Presentatie uit het congres 'Ondernemen in de toekomst is waardengedreven', georganiseerd door Business Education en Katholiek Onderwijs Vlaanderen.

1. @jochanantweets
12 01 2016
Congres Handelsonderwijs 2016
Jochanan Eynikel, content leader denktank ETION
Toekomstdenken.
Ondernemen in tijden van disruptie

2. Overzicht
• Van destructie naar disruptie
• Het netwerkeffect: intensifiëring van disruptieve
verandering
• Toekomstdenken: vooruitdenken op verandering
2@jochanantweets

3. Van destructie naar disruptieVan destructie naar disruptie
3@jochanantweets

4. 4
Disruptie op Google
Disruption:
1. an act of delaying or interrupting the
continuity
2. an event that results in a displacement or
discontinuity
3. the act of causing disorder
4. a disorderly outburst or tumult
Bron: vocabulary.com
@jochanantweets

5. Disruptie ~ destructie
Joseph Schumpeter
(1883-1950)
“Creatieve destructie of
creatieve vernietiging is
een proces van
voortdurende innovatie,
waarbij succesvolle
toepassingen van
nieuwe technieken de
oude vernietigen… en
de motor van
economische groei”
Bron: Wikipedia
5@jochanantweets

6. Creatieve destructie
1/5/2016
6@jochanantweets

7. Vandaag: digitale creatieve destructie
@jochanantweets 7

8. Digitale creatieve destructie
8@jochanantweets

9. Disruptieve innovatie
= product of dienst
die nieuwe markt en
waardeketens
creëert en daarbij
(onbedoeld) markten
doet verdwijnen.
(vaak geworteld in
lagere segment van
markt, cf. AirBnB)
“Sustaining innovation”
= incrementele
verbetering van
bestaande producten of
diensten.
9@jochanantweets

10. Rijscholen
Taxi-sector
Carrosserie &
hersteldiensten
Stadsplanning
Auto-industrie
Transport &
logistiek
Verzekeringen
Work-life
ritme
…?
Alcohol
consumptie

11. 11
Disruptie Potentiële disruptie
Mobiel internet
Cloud technologie
Hernieuwbare energie stockage
3D technologie
Robotica
Autonome voertuigen
@jochanantweets

12. Niets nieuws onder de zon?
12
Klassieke creatieve destructie Digitale disruptie
Door gevestigde waarden
(cf. Xerox, IBM, GM, …)
Door gevestigde waarden + start-ups
(Instagram, Whatsapp, …)
Hoge instapkost van kapitaal
(machinepark, infrastructuur)
Lage instapkost
(cf. crowdfunding, app-markt)
Invloed vooral op eigen sector
(Ford T)
Invloed over sectoren heen
(cf. Google Car, 3D printing)
Lineaire verspreiding Exponentiële verspreiding
Netwerkeffect
@jochanantweets

13. Disruptieve innovations
Bron: Downes & Nunes, 2013
13 personeelsleden
50mio gebruikers op 6 maand
$1mia waarde op 2 jaar
13@jochanantweets

14. Het netwerkeffect: veranderende
verandering
Het netwerkeffect: veranderende
verandering
14@jochanantweets

15. Digitale netwerksamenleving
Netwerk van netwerken
Netwerk der dingen
Netwerk van individuen
15@jochanantweets

17. 25 tot 30 miljard geconnecteerde
toestellen tegen 2020 (Gartner, McKinsey)
17@jochanantweets

18. Slimme vuilbakken: 80% minder ophalingen
18
Bron afbeelding: ENEVO / Co.Exist
@jochanantweets

19. 1 minuut op het
internet
Grafiek: DOMO, 2015
19

20. Bron: National Intelligence Council, 2013
De snelheid van
innovatie
20@jochanantweets

21. 600 miljoen volgers…
21
Christendom: 19 eeuwen Whatsapp: 6 jaar
Bron: Forbes, 2015
@jochanantweets

22. Dalende levensduur S&P 500
Bron: Foster/ Innosight / S&P / Euronext
1923: gemiddelde levensduur S&P companies = 65 jaar
2015: gemiddelde = 15 jaar
2027: 75% nieuwe bedrijven / 50% nieuwe BEL 20 bedrijven
22@jochanantweets

23. Netwerkeffect
Versnellingseffect: snelheid van informatie en
innovatie neemt toe
Verruimingseffect: meer spelers aan het stuur
van verandering (peer-2-peer invloed)
23@jochanantweets

