2. İÇİNDEKİLER
o e-Öğrenme Teknolojileri ve Medya
• e-Kitap, e-Rehber, e-Dergi, e-Gazete ve e-Bülten
• Radyo ve Televizyon Desteği
• Çoklu Ortam(Görsel İşitsel) Uygulamaları
• Akışkan Ses
• Akışkan Video
• İtme Teknolojileri ve Veri Kanalları
• Sesli ve Görüntülü Sohbet/Konferans
• Google Meet
• Skype
• Öğrenme Nesneleri
• Medyanın Zaman ve Mekan Boyutu
• Medyanın Pedagojik Özellikleri
• Metin: Pedagojik Özellikleri
• Görsel: Pedagojik Özellikleri
• Ses: Pedagojik Özellikleri
• Video: Pedagojik Özellikleri
• Çoklu ve Sosyal Ortamlar
• Eğitsel Medyanın Pedagojik Özellikler Açısından Analizi
• Eğitsel Medyanın İletim Türleri Açısından Analizi
• Medya ve Teknoloji Seçim Süreci
3. • Teknolojinin hızla
gelişmesi eğitim sektörünü
de her açıdan etkilemiştir.
Teknolojik gelişmelerin ,
yeniliklerin eğitim
ortamına uyumlu hale
getirilmesi
amaçlanmaktadır. e-
Öğrenme için tek bir araç
seçmek mümkün değildir.
Yazılımlar ve teknolojik
araçlar hakkında bilgi
sahibi olmamız hangi
araçları kullanacağımızı
seçmemizde bize yol
gösterecektir.
e-Öğrenme Teknolojileri ve Medya
4. • E -öğrenme birçok ürün kullanılarak oluşturulur. Öğrenme birimleri
bir programdan oluşabileceği gibi bireysel medya bileşenleriyle de
yapılabilir. Her birimin boyutu çözünürlük düzeyidir. En kapsamlı
çözünürlük düzeyine program sahiptir.
5. Öğrenme ürünlerini seçerken hangi ölçütleri kullanmamız gerektiğine dikkat etmeliyiz.
Teknolojinin eğitmenin yerini alabileceği durumlar,
Öğrenenler için hangi medya ve teknolojinin daha verimli olduğu ,
İçeriğin hangi kısımlarının yüz yüze hangi kısımlarını dijital ortamda yapılacağı ,
Kullanacağımız dijital ortamın içerikle uyumluluğu
gibi yönergeler dahilinde seçimler yapmamız gerekir.
6. • Eğitimde kullanabileceğimiz medya türleri metin , görsel , ses , video , çoklu ve sosyal ortamlar olarak
sınıflandırabiliriz.
• Aynı zamanda e-kitap , e-rehber , e-dergi , e-gazete , ve e-bültenden de yararlanabiliriz.
• E-öğrenme için sanal sınıf ortamını medya , bunu sağlayan altyapının da teknoloji olduğunu
söyleyebiliriz.
7. e-Kitap
• e-Öğrenme süreçlerinin vazgeçilmez öğretim materyalleri e-
kitaplardır.
• Hazırlanması, erişimi ve kullanımı en kolay materyaldir.
e-Rehber
• Bu kaynaklarda öğrencilerin konuyu nasıl çalışacağına ilişkin
yönergeler, eğitmen ve diğer öğrencilerle nasıl iletişim kurulacağı
bilgiler yer alır.
• Dersin genel yaklaşımı ve felsefesi, öğrenci kazanımları gibi konuları
aktarmanın en iyi yoludur.
e-Dergi, e-Gazete ve e-Bülten: Makaleler
• Konuya ilişkin uygulamalar ve güncel kaynaklar öğrencilere
ulaştırılabilir.
• Süreli yayınlara dayalı etkinlikler ve tartışmalar gerçekleştirilebilir.
e-Kitap, e-Rehber, e-Dergi, e-Gazete ve e-Bülten
8. • Eğitimde ve haberleşmede sıkça kullandığımız radyo ve TV
de medyanın desteklerindendir. Radyo ve TV yayınları tek
yönlü olsa da öğreticidir. Radyonun kullanımı daha esnek
olduğu için daha çok tercih edildiğini söyleyebiliriz.
