1. Carballo
Quercus robur
roble
oak
chêne
carvalho

2. CLASE
Anxiospermas
ORDE
Fagales
FAMILIA
Fagáceas

3. Árbore de copa alta e ancha. Pode acadar os
45 m de altura.
É a árbore autóctona máis representativa,
común en toda Galiza, especialmente en
alturas inferiores aos 800 m.
Peter Andersen

4. O toro é moi ramificado, coa
tona de cor gris ou castaña
con fisuras verticais.

5. FOLLAS
Simples, ovais e lobuladas, de
10-12 cm de lonxitude e 8 cm
de anchura, de cor verde
escura mate co peciolo curto.

6. FLORES
Pouco aparentes.
As masculinas, amarelas, agrúpanse
en amentos delgados de uns 4 cm.
As femininas, espidas, de forma
globosa, de cor parda cos estigmas
vermellos, nacen en grupos de 2 a 4
nos agromos novos.
Polinízase polo vento.
Florece de febreiro a marzo.Amentos de flores masculinas
Flores femininas

7. FROITOS
As landras son froitos secos (glandes),
miden de 3 a 4 cm de longo e entre 1,5 e 2
cm de ancho. Aparecen, en grupos de 2 a 4,
sobre rabiños de 4 a 6 cm de lonxitude.

8. É frecuente atopar sobre os carballos distintas
formacións producidas pola reacción da árbore
ás postas de diferentes insectos (bugallos ou
cocos, mazáns de cuco...)

16. USOS:
Madeira dura e de boa calidade,
resistente á putrefacción (mesmo
na auga) para móbeis, recipientes,
ferramentas e construción.
As ponlas novas fendidas en tiras
úsanse para facer cestas.
As landras utilízanse como
alimento para os porcos.

17. A carballeira é o bosque típico de Galiza. Escasea na
actualidade porque, ao longo do tempo, foi talado para
combustible, para a construción de barcos, para facer
travesas de ferrocarril e para repoboar os montes con
especies de crecemento rápido

18. As carballeiras son lugares onde
tradicionalmentes se celebran
reunións, festas, feiras…

19. Carballeira de San Lourenzo de Trasouto
(Santiago de Compostela)
(P)
Carballeira de Santa Susana (Santiago
de Compostela)

20. En Galiza hai numerosos carballos
catalogados como árbores senlleiras (P)
Os máis antigos en bosques atópanse
nos Montes do Invernadeiro e nos
Ancares
Parque Natural do Invernadeiro
Fraga da Cabana Vella. Os Ancares

21. Carballo de San Antonio. (Artes, Carballo)
No Pazo de Vilar de Francos
-20,8 m de altura e 6,8 m de perímetro.

22. As Pontes de García Rodríguez Pazo de Mariñán (Bergondo)
-3,5 m de perímetro.

23. Torres do Allo (Vimianzo)

24. San Cosme de Antes. (Mazaricos).
No adro da igrexa, ao pé da estrada de
Pereira a Brandomil.
Corredoiras (Boimorto)

25. Pazo de Cores.
(San Xoán da Barcala- A Baña)
-24 m de altura.
Na estrada de Negreira a Muxía.
Balneario do Tremo
(Os Ánxeles-Brión)
Mide 26 m de altura e 3,75 m de perímetro
no toro.

26. Portacal. San Xulián de Cumbraos
(Sobrado)
20 m de altura
(P)
Carballo das Pías, Capela de Armada,
Na ermida de Santa Columba (Cumbraos)
Sobrado dos Monxes
-20 m de altura.

27. Pazo de Cartelos (Carballedo)
Ten 35 m de altura e nalgunhas partes
acada case 12 m de perímetro debido
ás nórregas do seu toro.
É un dos máis altos de Galiza e está
considerado o de máis idade,
posiblemente supere os 500 anos.
(P)

28. Casa Grande (Loureiro-Carballedo).
-26,4 m de altura e 7,7 m de perímetro
(P)
Casa do Herdeiro. (Carballedo)
-18,6 m de altura e 8,95 m de (máis
de 10 m na base).
(P)

29. Bustelo de Abaixo. (Carballedo)
-21,2 m de altura, 8,3 m de perímetro.
(P)
O Mestre
(Estivada, Santiago de Pradela- Carballedo)
-26,6 m de altura e 6,4 m de perímetro.
(P)

