1. Чанарын т л вл гө ө ө өөЧанарын т л вл гө ө ө өө
2007 он2007 он

2. Т л вл хд алдана гэдэгө ө ө өө
б тэлг йтэх гэж т л вл нү ү ө ө ө ө
гэсэн гү
• Х м сийн т р лү үү ө ө
– Юмыг хэрэгж лдэгүү
– Хэрэгжиж байгааг хараад суудаг
– Хэрэгжсэний дараа г хэлдэгү

3. Т л вл лт гэж юу вэ?ө ө ө
• Х сэн х лээж буй ирээд йгү ү ү
т с лж, т нд хэрхэн х рэхө өө үү ү
шийдлийг тодорхойлох йлү
ажиллагаа юм.
Т л вл г гэж юу вэ?ө ө ө өө
• Т л вл лтийн йл ажиллагааныө ө ө ү
д нд бий болсон хэн, хэзээ, юуү
хийхийг тодорхойлж гс нө ө
шийдвэр

4. Т л вл лтийнө ө ө
хэлбэр дүү
Хугацаагаар нь:
– Урт хугацааны - 5-аас дээш жил
– Дунд хугацааны - 2-5 жил
– Богино хугацааны - 1 жил х ртэлү
Шинж чанараар нь:
– Стратегийн - х гжлийн ирээд йн чиг хандлагыгө ү
тодорхойлсон урт хугацааны, нэгдсэн т л вл лтө ө ө
– Тактикийн /урсгал/ - богино, дунд хугацааны
йл ажиллагааны т л вл лтү ө ө ө
– Оператив /шуурхай/ - маш богино хугацаанд /1
сар х ртэл/ г йцэтгэх тодорхой нэг йл ажиллагаагү ү ү
т л вл хө ө ө

5. Т л вл лтийнө ө ө
хэлбэр дүү
• Т вшнээр нь:ү
– Засгийн газрын
– Салбарын
– Байгууллагын
– Тасаг, нэгжийн
– Хувь х нийү
• Зорилгоор нь:
– Бизнесийн
– Маркетингийн
– Х ний н цийнү өө
– Чанарыг сайжруулах г.м.

6. Т л вл лтийнө ө ө
хэлбэр дүү
• Давтагдах байдлаар нь:
– Нэг удаагийн
– ргэлжлэх т л вл гҮ ө ө ө өө
• Хэлбэрээр нь
– Бодлого
– Мастер т л вл гө ө ө өө
– Стандарт
– Д рэм, журам, дэгү
– Х т лб рө ө ө
– Т с лө ө
– Функциональ йл ажиллагааны т л вл гү ө ө ө өө
г.м. олон янзаар ангилж зэж болно.ү

7. Т л вл лтийн аргачлалө ө ө
• Уруудах /дээрээс доош/ - дээд т вшнийү
удирдлагаас ер нхий чиг хандлагыгө
боловсруулж, доод т вшн дэд нь уг чигү үү
хандлагын дагуу йл ажиллагаагаа т л вл хү ө ө ө
• гс х /доороос дээш/ -Ө ө доод т вшиндээү
/хувь х н, тасаг нэгж д/ р рийн йлү үү өө өө ү
ажиллагааг эхлэн т л вл д, удирдлага ньө ө өө
тэдгээрийг нэгтгэж нэгдсэн т л вл гө ө ө өө
боловсруулах
• Хосолсон

8. Т л вл лтийн логикө ө ө
дараалал
• Н хц л байдалд д н шинжилгээө ө ү
хийж, асуудлыг тодорхойлох
• Зорилго, зорилтуудыг
тодорхойлох
• Зорилго зорилтуудыг хэрэгж лэхүү
арга замуудыг боловсруулах,
оновчтой хувилбарыг сонгох
• йл ажиллагааг т л вл хҮ ө ө ө
• Шаардагдах н цийг т л вл хөө ө ө ө
• Хяналт нэлгээг т л вл хү ө ө ө