Radyo ve Televizyon Desteği
9. • Çoklu ortam (görsel-işitsel)
uygulamaları öğrenenler için
daha etkili olduğunu
söylenebilir. Ancak
kullanımında altyapıda
(teknolojide yaşanan herhangi
bir aksaklık) olan bir sorun
örneğin internet hızı süreci
olumsuz etkileyebilmektedir.
Üretimleri daha maliyetli olduğu
için de çok fazla tercih
edilmediği söylenebilir.
Çoklu Ortam ( Görsel- İşitsel) Uygulamaları
10. Ses dosyaları ilk çoklu ortam uygulamalarını oluşturur. Ses dosyaları internet üzerinde
için hazırlanırken boyutlarında değişim yapılabilir. Geçmişte her ses dosyası için farklı
uygulamalar gerekse de günümüzde teknolojinin gelişmesiyle bir uygulamayla işlemler
gerçekleştirilebilir.
Günümüzde akışkan ses (streaming audio) dosyaları:
• Önceden kaydedilmiş ders içerikleri
• Konuklarla söyleşiler
• Öğrenci projeleri
• Röportajlar
• Sınıf içi iletişim örnekleri
• Örnek olay diyalogları
• Müzik derslerine destek
gibi konularda geleneksel eğitime destek için ya da e-öğrenme ortamlarında
Akışkan Ses
11. Video dosyalarının boyutları ses dosyalarına oranla daha büyüktür. Videoların içeriğinde görsellerin ve fiziksel
hareketlerin de bulunması bunu etkilemektedir.
Özellikle;
• Örnek olaylar
• Canlandırmalar
• Rol oynamalar
• Gösterip-yaptırma
• Sanal alan gezisi
• Tartışma
• Yetiştirme
gibi görselliğin ön plana çıktığı konuların öğretimi için son derece uygundur.
Akışkan Video
12. • İtilmiş içerik kanalları genellikle zengin ve
dinamik içerik sunan kanallardır.
• Kanallar bilgisayarlar arasında isteğe bağlı
olarak uyarlanmış iletişim alanlarıdır.
Tarayıcıdaki ‘Sık Kullanılanlar’ ile benzerlik
gösterir ama daha fazla özellik ve etkileşim
içerir.
• Bu tür uygulamalarla, sınıf ortamında
kullandığımız etkinlikleri güncel bilgilerle
destekleyebiliriz.
İtme Teknolojileri ve Veri
Kanalları
13. İnternete bağlı herhangi iki bilgisayar arasında ses bağlantıları
gerçekleştirilebilmektedir. Telefon sistemine alternatif olarak ücretsiz bir çözüm
olduğu söylenebilir. İnternet telefonu ile öğrenciler dünyanın herhangi bir yeriyle
iletişim kurabilirler. Kültürel alışverişin sağlanmasını da olumlu yönde etkilediğini
söylemek mümkün.
Sesli ve Görüntülü Sohbet/Konferans
14. • Google Meet
Sesli ve görüntülü sohbet yapmaya
sağlar. Bu uygulamayla bilgisayardan ,
telefondan veya tabletten istenilen kişiler
(en fazla 10 kullanıcı) ile görüşme
yapılabilir.
• Skype
Google Meet gibi sesli ve görüntülü
sohbete olanak sağlar. Ticari amaçlı bazı
özellikleri olan Skype ile aynı anda daha
çok kişi ile yüz yüze grup olarak görüntülü
görüşme yapılabilir, sesli mesaj
belge, video klip veya fotoğraf
gönderilebilir. Çağrı yönlendirme, ekran
paylaşma ve cep telefonuna SMS
gönderme gibi etkinlikler yapılabilir.
15. • Öğrenme nesneleri öğretim amacıyla
derslerde kullanılır. Metin , grafik ,
ses , video veya etkileşim içeren
dosyalardan oluşur. Öğrenme
nesneleri bir ünite , ders veya konu
olabilir. Ders içeriğine eklenerek
kullanılabilen tüm nesnelerdir. Bir
röportajdan alıntı , bir olaydan
sahne, etkileşimli bir animasyon ,
eğitici bir oyun veya bir çizim
öğrenme nesnesine örnektir.
