SlideShare a Scribd company logo
CD
                                    6
                                E R
                              İL …
                            LG DIR
DÜNYA'NIN ŞEKLİ           Bİ N
                       AL RDA
                     SY LA
 VE BOYUTLARI     SO A
                ][ Ş M
                   I
            EB AL
        E NW İ Ç Hazırlayan
      M DEK Fatih KARACAN
    ET İN www.ogretmenweb.com
 ĞR RİS
Ö E
 İÇ
DÜNYA’NIN ŞEKLİ
 Dünya' nın şekli tam bir küre olmayıp
  kutuplardan biraz basık, Ekvator da
  şişkindir.
 Dünya’ nın kendine özgü bu şekline
  GEOİD denir.
DÜNYA’NIN BOYUTLARI

•   Ekvator çevresi 40.076 km
•   Kutuplar çevresi 40.009 km
•   Ekvator yarı çapı 6.378 km
•   Kutup yarıçapı 6.357 km
•   Basıklık oranı 1/297
•   Yüzölçümü 510 milyon km2
•   Hacmi 1.083.320.000 km3
DÜNYA'NIN ŞEKLİNİN 
      SONUÇLARI
1. Ekvator çevresi, kutup çevresinden daha uzun olur.
2. Ekvator yarıçapı, Kutup yarıçapından uzundur.
3. Yerçekimi, Ekvator’dan kutuplara gidildikçe artar.
*Kutuplar,yerin merkezine daha yakın olduğundan,
Ekvatora göre yerçekimi daha fazladır.( Yarıçap farklılığı )




                                           Yerçekimi fazla




                                    Yerçekimi az
4. Güneş ışınlarının geliş açısı, Ekvator’dan kutuplara
   doğru azalır.
5. Sıcaklık, Ekvator’dan kutuplara doğru azalır.
6. Gölge Boyu, Ekvator’dan kutuplara doğru azalır.
7. Paralellerin boyları kutuplara gidildikçe küçülür.
      8. Meridyenlerin arası mesafe kutuplara gidildikçe daralır.

             Eksen
            900
      600
300

00                    Ekvator

300
     600
            900
Paralel   Meridyen
9. Dünya’ nın dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara
   doğru gidildikçe azalır. (Ekvator'da 1670
   km/saat Kutuplarda O km/saat)
10. Yeryüzünden yükseldikçe görülen alan genişler.


                                                 1670 km ?
Örnek: (1995/ÖSS)
  Yer’in ekseni etrafında
dönüşü sırasında,
yukarıdaki şekil üzerinde
belirtilen yerlerin
hangisinde hız en fazladır?


A)1    B) 2    C) 3
D) 4    E) 5
11. Kutup Yıldızının görünüm açısı bulunulan enlemi
  verir.
12. Haritalarda bozulma meydana gelir.

         Kutup yıldızı


                                    Bu enlemde 60
                              60 K derece ile görülür
                                         Bu enlemde 30
                                   30 K derece ile görülür


                                         Ekvatordan daha
                                       güneydeki noktalarda
                                            görülmez
Haritalar çizilirken bozulmalar meydana gelir.


      Grönland-1                                       Grönland-2



Kuzey
Amerika-1
                                    Kuzey
                                    Amerika-2




     Antarktika-1


                                            Antarktika-2
9. Dünya’nın bir yarısı aydınlıkken diğer yarısı
   karanlıktır.
10. Ay tutulmasında Dünya’nın gölgesi Ay üzerine daire
   biçiminde düşer.
İki meridyen arasındaki uzaklığın Ekvator’dan kutuplara
  gidildikçe azalmasının nedeni, aşağıdakilerden hangisidir?
 
A) Dünya’nın şeklinin geoid olması
B) Meridyen boylarının eşit olması
C) Paraleller arasında kalan meridyen yaylarının eşit olması
D) Eksenin Ekvator düzlemini dik kesmesi
a uçağı Kutup Dairesi, b uçağı Yengeç
dönencesi, c uçağı ise ekvator üzerinde, yerden
aynı yükseklikte uçarak Dünya çevresindeki
turlarını aynı sürede tamamlıyorlar.

 Aşağıdakilerin hangisinde, bu uçaklar, hızı en az
olandan en fazla olana doğru sıralanmıştır?

A) c < b < a    B) b < c < a   C) c < a < b

     D) a < b < c
a


b


    c
Fatih KARACAN
Sosyal Bilgiler Öğretmeni

 www.ogretmenweb.com
DÜNYA'NIN
HAREKETLERİ
    Fatih KARACAN
  www.ogretmenweb.com
DÜNYA’NIN
       HAREKETLERİ

I. GÜNLÜK (KENDİ EKSENİ
  ETRAFINDAKİ) HAREKETİ

II. YILLIK (GÜNEŞ ETRAFINDAKİ)
  HAREKETİ
I- DÜNYANIN GÜNLÜK
   (EKSEN) HAREKETİ



 Batı           Doğu
 Dünya batı-doğu doğrultusunda kendi
  ekseni etrafında döner.
 Bir dönüşünü 24 saatte tamamlar.
          Batı      Doğu




                                 24 saat
ÇİZGİSEL HIZ
 Dünyanın dönüş hızı Ekvatorda 1670 km/saat iken
   kutuplara gidildikçe azalır. Kutup noktalarında sıfır
   olur.
    Bunun sonucunda;
- Güneşin doğuş ve batış süresi ekvatordan kutuplara
   doğru uzar.
                                 0

                                           400 km


                                               800 km

                                               1200 km


                                               1670 km
AÇISAL HIZ
 Açısal hız tüm enlemlerde 4 dakikada 1°’dir.
Örnek Soru:
  Yer’in ekseni etrafında
dönüşü sırasında,
yukarıdaki şekil üzerinde
belirtilen yerlerin
hangisinde hız en azdır?


A)1    B) 2    C) 3
D) 4    E) 5
GÜNLÜK HAREKETİN
        SONUÇLARI
1. Gece ve gündüz birbirini takip eder.
2. Güneş ışınlarının geliş açısı gün içinde
  değişir.
3. Gölge boyu gün içinde değişir.
4. Yerel saat farkları ortaya çıkar.
*Gece gündüz ardalanır
* Gün içerisinde güneş ışınlarının geliş açısı değişir. Bunun sonucunda :

   a) Gün içerisinde sıcaklıklar değişir ve günlük sıcaklık farkları oluşur.



                                                                Öğleden 1-2
                                             Sıcaklık            saat sonra




                                             Sabah       Öğle         Akşam
* Gölge boyları gün içerisinde değişir.


                                    Öğle




Akşam                                      Sabah
*Yerel saat farklılıkları oluşur.


   1 DOĞU       2 DOĞU        3 DOĞU        4 DOĞU        5 DOĞU        6 DOĞU




           4d            4d            4d            4d            4d




   12.00        12.04         12.08         12.12         12.16         12.20
5. Günlük sıcaklık farkları meydana gelir.
Bunun sonucunda da:
 Mekanik çözülme
 Meltem rüzgarları .
 Basınç farkları


6. 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınç
  kuşakları oluşur.
* Özellikle çöllerde mekanik çözülme ( fiziksel parçalanma ) meydana gelir.



1

                                       2
* Günlük basınç merkezleri oluşur ve meltem rüzgarları meydana gelir.

 Deniz meltemi                        Kara meltemi




  Dağ meltemi                          Vadi meltemi
* Dinamik basınç alanları oluşur.(30 enlemlerinde DYB, 60 enlemlerinde DAB)




                                                60 K
                                                 DAB

                                                       30 K
                                                        DYB




                                                       30 G
                                                        DYB

                                                60 G
                                                 DAB
7. Merkezkaç kuvveti meydana gelir.
Bunun sonucunda:
Sürekli rüzgarların yönlerinde sapmalar olur.
Okyanus akıntılarında sapma ve halkalar
  oluşur.
8. Yönler belirlenir.
* Sürekli rüzgarların ( Alize, Batı, Kutup ), yönlerinde sapmalar olur. Bu
   sapmalar KYK’ de sağa, GYK’ de sola doğrudur. Aynı şekilde, okyanus
   akıntılarında da sapmalar olur. Sapma yönü, rüzgarlardaki gibidir.