9. T л вл лтийн е шатө ө ө ү
1. Т л вл лтийг т л вл хө ө ө ө ө ө
2. Байгууллагын алсын хараа, эрхэм
зорилгыг тодорхойлох
3. Н хц л байдлын шинжилгээ хийхө ө
4. Зорилго, зорилтыг томъёолох
5. Стратегийг тодорхойлох
6. йл ажиллагааны т л вл гҮ ө ө ө өө
боловсруулах
7. Т с в т л вл лтө ө ө ө ө
8. Хяналт нэлгээү
9. Т л вл г г эцэслэн танилцуулахө ө ө өө

10. Чанарын төлөвлөгөө боловсруулах урьдчилсан
нөхцөл
• Удирдлагын үүрэг амлалт
Удирдлагын үүрэг амлалтгүйгээр ямар ч хөтөлбөр
амжилттай хэрэгждэггүй. Тэд онцгой сайн
оролцож, нөөцийг зохьцуулж, магадгүй эцсийн
шийдийг ч гаргах болно.
• :Төлөвлөгөөний зорилго
Зорилго, зорилт нь тодорхой байх ёстой, ямар
стандартын дагуу, ямар орчин нөхцөлд хэрэгжих
вэ гэдгийг зорилтууддаа ойлгомжтой, тодорхой
илэрхийлэх хэрэгтэй
• Ажиллагсдын оролцоо
Ажиллагсад төлөвлөх үйл ажиллагаанд чин
сэтгэлээсээ оролцсоноор үүрэг амлалтын үр дүн
нь энэхүү төлөвлөгөөнд эзний сэтгэлээр хандах,
оролцох боломж олгох болно

11. • Зохьцуулалт
• Төлөвлөгөө нь байгууллагын мастер
төлөвлөгөөтэй нэг шугаманд тавигдах боловч
ижил байгууллагын бусад албадын
төлөвлөгөөтэй давхцахааргүй байх хэрэгтэй
• Бодитой
• Өнөөгийн нөхцөл байдлын мэдээлэл нь
төлөвлөгөөг илүү бодитой, биелэхүйц болгоход
туслах ёстой. Үүний тулд өмнөх үзүүлэлт юмуу
тусгай үнэлгээний тайланг ашиглаж болох юм.
• ,Хяналт шинжилгээ үнэлгээ
• Явцад хийсэн үнэлгээ нь төлөвлөгөөний
хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл өгөх бөгөөд үүн
дээр үндэслэн төлөвлөгөөнд өөрчлөлт хийх
боломжтой. Хөтөлбөрийн төгсгөлийн үнэлгээ нь
үүний ирээдүйн чиг хандлагыг шийдэх болно.

12. Төлөвлөгөөний
агуулга
• Байгууллагын нөхцөл байдал
• Байгууллагын чанарын бодлого
• Алсын хараа
• Эрхэм зорилго
• Зорилтууд
• Хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа
• Шалгуур үзүүлэлт
• Хариуцлагын хэм хэмжээ
• Төсөв санхүүжилтийн хэмжээ

13. • Эмчл лэгч б р дээд зэргийн нд рүү ү ө ө
чанартай эр л мэндийнүү
йлчилгээг авах эрхтэй ба ажилтанү
б р эмчл лэгч б рт з лэхү үү ү ү үү
халамж йлчилгээг сайжруулахадү
б х бололцоогоо дайчлах рэгтэй.ү үү
Энэх ргээ биел лэхэд нь эерэгүү үү үү
рчл лт д х тл х, сурч боловсрохөө ө ө ө ө
таатай н хц л орчин б рдсэн байхө ө ү
нь т лхэц болно.ү

14. Алсын хараа тодорхойлох
• Алсын хараа - тухайн байгууллагын чанарын
чиглэлээрх туйлын зорилго, оршин тогтнох
шалтгааныг илэрхийлж буй в рм ц шинжө ө ө
чанартай уриа
• Байгууллагын хүрэхийг хүсч байгаа чигийг
тодруулах
• Эрхэм зорилгыг гүйцэлдүүлэх үйл ажиллагааг бий
болгох
• Ихийг бүтээх эрмэлзэл бий болгох, сэтгэл татам,
бодитой, үнэмшилтэй