Öğrenme Nesneleri
16. • Medya ve teknolojideki farklılık zaman ve
mekana göre değişiklik gösterir.
Öğrenmeyi yönlendirme ve öğrenciler
için daha esnek ortam oluşturmaya
olanak sağlar. Bu boyutlar canlı ya da
kayıt ve eş ya da farklı zamanlı olabilir.
• Canlı medya; dersler, seminerler ve
sohbetler olabilir.
• Kayıtlı medya ise video ya da ses kaydı
gibi istenildiğinde erişilebilen içeriklerdir.
• Eş zamanlı teknolojiler farklı mekanda
olsalar bile tüm katılımcıların aynı anda
bir arada olmalarını gerektirir.
• Farklı zamanlı teknolojiler katılımcıların
tercihleri doğrultusunda istedikleri zaman
ve yerden bilgiye erişimine ya da
iletişimine olanak sağlar.
Medyanın Zaman ve Mekan Boyutu
17. Doğru teknolojiyi seçmek için bu sorulara
cevap aranmalıdır:
1. Bilgi ve öğretmeye ilişkin epistemolojik
yaklaşımım nedir?
2. Öğretim sonucunda beklenen öğrenme
çıktıları nelerdir?
3. Öğrenmeyi yönlendirmek için hangi
yöntemler kullanılmalıdır?
4. Mevcut kaynaklar nelerdir?
5. Medya ve teknolojinin özellikleri eğitsel
özellikleri ile öğretim sürecinden
beklenenler nasıl eşleştirilecek?
Medyanın Pedagojik Özellikleri
19. • Matbaanın keşfi ile birlikte basılı kaynaklar en önemli öğretim
teknolojisi olarak hayatımıza girmiştir.
• Günümüzde teknolojik gelişmelere rağmen basılı veya dijital
içerikli kitaplar eğitim-öğretimde önemli bir role sahiptir.
• Öğretim sürecinde metinler:
o Genelleme ve soyutlama yapmamızı sağlar,
o Bilginin doğrusal bir yapıda sunulmasını destekler,
o Bilimsel verilere dayalı olarak sonuç çıkarmaya ve sorgulamaya
olanak sağlar,
o Doğrusal yapısı sayesinde fikirlerin ve tartışmaların sürdürülmesini
sağlar,
o Kayıtlı ve kalıcı olması, içeriğin bağımsız olarak analiz edilmesini ve
yorumlanmasını sağlar.
Metin: Pedagojik Özellikleri
20. • Görsel ögeler, öğretim amacıyla grafik, şema, poster, kavram haritası, bilgi grafiği ve çizim
gibi farklı biçimlerde kullanılabilir.
• Görseller öğretim sürecinde:
o metin içindeki soyut kavramları somutlaştırmak
o karmaşık metinleri basitleştirmek,
o metindeki kavramların detaylarını vererek zenginleştirmek
o renk ve doku gibi ögelerin kullanımı ile anlamayı kolaylaştırmak
o bilişsel süreçleri yönetmek
o alan gezilerinde kayıtlar oluşturmak
o konuya giriş yapmak ya da özetlemek gibi amaçlarla kullanılabilir.
• İnsanlar en fazla görerek öğrenir. Görseller, metin ve ses ile zenginleştirilerek daha etkili
biçimde kullanılabilir.
Görsel: Pedagojik Özellikleri
21. • Sözlü iletişim, radyo yayınları ve ses kayıtlarının öğretim sürecinde önemli bir işlevi vardır.
Ses medyası:
o Konuşma dilini geliştirme,
o müzik dinleme,
o görüşme,
o tartışma,
o tiyatro ve oyun kayıtlarını izleme,
o örnek olayları gözlemleme
o ders anlatımları ya da özeti gibi amaçlarla kullanılabilir.
Ses: Pedagojik Özellikleri
22. • Günümüzde gelişsen teknoloji ile video kaydı yapmak, kayıtları saklamak ve paylaşmak oldukça
kolaylaşmıştır. Video, metin ve ses ile kıyaslandığında son derece zengin bir medyadır. Öğretim
sürecinde video;
o örnek olayların incelenmesi,
o tehlikeli doğa olaylarının gözlemlenmesi
o fiziksel modelleri gösterilmesi
o adım adım işlemlerin gösterilmesi
o gösterip yaptırma istenen süreçlerin kontrolü
o uygulamaların paylaşılması
o performansların sergilenmesi
o soyut kural ve kavramların anlatılması gibi amaçlarla kullanılır.