30. Ramos (Taboada)
-19,40 m de altura e 6,60 m de perímetro.
(P)
Fontexil (Mariz-Chantada).
-6,50 m de perímetro.

31. Bande (Láncara).
-5,04 m de perímetro.
Carballo en Barbadelo (Sarria)
-5 m de perímetro

32. Carballo de Vilanuñe (Antas de Ulla)
-5,6 m de perímetro.
O Lameiro
(Ligonde-Monterroso).
-6,50 m de perímetro.

33. Carballo de Cumbraos (Monterroso)
- 4,50 m de perímetro.
Carballo de Cumbraos (Monterroso)
- 7 m de perímetro.

34. Carballo de Esporiz (Monterroso)
-4,71 m de perímetro.
Carballo de Sucastro (Monterroso)
-5,6 m de perímetro.

35. Luxís (Castro de Rei).
-20 m de altura e 4,20 m de perímetro.
(P)

36. Freán (Cazás, Xermade)
-7,28 m de perímetro.
(P)
Mede (Xermade)
34 m de altura, 4,72 m de perímetro.
(P)

37. Marcelle (Outeiro de Rei)
No interior do parque zoolóxico.
-24 m de altura e 4,60 de perímetro.
Casa de Bravos (Outeiro de Rei)
-25 m de altura e 5,6 m de perímetro.
Á beira da capela do Rosario.

38. A Carballa Castelo de Rei (Outeiro de Rei)
-5,6 m de perímetro
Carballo Gordo de Tras do Regueiro (Rábade)
-4,73 m de perímetro.

39. Carba de Gomariz (Vilalba)
-7,24, m de perímetro.

40. O Roxo (altide, O Trobo, Begonte)
-8 m de perímetro (11 m na base).

41. Carba de Casamado (Goiriz, Vilalba)
-7,30 m de perímetro.

42. Campoverde (O Buriz, Guitiriz)
-6 m de perímetro
Bustelo (Guitiriz)
-4, m de perímetro.

43. O Batan de Folgoso (Lousada, Xermade)
-5,53 m de perímetro.
Folgoso (Lousada, Xermade)
-5,53 m de perímetro.

44. Muimenta (Cospeito)
-3,60 m de perímetro
Muimenta (Cospeito)
-4,44 m de perímetro.

45. Casa da Rúa (Xoibán, Vlalba)
-6 m de perímetro
Campo do Cacharrón (Cospeito)
-4, m de perímetro.

46. O Curro (Nete, Vilalba)
-4,10 e 4,08 m de perímetro

47. Cerracín (Friol, Lugo)
-24 m de altura; 6,5 m de perímetro.
Campo de Golf de Portoganoi (Lugo)
-17,9 e 20,10 m de altura;
-7,65 e 5,70 m de perímetro.
(P)

48. O Trobo (A Fonsagrada)

49. Fraga da Cabana Vella
(Cereixedo, Cervantes).
5,4 m de perímetro
Fraga da Cabana Vella
(Cereixedo, Cervantes).

50. Carballa da Rocha (Saínza
de Abaixo, Rairiz de Veiga)
-31,60 m de altura e 5,94 de
perímetro no toro.
Declarado Monumento
Natural. (P)

51. Eiras (Santo Amaro)
-19,5 m de altura e 7,6 m de perímetro.
Sufriu un incendio e está moi danado.
Os Miragres de Monte Medo
(Baños de Molgas).
O exemplar máis grande mide 6 m de
perímetro.

52. As Lamas (A Porqueira)
-5,23 m de perímetro no toro.
Carballo Grande de Reboreda
(A Porqueira)
-27 m de altura e 5,45 m de perímetro.
(P)

53. Carballeira de Ordes (Rairiz da Veiga)
-O máis grande mide 7,50 m de perímetro
Carballeira de Randín
Varios exemplares, o máis grande mide
6,30 m de perímetro.
Atópanse ao pé da capela de Santo Antón.

