1. СҮХБААТАР АЙМАГ ДАХЬ
ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Электрон сургалтын
материал бэлтгэх
(Camtasia Studio програм)
“Програм хангамжийн тэнхим”
Магистр багш Л.Батбилэг
bayanzeerd2002@yahoo.com

2. CAMTASIA STUDIO 6.0
ПРОГРАМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
Энэхүү програм нь дэлгэцэн дээрх бүх үйлдлийг
видео хэлбэрээр бичдэг програм. Өөрөөр хэлбэл
хичээлийг дэлгэц дээр хийж үзүүлэхээс гадна өөрөө
дуутайгаар бичиж электрон хичээл бэлтгэж болно.
Мөн төрөл бүрийн програм дээр хийсэн файлуудыг
оруулж нэгтгэн засварлан монтажлажлаас гадна
олон төрлийн үйлдлүүдийг боловсруулах боломжтой
шилдэг програм юм.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

3.  Camtasia menu maker - цэс үүсгэх
 Camtasia player - хийсэн бичлэгээ тоглуулах
 Camtasia recorder - бичлэгээ дуутайгаар хийх
 Camtasia Theater - бүлэг хичээлийг цэсний сонголттойгоор
хийх зэрэг зэрэг нэмэлт цэснүүд байдаг.
Харин бид Camtasia studio гэж програмыг эхлүүлнэ.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

4. Програмыг ажиллуулахад дараах интерфейс дэлэцэнд гарч ирэх
бөгөөд close товчыг дарж цонхыг хаана.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

5. Програмыг бүрэн ашиглахыг тулд таны
компьютерт sound card, камер, чихэвч,
микрофонтой байхаас байх хэрэгтэй.
Camtasia studio програмын үндсэн
формат Camtasia Recording file (*.camrec)
áàéõ áà àóäèî ôàéë áóþó (.avi) төрлийн
байлууд үүсдэг.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

6. Camtasia Studio програмын дэлгэцийн зохион
байгуулалт буюу интерфейс
1
2 3
4
5
6
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

7. Програмыг нээхэд дэлгэцийн зохион байгуулалт нь 6-н хэсгээс бүтэх ба
тус тусын үүрэг зориулалттай.
Main toolbar – Camtasia studio програмын хэрэгслийн мөр
Task list – Чухал хэрэглэгдэх командуудыг агуулна
Clip bin – Оруулж ирсэн видео файлын жагсаалтыг харуулна.
Preview window – Timeline цонхонд ажиллах видео болон presentation
файлыг тоглуулж үзүүлнэ.
Timeline toolbar – Эвлүүлэх цонхны командууд байрлана
Timeline – оруулж ирсэн аудио болон видео файлыг засварлаж,
монтажлах, дуу дүрстэй эвлүүлэх цонх.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

8. Видео хичээл бэлтгэх
Та ямар програмын файлыг ашиглан хичээлийг явуулах гэж байгаагаа
дэлгэцэнд нээсэн байх ба бичлэг хийхийн өмнө ярих, зааварлах зүйлээ
бичиж тэмдэглэн бэлдсэн байх шаардлагатай.
3
4
1 2
1. Бичлэгийн мужийг сонгох хэсэг.
Full screen - Дэлгэцийг бүтнээр нь харагдуулан бичих
Custom - Дэлгэцийн мужий өөрөө сонгож бичих
Select - Дэлгэцийн мужийг тэмдэглэж сонгох
2. Бичлэгийн тохируулагыг хийх хэсэг
Camera - дэлгэцийг камераар харж бичих
Audio - Дуутай бичих сонголтыг идэвхижүүлэх
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

9. Бичлэг хийхийн өмнө Efficts цэсний
Annotation>Add System Stamp сонголтыг
хийсэн байх хэрэгтэй. Энэ нь таны бичлэгийн цаг хугацаа,
үргэлжлэх хугацааг автоматаар хянах ба бичлэг дуусан дуустал алдаагүй
ажиллах боломжоор хангана.
Харин Add caption сонголтыг идэвхитэй байлгавал бичлэгний харагдах
цонхонд нэмэлт мэдээллийг бичиж өгөх боломжийг олгоно.
Sound-> Mouse click sounds – сонголтыг
хийвэл бичлэгийн явцад маусны товших
дуу гарна.
Mute – Маусны дууг хаана
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

10. Курсорын харагдах хэлбэрийг өөрчлөх
Cursor>Hide –Курсорыг нууна
Cursor>Show cursor – Курсорыг
харагдуулна.
Cursor>Highlight clicks- Хулганы заагуур товшилт хийх үед тойрог хэлбэрийн
хүрээ үүсгэх сонголт
Cursor>Highlight cursor- Хулганы заагуур фокус хэлбэрээр харагдах сонголт
Cursor>Highlight cursor & Clicks-Дээрх хоёр сонголтыг хоёуланг нь ашиглах
сонголт
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