      KYK                                                       GYK
DÜNYA’NIN YILLIK
( YÖRÜNGE ) HAREKETİ
Dünyanın, güneş etrafında, elips bir yörüngede 365 gün 6 saatte
tamamladığı hareketine “Yıllık Hareket” denir.
Dünya güneş çevresindeki bir dönüşünü 365
 gün 6 saatte tamamlar.
Dünyanın yörüngesi elips şeklindedir.
DÜNYANIN YÖRÜNGESİNİN
ELİPS ŞEKLİNDE OLMASININ
        SONUÇLARI
1. Dünya’nın Güneşe uzaklığı değişir. Bu
  yüzden güneş çevresinde dönüş hızı da
  değişir.
2. Mevsim süreleri farklıdır. Şubat ayı 2
  gün kısadır. (28 Şubat) Eylül ekinoksu 2
  gün gecikir. (23 Eylül)
* Dünya, güneşe bazen yaklaşır, bazen de uzaklaşır. En yakınken tarih
  3 Ocak, en uzakken tarih 4 Temmuzdur.
Uyarı: Dünya’nın Güneş’e yaklaşıp uzaklaşmanın sıcaklık
üzerinde etkisi yoktur. Esas olan, güneş ışınlarının geliş açısıdır.
* Mevsim süreleri eşit olmaz.




                                Mevsim Süreleri

                  KYK                        GYK
              İlkbahar - 92                  İlkbahar    - 89
              Yaz     - 94                   Yaz         - 90
              Sonbahar- 89                    Sonbahar   - 92
              Kış      - 90                   Kış        - 94
* Şubat ayı 2 gün kısa sürer, KYK’de Eylül ekinoksu 2 gün gecikmeyle
   23 Eylülde gerçekleşir.
* Kutuplardaki 6 aylık gece-gündüz süreleri eşit olmaz.


        Aylar ve Gün Uzunlukları                   4 Önemli Tarih
        Ocak    : 31        Temmuz : 31             1- 21 Mart
        Şubat : 28          Ağustos : 31           2- 21 Haziran
        Mart    : 31        Eylül   : 30           3- 21 Aralık
        Nisan : 30         Ekim     : 31           4- 23 Eylül
        Mayıs : 31         Kasım    : 30
        Haziran : 30        Aralık : 31


                    Kuzey Kutup Noktası ( 90 K )
            Gündüz: 186 gün      Gece : 179 gün

                    Güney Kutup Noktası ( 90 G )
            Gündüz: 179 gün      Gece : 186 gün
EKSEN EĞİKLİĞİ
Ekvator Düzlemi : Ekvatordan geçtiği varsayılan düzleme denir.
Ekliptik ( Yörünge ) Düzlem : Yörüngeden geçtiği varsayılan düzleme denir.




                                                   Ekvator Düzlemi
Yer Ekseni : Bir kutuptan diğerine uzanan ve Ekvator düzlemini dik olarak
kesen çizgidir.
Eksen Eğikliği : Yörünge düzlemi ile Ekvator düzlemi arasındaki 23 27’ lık
açıya denir.


                                                       Yer Ekseni




                                                           Eksen Eğikliği
EKSEN EĞİKLİĞİ
 Yörünge düzlemi ile ekvator arasında 23°27‘
  bir açı vardır.
 Yörünge düzemi ile yer ekseni arasında 66°33‘
  bir açı vardır.
Örnek: 1998 öSS (iptal)
Yer ekseni ile ekvator düzlemi arasında 23°27’ lık bir açı olması
nedeniyle, aynı boylam üzerinde, Güneş 21 Haziran’da
Türkiye’nin kuzeyindeki bir noktada güneyindeki bir noktaya
göre daha geç batar.
Aşağıdakilerden hangisi, yukarıdaki durumu doğuran nedene bağlı
değildir?

A) Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi yaşanırken Güney Yarım
Küre’de yaz mevsimi yaşanması
B) Ekvator üzerinde yıl boyunca gece ve gündüz süresinin eşit
olması
C) Güneş ışınlarının dönencelere yılda birer kez dik gelmesi
D) 21 Aralık ve 21 Haziran’da aydınlanma dairesinin kutup
dairelerinden geçmesi
E) Kutup noktalarında 6 ay boyunca Güneş’in batmaması
EKSEN EĞİKLİĞİNİN
         SONUÇLARI
1. Güneş ışınlarının düşme açısı yıl içerisinde
değişir.
2. Mevsimler oluşur.
*Bir noktaya güneş ışınlarının geliş açısı, yıl boyunca değişir. Bu nedenle,
    sıcaklık ve gölge boyları yıl boyunca değişir.
* Mevsimler oluşur.
   NOT : 4 mevsim, sadece orta kuşakta yaşanır.

  Kış                                             İlkbahar




 Yaz                                              Sonbahar
3. Dönenceler ve Kutup dairelerinin enlem
  dereceleri oluşur.
*Dönenceler ve kutup daireleri oluşur.
4. Gece - gündüz süreleri değişir
5. Muson rüzgarları oluşur.
6. Güneş'in doğuş ve batış saatleri ve yeri
  değişir.
* Gece-gündüz süresi, yıl boyunca değişir.
* Güneşin doğuş-batış saatleri ve yeri yıl boyunca değişir.

              21M – 23 E                                      21 H




                                    21 A
7. Aydınlanma çemberinin sınırı değişir.
8. Kuzey ve Güney Yarım kürelerde farklı mevsimler
  yaşanır.
9. Gece-gündüz süreleri arasındaki fark Ekvatordan
  kutuplara gidildikçe artar.
10. Matematik iklim kuşakları oluşur.
* Aydınlanma çizgisi, yıl boyunca yer değiştirir.

 1                                                  2




                          3
* Aynı anda, farklı yarımkürelerde farklı mevsimler yaşanır.




                                                               Yaz




                                          Kış
* Matematik iklim kuşakları oluşur.
* Kutuplarda, gece ve gündüzler 6 ay sürer.




       Kutuplarda güneşin batmaması
EKSEN EĞİKLİĞİ OLMASAYDI
     ( EKVATORLA YÖRÜNGE DÜZLEMİNİN ÇAKIŞMASI )
1-   Mevsimler oluşmazdı.
2-   Güneş ışınları, yıl boyunca sadece Ekvatora dik gelirdi.
3-   Sürekli gece-gündüz eşitliği yaşanırdı.
4-   Dünya üzerinde ılıman bir iklim yaşanırdı.
5-   Aydınlanma çizgisi her zaman kutup noktalarından geçerdi.
6-   Güneş her iki kutup noktasında da her zaman aynı anda görülürdü.
EKSEN EĞİKLİĞİ AZALSAYDI ( MESELA, 10° OLSAYDI )
1-   Dönenceler 10°, kutup daireleri ise 80° enlemlerinden geçerdi.
2-   Orta kuşak genişler, tropikal kuşak ve kutup kuşağı ise daralırdı.
3-   Gece-gündüz süreleri arasındaki fark azalırdı.
4-   Orta kuşakta, yazlar daha serin kışlar ise daha ılık olurdu.

                     K K D




             Y D


            O D




               G K D
EKSEN EĞİKLİĞİ ARTSAYDI ( MESELA, 35° OLSAYDI )
1-   Dönenceler 35°, kutup daireleri ise 55° enlemlerinden geçer.
2-   Orta kuşak daralır, tropikal kuşak ve kutup kuşağı ise genişler.
3-   Gece-gündüz süreleri arasındaki fark artardı.
4-   Orta kuşakta yazlar daha sıcak, kışlar daha soğuk olurdu.