15. Эрхэм зорилго
• Эрхэм зорилго - тухайн
байгууллагын чанарын ндсэн чигү
зорилгыг илэрхийлж, ирээд йн д рү ү
т рхийг т с лс н урт хугацааныө ө өө ө
итгэл, эрмэлзэл

16. Эрхэм зорилго
• Эрхэм зорилго нь дараах
асуултуудад хариулагдаж байх
ёстой. нд:Үү
– Бид хэн бэ?
– Бид юу хийдэг вэ?
– Бидний ндсэн чиг зорилго юу вэ?ү
– Яаж т нийг т с лж харж байна вэ?үү ө өө
– Бид юу хийхийг, юунд х рэхийг х счү ү
байна вэ?
– Бид хэнд зориулж нийг хийх вэ?үү

17. Зорилго, зорилтоо
тодорхойлох
Зорилго
• Т л вл г хэрэгжиж дуусахад бидө ө ө өө
хаана х рсэн байх ёстойг илэрхийлсэнү
томъёоллыг зорилго гэдэг.
Зорилт
• Зорилт гэдэг нь зорилгыг ханган
биел лэхэд чиглэсэн, р хоорондооүү өө
уялдаатай, шинж чанараараа ялгаатай
хандлагууд юм.

18. Стратегийг тодорхойлох
• Стратеги – Х сч буй цэгтээ хэрхэн х рэхү ү
вэ?
– Орчны рчл лт, х гжлийн хандлагадөө ө ө
нийц лэн зорилгод х рэхийн тулд н цийгүү ү өө
хамгийн р ашигтай байдлаар удирдах аргаү
зам
– Тодорхой зорилго, зорилтыг хангах йлү
ажиллагааны чиглэл
– Тодорхой нэг зорилгыг хангахын тулд олон
стратеги хэрэгж лэх шаардлага тулгарчүү
болно
– Хэд хэдэн зорилгыг ханган биел лэхэдүү
ганцхан стратеги хэрэгж лэх шаардлагаүү
гарч болно

19. Стратеги боловсруулах
аргууд
• SWOT шинжилгээний р д нү ү
• Санал бодлыг х гж лэгчө үү (Concept
Fan)
– Асуудлыг шийдэх олон
хувилбаруудыг гаргаж ирэхэд
хэрэглэдэг техник
– Ил рг н х рээнд харахын тулд “нэгүү ө ө ү
алхам хойшилдог”
• Брэйнсторминг

20. Æèðýì ñýí
ýì ýãòýé
ýì í ýëýãò
õ¿ðýõ
õî æèì äëû ã
áàãàñãàõ
Ñàéí ä óðû í òóñëàã÷ í àðû ã
áýëòãýõ
Òóñëàì æ
¿éë÷èëãýýí èé º ðòº ã,
ÝÌ Ä-û í òóõàé
ñóðãàëò
Í º õº ð, ãýð á¿ëèéí ãèø ¿¿äèéí
ì ýäëýãèéã í ýì ýãä¿¿ëýõ ñóðãàëò

21. Æèðýì ñýí
ýì ýãòýé
ýì í ýëýãò
õ¿ðýõ
õî æèì äëû ã
áàãàñãàõ
Ýñýí ì ýí ä
àì àðæèõóéí
òàëààðõ î ëî í
í èéòèéí
äýì æëýãò
î ð÷èí ã áèé
áî ëãî õ
Ñàéí äóðû í òóñëàã÷ í àðû ã
áýëòãýõ
Òóñëàì æ¿éë÷èëãýýí èé
º ðòº ã, ÝÌ Ä-û í òóõàé
ñóðãàëò
Í º õº ð ãýð á¿ëèéí
ãèø ¿¿äýä ñóðãàëò

