagpapasiya ito nang naaayon
sa tamang katwiran.
C. Sapagkat malayang patungo ito sa layunin na
pinag-isipan.
D. Sapagkat napatutunayan nito ang sariling
kilos kung ito ay mabuti o masama

92. 48. Kung ang papel na ginagampanan ng isip ay
humusga at mag-utos, ano naman ang papel ng
kilos-loob?
A. Umunawa at magsuri ng
impormasyon.
B. Tumungo sa layunin o intensiyon ng
isip.
C. Tumulong sa kilos ng isang tao.
D. Gumabay sa pagsasagawa ng kilos

93. 49. Alin sa sumusunod ang hindi kahulugan ng sirkumstansya?
A. Ito ay tumutukoy sa isang kondisyon o kalagayan kung saan ang kilos na ginawa
ay
nakaaapekto sa kabutihan.
B. Ito ay tumutukoy sa panloob na kilos na nakabatay kung saan nakatuon ang
kilos-loob.
C. Ito ay nakapagbabawas o nakapagdaragdag sa kabutihan o kasamaan ng isang
kilos.
D. Ito ay nakapagpapabago sa halaga ng isang kilos.
_____50. Alin sa sumusunod ang hindi kahulugan ng Layunin?
A. Ito ay tumutukoy sa panloob na kilos.
B. Ito ang pinakatunguhin ng kilos.
C. Ito ay nakapagbabawas o nakapagdaragdag ng kabutihan o kasamaan ng kilos.
D. Ito ay nakabatay kung saan nakatuon ang kilos-loob.

95. Tayahin ang Iyong Pag-unawa
Ano ang naunawaan mo sa iyong binasa? Upang masubok ang lalim ng iyong
naunawaan, sagutin mo ang sumusunod na tanong sa iyong kuwaderno:
1. Ano-ano ang yugto ng makataong kilos ayon kay Sto. Tomas de Aquino?
2. Ano ang kahulugan ng mabuting pagpapasiya?
3. Paano nakatutulong sa tao ang pagsasagawa ng mabuting pagpapasiya?
Ipaliwanag.
4. Bakit kailangan ang paglalaan ng sapat na panahon bago magsagawa ng pasiya?
5. Ano ang iyong pagkaunawa tungkol sa proseso ng pakikinig?
6. Sa iyong palagay, makatutulong ba ito sa isang kabataang katulad mo sa
pagsasagawa ng mabuting pasiya? Ipaliwanag.
7. Ano-ano ang hakbang ng proseso ng pakikinig. Ipaliwanag ang bawat isa