Καταγραφή στο εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων. Η καταγραφή έγινε σε συνεργασία του 56ου Γυμνασίου Αθήνας και της MOnuMENTA. Από τη MOnuMENTA ήταν παρούσα η κυρία Ειρήνη Γρατσία. Από το 56ο Γυμνάσιο Αθήνας συμμετείχαν μαθητές και εκπαιδευτικοί του προγράμματος: "Αμπελόκηποι Αθήνας., η γειτονιά μου" και από τη δράση της συντακτικής και φωτογραφικής ομάδας του εργαστηρίου Πληροφορικής

1. 1 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Καταγραφή στο εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας & MOnuMENTA
Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα: Αμπελόκηποι Αθήνας: Η γειτονιά μου
ως μέρος της δράσης του προγράμματος με τίτλο:
«Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία»
σε συνεργασία με τη
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα του Εργαστηρίου Πληροφορικής
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2017-2018

2. 2 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Εισαγωγή.
Μαθητές και εκπαιδευτικοί της Περιβαλλοντικής ομάδας του 56ου
Γυμνασίου
Αθήνας με τίτλο «Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου» μαζί με μέλη της
συντακτικής και φωτογραφικής ομάδας του εργαστηρίου Πληροφορικής, σε
συνεργασία με την αρχαιολόγο κυρία Ειρήνη Γρατσία της ΜΟnuMENTA, που
στηρίζει την προσπάθειά μας, καταγράψαμε το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου
στη Λεωφόρο Κηφισίας.
Η ΜΟnuMENTA είναι μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για την
προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας και
Κύπρου.
Εικόνα 1: (5) Από την καταγραφή στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου
Ομάδες του σχολείου μας, στο πλαίσιο περιβαλλοντικών προγραμμάτων, αλλά
και της συντακτικής και φωτογραφικής ομάδας του εργαστηρίου
Πληροφορικής, έχουν αναφερθεί τα τελευταία χρόνια στην άσχημη κατάσταση
που βρίσκεται το εκκλησάκι.
Μαζί με την κυρία Ειρήνη Γρατσία της ΜΟnuMENTA πραγματοποιούμε την
καταγραφή του κτηρίου, κάνοντας μια ακόμα προσπάθεια ενημέρωσης και
ευαισθητοποίησης του κοινού και της Πολιτείας.

3. 3 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Ο Άγιος Νικόλαος Θων είναι ένα περίκεντρο νεοκλασικό εκκλησάκι με
κορινθιακές παραστάδες και αετωματική επίστεψη στην είσοδο και στα
παράθυρα.
Εικόνα 2: (5) Φωτογραφίες όπου διακρίνεται το εκκλησάκι, η αετωματική στέψη και οι κορινθιακές
παραστάδες

4. 4 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Το εκκλησάκι έχει πλούσια διακοσμημένη ξύλινη πόρτα και άλλα διακοσμητικά
στοιχεία, όπως ταινίες διακοσμητικές με κύκλους.
Εικόνα 3: (5) Πλούσια διακοσμημένη πόρτα και διακοσμητικά σχέδια στον ναό.

5. 5 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Ο ναός διαθέτει βιτρό, αρκετά από τα οποία είναι σπασμένα ή και σε κακή
κατάσταση.
Εικόνα 4: (6) Βιτρό του ναού Αγίου Νικολάου Θων, Τα βιτρό, τις εικόνες που είχε καθώς και τα εκκλησιαστικά
είδη του ναού τα είχε μεταφέρει ο Νικόλαος Θων από τη Ρωσία
Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν ακόμα σκαλωσιές, όπως τις βλέπουμε τα
τελευταία χρόνια, χωρίς να έχει γίνει καμιά βελτίωση της κατάστασης. Το
αντίθετο μάλιστα, λόγω της φθοράς του χρόνου.

6. 6 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Εικόνα 5: (7) Φωτογραφίες από το εσωτερικό του ναού (από παλαιότερη επίσκεψη ομάδας του σχολείου
μας)
Εικόνα 6: (2) Οι φωτογραφίες από το εσωτερικό του ναού είναι από τις δύο φορές που τον έχουμε
επισκεφθεί και ήταν ανοικτός (Σχολικά έτη: 2013-14 και 2016-17). Την πρώτη φορά μας είχε δοθεί άδεια, ενώ
την δεύτερη είχαν σπάσει την πόρτα του ναού, με αποτέλεσμα να μπορεί να εισέρχεται όποιος ήθελε! Στο
εσωτερικό του ναού υπήρχαν, επίσης, ολόχρυσα ιερά σκεύη και ένας πολύτιμος αδαμάντινος σταυρός.