                         K K D

                   Y D




            O D

           G K D
Örnek Soru:
Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasındaki 23o27
açı 33o olsaydı. Dünya ile ilgili birtakım olgular
bugünkünden farklı olurdu.

Aşağıdakilerden hangisi böyle bir açı değişiminin sonucu
olabilir?
A) Tropik kuşağın genişlemesi
B) Kutup kuşağının ortadan kalkması
C) Ekvator çevresinde yıllık ortalama sıcaklıklarının
yükselmesi
D) Yer'in Güneş'ten aldığı enerjinin artması
E) Yer'den uzaya yansımaların artması
Güneş ışınlarının, yıl içerisinde dik geldiği yerler




                                 21 Haziran
    21 Haziran                                        23° 27’ K ( YD )

     Temmuz                                   Mayıs

     Ağustos                                  Nisan

23 Eylül                          21 Mart              Ekvator
                   Ekim          Şubat

                   Kasım          Ocak

                                 21 Aralık            23° 27’ G ( OD )
       21 Aralık
Örnek Soru:
MEVSİMLER
 Eksen eğikliğine bağlı olarak 4 önemli gün dönümü
  ortaya çıkar. Bu günler aynı zamanda mevsimlerin
  başlangıç tarihidir.
 21 Mart ve 23 Eylül Ekinoks (Gece-gündüz
  eşitliği), 21 Haziran ve 21 Aralık Solstis (gün
  dönümü) tarihleridir
21 MART
(İLKBAHAR GÜNDÖNÜMÜ)
 Güneş ışınları Ekvator'a dik gelir.
 Gece-gündüz eşitliği yaşanır.
 Aydınlanma Çemberi kutup noktalarından
  geçer.
 Kuzey Yarımkürede ilkbahar, Güney
  yarımkürede sonbaharın başlangıcıdır.
 Kuzey yarımkürede gündüzler geceden
  uzun olmaya başlar.
Güneş ışınları nereye dik gelir?
Hangi mevsim başlar?
Aydınlanma dairesi nereden geçer?
Nerede gündüzler daha uzundur?
Nerede gölge boyu oluşmaz?
EKİNOKS TARİHLERİNDE YAŞANILANALAR:

1. Güneş tam doğudan doğup tam
  batıdan batar.
2. Aynı boylam üzerindeki noktalarda
  güneş sadece ekinoks günlerinde aynı
  anda doğar ve batar.
3. Her iki kutup noktasında da Güneş
  görülür.
4. Ekvator'da cisimlerin gölge boyu
  sıfır olur.
23 EYLÜL
 (SONBAHAR GÜNDÖNÜMÜ)
 Güneş ışınları Ekvator'a dik gelir
 Gece-gündüz eşitliği yaşanır.
 Aydınlanma Çemberi kutup noktalarından
  geçer.
 Kuzey Yarımkürede sonbahar; güney
  yarımkürede ilkbahar başlangıcıdır.
 Kuzey yarımkürede geceler gündüzlerden
  uzun olmaya başlar
Güneş ışınları nereye dik gelir?
Hangi mevsim başlar?
Aydınlanma dairesi nereden geçer?
Nerede gündüzler daha uzundur?
Nerede gölge boyu oluşmaz?
21 HAZİRAN
  (YAZ GÜNDÖNÜMÜ)
 Güneş ışınları Kuzey Yarım Kürede Yengeç
  Dönencesine dik (90°) açı ile gelir
 Aydınlanma çemberi kutup dairelerine
  teğet geçer.
Güneş ışınları nereye dik gelir?
Hangi mevsim başlar?
Aydınlanma dairesi nereden geçer?
Nerede gündüzler daha uzundur?
Nerede gölge boyu oluşmaz?
KUZEY YARIMKÜREDE;
1. Güneş ışınları Yengeç dönencesine dik gelir.
2. Kuzey Yarım Kürede Yaz başlangıcıdır.
3. En uzun gündüz ve en kısa gece yaşanır.
4. Kuzeye gidildikçe gündüz süresi uzar.
   Kuzey Kutup Dairesi ile Kuzey Kutbu
   arasında gündüzler 24 saatten fazladır
5. Bu tarihten sonra gündüzler kısalır; geceler
   uzamaya başlar.
Not: Güney yarım kürede bu olayların tam
   tersi yaşanır.
Örnek: 2000 ÖSS
  21 Haziran’da Y noktasında Güneş bir gün
   süreyle hiç batmazken, Z noktasında gündüz
   uzunluğu 16 saattir.
Buna göre, bu iki nokta ile ilgili olarak aşağıdakilerden
   hangisi kesin değildir?
A) İki noktanın da Kuzey Yarım Küre’de olduğu
B) Z noktasının güneş ışınlarını, Y noktasına göre,
   daha büyük açıyla aldığı
C) Y noktasının Kuzey Kutup Dairesi üzerinde olduğu
D) İki noktanın farklı meridyen yayları üzerinde
   olduğu
E) Z noktasının, Y noktasına göre, ekvatora daha
   yakın olduğu
21 ARALIK
 (KIŞ GÜNDÖNÜMÜ)
 Güneş ışınları Güney Yarımkürede Oğlak
  Dönencesine dik gelir
 Aydınlanma çemberi kutup dairelerine
  teğet geçer.
Güneş ışınları nereye dik gelir?
Hangi mevsim başlar?
Aydınlanma dairesi nereden geçer?
Nerede gündüzler daha uzundur?
Nerede gölge boyu oluşmaz?
KUZEY YARIMKÜREDE;
1. Güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik gelir.
2. Kış mevsimi başlar.
3. En uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
4. Kuzey Kutup dairesi ile Kuzey kutbu arasındaki
   enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır.
5. Kuzeye doğru gidildikçe gece süresi artar.
6. Bu tarihten sonra geceler kısalmaya gündüzler
   uzamaya başlar.
Not: Güney Yarımkürede bu sırada bu olayların tam
   tersi yaşanır.
Örnek: 1990 öSS
Ankara’da oturan bir kişi 21 Aralık’ta başka
ülkedeki bir kente gidiyor. Gittiği yerde gündüz
süresinin Ankara’dakinden daha uzun olduğunu
görüyor.

Bu kişinin gittiği yer Ankara’ya göre nerede
olabilir?

A)Kuzeydoğuda B) Kuzeyde C) Güneyde
          D) Doğuda E) Batıda

(1990 - ÖSS)
AYDINLANMA ÇİZGİSİ
Örnek
Yukarıdaki şekilde gösterilen X ve Y
noktalarıyla ilgili olarak, aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Y noktası 21 Aralık’ta güneş ışınlarını
dik alır.
B) X noktasında yıl boyunca gece-gündüz
süreleri eşittir.
C) X ve Y noktalarının bulundukları
enlemler arasındaki bir yer, yıl içinde iki
kez güneş ışınlarını dik alır.
D) Y noktasındaki gölge boyunun yıl içinde
en kısa olduğu tarih 23 Eylül’dür.
Örnek:
Güneş’in, görünen günlük ve yıllık hareketleri göz
önüne alındığında, Ankara’da yatay bir düzlem üzerine
dik olarak yerleştirilen 1 metrelik bir çubuğun gölge
uzunluğunun sıfır olması olanaklı mıdır, neden?

A) Olanaklıdır. Çünkü, Haziran’da gündüzler çok uzundur.
B) Olanaklıdır. Çünkü, Güneş öğleyin tepe noktasından
geçer.
C) Olanaklı değildir. Çünkü, çubuk uzundur.
D) Olanaklı değildir. Çünkü, Ankara dönenceler dışında yer
alır.
Örnek
Aşağıdakilerden hangisi, yerkürenin günlük ve yıllık
hareketlerine bağlı olarak değişmez?