22. Ýñýí ì ýí ä
àì àðæèõóéí
òàëààðõ î ëî í
í èéòèéí
äýì æëýãò î ð÷èí ã
áèé áî ëãî õ
Æèðýì ñýí
ýì ýãòýé
ýì í ýëýãò
õ¿ðýõ
õî æèì äëû ã
áàãàñãàõ
ª ðõ, áàã,
ñóì û í
õî î ðî í äî õ
õàðèëöàà
õî ëáî î ã
ñàéæðóóëàõ

23. Хэрэгж лж болохүү
хувилбарууд
• Хувилбаруудыг нэлэх / рт г,ү ө ө
эрсдэл гм/
• Сонголт хийх
– Грид анализ
Олон хувилбарыг олон
н л л х х чин з йлийнө өө ө ү ү
х рээндү

24. Үйл ажиллагааг төлөвлөх
хэрэгслүүд
• Төлөвлөгөөний хүснэгт
– Юу, хэзээ, хэн гэсэн мэдээлэл агуулдаг
• Гантын хүснэгт
– Төслийн ерөнхий цагийн менежмент
• Критик замын анализ
– Цаг, нөөц ашиглалтын хэмжээ,
далайцыг агуулсан өөрчлөлтийн зураг

25. Төлөвлөлтийн хэрэгслүүд
• Төлөвлөгөөний хүснэгт
Төлөвлөлтөнд хүснэгтийн нийтлэг
хэлбэрийг ашигладаг. Энэ нь хэрэглэх,
ойлгоход хялбар байдаг. Хүснэгт дараах
баганаас тогтдог:
– ЮУ – зорилтыг тодорхойлон бичих
– ХЭЗЭЭ – хугацааны байдал, зорилтын
хэрэгжих хугацаа, ажил хийж дуусах хугацаа
– ХЭН – зорилтыг хэргжүүлэх байгууллага/ хүн
• Гантын хүснэгт
Зорилт бүрийг гүйцэтгэх цагийн хэрэгцээг
харуулсан төлөвлөгөөний диаграмм

26. Гантын х снэгтү
¯éë
àæèëëàãàà
2002 2003
7
ñà
ð
8
ñà
ð
9
ñà
ð
10
ñà
ð
11
ñà
ð
12
ñà
ð
1
ñà
ð
2
ñà
ð
3
ñà
ð
4
ñà
ð
Ãýõ
ìýò
Ýì áà òîíîã
òºõººðºìæèéí
õýðýãöýýã
òîãòîîõ
Çàõèàëãûã
ºãºõ
Ò¿ãýýëòèéã
òºëºâëºõ

27. Критик замын анализ
1 2
4
3
1 ä/õî í î ã
3 ä/õî í î ã
2 ä/õî í î ã
Àæë û í í ýð
Àæëû í í ýð
Àæëû í í ýð

28. Критик замын анализ
8
5
7
1 ä/õî í î ã
3 ä/õî í î ã
2 ä/õî í î ã
Àæëû í í ýð
Àæëû í í ýð
Àæëû í í ýð
9

29. Төлөвлөгөөний хамрах
хүрээ
• Хэн оролцох вэ
• Та үүнийг хийхийг хир их хүсч байна
вэ
• Үүнийг хэрхэн хийх вэ

30. Хариуцлага ба эрх мэдэл
• Чанарын баталгаажилтын хороо
• Чанарын баталгаажилтын алба
• Мэдээллийн нууц хадгалах байдал

31. • Чанарын баталгаажилтын хороо
Чанарын баталгаажилтын хороо бол чанар
сайжруулах хөтөлбөрийн удирдах хороо ба
дараах ажлуудыг хариуцдаг:
• Чанарын баталгаажилтын үйл ажиллагааг
төлөвлөх
• Оролцогч албадад хяналт тавих
• Байгууллагын чанарыг дээд зэргээр сайжруулах
үүрэг хүлээх
• Бүх тайлан болон албадын төлөвлөгөөг хянах
Мэдээллийн нууц хадгалах байдал
• Чанар сайжруулах үйл ажиллагаатай холбоотой
мэдээллийн нууц хадгалах бодлогыг баримт
бичигт тодорхой зааж өгөх хэрэгтэй.
•