7. 7 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου είναι πλινθόκτιστο/ λιθόκτιστο.
Εικόνα 7: (2) Φωτογραφίες από τον εξωτερικό τοίχο του ναού
Το εκκλησάκι έχει υποστεί αλλοιώσεις από γκράφιτι, βανδαλισμούς, φθορά
του χρόνου, στρώματα ρύπανσης...
:

8. 8 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Εικόνα 8: (8) Φθαρμένοι τοίχοι, σοβάδες που πέφτουν, σκουριασμένες σκαλωσιές φανερώνουν την έλλειψη
συντήρησης και την αδιαφορία των υπευθύνων για το κομμάτι αυτό της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, το
οποίο Πολιτεία και ιδιοκτήτες αφήνουν να ρημάζει.

9. 9 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Εικόνα 9: (7) Η καμπάνα του Αγίου Νικολάου Θων κατασκευάστηκε στην Αθήνα το 1898 από το Ελληνικό
Πυριτιδοποιείο. Διακρίνεται η ανάγλυφη μορφή του αγίου Νικολάου και η αναφορά του ονόματός του. Η
καμπάνα έχει σκουριάσει σε διάφορα σημεία της εξαιτίας του χρόνου και της αδιαφορίας των υπευθύνων.

10. 10 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Σύμφωνα με το παρακάνω απόκομμα της εφημερίδας "ΑΣΤΥ" της 27-3-1895
από τα θυρανοίξια του ναού, το εκκλησάκι δεν είναι του Τσίλλερ, αλλά του
Αναστασίου Μεταξά.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούσαμε
ότι το εκκλησάκι είναι του Τσίλλερ,
αρχιτέκτονα της έπαυλης στο κτήμα
Θων. Η κυρία Αδάμη Καρδαμίτση, σε
συνέντευξή της στην εφημερίδα Έθνος,
ανέφερε ότι είναι του αρχιτέκτονα
Αναστασίου Μεταξά. Ο Αναστάσιος
Μεταξάς είναι ο αρχιτέκτονας του
Καλλιμάρμαρου Παναθηναϊκού
Σταδίου, του σκοπευτηρίου της
Καλλιθέας, όπου πραγματοποιήθηκαν
οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896. Έχει
κοσμήσει την Αθήνα με θαυμαστά
κτήρια, όπως αυτό της Εθνικής
Τράπεζας στην οδό Σταδίου, το
Νοσοκομείο Συγγρού, το Νοσοκομείο
Παίδων, τη γαλλική πρεσβεία κλπ.
Προσπαθώντας να τεκμηριώσουμε την
άποψη αυτή ρωτήσαμε και ερευνήσαμε. Την απάντηση στο ερώτημα μας την
έδωσε τελικά, για μια ακόμα φορά, ο κύριος Χρήστος Μπερούκας, παλιός
μαθητής του σχολικού συγκροτήματος στην οδό Αχαΐας, βοηθός στην
προσπάθεια που κάνουμε για την περιοχή του σχολείου μας.
Μας ενημέρωσε για το άρθρο στην εφημερίδα "ΑΣΤΥ", 27-3-1895 από τα
εγκαίνια του ναού, όπου αναφέρει ότι ο ναός οικοδομήθηκε σε σχέδια του
αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά.
Αρχικός ιδιοκτήτης του ναού ήταν ο Νικόλαος Θων. Σύμφωνα με τα όσα μας
είπε ο κύριος Πλάτων Ανδριτσάκης, τον χώρο τον είχε αγοράσει αρχικά ο
παππούς του Ανδριτσάκης και μετά τον μοιράστηκε με τον Ηλιόπουλο
(περισσότερες πληροφορίες στη σχετική μας ανάρτηση της συνέντευξης του
κυρίου Πλάτωνα Ανδριτσάκη).
Σχετικά με τη σημερινή κατάσταση, όπως μας ανέφερε ο κύριος Φαίδων
Παπαθεοδώρου, Πρόεδρος του αρκετά δραστήριου Πολιτιστικού
Περιβαλλοντικού Συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων, το ιδιοκτησιακό
καθεστώς είναι ασαφές. Ιδιοκτήτες του ναού Αγίου Νικολάου Θων είναι οι
συνιδιοκτήτες, εξ αδιαιρέτου, των διαφόρων γραφείων στο κτήριο που έχει
χτιστεί στο οικόπεδο, δηλαδή αυτοί που αγόρασαν από την εταιρεία Βωβού.
Δεν τους γνωρίζουμε. Ένας δικηγόρος όμως μπορεί να ψάξει στο
υποθηκοφυλακείο και να τους μάθει.
Εικόνα 10: Απόκομμα εφημερίδας "ΑΣΤΥ" 27-3-1895
από τα θυρανοίξια του ναού