Video:
Durdurulabilir.
Tekrar izlenebilir.
Hem göze hem kulağa hitap eder.
Hızlı ve güvenli gözlem yapma olanağı sağlar.
Video: Pedagojik Özellikleri
23. • Çokluortamlar farklı medyaların bir arada kullanıldığı ortamlar, sosyal ortamlar ise hem Çokluortam içeriği
hem de kullanıcı etkileşimini destekleyen ortamlardır.
• Bu medya ortamları, metin, görsel ses ve video bileşenlerinin bazılarının ya da tamamının bir arada
kullanılmasına olanak sağlar.
• Animasyonlar ve simülasyonlar, tartışma forumları, sanal dünyalar ve sosyal medya ortamları örnek verilebilir.
• Öğretim sürecinde,
o otantik öğretim materyalleri tasarlamak ve sunmak,
o zengin öğrenme ortamları oluşturmak,
o internet üzerindeki nitelikli kaynaklara erişimi sağlamak
o animasyon ve simülasyon oluşturmak,
o öğrenmeyi kişiselleştirmek,
o iletişimde süreklilik sağlamak,
o elektronik değerlendirme yapmak amacıyla kullanılabilir.
Çoklu ve Sosyal Ortamlar
24. • Bates (2015) eğitsel medyayı pedagojik açıdan analiz ettiği bir çerçeve önermiştir. Eğitsel medyayı bir
taraftan nesnelci, oluşturmacı , bağlantıcı yaklaşımla ele almıştır. Diğer yandan öğrenen ve eğitmen
merkezli olarak sınıflandırmıştır.
• Bates’e göre nesnelci yaklaşım daha eğitmen merkezlidir. Bağlantıcı yaklaşıma doğru, daha öğrenen
merkezli etkinlik ve uygulamalar öne çıkar.
Eğitsel Medyanın Pedagojik Özellikler Açısından Analizi
25. Medya seçimi ve farklı medyanın birlikte kullanımı konusundaki kararların;
• genel öğretim felsefesine,
• öğretilecek içeriğin yapısına,
• öğrenenlere kazandırılması gereken bilgi , beceri ve tutum ile,
• medyadan beklentilere göre şekillenmesi beklenmektedir.
26. Lee ve Owens (2000) medyayı iletim türlerine göre sınıflandıran ve analiz eden farklı bir
bakış açısı sunmuştur. Sistematik ve dikkatli bir medya seçimi yapabilmek uzun bir
süreç gerektirir. Bu süreçte gerçekleştirilecek adımlar:
1. Beklentilere uygun medyanın bulunması ,
2. Medyanın avantajlarının ve sınırlılıklarının belirlenmesi ,
3. Sonuçların karşılaştırılması ve karar verilmesi ,
4. Sonuç raporunun hazırlanmasıdır.
Eğitsel Medyanın İletim Türleri Açısından Analizi
27. Medya Açıklama
Eğitmen (öğretici) tabanlı Bir eğitmen tarafından sunulması planlanan
materyallerdir. Geleneksel sınıf ortamlarında
kullanılabilirler. Sunular ders anlatımı, tartışma,
uygulamalı gösterme ve diğer medya türlerini
kapsayabilir.
Bilgisayar tabanlı Bilgisayarla yapılan her türlü iletimdir. Basılı
materyalleri ve öğreticiyi destekleyen bilgisayar destekli
öğretim ve tüm içeriğin bilgisayar ile sunulduğu
bilgisayar tabanlı öğretim seçeneklerini içerir.
Uzaktan eğitim Öğretimin, televizyon, telefon veya uydu aracılığı ile
uzak alanlara iletilmesi yoluyla gerçekleşir.
Uzaktan yayın Televizyon, telefon veya uygu aracılığı ile uzak
bölgelere yapılan yayınlardır. Sesli veya görüntülü
telekonferanslar, etkileşimli yayınlar vb.
