охүгаз,г%нг,м%иет%т?

1. МОНГОЛ УЛСЫН ШИНЖЛЭХ УХААН ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ
Архитектурын салбар
РЕФЕРАТ
СЭДЭВ:Хөдөлмөрийн гэрээ контракт
Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн стандарт
Гүйцэтгэсэн оюутан:……………… Г.Энхбаяр (B201320007)
Шалгасан багш:………………. Ж.Дуламжав (A.TM45)
Үнэлгээ:………….
Улаанбаатар хот
2020 он

2. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй
2
ГАРЧИГ
 Хөдөлмөрийн гэрээ контракт......................................................................
 Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн стандарт..............................
 лекц№4 (slideshare.net)
 MicrosoftPowerPoint - 1.?????-??????????????????????????.pptx [Read-Only] (mcaa.gov.mn)

3. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй
3
Агуулга
Хөдөлмөрийн гэрээний ойлголт, гэрээний нөхцөл, түүний төрөл зүйлс
Хөдөлмөрийн гэрээ гэж юу вэ?

4. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй
4
Хөдөлмөрийн гэрээ нь ажилтан ба ажил олгогч хоёрын хооронд байгуулсан гэрээ юм. Энэ нь хоёр
талын эрх, үүрэг хариуцлагыг хоёуланг нь тогтоосон болно: ажилчин ба компани.
Хөдөлмөр эрхлэлтийн гэрээ нь юу вэ?
Хөдөлмөр эрхлэлт, хөдөлмөрийн гэрээний гэрээ гэж нэрлэгддэг бөгөөд хөдөлмөрийн гэрээ нь
ажил олгогч, ажилтны эрх, үүрэг хариуцлагыг тодорхойлдог.
Илүү тусгайлан хөдөлмөрийн гэрээнд дараахь зүйлс орно:
Цалин хөлс : Гэрээний дагуу тохиролцсон цалин, хөлс, комиссыг хавсаргана.
Жагсаалт: Зарим тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээ нь ажилтанд ажиллах өдөр, цагийг багтаана.
Ажил эрхлэлтийн үргэлжлэх хугацаа: Хөдөлмөрийн гэрээ нь компанид ажиллахаар
тохиролцсон хугацааг тодорхойлдог. Зарим тохиолдолд энэ нь үргэлжлэх хугацаа байж болно.
Бусад тохиолдолд энэ нь тодорхой хугацаагаар тохиролцож болох юм. Заримдаа хамгийн бага
үргэлжлэх хугацааг тогтоож, тэр хугацааг сунгаж болно.
Ерөнхий үүрэг хариуцлага: Ажилд орохдоо ажилчдаа биелүүлэхээр хүлээгдэж буй янз
бүрийн үүрэг, даалгавруудыг гэрээнд жагсааж болно.
Нууцлал : Заримдаа та нууцыг задруулахгүй байх гэрээнд гарын үсэг зурах шаардлагатай
байж болох ч зарим тохиолдолд гэрээний нууцлалыг хадгалах тухай мэдэгдэл байж болно.
Харилцаа холбоо : Ажилтны үүргийг нийгмийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, вэбсайт эсвэл
имэйлтэй хамтад нь хамардаг бол гэрээ нь бүх харилцаа холбоог эзэмших, хяналт тавихтай
холбоотой байж болно.
Ашиг тус : Гэрээ нь эрүүл мэндийн даатгал, 401k, амралтын цаг, хөдөлмөр эрхлэлтийн хэсэг
болох бусад бүх өгөөжийг багтаасан байх ёстой.
Ирээдүйн өрсөлдөөн : Заримдаа гэрээ нь өрсөлдөөнгүй гэрээ (NCC гэж нэрлэдэг) байх болно.
Энэ нь компанийг орхин гарахдаа компанид өрсөлдөж буй ажлын байранд ажилд орохгүй
гэсэн тохиролцоо юм.
Ихэнхдээ ажилтан нь тусдаа NCC-д гарын үсэг зурах ёстой боловч хөдөлмөрийн гэрээнд
тусгаж болно.
Бусад: Бусад боломжит нэр томъёонд: өмчлөлийн гэрээ (ажил олгогч ажилтны үйлдвэрлэсэн
ажилтай холбоотой материалыг эзэмшдэг тухайгаа мэдэгдсэн), ажил дээр гарсан маргааныг
шийдвэрлэх талаархи мэдээлэл, эсвэл ажилтны зүгээс компанийг орхин гарах талаархи
мэргэжлийн чадвар (энэ нь Холбогдох компаниудын хоорондох өрсөлдөөнийг хязгаарлах арга
зам).
Хөдөлмөр эрхлэлтийн гэрээний үр шим ба давуу тал
Бичсэн гэрээ нь ажил, үүрэг хариуцлага, ашиг тусыг тодорхой тодорхойлох гайхалтай арга
юм. Энэ нь тухайн ажлын талаар ямар ч эргэлзээ төрүүлдэг.

5. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй
5
Гэхдээ гарын үсэг зурахын өмнө хөдөлмөрийн гэрээний бүх элементүүдийг анхааралтай
унших хэрэгтэй. Гэрээ тус бүрт сэтгэл хангалуун байгаа эсэхийг шалгаарай. Хэрэв та гэрээ
зөрчсөн бол хууль зүйн үр дагавар гарч болзошгүй. Тиймээс бичгээр тохиролцсон гэрээний
хэсэг бүрийг бататгаж чадна. Жишээ нь, хэрэв та гэрээнд хамгийн бага хугацаанд ажилд
орохыг шаардсан бол үүнийг хийх боломжтой эсэхийг шалгаарай. Түүнчлэн хэрэв уг компани
компаниас гарахдаа хаана ажиллах боломжтойг хязгаарласан бол энэ нь танд тав тухтай
байгаа эсэхийг анхаарч үзээрэй.
Хөдөлмөр эрхлэх гэрээ хийгээгүй
Хөдөлмөр эрхлэлтийн гэрээ гэдэг нь ярилцлага эсвэл ажлын байрны талаархи санал
сэтгэгдлээс эсвэл сургалтын гарын авлага, гарын авлагад хэлсэн үгээс харагдана.
Жишээлбэл:
 Гэрээ байгуулсан гэрээг ажил олгогчийн ажил, тодорхойлолт, эсвэл ажил эрхлэлтийн
өмнөх түүхээс харж болно.
 Ажилтан өөрсдөө болон хамтран ажиллагсаддаа урамшуулал, өсөлт, жилийн тойм
сэтгүүлийг харж, бүртгэсэн байж магадгүй.
 Ярилцлагын үеэр ажилтны ажлын байр нь урт хугацаанд эсвэл байнгын байр сууриа
тавьдаг бол шалтгааныг нь ажил олгогчид хэлж болно.
Суут гэрээг хэрэгжүүлэх
Гэрээнд заасан гэрээг нотлоход хүндрэлтэй байдаг. Ажиллагсад нь компаний үйл ажиллагаа,
мэдэгдэл, бодлого, практик үйл ажиллагааг зааж, амлалтаа биелүүлэхэд хүргэж болохуйц
үндэслэлтэй гэж итгэхэд хүргэсэн гэрээг байгуулсныг баталж болно.

6. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй
6
КОНТРАКТЫН ТУХАЙ
1999 оны хөдөлмөрийн хуульд орсон шинэ зохицуулалтын нэг нь контрактын тухай ойлголт
юм. Контрактыг хөдөлмөрийн гэрээний тусгай төрөл гэж зарим судлаачид үздэг.
Энэ гэрээний эрх зүйн зохицуулалтыг үзвэл анхны эх сурвалж нь манай улсын хувьд “Улсын
үйлдвэрийн газрын даргыг томилох журам батлах тухай Монгол Улсын Засгийн Газрын 1991
оны 6 дугаар 21-ний өдрийн 183-р тогтоол, Иргэний хууль 1995-ийн 308-р зүйл, Нөхөрлөл,
компанийн хууль 1995-ийн 46-р зүйлд анх тусгалаа олж байжээ.1994 онд шинэчлэгдэн
найруулагдсан Иргэний хуульд “хөлсөөр ажиллах гэрээ гэсэн зохицуулалттай агуулга нь адил
юм. 1999 оны хөдөлмөрийн хуульд “контракт гэсэн нэр томъёог хэрэглэж, тусгайлсан
зохицуулалтыг хийж өгчээ Ингээд энэ гэрээг хуульд хэрхэн тодорхойлсныг авч үзье.
Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 22-р зүйлд: “Өмчлөгч буюу түүнээс эрх олгогдсон этгээд нь
өмчлөх эрхийнхээ тодорхой хэсгийг хэрэгжүүлэхдээ бусдын хөдөлмөрлөх үйл ажиллагааг, мөн
ажил олгогч нь иргэний гоц буюу ховор авъяас, өндөр ур чадварыг хөлслөн авч ашиглах
зорилгоор иргэнтэй контракт байгуулна гэж хуульчилжээ.
Түүнчлэн контракт байгуулж иргэнийг авч ажиллуулж болох ажил, албан тушаалын
жагсаалтыг хөдөлмөрийн асуудал хариуцсан Засгийн газрын гишүүн батална гэжээ. Ингэж
жагсаалт батлах нь хэт төвлөрсөн аргын зохицуулалт буюу зарим талаараа ажлын байрны буюу
гэрээний эрх чөлөөний заалттай болзошгуй юм.
Контрактыг байгуулах хэлбэр, түүнд тавигдах шаардлага, хугацаа, контрактыг цуцлах
үндэслэл, журам контрактаар ажиллагсдад хүлээлгэх эд хөрөнгийн хариуцлага зэргийг
нарийвчлан зохицуулж өгчээ. Энэ гэрээгээр компанийн гүйцэтгэх удирдлага ажиллаж байгаа
практик илүүтэй байна.
Энэ хэсэгт хөдөлмөрийн гэрээний тухай ерөнхийд нь авч үзсэн бөгөөд гэрээ дуусгавар болох
үндэслэл, гэрээг зөрчсөний хариуцлага энэ гэрээнээс үүсэх маргааны тухай асуудал
тусгагдаагүй болно.