A) Güneş’in doğuş ve batış saatleri
B) Dünya’nın Güneş’e göre konumu
C) Gece ve gündüzün uzunluğu
D) Yer ekseninin ekvator düzlemiyle yaptığı açı
Örnek:
Aşağıdaki tabloda K, L ve M kentlerinin 21 Haziran
ve 21 Aralık’taki gündüz uzunlukları (saat) gösterilmiştir.




 Buna göre K, L ve M kentleriyle ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?
A) Üç kent de Kuzey Yarımküre.dedir.
B) Ekvatora en yakın kent K’dir.
C) M kenti diğerlerinden daha kuzeydedir.
D) L kenti orta kuşakta yer alır.
Örnek:
Dünya üzerindeki herhangi bir yerde gece-
gündüz uzunluğunun sürekli değişmesinin temel
nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yer ekseninin yörünge düzlemine eğik olması
B)Dünyanın günlük hareketi
C)Dünyanın geoit şeklinde olması
D)Dünyanın güneş çevresinde dönüş yönü
Dünyanin şekli ve hareketleri.pps
Dünyanin şekli ve hareketleri.pps
Dünyanin şekli ve hareketleri.pps

More Related Content

What's hot

Astronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observar
Astronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observarAstronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observar
Astronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observar
Fernandowerkhaizer
 
La Luna
La LunaLa Luna
Lomngevity kakshay vridhi and kakshya hrasa 02
Lomngevity  kakshay vridhi and kakshya hrasa 02Lomngevity  kakshay vridhi and kakshya hrasa 02
Lomngevity kakshay vridhi and kakshya hrasa 02
anthony writer
 
Motions and seasons of earth
Motions and seasons of earthMotions and seasons of earth
Motions and seasons of earth
Uday Gupta
 
5
55
LONGITUDE AND LATITUDE
LONGITUDE AND LATITUDELONGITUDE AND LATITUDE
LONGITUDE AND LATITUDE
RubyRoseMagsoling2
 
Ch 2 latitude and longitude
Ch 2 latitude and longitudeCh 2 latitude and longitude
Ch 2 latitude and longitude
jaisiebinoy
 
indian astrolgy
indian astrolgyindian astrolgy
indian astrolgy
Mandy Bond
 
Solar variation and climatic changes
Solar variation and climatic changes Solar variation and climatic changes
Solar variation and climatic changes
DR VINAY KUMAR PANDEY
 
Speed of light [3 of 4] measured by Romer
Speed of light [3 of 4] measured by RomerSpeed of light [3 of 4] measured by Romer
Speed of light [3 of 4] measured by Romer
Stephen Kwong
 
Parallels and meridians (1)
Parallels and meridians (1)Parallels and meridians (1)
Parallels and meridians (1)
Javier Galdeano Rodríguez
 
Planet Saturn
Planet Saturn  Planet Saturn
Planet Saturn
Hawkesdale P12 College
 
Trabajo de nadia sobre venus
Trabajo de nadia sobre venusTrabajo de nadia sobre venus
Trabajo de nadia sobre venus
Nuria Morales
 
Motions of the earth
Motions of the earthMotions of the earth
Motions of the earth
sanj_1911
 
глобални климатси промени
глобални климатси промениглобални климатси промени
глобални климатси промениIvanaTalevskaCere
 
Indian Astrology | Astrology Services
Indian Astrology | Astrology ServicesIndian Astrology | Astrology Services
Indian Astrology | Astrology Services
Pandith Varma
 
Clouds And Rains
Clouds And RainsClouds And Rains
Clouds And Rains
Prashant Mahajan
 
Movement of the Earth Notes
Movement of the Earth NotesMovement of the Earth Notes
Movement of the Earth Notes
mgitterm
 
6.2 factors that influence weather
6.2 factors that influence weather6.2 factors that influence weather
6.2 factors that influence weather
mojavehack
 
Facts About Venus
Facts About VenusFacts About Venus
Facts About Venus
Rachel Dahlke
 

What's hot (20)

Astronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observar
Astronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observarAstronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observar
Astronomia 3 ; estrelas, constelações, galaxias - aprendendo a observar
 
La Luna
La LunaLa Luna
La Luna
 
Lomngevity kakshay vridhi and kakshya hrasa 02
Lomngevity  kakshay vridhi and kakshya hrasa 02Lomngevity  kakshay vridhi and kakshya hrasa 02
Lomngevity kakshay vridhi and kakshya hrasa 02
 
Motions and seasons of earth
Motions and seasons of earthMotions and seasons of earth
Motions and seasons of earth
 
5
55
5
 
LONGITUDE AND LATITUDE
LONGITUDE AND LATITUDELONGITUDE AND LATITUDE
LONGITUDE AND LATITUDE
 
Ch 2 latitude and longitude
Ch 2 latitude and longitudeCh 2 latitude and longitude
Ch 2 latitude and longitude
 
indian astrolgy
indian astrolgyindian astrolgy
indian astrolgy
 
Solar variation and climatic changes
Solar variation and climatic changes Solar variation and climatic changes
Solar variation and climatic changes
 
Speed of light [3 of 4] measured by Romer
Speed of light [3 of 4] measured by RomerSpeed of light [3 of 4] measured by Romer
Speed of light [3 of 4] measured by Romer
 
Parallels and meridians (1)
Parallels and meridians (1)Parallels and meridians (1)
Parallels and meridians (1)
 
Planet Saturn
Planet Saturn  Planet Saturn
Planet Saturn
 
Trabajo de nadia sobre venus
Trabajo de nadia sobre venusTrabajo de nadia sobre venus
Trabajo de nadia sobre venus
 
Motions of the earth
Motions of the earthMotions of the earth
Motions of the earth
 
глобални климатси промени
глобални климатси промениглобални климатси промени
глобални климатси промени
 
Indian Astrology | Astrology Services
Indian Astrology | Astrology ServicesIndian Astrology | Astrology Services
Indian Astrology | Astrology Services
 
Clouds And Rains
Clouds And RainsClouds And Rains
Clouds And Rains
 
Movement of the Earth Notes
Movement of the Earth NotesMovement of the Earth Notes
Movement of the Earth Notes
 
6.2 factors that influence weather
6.2 factors that influence weather6.2 factors that influence weather
6.2 factors that influence weather
 
Facts About Venus
Facts About VenusFacts About Venus
Facts About Venus
 

Similar to Dünyanin şekli ve hareketleri.pps

Dünya'nın şekli
Dünya'nın şekliDünya'nın şekli
Dünya'nın şekli
Mehmet Cemal Acar
 
Dünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketler
Dünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketlerDünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketler
Dünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketlerOnur Gökmen
 
Dünyanın şekli ve hareketleri
Dünyanın şekli ve hareketleriDünyanın şekli ve hareketleri
Dünyanın şekli ve hareketleri
albedo62
 
Dünyanın hareketleri çıkmış sorular.pps
Dünyanın hareketleri çıkmış sorular.ppsDünyanın hareketleri çıkmış sorular.pps
Dünyanın hareketleri çıkmış sorular.ppscagrikarats
 
Dünyanın yıllık hareketleri
Dünyanın yıllık hareketleriDünyanın yıllık hareketleri
Dünyanın yıllık hareketleri
Özgür Karagöz
 
Yerel saat ve gölge boyu.pps
Yerel saat ve gölge boyu.ppsYerel saat ve gölge boyu.pps
Yerel saat ve gölge boyu.ppscagrikarats
 
Dünyanın günlük hareketleri
Dünyanın günlük hareketleriDünyanın günlük hareketleri
Dünyanın günlük hareketleri
Özgür Karagöz
 
Cografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.trCografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.trnataliroyce
 
Cografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.trCografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.trnataliroyce
 
Coğrafi koordinat sistemi
Coğrafi koordinat sistemiCoğrafi koordinat sistemi
Coğrafi koordinat sistemifuzuli82
 
DüNyamıZ CoğRafi Koordinatlar
DüNyamıZ  CoğRafi KoordinatlarDüNyamıZ  CoğRafi Koordinatlar
DüNyamıZ CoğRafi Koordinatlarderslopedi
 
Haritaların dili coğrafi koordinatlar.pps
Haritaların dili coğrafi koordinatlar.ppsHaritaların dili coğrafi koordinatlar.pps
Haritaların dili coğrafi koordinatlar.ppscagrikarats
 
[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri
[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri
[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri
home
 
Kpss cografya konu özetleri
Kpss cografya konu özetleriKpss cografya konu özetleri
Kpss cografya konu özetleri
KemalTakn4
 
Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)
Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)
Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)
vahideusmen
 
6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen
6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen
6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen
enesulusoy
 
Harita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir Yardımcıları
Harita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir YardımcılarıHarita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir Yardımcıları
Harita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir Yardımcılarıberkayerd
 
Yerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğI
Yerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğIYerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğI
Yerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğI
home
 
Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02
Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02
Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02cihat demir
 
Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?
Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?
Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?
Dr.Zeynep Elif Yildizel
 

Similar to Dünyanin şekli ve hareketleri.pps (20)

Dünya'nın şekli
Dünya'nın şekliDünya'nın şekli
Dünya'nın şekli
 
Dünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketler
Dünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketlerDünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketler
Dünya'nin şekli̇ ve yaptığı hareketler
 
Dünyanın şekli ve hareketleri
Dünyanın şekli ve hareketleriDünyanın şekli ve hareketleri
Dünyanın şekli ve hareketleri
 
Dünyanın hareketleri çıkmış sorular.pps
Dünyanın hareketleri çıkmış sorular.ppsDünyanın hareketleri çıkmış sorular.pps
Dünyanın hareketleri çıkmış sorular.pps
 
Dünyanın yıllık hareketleri
Dünyanın yıllık hareketleriDünyanın yıllık hareketleri
Dünyanın yıllık hareketleri
 
Yerel saat ve gölge boyu.pps
Yerel saat ve gölge boyu.ppsYerel saat ve gölge boyu.pps
Yerel saat ve gölge boyu.pps
 
Dünyanın günlük hareketleri
Dünyanın günlük hareketleriDünyanın günlük hareketleri
Dünyanın günlük hareketleri
 
Cografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.trCografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.tr
 
Cografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.trCografi konum ahmetaydin.com.tr
Cografi konum ahmetaydin.com.tr
 
Coğrafi koordinat sistemi
Coğrafi koordinat sistemiCoğrafi koordinat sistemi
Coğrafi koordinat sistemi
 
DüNyamıZ CoğRafi Koordinatlar
DüNyamıZ  CoğRafi KoordinatlarDüNyamıZ  CoğRafi Koordinatlar
DüNyamıZ CoğRafi Koordinatlar
 
Haritaların dili coğrafi koordinatlar.pps
Haritaların dili coğrafi koordinatlar.ppsHaritaların dili coğrafi koordinatlar.pps
Haritaların dili coğrafi koordinatlar.pps
 
[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri
[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri
[öSs] [Sunum] DüNyanıN Hareketleri
 
Kpss cografya konu özetleri
Kpss cografya konu özetleriKpss cografya konu özetleri
Kpss cografya konu özetleri
 
Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)
Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)
Gezegeni̇mi̇z dünya.odp (1) (1)
 
6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen
6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen
6. Sınıf Sosyal Bilimler 2. Ünite 2. Bölüm Paralel Meridyen
 
Harita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir Yardımcıları
Harita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir YardımcılarıHarita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir Yardımcıları
Harita Sembolleri, Kısaltmalar ve Seyir Yardımcıları
 
Yerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğI
Yerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğIYerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğI
Yerel Saat Ve GöLge Boyu GrafiğI
 
Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02
Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02
Yerelsaatveglgeboyugrafii 091214204239-phpapp02
 
Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?
Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?
Dünya mı yok olucak yoksa İnsanoğlu mu?
 

More from cagrikarats

Atmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.pps
Atmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.ppsAtmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.pps
Atmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.ppscagrikarats
 
Yenilenebilir enerji
Yenilenebilir enerjiYenilenebilir enerji
Yenilenebilir enerjicagrikarats
 
Küresel isinma 2.pps
Küresel isinma 2.ppsKüresel isinma 2.pps
Küresel isinma 2.ppscagrikarats
 
Küresel isinma.pps
Küresel isinma.ppsKüresel isinma.pps
Küresel isinma.ppscagrikarats
 
Türkiyede iklimi etkileyen unsurlar.pps
Türkiyede iklimi etkileyen unsurlar.ppsTürkiyede iklimi etkileyen unsurlar.pps
Türkiyede iklimi etkileyen unsurlar.ppscagrikarats
 
Türkiyenin coğrafi bölgeleri.pps
Türkiyenin coğrafi bölgeleri.ppsTürkiyenin coğrafi bölgeleri.pps
Türkiyenin coğrafi bölgeleri.ppscagrikarats
 
Türkiye’de nüfus politikalari.pps
Türkiye’de nüfus politikalari.ppsTürkiye’de nüfus politikalari.pps
Türkiye’de nüfus politikalari.ppscagrikarats
 
Büyük iklim tipleri.pps
Büyük iklim tipleri.ppsBüyük iklim tipleri.pps
Büyük iklim tipleri.ppscagrikarats
 
Türkiye’nin iklimi2.pps
Türkiye’nin iklimi2.ppsTürkiye’nin iklimi2.pps
Türkiye’nin iklimi2.ppscagrikarats
 
Türkiye’nin iklimi.pps
Türkiye’nin iklimi.ppsTürkiye’nin iklimi.pps
Türkiye’nin iklimi.ppscagrikarats
 

More from cagrikarats (11)

Ekosistem
EkosistemEkosistem
Ekosistem
 
Atmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.pps
Atmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.ppsAtmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.pps
Atmosferin isinmasi ve iklim değişikliği.pps
 
Yenilenebilir enerji
Yenilenebilir enerjiYenilenebilir enerji
Yenilenebilir enerji
 
Küresel isinma 2.pps
Küresel isinma 2.ppsKüresel isinma 2.pps
Küresel isinma 2.pps
 
Küresel isinma.pps
Küresel isinma.ppsKüresel isinma.pps
Küresel isinma.pps
 
Türkiyede iklimi etkileyen unsurlar.pps
Türkiyede iklimi etkileyen unsurlar.ppsTürkiyede iklimi etkileyen unsurlar.pps
Türkiyede iklimi etkileyen unsurlar.pps
 
Türkiyenin coğrafi bölgeleri.pps
Türkiyenin coğrafi bölgeleri.ppsTürkiyenin coğrafi bölgeleri.pps
Türkiyenin coğrafi bölgeleri.pps
 
Türkiye’de nüfus politikalari.pps
Türkiye’de nüfus politikalari.ppsTürkiye’de nüfus politikalari.pps
Türkiye’de nüfus politikalari.pps
 
Büyük iklim tipleri.pps
Büyük iklim tipleri.ppsBüyük iklim tipleri.pps
Büyük iklim tipleri.pps
 
Türkiye’nin iklimi2.pps
Türkiye’nin iklimi2.ppsTürkiye’nin iklimi2.pps
Türkiye’nin iklimi2.pps
 
Türkiye’nin iklimi.pps
Türkiye’nin iklimi.ppsTürkiye’nin iklimi.pps
Türkiye’nin iklimi.pps
 