24. Fan Fabio
Foo Fighters
24@jochanantweets

25. 25@jochanantweets

26. 26@jochanantweets

27. 2014: ALS Ice Bucket Challenge
ALS Foundation
+ $150.000.000
27@jochanantweets

28. Peer-2-peer netwerk effect
28@jochanantweets

29. Disruptieve bedrijfsomgeving door
versnelde verandering
verandering op ruimere schaal
met meerdere spelers
29@jochanantweets

30. Externe vs. interne klokslag
Interne klokslag: ?
Snelheid waarmee
organisatie:
• veranderingen
detecteert
• beslissingen neemt
• actie onderneemt
Externe klokslag versnelt
Snelheid waarmee omgeving
verandert:
• markten
• regelgeving
• klantenbehoeften
• samenleving
30@jochanantweets
Bron: Hinssen, 2013

31. Toekomstdenken:
vooruitdenken op verandering
Toekomstdenken:
vooruitdenken op verandering
31@jochanantweets

32. Toekomstdenken
1. Omgevingsverkenning: toekomst verkennen
vanuit omgevingsfactoren
2. Trendanalyse: toekomst analyseren op impact
en onzekerheid
3. Scenarioplanning: toekomst verbeelden in
verschillende scenario’s
32@jochanantweets

33. Rendement bedrijven voor 45%
bepaald door omgevingsfactoren
(politieke, sociale, economische
context)
Roquebert Texas Tech University
(Onderzoek 160 sectoren in stabiele jaren ’90!)
33@jochanantweets
Belang van omgeving

34. Contextuele omgeving
Transactionele
omgeving
Bedrijf
Trends,
demografie,
macro-economie,
culturele
waarden, …
= onderzoek &
anticipatiezone
Trends,
demografie,
macro-economie,
culturele
waarden, …
= onderzoek &
anticipatiezone
Consumenten,
overheden,
media,
leveranciers,
ngo’s
(stakeholders)
= Invloed &
coöperatiezone
Consumenten,
overheden,
media,
leveranciers,
ngo’s
(stakeholders)
= Invloed &
coöperatiezone
controlezonecontrolezone
Bron: Gosselin & Tindemans, 2012
34@jochanantweets

35. Invloed van omgeving op organisatie
Verandering in
transactionele
omgeving
(bv. war for talent)
Verandering in
transactionele
omgeving
(bv. war for talent)
Contextuele
factoren
(vb. vergrijzing)
Contextuele
factoren
(vb. vergrijzing)
Impact op
organisatie
(bv. zoektocht naar
geschikt
personeel)
Impact op
organisatie
(bv. zoektocht naar
geschikt
personeel)
35@jochanantweets

36. 36

37. Bekend/Onbekend (Heene, 2015)
• Bekende bekende = zekerheid
vb. langer werken, toename vraag naar zorg voor 85plussers
• Bekende onbekende = onzekerheid
vb. olieprijs, resultaat verkiezingen, adoptie technologie
• Onbekende onbekende (black swans) = gebeurtenissen of
ontwikkelingen waarvan we ons niet bewust zijn dat ze zich
kunnen voordoen (black swans)
vb. schadelijke gevolgen asbest, 9/11 , WOI
• Onbekende bekende? info en kennis waarvan we niet
weten dat we ze weten en dus ook niet gebruiken
vb. big data 37
toekomst-
denken
toekomst-
denken
@jochanantweets

38. Consument
aan het stuur
Consument
aan het stuur
Geopolitieke
instabiliteit
Geopolitieke
instabiliteit
Schalie-gas
en olie
Schalie-gas
en olie
Transparantie
van informatie
Transparantie
van informatie
HedonismeHedonisme
TerrorismeTerrorisme
Klimaat-
verandering
Klimaat-
verandering
Nieuwe
gezins-
vormen
Nieuwe
gezins-
vormen
Verstede-
lijking
Verstede-
lijking

39. Impact-onzekerheidsanalyse
Sleuteldrijver (trends, contextfactor) Impact Onzekerheid
Totale informatietransparantie 7 8
Hedonisme 4 2
Schalieolie en -gas 7 5
Geopolitieke instabiliteit 5 7
Verstedelijking 3 3
Internationale terreur 7 7
Nieuwe gezinssamenstelling 3 2
Vergrijzing 8 3
Consument aan het stuur 8 6
Klimaatverandering 6 1
39@jochanantweets