11. 11 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Στην καταγραφή συμμετείχαν τα παρακάτω μέλη του 56ου Γυμνασίου Αθήνας
(από την Περιβαλλοντική Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας, η γειτονιά μου
καθώς και τη Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα του Εργαστηρίου
Πληροφορικής).
 Μαθητές: Γεωργία Σιώτα, Δανάη Κολιού, Εύα Μπούντρη, Κέισι
Αχμέτι, Μάρθα Σωτηροπούλου, Νεφέλη Κολιού, Ραφαέλλα Χαΐτίδη,
Στρατής Τσιρβούλης, και Φιόρα Κιάμο.
 Εκπαιδευτικοί: Σοφία Μαναγλιώτου και Τάσος Καραμπίνης
Εικόνα 11: (2) Από την τελευταία μας επίσκεψη (31/01/2018)
Όσες/οι περισσότερες/οι αγκαλιάσουν το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου Θων
τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες του μικρού ναού να επισκευαστεί
και να ανοίξει πάλι στον κόσμο.
Επιμέλεια τελικού κειμένου: Δανάη Κολιού
56ο Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2017-2018

12. 12 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Παράρτημα
Εφημερίδα "ΑΣΤΥ" 27-3-1895 σελ. 3 όπου υπάρχει και άρθρο από τα θυρανοίξια του
ναού, καταγραφή της διαχρονικής αδιαφορίας σχετικά με το εκκλησάκι (εφημερίδα
"Ελευθερία" 21-1-1966), χάρτης κτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε για την καταγραφή,
καθώς και το δελτίο καταγραφής της ομάδας του 56ου Γυμνασίου Αθήνας από την
καταγραφή στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου Θων.
 Εφημερίδα "ΑΣΤΥ" 27-3-1895 σελ. 3
Εικόνα 12: Αναφορά στην εφημερίδα "ΑΣΤΥ" για τα εγκαίνια του ναού όπου αναφέρεται ο Αναστάσιος
Μεταξάς ως αρχιτέκτονας του Αγίου Νικολάου Θων

13. 13 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
 Εφημερίδα "Ελευθερία" 21-1-1966 σελ. 4
Εικόνα 13: (2) Άρθρο στην εφημερίδα "Ελευθερία" όπου φαίνεται η διαχρονική αδιαφορία των υπευθύνων.
Το κτήμα Θων, όπου βρισκόταν η έπαυλη, το εκκλησάκι κλπ, είχε αγορασθεί από τους
Ανδριτσάκη και Ηλιόπουλο οι οποίες νοίκιαζαν τις εγκαταστάσεις του. Μέσα στο κτήμα είχε
δημιουργηθεί και γκαράζ αυτοκινήτων.
Ενοικιαστήριο του 1921 φαίνεται δίπλα σε
απόκομμα εφημερίδας.
Τα αγάλματα των ηρώων που αναφέρονται
στο απόκομμα της εφημερίδας βρίσκονται,
αυτήν τη στιγμή, στη Δημοτική Πινακοθήκη
του Δήμου Αθηναίων. Μάλιστα μεταξύ
Νοέμβρη 2014 και Μάρτη 2015
παρουσιάστηκαν σε ξεχωριστό δωμάτιο της
Δημοτικής Πινακοθήκης όπου τα
επισκεφθήκαμε και τα φωτογραφίσαμε.
Εικόνα 14: Ενοικιαστήριο στις εγκαταστάσεις του
κτήματος Θων από τους μετέπειτα ιδιοκτήτες του
(Ανδριτσάκη και Ηλιόπουλο)

14. 14 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
 Χάρτης κτηματολογίου
Εικόνα 15: Συνοικία/ Γειτονιά-->Αμπελόκηποι Ι4 / Κωδικός-->80040

15. 15 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
 Δελτίο καταγραφής για το εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων στις 31/01/2018
Εικόνα 16: Η καταγραφή υπογράφθηκε από τις 8 μαθήτριες και τον 1 μαθητή που ήταν παρόντες και
συμμετείχαν στην καταγραφή (Γεωργία, Δανάη, Εύα, Κέισι, Μάρθα, Νεφέλη, Ραφαέλλα, Φιόρα και Στρατής).