54. Pai dos Rebolos (Dradelo, Taboaza de
Umoso, Viana do Bolo)
(P)
Praza de San Roque (Bande)
-13,4 a 16,9 m de altura; 3,75 a
5,5 m de perímetro.
(P)

55. Carballeira da Crespa
(Lalín).

56. Carballo do Viño (O Pelete. San
Sebastián de Covelo-A Lama).
-15,30 m de altura e 7, 89 m de
perímetro.
É costume regalo con viño o día da
festa da Virxe dos Remedios.
(P)
Carballeira de Caldas (Caldas de Reis)
Varios exemplares de gran porte de 19 a
23 m de altura e 2,55 a 2,87 m de
perímetro.
(P)

57. Carballo da Portela (Sabaxáns, Mondariz)
-35,80 m de altura e 3,75 m de perímetro.
(P)
Santa Margarida. (Mourente-Pontevedra)
-18,40 m de altura e 8,30 m de perímetro.
Ten máis de 500 anos.
Segundo a tradición as promesas que se fan
debaixo del non poden romperse nunca.
(P)

58. Os Carballiños
(Vilatuxe; Lalín)
(P)
Fraga de Catasós (Lalín).
No Souto de Catasós, un espazo
declarado MONUMENTO NATURAL.

59. Viñoa, (Soutolongo, Lalín).
-4,35 m de perímetro.
Soutolongo (Lalín)
-4,70 m de perímetro.
Está a carón do muíño de Espinosa.
(P)

60. CRENZAS:
-A sombra do carballo e máis
a do piñeiro son boas, a do
castiñeiro húmidae e fría e a
da nogueira enfermiza.
-Os carballos purifican o
ambiente e dan boa sorte.
-Nalgúns árbores co toro
furado tíranse pedras para
adiviñar a sorte en amores.

61. REFRÁNS:
Pranta eucalitos para ti,
piñeiros para os fillos e
carballos para os netos.
TRADICIÓN ORAL
ADIVIÑA:
No alto estou,
ladróns vexo vir,
da miña carapuchiña
non podo saír.
(A landra)
CANTIGAS:
Miña Virxen de Augasantas
ten un carballo na porta;
virxen de tantos milagros
facelle dar unha volta.
O carballo da Portela
ten a folla revirada,
que lla revirou o vento
nunha noite de xeada.
O río cando vai cheo
leva carballos e follas,
tamén debería levar
as línguas marmuradoras.
Santa Margarida
do Monteporreiro
que ten o carballo
maiore do Reino.
Frei Martín Sarmiento (1695-1772) “Coloquio
en mil duascentas coplas galegas”, 1746.

62. O CARBALLO
Cando soio, ó serán, vou paseniño
cara ó fogar, de volta do traballo.
sempre detén meus ollos un carballo
ergueito nun mallón, sobre o camiño.
Lanzal o tronco, as ponlas alongadas,
o follaxe en dosel, forte, senlleiro,
ten a medosa traza dun guerreiro
vixiante de castros e valgadas.
Ó chegar ó pé del na atardecida,
da lexendaria edade saudoso,
quixérao ver cadeira frorecida
dun rei celta, barbudo, fazañoso,
ou soleada, verdecente ermida
dun santiño aldeán e miragroso.
Ramón Cabanillas.
DA TERRA ASOBALLADA

63. ALGÚNS CARBALLOS CURIOSOS DO MUNDO
Kvillken (Suecia)
Ten 750 anos e o toro máis
groso do mundo, con 15, 24
m de perímetro

64. Chêne d'Allouville.
Sobre este carballo construeuse
una capela dedicada á Virxe da
Paz en 1696.
Ten uns 750 anos.

65. „Femeiche Erle, 6“ von Reinhard G. Nießing - Reinhard G. Nießing. Lizenziert unter CC BY-SA 3.0
über Wikimedia Commons -
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Femeiche_Erle,_6.jpg#/media/File:Femeiche_Erle,_6.jpg
Feme Eiche de Erle en Wesfalia
(Alemania).Carballo da Xustiza ou
do Corvo.
Un dos carballos máis antigos de
Europa, no que tradicionalmente
se impartía xustiza.

66. O carballo é o símbolo das libertades de
Euskadi e os distintos gobernantes xuran o
seu cargo debaixo da ÁRBORE DE
GUERNIKA. Hai constancia desta tradición
polo menos desde o século XII aínda que
as vellas árbores foron desaparecendo e
foron substituídas por outras.
Frobles

67. MONTAXE E FOTOS
Adela Leiro, Mon Daporta
Marzo 2015Carballo da Portela (Mondariz)