Web tabanlı Öğretimin İnternet veya İntranet kullanılarak
aktarılmasıdır.
Ses/Video Önceden kaydedilmiş ses ve video görüntülerinin
öğretimi iletmek amacıyla kullanılmasıdır.
Elektronik Performans Destek Sistemleri (EPDS) Destek aracını kullanma dışında özel bir bilgi veya
eğitim gerektirmeden kullanılabilen, elektronik veya
basılı destek araçlarıdır.
Lee ve Owens- İletimlerine Göre Medya Türleri
28. • Medya ve teknolojilerin seçim süreci için Bates bir öneri geliştirmiştir. İngilizcesi ACTIONS olan
faktörler şu şekildedir:
Medya ve Teknoloji Seçim Süreci
Erişim ve Esneklik
(Access and Flexibility)
Teknoloji hedef grup için ne kadar esnek ve ne kadar
erişilebilir?
Maliyet
(Cost)
Teknolojinin maliyeti nedir? Her bir öğrenci için
kullanım maliyeti nedir? Farklı bağlamlarda maliyet
değişmekte midir?
Öğretme ve Öğrenme
(Teaching and Learning)
Hangi öğretim yöntemleri kullanılacak ve öğrenme
nasıl gerçekleşecek? Bu tercihler en iyi hangi
teknoloji ile desteklenebilir?
Etkileşim ve Kullanıcı Dostu
(Interactivity and User-friendliness)
Etkileşim tek yönlü mü olacak, çift yönlü mü?
Teknoloji ne tür bir etkileşimi destekliyor? Kullanımı
kolay mı?
Organizasyon
(Organization Issues)
Teknoloji kullanımı için organizasyonda bir değişiklik
yapmak gerekiyor mu? Ne tür değişiklikler?
Açıklık
(Novelty)
Teknoloji ne kadar yeni ve ne kadar güvenilir?
Gerçekten katkı sağlayacak mı?
Hız
(Speed)
Bu teknolojiyle ders içerikleri ne kadar hızlı
oluşturulabilecek ve uyarlanabilecek?
29. Bates (2015) daha sonra önerdiği modeli güncellemiş ve bu modele SECTIONS adını
vermiştir.
Öğrenciler
Kullanım Kolaylığı
Maliyet
Öğretim Süreci
Etkileşim
Kurumsal Konular
Ağ Oluşturma
Güvenlik ve Gizlilik
30. Öğrenciler
• Öğrenen
özerkliği
• Erişim,
öğrenme
sürecindeki
farklılıklar
Kullanım Kolaylığı:.
•Teknoloji okur-
yazarlığı,
oryantasyon,
arayüz tasarımı ve
güvenilirlik
Maliyet
•Giderlerin
sınıflandırılması
•Ürün geliştirme
maliyeti
•İletim ve bakım
maliyetleri
Öğretim Süreci
•Basitlik
•İpuçları
•Medya zenginliği
•Yakınlık
•Uyumluluk
•Tutarlılık
•Parçalara ayırma
•Çokluortam
ögeleri
•Kişiselleştirme
Etkileşim
•Öğrenen-
Öğrenen,
Öğrenen-
Eğitmen ve
Öğrenen-İçerik
arasındaki
etkileşim
•Doğal etkileşim,
Tasarlanmış
etkileşim, Kullanıcı
yönlendirmeli
etkileşim
Kurumsal Konular
•Hazır bulunuşluk
düzeyi
•Uzman desteği
Ağ Oluşturma
•Tasarıma etkisi
•Mevcut
platformlar ile
bütünleştirme
•Kullanıcı
tarafından
oluşturulmuş
öğrenme
kaynakları
•Öz yönlendirmeli
öğrenme
toplulukları
•Açık erişim
materyalleri
Güvenlik ve Gizlilik
•Öğretim
sürecinde
güvenlik ve gizlilik
ihtiyacı
•Bulut bilişim
tabanlı
ortamlarda gizlilik
31. • Medya analiz ve seçim sürecinde farklı modeller ve öneriler de vardır. Bu
amaca , hedef kitleye , teknolojiye ve farklı tercihlere bağlı olarak öne çıkan
değişse de genel anlamda öğrenme bağlamına odaklanılmıştır.
SONUÇ