Dünyanin şekli ve hareketleri.pps

  • 1. CD 6 E R İL … LG DIR DÜNYA'NIN ŞEKLİ Bİ N AL RDA SY LA VE BOYUTLARI SO A ][ Ş M I EB AL E NW İ Ç Hazırlayan M DEK Fatih KARACAN ET İN www.ogretmenweb.com ĞR RİS Ö E İÇ
  • 2.
  • 3. DÜNYA’NIN ŞEKLİ  Dünya' nın şekli tam bir küre olmayıp kutuplardan biraz basık, Ekvator da şişkindir.  Dünya’ nın kendine özgü bu şekline GEOİD denir.
  • 4.
  • 5.
  • 6. DÜNYA’NIN BOYUTLARI • Ekvator çevresi 40.076 km • Kutuplar çevresi 40.009 km • Ekvator yarı çapı 6.378 km • Kutup yarıçapı 6.357 km • Basıklık oranı 1/297 • Yüzölçümü 510 milyon km2 • Hacmi 1.083.320.000 km3
  • 7. DÜNYA'NIN ŞEKLİNİN  SONUÇLARI 1. Ekvator çevresi, kutup çevresinden daha uzun olur. 2. Ekvator yarıçapı, Kutup yarıçapından uzundur. 3. Yerçekimi, Ekvator’dan kutuplara gidildikçe artar.
  • 8. *Kutuplar,yerin merkezine daha yakın olduğundan, Ekvatora göre yerçekimi daha fazladır.( Yarıçap farklılığı ) Yerçekimi fazla Yerçekimi az
  • 9. 4. Güneş ışınlarının geliş açısı, Ekvator’dan kutuplara doğru azalır. 5. Sıcaklık, Ekvator’dan kutuplara doğru azalır. 6. Gölge Boyu, Ekvator’dan kutuplara doğru azalır.
  • 10.
  • 11. 7. Paralellerin boyları kutuplara gidildikçe küçülür. 8. Meridyenlerin arası mesafe kutuplara gidildikçe daralır. Eksen 900 600 300 00 Ekvator 300 600 900
  • 12. Paralel Meridyen
  • 13.
  • 14. 9. Dünya’ nın dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe azalır. (Ekvator'da 1670 km/saat Kutuplarda O km/saat) 10. Yeryüzünden yükseldikçe görülen alan genişler. 1670 km ?
  • 15. Örnek: (1995/ÖSS) Yer’in ekseni etrafında dönüşü sırasında, yukarıdaki şekil üzerinde belirtilen yerlerin hangisinde hız en fazladır? A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
  • 16. 11. Kutup Yıldızının görünüm açısı bulunulan enlemi verir. 12. Haritalarda bozulma meydana gelir. Kutup yıldızı Bu enlemde 60 60 K derece ile görülür Bu enlemde 30 30 K derece ile görülür Ekvatordan daha güneydeki noktalarda görülmez
  • 17. Haritalar çizilirken bozulmalar meydana gelir. Grönland-1 Grönland-2 Kuzey Amerika-1 Kuzey Amerika-2 Antarktika-1 Antarktika-2
  • 18. 9. Dünya’nın bir yarısı aydınlıkken diğer yarısı karanlıktır. 10. Ay tutulmasında Dünya’nın gölgesi Ay üzerine daire biçiminde düşer.
  • 19. İki meridyen arasındaki uzaklığın Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalmasının nedeni, aşağıdakilerden hangisidir?   A) Dünya’nın şeklinin geoid olması B) Meridyen boylarının eşit olması C) Paraleller arasında kalan meridyen yaylarının eşit olması D) Eksenin Ekvator düzlemini dik kesmesi
  • 20. a uçağı Kutup Dairesi, b uçağı Yengeç dönencesi, c uçağı ise ekvator üzerinde, yerden aynı yükseklikte uçarak Dünya çevresindeki turlarını aynı sürede tamamlıyorlar. Aşağıdakilerin hangisinde, bu uçaklar, hızı en az olandan en fazla olana doğru sıralanmıştır? A) c < b < a B) b < c < a C) c < a < b D) a < b < c
  • 21. a b c
  • 22. Fatih KARACAN Sosyal Bilgiler Öğretmeni www.ogretmenweb.com
  • 23. DÜNYA'NIN HAREKETLERİ Fatih KARACAN www.ogretmenweb.com
  • 24.
  • 25. DÜNYA’NIN HAREKETLERİ I. GÜNLÜK (KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ) HAREKETİ II. YILLIK (GÜNEŞ ETRAFINDAKİ) HAREKETİ
  • 26. I- DÜNYANIN GÜNLÜK (EKSEN) HAREKETİ Batı Doğu
  • 27.  Dünya batı-doğu doğrultusunda kendi ekseni etrafında döner.  Bir dönüşünü 24 saatte tamamlar. Batı Doğu 24 saat
  • 28. ÇİZGİSEL HIZ  Dünyanın dönüş hızı Ekvatorda 1670 km/saat iken kutuplara gidildikçe azalır. Kutup noktalarında sıfır olur. Bunun sonucunda; - Güneşin doğuş ve batış süresi ekvatordan kutuplara doğru uzar. 0 400 km 800 km 1200 km 1670 km
  • 29.
  • 30. AÇISAL HIZ  Açısal hız tüm enlemlerde 4 dakikada 1°’dir.
  • 31. Örnek Soru: Yer’in ekseni etrafında dönüşü sırasında, yukarıdaki şekil üzerinde belirtilen yerlerin hangisinde hız en azdır? A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
  • 32. GÜNLÜK HAREKETİN SONUÇLARI 1. Gece ve gündüz birbirini takip eder. 2. Güneş ışınlarının geliş açısı gün içinde değişir. 3. Gölge boyu gün içinde değişir. 4. Yerel saat farkları ortaya çıkar.
  • 34. * Gün içerisinde güneş ışınlarının geliş açısı değişir. Bunun sonucunda : a) Gün içerisinde sıcaklıklar değişir ve günlük sıcaklık farkları oluşur. Öğleden 1-2 Sıcaklık saat sonra Sabah Öğle Akşam
  • 35. * Gölge boyları gün içerisinde değişir. Öğle Akşam Sabah
  • 36. *Yerel saat farklılıkları oluşur. 1 DOĞU 2 DOĞU 3 DOĞU 4 DOĞU 5 DOĞU 6 DOĞU 4d 4d 4d 4d 4d 12.00 12.04 12.08 12.12 12.16 12.20
  • 37. 5. Günlük sıcaklık farkları meydana gelir. Bunun sonucunda da:  Mekanik çözülme  Meltem rüzgarları .  Basınç farkları 6. 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınç kuşakları oluşur.
  • 38. * Özellikle çöllerde mekanik çözülme ( fiziksel parçalanma ) meydana gelir. 1 2
  • 39. * Günlük basınç merkezleri oluşur ve meltem rüzgarları meydana gelir. Deniz meltemi Kara meltemi Dağ meltemi Vadi meltemi
  • 40. * Dinamik basınç alanları oluşur.(30 enlemlerinde DYB, 60 enlemlerinde DAB) 60 K DAB 30 K DYB 30 G DYB 60 G DAB
  • 41. 7. Merkezkaç kuvveti meydana gelir. Bunun sonucunda: Sürekli rüzgarların yönlerinde sapmalar olur. Okyanus akıntılarında sapma ve halkalar oluşur. 8. Yönler belirlenir.
  • 42. * Sürekli rüzgarların ( Alize, Batı, Kutup ), yönlerinde sapmalar olur. Bu sapmalar KYK’ de sağa, GYK’ de sola doğrudur. Aynı şekilde, okyanus akıntılarında da sapmalar olur. Sapma yönü, rüzgarlardaki gibidir. KYK GYK
  • 43.
  • 44.
