Dai cuong ve bptt sv (2)

ĐẠI CƯƠNG VỀ BIỆN PHÁP
TRÁNH THAI
GV. Trần Thị Tuyết Nga
1

NỘI DUNG
Sau khi học xong, học viên có khả năng:
1. Nêu được lịch sử chương trình KHHGĐ
tại VN
2. Định nghĩa và phân loại các BPTT
3. Tư vấn sử dụng BPTT phù hợp
2

CHƯƠNG TRÌNH KHHGĐ Ở VIỆT NAM
• 26/12/1961: Quyết định số 216-CP về việc
sinh đẻ có hướng dẫn
• 1971: “sinh đẻ có kế hoạch” (UBBVBMTE)
• 1974  Bộ Y Tế
• Biện pháp tránh thai chủ yếu trong thời kì
này là dụng cụ tử cung và một số trường
hợp triệt sản.
3

• 1975-1984: UNFPA hỗ trợ
• 4/1984: thành lập UBQG về Sinh đẻ có KH
 UBQG về DS-KHHGĐ
• BPTT chủ yếu: dụng cụ tử cung
• 1991: vụ bảo vệ SK BMTE và KHHGĐ 
vụ SKSS  nay: vụ sức khoẻ BMTE
4

• 2001 – 2010: duy trì vững chắc xu hướng
giảm mức sinh và qua đó từng bước nâng
cao chất lượng dân số.
• 2011-2020: Tập trung nâng cao chất
lượng dân số; Cải thiện sức khoẻ bà mẹ
và trẻ em; Chủ động điều chỉnh tốc độ
tăng dân số,v.v.
6

BIỆN PHÁP TRÁNH THAI
Định nghĩa
BPTT là những biện pháp kỹ thuật nhằm giúp
thực hiện quyền sinh sản một cách chủ động.
Mục tiêu
- Tránh những trường hợp sinh không mong
muốn.
- Đạt được những trường hợp sinh theo ý muốn
- Điều hòa khoảng cách giữa các lần sinh
- Chủ động thời điểm sinh con cho phù hợp với
tuổi của bố mẹ.
7

Phân loại BPTT
BPTT
Hiện đại
Tạm thời
Hocmon
Viên tránh thai
Tiêm
Cấy
Không hocmon
DCTC
BCS
Vĩnh viễn
Triệt sản nam
Triệt sản nữ
Tự nhiên
Tính vòng kinh
BBT
Dịch nhầy CTC
LAM
Truyền thống
Kiêng giao hợp
Xuất tinh ngoài
ÂD
9

THUỐC TRÁNH THAI
• Chứa liều thấp progestin
và estrogen
• Ức chế rụng trứng
• Làm đặc dịch nhày CTC
• Làm mỏng nội mạc TC
Viên tránh thai dạng kết hợp
10

THUỐC TRÁNH THAI
Cách dùng:
• 1 viên/ngày
• Bắt đầu:
– Ngày 1-5 của chu kì kinh
– Sau ngày 5:
• Nếu chắc chắn không có thai: bắt đầu uống + BPTT
khác trong vòng 7 ngày sau uống
• Không chắc: đợi chu kì kinh kế bắt đầu uống
– Ngay sau ngưng DCTC hoặc BPTT hormon khác
– Sau 6 tháng sau sinh or khi không nuôi con hoàn
toàn bằng sữa mẹ
11

THUỐC TRÁNH THAI
 Quên thuốc:
 Nguyên tắc: uống viên quên ngay khi nhớ ra, uống
viên tiếp vào giờ cố định
• Quên 1 - 2 viên: uống liền 1 viên quên ngay khi nhớ
ra
• Quên từ >=3 viên: trong 2 tuần đầu
– Uống liền 1 viên ngay khi nhớ ra
– Dùng BPTT hỗ trợ khác trong 7 ngày kế
• Quên từ >=3 viên: trong tuần thứ 3 :
– Uống liền 1 viên ngay khi nhớ ra
– Tiếp tục uống hết thuốc hormon, bỏ 7 viên nhắc. Bắt đầu
vỉ tiếp theo vào ngày kế.
– Dùng BPTT hỗ trợ khác trong 7 ngày kế
• Quên uống viên nhắc: bỏ qua, bắt đầu vỉ mới như
thường lệ
12