40. Impact en onzekerheidsanalyse
Impact = potentiële invloed van omgevingsfactor op
sector
Onzekerheid = mate waarin omgevingsfactor vandaag
is in te schatten in omvang, gevolgen, tijdskader, …
Volatiliteit van omgevingsfactor
vb. olie- en grondstofprijzen, vb. rentevoeten
Adoptiesnelheid van nieuwe technologie
vb. robotisering, elektrificatie auto-industrie
Gedrag van consument
cf. gezond vs. genieten
…
40@jochanantweets

41. 0
5
10
0 5 10
Onzekerheid
Impact
Hedonisme
Geopolitieke
verhoudingen
klimaatverandering
Vergrijzing
Verstedelijking
Totale informatie-
transparantie
Schalie-olie
Nieuwe gezins-
samenstelling
Internationaal terrorisme
Consument aan het stuur
41@jochanantweets

42. Scenariomatrix
transparantie
chaos
hoog laag
totaleinformatiebeschikbaarheid
Geopolitieke stabiliteit
Sleutelonzekerheden:
- totale informatiebeschikbaarheid
- Geopolitieke stabiliteit
42@jochanantweets

43. transparantie
chaos
hoog laag
totaleinformatiebeschikbaarheid
43
Zeer goed geïnformeerde consument en burger
Klant aan het stuur
Hoog vertrouwen in peers
Bloeiende deeleconomie
Zeer goed geïnformeerde consument en burger
Klant aan het stuur
Hoog vertrouwen in peers
Bloeiende deeleconomie
Hoge kosten
en risico’s van
internationaal
verkeer
Toerisme voor
niche publiek
Belang relatie
overheid
Corrputierisico
Vluchtelingen-
problematiek
Wantrouwen
Hoge kosten
en risico’s van
internationaal
verkeer
Toerisme voor
niche publiek
Belang relatie
overheid
Corrputierisico
Vluchtelingen-
problematiek
Wantrouwen
Toerisme
bloeit
Stijgende
globale
welvaart
Vlotte
communicatie
met lokale
bevolking
mogelijk
Vertrouwen
Toerisme
bloeit
Stijgende
globale
welvaart
Vlotte
communicatie
met lokale
bevolking
mogelijk
Vertrouwen
Klant verdrinkt
Consument en burger zijn hulpeloos
Prijsvergelijking wordt moeilijk
Vals gevoel van kennis
Klant voelt zich regelmatig bedot
Klant verdrinkt
Consument en burger zijn hulpeloos
Prijsvergelijking wordt moeilijk
Vals gevoel van kennis
Klant voelt zich regelmatig bedot
Geopolitieke stabiliteit

44. transparantie
chaos
hoog laag
totaleinformatiebeschikbaarheid
44
Exclusieve
community:
travellers
with a
purpose
Exclusieve
community:
travellers
with a
purpose
Kwaliteit en
service:
star travel
Kwaliteit en
service:
star travel
Exclusieve
expert: trust
travel
Exclusieve
expert: trust
travel
Prijsbreker
online
platform:
new
destiny.com
Prijsbreker
online
platform:
new
destiny.com
Geopolitieke stabiliteit
@jochanantweets

45. • Beurswaarde online spelers
als Tripadvisor, Booking.com
• Consumentenonderzoek
• Demografische data
• Vredesverdrag Israël-
Palestina
• Dalende aanslagcijfers
Early warning indicatoren
Transparantie
Chaos
Hoog Laag
• Beurswaarde online spelers
• Consumentenonderzoek
over waar klant reis boekt
• Toename aanslagen
• Intensifiëring internationale
conflicten
• Dalende beurswaarde online
spelers
• Online gedrag consument
wijzigt (mindert?)
• Klant wil persoonlijk contact
• Vredesverdragen
• Dalende aanslagcijfers
• Dalende beurswaarde online
spelers
• Klant wil persoonlijk contact
• Afname verre reizen
• Toename aanslagen en
internationale conflicten
45@jochanantweets
totaleinformatiebeschikbaarheid
Geopolitieke stabiliteit

46. Conclusie
• Disruptie = verstoring van gevestigde orde
• Netwerkeffect => snellere en ruimere verstoring
van bedrijfscontext
• Toekomstdenken helpt vooruit denken op
verandering in omgeving
46@jochanantweets

47. Jochanan Eynikel
content leader mensgericht ondernemen
ETION
jochanan.eynikel@etion.be
47@jochanantweets
Bedankt!