  • 46. Dünyanın, güneş etrafında, elips bir yörüngede 365 gün 6 saatte tamamladığı hareketine “Yıllık Hareket” denir.
  • 47. Dünya güneş çevresindeki bir dönüşünü 365 gün 6 saatte tamamlar. Dünyanın yörüngesi elips şeklindedir.
  • 48. DÜNYANIN YÖRÜNGESİNİN ELİPS ŞEKLİNDE OLMASININ SONUÇLARI 1. Dünya’nın Güneşe uzaklığı değişir. Bu yüzden güneş çevresinde dönüş hızı da değişir. 2. Mevsim süreleri farklıdır. Şubat ayı 2 gün kısadır. (28 Şubat) Eylül ekinoksu 2 gün gecikir. (23 Eylül)
  • 49. * Dünya, güneşe bazen yaklaşır, bazen de uzaklaşır. En yakınken tarih 3 Ocak, en uzakken tarih 4 Temmuzdur. Uyarı: Dünya’nın Güneş’e yaklaşıp uzaklaşmanın sıcaklık üzerinde etkisi yoktur. Esas olan, güneş ışınlarının geliş açısıdır.
  • 50. * Mevsim süreleri eşit olmaz. Mevsim Süreleri KYK GYK İlkbahar - 92 İlkbahar - 89 Yaz - 94 Yaz - 90 Sonbahar- 89 Sonbahar - 92 Kış - 90 Kış - 94
  • 51. * Şubat ayı 2 gün kısa sürer, KYK’de Eylül ekinoksu 2 gün gecikmeyle 23 Eylülde gerçekleşir. * Kutuplardaki 6 aylık gece-gündüz süreleri eşit olmaz. Aylar ve Gün Uzunlukları 4 Önemli Tarih Ocak : 31 Temmuz : 31 1- 21 Mart Şubat : 28 Ağustos : 31 2- 21 Haziran Mart : 31 Eylül : 30 3- 21 Aralık Nisan : 30 Ekim : 31 4- 23 Eylül Mayıs : 31 Kasım : 30 Haziran : 30 Aralık : 31 Kuzey Kutup Noktası ( 90 K ) Gündüz: 186 gün Gece : 179 gün Güney Kutup Noktası ( 90 G ) Gündüz: 179 gün Gece : 186 gün
  • 52.
  • 54. Ekvator Düzlemi : Ekvatordan geçtiği varsayılan düzleme denir. Ekliptik ( Yörünge ) Düzlem : Yörüngeden geçtiği varsayılan düzleme denir. Ekvator Düzlemi
  • 55. Yer Ekseni : Bir kutuptan diğerine uzanan ve Ekvator düzlemini dik olarak kesen çizgidir. Eksen Eğikliği : Yörünge düzlemi ile Ekvator düzlemi arasındaki 23 27’ lık açıya denir. Yer Ekseni Eksen Eğikliği
  • 56. EKSEN EĞİKLİĞİ  Yörünge düzlemi ile ekvator arasında 23°27‘ bir açı vardır.  Yörünge düzemi ile yer ekseni arasında 66°33‘ bir açı vardır.
  • 57.
  • 58. Örnek: 1998 öSS (iptal) Yer ekseni ile ekvator düzlemi arasında 23°27’ lık bir açı olması nedeniyle, aynı boylam üzerinde, Güneş 21 Haziran’da Türkiye’nin kuzeyindeki bir noktada güneyindeki bir noktaya göre daha geç batar. Aşağıdakilerden hangisi, yukarıdaki durumu doğuran nedene bağlı değildir? A) Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi yaşanırken Güney Yarım Küre’de yaz mevsimi yaşanması B) Ekvator üzerinde yıl boyunca gece ve gündüz süresinin eşit olması C) Güneş ışınlarının dönencelere yılda birer kez dik gelmesi D) 21 Aralık ve 21 Haziran’da aydınlanma dairesinin kutup dairelerinden geçmesi E) Kutup noktalarında 6 ay boyunca Güneş’in batmaması
  • 59. EKSEN EĞİKLİĞİNİN SONUÇLARI 1. Güneş ışınlarının düşme açısı yıl içerisinde değişir. 2. Mevsimler oluşur.
  • 60. *Bir noktaya güneş ışınlarının geliş açısı, yıl boyunca değişir. Bu nedenle, sıcaklık ve gölge boyları yıl boyunca değişir.
  • 61. * Mevsimler oluşur. NOT : 4 mevsim, sadece orta kuşakta yaşanır. Kış İlkbahar Yaz Sonbahar
  • 62. 3. Dönenceler ve Kutup dairelerinin enlem dereceleri oluşur.
  • 63. *Dönenceler ve kutup daireleri oluşur.
  • 64. 4. Gece - gündüz süreleri değişir 5. Muson rüzgarları oluşur. 6. Güneş'in doğuş ve batış saatleri ve yeri değişir.
  • 65. * Gece-gündüz süresi, yıl boyunca değişir.
  • 66. * Güneşin doğuş-batış saatleri ve yeri yıl boyunca değişir. 21M – 23 E 21 H 21 A
  • 67. 7. Aydınlanma çemberinin sınırı değişir. 8. Kuzey ve Güney Yarım kürelerde farklı mevsimler yaşanır. 9. Gece-gündüz süreleri arasındaki fark Ekvatordan kutuplara gidildikçe artar. 10. Matematik iklim kuşakları oluşur.
  • 68. * Aydınlanma çizgisi, yıl boyunca yer değiştirir. 1 2 3
  • 69. * Aynı anda, farklı yarımkürelerde farklı mevsimler yaşanır. Yaz Kış
  • 70. * Matematik iklim kuşakları oluşur.
  • 71. * Kutuplarda, gece ve gündüzler 6 ay sürer. Kutuplarda güneşin batmaması
  • 72. EKSEN EĞİKLİĞİ OLMASAYDI ( EKVATORLA YÖRÜNGE DÜZLEMİNİN ÇAKIŞMASI ) 1- Mevsimler oluşmazdı. 2- Güneş ışınları, yıl boyunca sadece Ekvatora dik gelirdi. 3- Sürekli gece-gündüz eşitliği yaşanırdı. 4- Dünya üzerinde ılıman bir iklim yaşanırdı. 5- Aydınlanma çizgisi her zaman kutup noktalarından geçerdi. 6- Güneş her iki kutup noktasında da her zaman aynı anda görülürdü.
  • 73. EKSEN EĞİKLİĞİ AZALSAYDI ( MESELA, 10° OLSAYDI ) 1- Dönenceler 10°, kutup daireleri ise 80° enlemlerinden geçerdi. 2- Orta kuşak genişler, tropikal kuşak ve kutup kuşağı ise daralırdı. 3- Gece-gündüz süreleri arasındaki fark azalırdı. 4- Orta kuşakta, yazlar daha serin kışlar ise daha ılık olurdu. K K D Y D O D G K D
  • 74. EKSEN EĞİKLİĞİ ARTSAYDI ( MESELA, 35° OLSAYDI ) 1- Dönenceler 35°, kutup daireleri ise 55° enlemlerinden geçer. 2- Orta kuşak daralır, tropikal kuşak ve kutup kuşağı ise genişler. 3- Gece-gündüz süreleri arasındaki fark artardı. 4- Orta kuşakta yazlar daha sıcak, kışlar daha soğuk olurdu. K K D Y D O D G K D
  • 75.
  • 76. Örnek Soru: Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasındaki 23o27 açı 33o olsaydı. Dünya ile ilgili birtakım olgular bugünkünden farklı olurdu. Aşağıdakilerden hangisi böyle bir açı değişiminin sonucu olabilir? A) Tropik kuşağın genişlemesi B) Kutup kuşağının ortadan kalkması C) Ekvator çevresinde yıllık ortalama sıcaklıklarının yükselmesi D) Yer'in Güneş'ten aldığı enerjinin artması E) Yer'den uzaya yansımaların artması
  • 77. Güneş ışınlarının, yıl içerisinde dik geldiği yerler 21 Haziran 21 Haziran 23° 27’ K ( YD ) Temmuz Mayıs Ağustos Nisan 23 Eylül 21 Mart Ekvator Ekim Şubat Kasım Ocak 21 Aralık 23° 27’ G ( OD ) 21 Aralık