THUỐC TRÁNH THAI
• Có thể gây rối loạn KN
trong vài tháng đầu
dùng thuốc.
• Mang thai lại: ngay
sau ngưng thuốc
• Tránh STIs (-)
• Hiệu quả: >99%/năm
đầu
13

THUỐC TRÁNH THAI
≈ progesterone/PN
• Thích hợp cho PN đang
cho con bú; hoặc dị ứng
với estrogen trong viên
kết hợp.
Viên tránh thai progestin đơn thuần
14

THUỐC TRÁNH THAI
• Cách dùng:
• 1 viên/ngày, liên tục, vào giờ nhất định
• Bắt đầu:
– Ngày 1 - 5 của chu kì kinh
– Sau ngày 5:
• Nếu chắc chắn không có thai: bắt đầu uống + BPTT hỗ
trợ trong vòng 2 ngày sau uống
• Không chắc: đợi chu kì kinh kế bắt đầu uống
– Ngay sau ngưng DCTC
– Nếu không xuất hiện KN: bắt đầu uống + BPTT
hỗ trợ trong vòng 2 ngày sau uống
15

THUỐC TRÁNH THAI
Quên thuốc: trễ 3 giờ so với giờ uống
hàng ngày; hoặc nôn/tiêu chảy trong vòng
2 giờ sau uống.
• Uống viên quên ngay khi nhớ ra,
• Uống viên tiếp vào giờ cố định
• Dùng BPTT hỗ trợ khác trong 2 ngày kế
• Nếu có QHTD trong 5 ngày gần nhất, cần uống
thuốc ngừa thai khẩn cấp
16

THUỐC TRÁNH THAI
• Có thể gây rối loạn KN
• Mang thai lại: ngay sau ngưng thuốc
• Tránh STIs (-)
• Hiệu quả: >99% (PN đang cho con
bú), 3/1000 – 9/1000
17

THUỐC TRÁNH THAI
• Chứa progestin, hoặc progestin và
estrogen
• Được gọi là viên uống sáng hôm sau
• Ức chế hoặc trì hoãng rụng trứng
• Không có tác dụng đối với PN có thai
• Uống trong vòng ≤5 ngày sau QHTD
Viên tránh thai khẩn cấp
18

THUỐC TIÊM TRÁNH THAI
≈ progesterone/PN
• Thích hợp cho PN đang
cho con bú; hoặc dị ứng
với estrogen.
Thuốc tiêm tránh thai progestin đơn thuần
19

• Cách dùng:
• 1liều/2-3 tháng (tuỳ loại thuốc)
• Bắt đầu:
– Sau ngày 7:
• Nếu chắc chắn không có thai: bắt đầu + BPTT
hỗ trợ trong vòng 7 ngày sau tiêm
– Ngay sau ngưng DCTC hoặc BPTT hormon
khác
20

• Tác dụng phụ:
– Ra máu bất thường
– Tăng cân (1-2kg/năm)
– Đau đầu, chóng mặt và 1 số TC khác
• Tiêm nhắc trễ: quá 2 – 4 tuần (tuỳ loại thuốc)
 BPTT hỗ trợ, TNTKC nếu có QHTD trong 5
ngày qua
• Hiệu quả: >99%/năm đầu
• Mang thai lại: sau khi ngưng mũi cuối 8 –
10 tháng.
21

• Vị trí tiêm
22

• Chứa 2 loại hormon
• Còn gọi là thuốc tiêm tránh thai dạng kết
hợp
• Ngăn rụng trứng
• Tiêm nhắc đúng thời gian làm tăng hiệu
quả tránh thai (4 ±1 tuần)
• Hiệu quả: >99%/năm đầu
• Mang thai lại: >1 tháng sau ngưng thuốc
(>5 tuần kể từ lần tiêm cuối).
Thuốc tiêm tránh thai hàng tháng
23

• Cách dùng:
• 1liều/1 tháng
• Bắt đầu:
– Sau ngày 7:
• Nếu chắc chắn không có thai: bắt đầu + BPTT
hỗ trợ trong vòng 7 ngày sau tiêm
– Ngay sau ngưng DCTC hoặc BPTT hormon
khác
24

