1. С.Энхтүвшин
МУБИС, БСС, БСАТ

2. Агуулга
 ХЭЦ-ийн үнэлгээний арга зүйг
боловсруулсан онолын үндэс ба
үзэл баримтлал
 Хүүхдийн хөгжил төлөвшилд
хандах хандлага

3. Хүүхэд гэж хэн бэ?
Ц.Балхаажав
“Хүүхэд бол аугаа их ертөнц, маш баян
намтартай, олон нарийн нууцыг биедээ
агуулсан. Хүүхэд шиг эцэж цуцашгүй, бие
оюуны байнгын ажилтай, уян хатан, хурдан
шалмаг хөдөлгөөнтэй, буруу зөвийн үнэлгээ
хэмжүүр өндөртэй, хүүхэд шиг гэнэн
цагаан сэтгэл, шулуун шударга зантай,
учрыг олох, сурч мэдэх оргилуун хүсэлтэй,
хүүхэд шиг бие оюунаа цаг ямагт сорилд
оруулж, хичээл сургамж авч байдаг, хүүхэд
шиг хариу тооцоогүй дэмжлэг тусламж
горилж явдаг тэнгэрлэг ариун үзэл,
амьдралаар нэгэн зэрэг цогцолсон дүр төрх
том хүнд байхгүй”.

4. Хүүхэд гэж хэн бэ?
Нас:
НҮБ-ын “Хүүхдийн эрхийн тухай
тунхаглал”-д: Насанд хүрэх насны
хязгаарыг үндэсний хууль
тогтоомжинд 18-аас доогуур
тодорхойлоогүй нөхцөлд 18-аас доош
насны хүнийг ХҮҮХЭДХҮҮХЭД гэнэ”.

5. Хүүхэд гэж хэн бэ?
Бие сэтгэцийн хөгжил:
 Хүүхэд бол бие бялдар, оюун ухааны
хамгийн эрчимтэй өсөлт хөгжлийн
үедээ байгаа хүн юм.
 Яс (206), булчин (600), эс (14-15 тэр
бум), бичил суваг, судас (5000)
 Хөгжлийн 5-6 үе шат, шинэ бүрдлүүд
 Өсч хөгжих орон зай !!

6. Монгол ардын СХУ-д:
 Нас бага
 Цус шингэн
 Яс нимгэн ёс цөөхөн
 Судас тамир хөнгөн
Хан хөвгүүн мэт асар!!
Ишданзанваанжил “Гүнгийн зуугийн
гэгээний алтан сургаал”

7. Хүүхдүүдийн санаа бодлоос:
Ээл халамжаас эхтэй
Анги хамт олноороо хичээл номондоо тааруу
хүүхдийг дааж авч, хамтран хичээлээ давтвал
сурлага нь дээшилнэ.
Мөн ангийнхаа амьдрал нь бололцоогүй хүүхдэд
сэтгэл санааны болон эд материалын тусламж
үзүүлэх, хичээл номонд нь туслах зэрэг ажлыг хийж,
бид “Хүүхдэд ээлтэй
сургууль” болоход дэмжлэг үзүүлнэ.
Нийслэлийн 31-р сургууль,
5б анги
Б.Түмэнжаргал

8. Хүүхэд гэж хэн бэ?
Хөгжин төлөвшиж буй бие хүн
Хүүхэд хэлд орж, бусадтай харилцаж эхлэх
үеэс бие хүний суурь чанаруудыг
эзэмшдэг.

9. Хүүхдийн хөгжил
“Хөгжил” ухагдахуун нь хүүхдийн
хөгжлийн хувийн ялгааг илэрхийлэх
бөгөөд хамгийн өндөр түвшин рүү
хөтөлж буй ахиц дэвшлийн өөрчлөлт
юм.
Сэтгэл судлалын нэр томьёоны
тайлбар толь

10. Хүүхдийн хөгжил
“Хөгжил” бол хүний бие махбодод
явагдаж буй биологийн процессуудын
улмаас болон орчны нөлөөллийн үр
дүнд хүний бие организм, сэтгэхүй,
зан байдалд гарч буй өөрчлөлтүүд
мөн”.
Г.Крайг “Хүний хөгжил”

11. Хүүхдийн хөгжлийн онолууд

12. Экологи тогтолцооны онол
Юри
Брофенбреннэр
(1917 - 2005)

13. Экологи тогтолцооны онол
Юри Бронфенбренер

14. Микро давхарга
 Хүүхэдтэй хамгийн ойр байгаа, түүнтэй
шууд холбогдож харилцаж байгаа хүмүүс,
нэгж
 Гэр бүл, цэцэрлэг, сургууль, хөршүүд, үе
тэнгийнхэн,хүүхдийн хөгжлийн төв, клуб
 Харилцаа, түүний нөлөөлөл нь хоёр
чиглэлтэй
Хүүхдээс, хүүхэд рүү
Хоёр талт, харилцан нөлөөлөл
 Онолын гол санаа: Нэг давхаргын бүтцийн
элементүүдийн харилцан үйлчлэл,
давхаргуудын хоорондын харилцан үйлчлэл