  • 79.
  • 80. MEVSİMLER  Eksen eğikliğine bağlı olarak 4 önemli gün dönümü ortaya çıkar. Bu günler aynı zamanda mevsimlerin başlangıç tarihidir.  21 Mart ve 23 Eylül Ekinoks (Gece-gündüz eşitliği), 21 Haziran ve 21 Aralık Solstis (gün dönümü) tarihleridir
  • 81. 21 MART (İLKBAHAR GÜNDÖNÜMÜ)  Güneş ışınları Ekvator'a dik gelir.  Gece-gündüz eşitliği yaşanır.  Aydınlanma Çemberi kutup noktalarından geçer.  Kuzey Yarımkürede ilkbahar, Güney yarımkürede sonbaharın başlangıcıdır.  Kuzey yarımkürede gündüzler geceden uzun olmaya başlar.
  • 82. Güneş ışınları nereye dik gelir? Hangi mevsim başlar? Aydınlanma dairesi nereden geçer? Nerede gündüzler daha uzundur? Nerede gölge boyu oluşmaz?
  • 83. EKİNOKS TARİHLERİNDE YAŞANILANALAR: 1. Güneş tam doğudan doğup tam batıdan batar. 2. Aynı boylam üzerindeki noktalarda güneş sadece ekinoks günlerinde aynı anda doğar ve batar. 3. Her iki kutup noktasında da Güneş görülür. 4. Ekvator'da cisimlerin gölge boyu sıfır olur.
  • 84. 23 EYLÜL (SONBAHAR GÜNDÖNÜMÜ)  Güneş ışınları Ekvator'a dik gelir  Gece-gündüz eşitliği yaşanır.  Aydınlanma Çemberi kutup noktalarından geçer.  Kuzey Yarımkürede sonbahar; güney yarımkürede ilkbahar başlangıcıdır.  Kuzey yarımkürede geceler gündüzlerden uzun olmaya başlar
  • 85. Güneş ışınları nereye dik gelir? Hangi mevsim başlar? Aydınlanma dairesi nereden geçer? Nerede gündüzler daha uzundur? Nerede gölge boyu oluşmaz?
  • 86. 21 HAZİRAN (YAZ GÜNDÖNÜMÜ)  Güneş ışınları Kuzey Yarım Kürede Yengeç Dönencesine dik (90°) açı ile gelir  Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
  • 87. Güneş ışınları nereye dik gelir? Hangi mevsim başlar? Aydınlanma dairesi nereden geçer? Nerede gündüzler daha uzundur? Nerede gölge boyu oluşmaz?
  • 88. KUZEY YARIMKÜREDE; 1. Güneş ışınları Yengeç dönencesine dik gelir. 2. Kuzey Yarım Kürede Yaz başlangıcıdır. 3. En uzun gündüz ve en kısa gece yaşanır. 4. Kuzeye gidildikçe gündüz süresi uzar. Kuzey Kutup Dairesi ile Kuzey Kutbu arasında gündüzler 24 saatten fazladır 5. Bu tarihten sonra gündüzler kısalır; geceler uzamaya başlar. Not: Güney yarım kürede bu olayların tam tersi yaşanır.
  • 89. Örnek: 2000 ÖSS 21 Haziran’da Y noktasında Güneş bir gün süreyle hiç batmazken, Z noktasında gündüz uzunluğu 16 saattir. Buna göre, bu iki nokta ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kesin değildir? A) İki noktanın da Kuzey Yarım Küre’de olduğu B) Z noktasının güneş ışınlarını, Y noktasına göre, daha büyük açıyla aldığı C) Y noktasının Kuzey Kutup Dairesi üzerinde olduğu D) İki noktanın farklı meridyen yayları üzerinde olduğu E) Z noktasının, Y noktasına göre, ekvatora daha yakın olduğu
  • 90. 21 ARALIK (KIŞ GÜNDÖNÜMÜ)  Güneş ışınları Güney Yarımkürede Oğlak Dönencesine dik gelir  Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
  • 91. Güneş ışınları nereye dik gelir? Hangi mevsim başlar? Aydınlanma dairesi nereden geçer? Nerede gündüzler daha uzundur? Nerede gölge boyu oluşmaz?
  • 92. KUZEY YARIMKÜREDE; 1. Güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik gelir. 2. Kış mevsimi başlar. 3. En uzun gece, en kısa gündüz yaşanır. 4. Kuzey Kutup dairesi ile Kuzey kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır. 5. Kuzeye doğru gidildikçe gece süresi artar. 6. Bu tarihten sonra geceler kısalmaya gündüzler uzamaya başlar. Not: Güney Yarımkürede bu sırada bu olayların tam tersi yaşanır.
  • 93. Örnek: 1990 öSS Ankara’da oturan bir kişi 21 Aralık’ta başka ülkedeki bir kente gidiyor. Gittiği yerde gündüz süresinin Ankara’dakinden daha uzun olduğunu görüyor. Bu kişinin gittiği yer Ankara’ya göre nerede olabilir? A)Kuzeydoğuda B) Kuzeyde C) Güneyde D) Doğuda E) Batıda (1990 - ÖSS)
  • 95. Örnek Yukarıdaki şekilde gösterilen X ve Y noktalarıyla ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Y noktası 21 Aralık’ta güneş ışınlarını dik alır. B) X noktasında yıl boyunca gece-gündüz süreleri eşittir. C) X ve Y noktalarının bulundukları enlemler arasındaki bir yer, yıl içinde iki kez güneş ışınlarını dik alır. D) Y noktasındaki gölge boyunun yıl içinde en kısa olduğu tarih 23 Eylül’dür.
  • 96. Örnek: Güneş’in, görünen günlük ve yıllık hareketleri göz önüne alındığında, Ankara’da yatay bir düzlem üzerine dik olarak yerleştirilen 1 metrelik bir çubuğun gölge uzunluğunun sıfır olması olanaklı mıdır, neden? A) Olanaklıdır. Çünkü, Haziran’da gündüzler çok uzundur. B) Olanaklıdır. Çünkü, Güneş öğleyin tepe noktasından geçer. C) Olanaklı değildir. Çünkü, çubuk uzundur. D) Olanaklı değildir. Çünkü, Ankara dönenceler dışında yer alır.
  • 97. Örnek Aşağıdakilerden hangisi, yerkürenin günlük ve yıllık hareketlerine bağlı olarak değişmez? A) Güneş’in doğuş ve batış saatleri B) Dünya’nın Güneş’e göre konumu C) Gece ve gündüzün uzunluğu D) Yer ekseninin ekvator düzlemiyle yaptığı açı
  • 98. Örnek: Aşağıdaki tabloda K, L ve M kentlerinin 21 Haziran ve 21 Aralık’taki gündüz uzunlukları (saat) gösterilmiştir. Buna göre K, L ve M kentleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Üç kent de Kuzey Yarımküre.dedir. B) Ekvatora en yakın kent K’dir. C) M kenti diğerlerinden daha kuzeydedir. D) L kenti orta kuşakta yer alır.
  • 99. Örnek: Dünya üzerindeki herhangi bir yerde gece- gündüz uzunluğunun sürekli değişmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A)Yer ekseninin yörünge düzlemine eğik olması B)Dünyanın günlük hareketi C)Dünyanın geoit şeklinde olması D)Dünyanın güneş çevresinde dönüş yönü