• Vị trí tiêm
25

THUỐC TIÊM/VIÊN TRÁNH THAI
Viên TT đơn
thuần
Viên TT kết
hợp
Thuốc tiêm
đơn thuần
Thuốc tiêm
dạng kết
hợp
Cơ chế Ức chế rụng
trứng
Ức chế rụng
trứng
Đặc dịch
nhày CTC
Ức chế rụng
trứng
Ức chế rụng
trứng
Cách dùng 1-5th
Hàng ngày
1-5th
Hàng ngày
1 – 7th
Mỗi 2 – 3 th
1-7th
Mỗi tháng
Tác dụng phụ
(RLKN,
RMBT,…)
Nhiều ít Nhiều ít
Hiệu quả >99% >99% >99% >99% 26

MIẾNG DÁN TT DẠNG KẾT HỢP
• Tiết ra 2 loại hormon
• Mỗi miếng dán có tác dụng 1
tuần: dán 3 tuần, nghỉ 1
tuần
• Hiệu quả: chưa có nhiều n/c
– Thử nghiệm LS cho thấy hiệu
quả hơn viên TT kết hợp
– PN ≥ 90kg, ít hiệu quả hơn
27

• Cách dùng
– Trong vòng 1 ngày sau khi thấy kinh.
• Quên dán
• Tuần 1:
– Dán ngay khi nhớ ra, ghi lại ngày
– Dùng BPTT hỗ trợ trong 7 ngày kế
– Nếu trễ hơn 3 ngày (>10 từ miếng trước) và
có QHTD không bảo vệ trong 5 ngày qua 
thuốc TT khẩn cấp.
28

• Quên dán
• Tuần 2 hoặc 3:
– Trễ 1-2 ngày (≤48h)
• Dán miếng mới ngay khi nhớ ra, ghi lại ngày
• Không dùng BPTT hỗ trợ
– Trễ hơn 2 ngày (> 48h)
• Ngưng chu kì đang dùng, bắt đầu chu kì mới ngay
+ BPTT hỗ trợ trong 7 ngày kế
• Quên gỡ miếng dán ở tuần 4: không ảnh
hưởng
29

• Nơi dán
30

VÒNG TRÁNH THAI ÂM ĐẠO
• Là 1 vòng nhựa dẻo
• Hormon được hấp thụ qua thành âm đạo
và đi trực tiếp vào máu.
• Hiệu quả: chưa có nhiều n/c
31

• Cách dùng
• 1-5th của chu kì
• Sau ngày 5: nếu chắc chắn không có thai:
đặt + BPTT hỗ trợ trong 7 ngày kế
• Đặt liên tục trong 3 tuần, nghỉ 1 tuần (ra
kinh)
• Có thể lấy vòng ra để QHTD/vệ sinh
(không cần thiết) và đặt lại, nhưng không
quá 3h.
32

Quên >3 giờ
• Ở tuần 1 – 2:
– Đặt lại ngay khi nhớ + BPTT hỗ trợ trong 7
ngày kế
• Ở tuần 3:
– Ngưng chu kì hiện tại & bỏ vòng
– Đặt ngay vòng mới & để 3 tuần + BPTT hỗ
trợ trong 7 ngày kế
33

• Tư thế đặt
34

(progesterone đơn thuần)
• Là 1 vòng nhựa dẻo
• Hormon được hấp thụ qua thành âm đạo và
đi trực tiếp vào máu.
• Thích hợp cho PN đang cho con bú, >= 4
lần/ngày
• Hiệu quả: >98%/năm
35

(progesterone đơn thuần)
Cách dùng
• Tuần thứ 4 – 9 sau sinh
• Đặt liên tục, thay vòng mới sau 90 ngày
• Số vòng thay tối đa: 4 (1 năm sau sinh)
• Có thể lấy vòng ra để QHTD/vệ sinh
(không cần thiết) và đặt lại, nhưng không
quá 2h.
36

QUE CẤY TRÁNH THAI
• Que nhựa nhỏ ≈ que diêm
• Tiết hormon progestin
• Làm đặc dịch nhày CTC & ngăn rụng trứng
• Thực hiện bởi NVYT có kỹ năng
• Phù hợp với PN đang cho con bú hoặc dị ứng
với estrogen.
• Các loại:
• 1 que – 3 năm (đang n/c t/d đến 4 năm)
• 2 que – 4-5 năm
• 6 que – 5-7 năm
37