16. 16 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Πηγές:
Σχετικές με το εκκλησάκι αναφορές μας:
 04/2013. Βίντεο (εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων):
https://www.youtube.com/watch?v=_lN5giee310
 05/2013. Εργασία. Έπαυλη και εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων:
https://www.slideshare.net/goa56tk/ss-21323120
 05/2014. Βίντεο (εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων):
https://www.youtube.com/watch?v=7J6xIAYvgok
 02/2015. Συνέντευξη Πλάτωνα Ανδριτσάκη:
https://www.slideshare.net/goa56tk/14-15platon-a4
 03/2015. Εργασία. Αγάλματα ηρώων της έπαυλης Θων:
https://www.slideshare.net/goa56tkdrills/thon1-agalmataresi4
 11/2016. Βίντεο (εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων):
https://www.youtube.com/watch?v=lJhZJ8C3lls
 01/2017. Βίντεο (εκκλησάκι Αγίου Νικολάου Θων):
https://www.youtube.com/watch?v=hBZQWZ_j29Y
Τεκμηρίωση σχετικά με τον αρχιτέκτονα του Αγίου Νικολάου Θων
(Εφημερίδα "ΑΣΤΥ") αλλά και τη διαχρονική αδιαφορία Πολιτείας και
ιδιοκτητών για την προστασία του (Εφημερίδα "Ελευθερία").
 Εφημερίδα "ΑΣΤΥ" 27-3-1895 σελ. 3
 Εφημερίδα "Ελευθερία" 21-1-1966 σελ. 4

17. 17 Καταγραφή του μικρού ναού Αγίου Νικολάου Θων στη Λεωφόρο Κηφισίας / Περιβαλλοντική
Ομάδα: Αμπελόκηποι Αθήνας: η γειτονιά μου και Συντακτική ομάδα του 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας
Ευχαριστίες:
Ευχαριστούμε πολύ:
 την MOnuMENTA, και ειδικότερα την κυρία Ειρήνη Γρατσία, για την
πάντα αποδοτική και διαχρονική συνεργασία μας,
 τον κύριο Φαίδωνα Παπαθεοδώρου για τις πληροφορίες που μας έδωσε
σχετικά με το σημερινό ιδιοκτησιακό καθεστώς στο εκκλησάκι (ο
Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Κέντρου Αμπελοκήπων
ενημερώνει την Πολιτεία σχετικά με το θέμα και ζητά την παρέμβασή της
θεσμικά) καθώς και
 τον κύριο Χρήστο Μπερούκα για την τεκμηρίωση που μας προσέφερε
σχετικά με τον αρχιτέκτονα του ναού Αγίου Νικολάου Θων στους
Αμπελόκηπους Αθήνας.
Με τη βοήθεια και των δικών τους πληροφοριών η καταγραφή που
πραγματοποιήσαμε ανταποκρίνεται, όσο αυτό είναι εφικτό, στην
πραγματικότητα.
Στόχος μας δεν είναι μόνο η καταγραφή της τρέχουσας κατάστασης, αλλά η
ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των κατοίκων της περιοχής, της
Πολιτείας και των ιδιοκτητών για το εκκλησάκι που απειλείται με
καταστροφή.
Ελπίζουμε να ξεκινήσουν έργα συντήρησης και αποκατάστασης πριν είναι
πολύ αργά για ένα τοπόσημο της περιοχής με ένδοξο παρελθόν αλλά με
αμφίβολο μέλλον, αν και έχει κηρυχθεί διατηρητέο από το 1979.
Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα: Αμπελόκηποι Αθήνας: Η γειτονιά μου ως
μέρος της
δράσης του προγράμματος με τίτλο: «Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία»
σε συνεργασία με τη
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα του Εργαστηρίου Πληροφορικής
του 56ου
Γυμνασίου Αθήνας
Σχολικά έτη: 2017-2018