15. Мезо давхарга
 Хүүхэдтэй шууд харьцаж буй орчин
хоорондын харилцан үйлчлэл

16. Экзо давхарга
 Хүүхэдтэй шууд харилцахгүй нийгмийн
томоохон давхарга
 Элементүүд нь микро давхаргын зарим
элементтэй харилцан үйлчлэх замаар
хүүхдийн хөгжилд нөлөөлнө.
Эцэг эхийн ажил эрхлэлт, цаг зав
Орон нутгийн гэр бүлийг дэмжих нөөц
 Хүүхэд уг давхаргад шууд хамаараахгүй
боловч түүний эерэг, сөрөг нөлөөллийг
мэдэрнэ.

17. Макро давхарга
 Хүүхдийг хүрээлж буй орчны гадаад
давхарга
 Тодорхой бүтэцчилсэн хүрээ байхгүй
боловч, соёлын үнэт зүйлс, ёс заншил,
хууль дүрэм зэргийг агуулна.
 Макро давхарга нь тулгуур зарчмуудаар
дамжуулан бусад давхаргуудын
харилцан үйлчлэлд нөлөөлөх

18. Онолын гол санаа:
 Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих,
туслахыг хүсвэл зөвхөн хүүхдийг
өөрийг нь эсвэл ойрын орчныг нь
судлах хангалтгүй бөгөөд
харилцан үйлчлэлийг өргөн
хүрээнд хар !!
 Бага насны хүүхдэд үйлчилж буй
байгууллага, гэр бүл, орон нутаг
бүхэлдээ хүүхдийн сайн сайхны
төлөө бодлого, үйл ажиллагаа
явуулах хэрэгтэй.

19. ЭТО-ыг онцлон авч үзэхийн
учир:

20. ХЭЦ – Хүүхдэд ээлтэй
орон нутгийн нэгэн хэсэг
Хүүхдэд ээлтэй орон нутгийн үзэл
санаа нь:
 Хүүхдийн эрүүл, аюулгүй,
хөгжлийн орчин
 Өрх гэр бүлийн таатай орчин
 Хүүхдийн эрүүл мэнд, боловсрол,
халамж, хамгааллын үйлчилгээ
 Хүүхдэд ээлтэй засаглал

21. Хүүхдийн хөгжил
төлөвшилд хандах хандлага
• ЭТО

22. Хүүхдийн хөгжил
төлөвшлийн үндсэн чиглэл

23. Хүүхдийн
хөгжилд яагаад
цогц хандах
хэрэгтэй вэ?
“Эрүүл биед саруул
ухаан оршино” хэмээн
сургадагийн учир ...

24. Бага насны хүүхдийн хөгжилд
хоол тэжээл, эрүүл орчин чухал

25. Хоол тэжээл, эрүүл мэнд яагаад
чухал вэ?
 Хүүхдийн тархи амьдралын эхний 3
жилд хамгийн хурдан өсөж хөгждөг –
тархи мэдрэлийн замууд (харилцаа
холбоо тогтоох, ойлгох ухамсарлах,
нийгэмших, сэтгэл хөдлөлийн) хурдан
өсөж бойждог;
 Энэ хугацаанд тархийг хөгжүүлэхэд
чиглэсэн үйл ажиллагааны үр дүн
хамгийн өндөр байдаг;

26. Хоол тэжээлийн архаг дутал –
өсөлт хоцролттой хүүхэд

27. Монголд 5 хүүхэд дутмын 1 нь өсөлт
хоцролттой!
Ирэх үе 6,500 кг 2 сарын дараа 7,200 кг

29. Бага насны хүүхэд эрүүл өсөж
хөгжихөд юу шаардлагатай вэ?
 Хоол тэжээлийн
хүнд дуталтай
хүүхдүүд суралцах
чадвар муу, ажлын
бүтээмж доогуур
байх ба харилцаа
холбоо үүсгэх
чадвар сул;
 Биеийн ба
сэтгэцийн эмгэгт
өртөмтгий байдаг.

30. Хүүхдийн өсөлт ба
оюун ухааны хөгжил
нь эцэг эхийн
халамж, дэмжлэгээс
шууд хамааралтай
Бага насны хүүхдийг
дэмжих, урамшуулах
үйл ажиллагаа
дутагдалтай байх нь
хүүхдийн сэтгэл
хөдлөл, нийгэмших
чадвар, биеийн
хөгжил ба танин
мэдэхүйн хөгжилийг
саатуулна

31. Анхаарлаа
хандуулсанд
баярлалаа.