Jete ne Fizikë....
Daniel Bernuli....
Fizikan, matematikan dhe ekonomist i madh i kohës së tij. Studjues i madh I mekanikës së fluideve, i teorisë së probabilitetit apo besueshmërisë, hidromekanikës,hidaulikës, matematikës, fizikës, medicinës, metafizikës, filozofisë së natyrës
#MesueseAurela
1. 1 | P a g e
#MesueseAurela Durres 2015
Jete ne Fizikë
Daniel Bernuli
Daniel Bernuli
Ishtefizikan,matematikandheekonomistimadhikohëssëtij.
IshtestudjuesimadhImekanikëssëfluideve,iteorisësë
probabilitetitapobesueshmërisë,hidromekanikës,hidaulikës,matematikës,fizikës,medicinës,
metafizikës,filozofisësënatyrësdhepërdëshirëtëbabaittëtijishte
edhestudjuesistatistikësdheekonomisë.Ishteformuluesiteorisë
kinetiketëgazeve,kuaplikojidetëevetanëshpjegimineligjittëBojl-
Mariotit.
Pak nga jeta
Daniel Bernoulli ka lindur në Groningen, në Holandë, në një familje me
matematicient te shquar. Pas një periudhe të shkurtër në Frankfurt familja u
vendos në Bazel, në Zvicër. Ai thuhet se ka pasur një marrëdhënie të keqe me
babain e tij. Se bashku me te vellane hynë në një konkurs shkencor në
Universitetin e Parisit me deshiren per te fituar vendin e pare. Daniel studioi
mjekësi në Basel, Heidelberg, dhe Strasburg, dhe fitoi një doktoraturë ne anatomi
dhe botanikë në 1721.
2. 2 | P a g e
#MesueseAurela Durres 2015
Kontributi ne fizike
Puna e tij më të shquar titulluar si 'Hydrodynamica', e cila u botua në 1738, ishte
një moment historik në teorinë e sjelljes rrjedh e lëngjeve. Puna e tij është e
bazuar në parimin e ruajtjes së energjisë, të cilën ai e kishte studiuar me babain e
tij në vitin 1720. Në këtë Bernoulli zhvilluar teorinë e mullinjve, mullinjtë e erës,
pompa uji dhe propellers ujit. Ai ishte i pari për të dalluar mes presionit
hidrostatik dhe hydrodynamic. Parimi i tij Bernoulli në rrjedhën stacionare ka
mbetur parimin e përgjithshëm të hidrodinamikë dhe Aerodinamika edhe sot dhe
është bazë e aviacionit modern.
Ai është një nga shkrimtarët më të hershme që kanë bërë një përpjekje për të
sajojë teorinë kinetike e gazeve dhe të përdorura idenë për të shpjeguar ligjin
Boyle. Ai ka punuar edhe në elasticitet me shokun e tij të ngushtë Leonhard Euler
dhe ndihmuar mikun e tij me zhvillimin e ekuacionit rreze Euler-Bernoulli. Parimi
Bernoulli është e përdorimit të rëndësishëm në Aerodinamika
Ligji I Bernulit
Ekuacioni i Bernulit, është ndër principet dhe ligjet më të njohura në fizikë.Është
parim i cili ka gjetë zbatim në shumë disiplina shkencore dhe si i tillëështë ligj
shumë i aplikushëm në praktikë. Askush nuk do ta kishte besuar(në kohën kur
është formuluar ky ligj) se do të gjente një zbatim kaq të gjerë,sidomos në fushën
e hidrodinamikës dhe aerodinamikës
3. 3 | P a g e
#MesueseAurela Durres 2015
Kurdoherë që një fluid lëviz nëpër një
gyphorizontal, ai ndeshet në një regjion të
zvoglimit të sipërfaqes së prerjes tërthore, shtypja
e tij do të ulet sikur që tregohet në fig.1. Arsyeja
për këtëvjen nga ligji i dytë i Njutonit. Gjatë
lëvizjes prej një regjioni më të gjërë (2), kah
regjionimë i ngushtë (1), shpejtësia e fluidit rritet,përkatësisht ai nxitohet duke u
bazuar në ruajtjen e masës.
Vrojtimet kane treguar se ekziston nje lidhje midis shpejtesise v te pikave te
rrjedhesit dhe siperfaqes terthore S te tubit.Ka vend pohimi :
Prodhimi I shpejtesise v me siperfaqen S te tubit eshte I njejte gjate gjithe tubit
v·S=konstante
Kur seksioni I tubit zvogelohet vihet re qe shpejtesia e lengut rritet dhe
anasjelltas. v₁·S₁=v₂·S₂
Prodhimi v·S quhet prurje dhe shenohet me Q.Ka nje rendesi te vecante
ne rrjedhjen e lengjeve ose gazeve.Matet me meter kub per sekonde
ose ne litra per sekonde.Tregon sasine e lengut(ose gazit) qe rrjedh ne
nje tub ne njesine e kohes.Sic thame me lart ,kjo madhesi eshte
konstante gjate gjithe tubit te rrymes ,prandaj:
Q=konstante
4. 4 | P a g e
#MesueseAurela Durres 2015
Zbatime ne ushtrime dhe praktike
Ushtrime
1.Shpejtesia e rrjedhjes se ujit ne nje tub ejesjellesi me rreze R=2cm eshte
50km/s.Llogaritni prurjen e ujit ne kete tub.
Zgjidhje
S=πr²=3.14·0.04=0.1256 m² Q=v·S=50m/s·0.1256m²=0.02m³/s
Pergjigje: Prurja eshte 0.02m³/s
2.Nje tub nafte e ka siperfaqen terthore ne forme katrori me brinje
15cm(0.15m).Shpejtesia e rrjedhjes eshte 9m/s.Llogaritni prurjen.
Zgjidhje
S=a²=(0.15)²=0.0225m² Q=v·S=9m/s·0.0225m²=0.2025m³
Pergjigje: Prurja eshte 0.2025m³
Zbatime ne praktike
5. 5 | P a g e
#MesueseAurela Durres 2015
#MesueseAurela