32. Чанарын алба
• Хэрэв алба байдаг бол, албаны эрх мэдэл
ба үүргийн хамрах хүрээг төлөвлөгөөнд
тусгах хэрэгтэй. Уг албыг удирдаж байгаа
чанарын менежер эсвэл Чанарын
баталгаажилтын алба , энэ албанд
ажиллагсдын үүргийг мөн тодорхойлох
хэрэгтэй.
• Чанарын алба нь чанарын төлөвлөгөөг
боловсруулах ба хэрэгжүүлэх механизмыг
хянах, чанар сайжруулах үйл ажиллагааг
зохьцуулах, чанар сайжруулах чанарын
багтай ажиллах болно.

33. Зохион байгуулалтын зураг
• Байгууллагын албадууд, тэдгээрийн харилцаа
холбоо
• Хороо бүрийн үүрэг ба лавлагааны нэр томьёо
• Чанарын баталгаажилтын хөтөлбөрийн хамрах
хүрээ / ямар хороо мэдээллийг ямар хороо,
албадад явуулах гэх мэт /
• Байгууллага доторхи чанартай холбоотой янз
бүрийн хорооны тухай товч танилцуулга дараах
байдлаар тоьёологдсон байх:
– Хороо бүрийн товч дүрслэл
– Гишүүнчлэлийн бүтэц
– Гол зорилт ба үүргүүд
– Мэдээлэх механизм
– Уулзалтын давтамж

34. Т свийн т л вл лтө ө ө ө
Тухайн йл ажиллагааны чанарынү
ба тоон хэмжигдэх нийгүү
тодорхойлоод, товлосон графикт
хугацаанд товлосон тооны,
товлосон чанарын з лэлттэйү үү
ажил йлчилгээг г йцэтгэхэдү ү
шаардагдах х н х ч, багажү ү
т х р мж, бараа материал, бусадө өө ө
н цийн оновчтой хэмжээгөө
тодорхойлох аргачлал юм.

35. Хяналт- нэлгээү
• Явцын – т л вл лтийн явцад /2-3ө ө ө
удаа/
• р д нгийн - Тодорхой нэг йлҮ ү ү
ажиллагаа /эсвэл зорилт/
хэрэгжээд дууссаны дараа
• Эцсийн - т л вл г б рэнө ө ө өө ү
хэрэгжиж дууссаны дараа

36. “Өөгүй сайн төлөвлөгөө гэдэг
бол өөгүй сайн төлөвлөгөө
гэсэн үг биш”

37. Òºëºâëºãººã ¿íýëýõ
• Эерэг /с р г/ р дагаварө ө ү :
Нэг баганад т л вл г ний сайнө ө ө өө
талуудыг н г баганад сул талуудыг рө өө ү
дагаврыг нь дараагийн багананд бичээд
оноо гч онооны нийлбэрийг нь баганаө
тус б рээр бодож гаргаад нийлбэрийгү
гаргана.

38. Òºëºâëºãººã ¿íýëýõ
• Н л л х х чний анализө өө ө ү :
Т л вл г ний хэрэгжилтэдө ө ө өө
н л л х эерэг ба с р г х чинө өө ө ө ө ү
з йл дийг гаргаж н л ллийнү үү ө өө
зэргээр нь оноо гн . Эндээсө ө
т л вл г нд нэмэлтө ө ө өө өө
рчл лт оруулж болно.өө ө

39. Òºëºâëºãººã ¿íýëýõ
• рт г/ р ашгийн анализӨ ө ү
Т л вл г г хэрэгж лэхэд гарахө ө ө өө үү
б х зардлаа нэмээд т с лү ө ө
хэрэгжсэний дараа гарах р ашгийнү
нйилбэрээс хасах