• Hiệu quả: 1 trong những BPTT hiệu quả
nhất và lâu dài nhất (>99%)
• Bắt đầu
– 1-7th của chu kì
– Sau 7th + BPTT hỗ trợ trong 7 ngày kế
– Chuyển từ IUD/ BPTT hormon khác: ngay,
không cần BPTT hỗ trợ
38

• Vị trí đặt
39

DỤNG CỤ TỬ CUNG
• Thanh nhựa dẻo đặt vào lòng TC
• Cơ chế: thay đổi môi trường hoá học trong
lòng TC  diệt trứng và TT trước khi gặp
nhau
• Hiệu quả: >99%
DCTC chứa đồng
40

• Hình chữ T
• Cơ chế: tiết lượng nhỏ levonorgestren mỗi
ngày (giống progestin trong thuốc cấy và
viên TT); ngăn sự phát triển của nội mạc TC
• Tên thương mại: Mirena
• Tác dụng: 5 năm
DCTC nội tiết
42

Hình ảnh đặt DCTC
43

MÀNG NGĂN ÂM ĐẠO
• Màng ngăn ÂĐ cản TT đi qua CTC
• Thuốc diệt TT phá vỡ màng TB
TT/diệt/làm TT bơi chậm hơn  ngăn TT
gặp trứng
• Hiệu quả: 94%/năm đầu
44

MÀNG NGĂN ÂM ĐẠO
• Sử dụng
45

MỦ CHỤP CỔ TỬ CUNG
• Dùng kèm với thuốc diệt TT để tăng hiệu
quả tránh thai.
• Nhiều kích cỡ
• Hiệu quả: 91%/năm đầu
46

BAO CAO SU
• Rẻ tiền
• Phòng được STIs và HIV
• Hiệu quả cao nếu sử dụng đúng cách
Bao cao su nam
48

BAO CAO SU
• Phòng được STIs và HIV
• Hiệu quả cao
Bao cao su nữ
50

TRIỆT SẢN
• BPTT vĩnh viễn cho PN không muốn sinh
thêm con
• 2 thủ thuật chủ yếu: mổ hở or nội soi để
cắt hoặc thắt ống dẫn trứng
• Mang thai lại: không
Triệt sản nữ
52

TRIỆT SẢN
Triệt sản nữ
53

TRIỆT SẢN
• BPTT vĩnh viễn cho nam không muốn sinh
thêm con
• Cần dùng BPTT hỗ trợ 3 tháng sau thủ
thuật
Triệt sản nam
54

TRIỆT SẢN
Triệt sản nam
55

BPTT TỰ NHIÊN
• Chu kì kinh đều (26-32 ngày): tránh GH
ngày 8-19th
• Nếu trong năm có >2 lần không đều 
chọn PP khác
Tính vòng kinh
56

BPTT TỰ NHIÊN
• Theo lịch
• Cần theo dõi vòng kinh (VK) ít nhất 6 tháng
trước khi áp dụng BPTT này.
• VK ngắn nhất – 18 = ngày bắt đầu(*)
• VK dài nhất – 11 = ngày kết thúc (*)
• VD: VK ngắn nhất: 26; dài nhất là 33 ngày.
 thời gian an toàn: <8th và > 22th
(*) Thời gian có thể có thai
Tính vòng kinh
57

BPTT TỰ NHIÊN
Các biện pháp khác
• Cho bú vô kinh, điều kiện:
– Mẹ chưa có kinh trở lại
– Trẻ bú mẹ hoàn toàn, thường xuyên, kể cả
ngày đêm
– Con dưới 6 tháng tuổi.
• Đo nhiệt độ cơ thể
• Dịch nhày CTC
58

BPTT TRUYỀN THỐNG
• Kiêng giao hợp
• Xuất tinh ngoài ÂĐ
59

TỔNG KẾT
• Cơ chế hoạt động
• Tác dụng phụ
• Ưu khuyết điểm của mỗi pp
• Mang thai lại
• Phòng STIs và HIV.
61

Dai cuong ve bptt sv (2)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Dai cuong ve bptt sv (2)

Similar to Dai cuong ve bptt sv (2) (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Dai cuong ve bptt sv (2)