11. Screen draw ашиглах
Бичлэг хийхдээ багш тайлбарлах, цохон тэмдэглэх, тодруулах шаардлага
үргэлж гардаг. Энэ тохиолдол яаж Screen draw ашиглахыг үзье.
Програмыг нээж Record the screen товчлуур дээр дарж бичлэг хийх цонхыг
гаргана. Select товчлуураар тайлбарлах програмынхаа дэлгэцийн мужийг
тодорхойлно.
Харилцах цонхны tools>Option>Hotkeys цонхноос screen draw hotkeys
товчлуурыг дарж Ок хийнэ. Tools>Recording toolbars харилцах цонхыг
гаргаж Effects toolbar сонголтыг хийнэ.
Үүн дээр Screen draw товчыг задлаж
тэмдэглэх дөрвөлжин, дугуй, шулуун, муруй
зэрэг хэрэгслээр цохон тэмдэглэж тодруулж
болно.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

12. Task list öîíõíû êîìàíäóóäûí ¿¿ðýã, çîðèóëàëò
Add á¿ëãèéí êîìàíäóóä:
Import media – ôàéë îðóóëàõ
Title clips – Äýëãýöýíä òåêñò îðóóëàõ
Voice narration – Äóóòàé áè÷ëýã õèéõ
Record camera – Êàìåðòàé áè÷èõ
Edit á¿ëýã êîìàíäóóä
Audo enhancements – Àudo ôàéëûí øóãàìûã áàãàñãàõ
Zoom-n-Pan – Õàðàãäàõ õýëáýðèéí òîõèðãîî õèéíý
Callouts – Äýëãýöýíä òàéëáàð íýìýõ
Transitions – Ñëàéäàíä á¿ëýã íýìýõ
Flash quiz and survey – Òåñòèéí àñóóëò áýëòãýõ
Picture-in-picture(PIP) – Çóðãàí äîòîð çóðàã ¿ç¿¿ëýõ
áîëîìæòîé.
Procedure á¿ëýã êîìàíäóóä
Procedure video as – Áè÷ëýãèéí òºðëèéã ñîíãîí õàäãàëàõ
Create CD menu- Áè÷ëýãèéí öýñ ¿¿ñãýí template àøèãëàí
õàäãàëàõ
Create web menu – âýá áàéäëààð õàäãàëàõ
Batch procedure – áè÷ëýãèéã á¿õ òºð뺺ð áàãöàëæ
õàäãàëíà.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

13. Ôàéë îðóóëæ èðýõ
Inport Media íü óã ïðîãðàì äýýð áîëîí ººð ïðîãðàì äýýð õèéñýí òºðºë á¿ðèéí
ôàéëûã ãàäíààñ îðóóëæ èðíý
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

14. Ôàéë îðóóëæ èðýõ
Ôàéë îðóóëæ èðýõäýý äàðààõ òºðëèéí ôàéëóóäûã äóóäàæ
àæèëëóóëàõ áîëîìæèéã îëãîíî.
• Âèäåî ôàéë (.camrec, .avi, .mpg, .wmv, .mov)
• Çóðãûí ôàéë ( .bmp, .gif, .jpg, .png)
• Aóäèî ôàéë ( .wav, .mp3, .wma)
• Zip áóþó øàõñàí ôàéë
Øàõñàí ôàéëûã îðóóëæ èðýõäýý File->Import zipped project êîìàíäûã ñîíãîõîä
äàðààõ õàðèëöàõ öîíõ ãàð÷ èðíý.
Zipped project file to import õýñýãò
øàõñàí ôàéëàà ñîíãîæ îðóóëæ èðíý.
Open project after import õýñãèéí ºìíºõ
÷àãòûã ÷àãòàëæ OK òîâ÷ûã äàðñíààð
øàõñàí ôàéë ìààíü clip bin äîòîð îðæ èðíý.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

15. Title clips àøèãëàõ
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

16. Title clips – ãýäýã íü áè÷ëýãèéí ýõëýë, òºãñãºëä íýìýëò òåêñò îðóóëàõàä
àøèãëàíà. Task list > Add > Title clips ñîíãîëòûã õèéõýä õàðèëöàõ öîíõ ãàðàõ áà
äàðààõ öîíõîíä òåêñò áè÷èæ ôîíûí ºíãèéã ºã÷ áîëíî. Òåêñòèéã òîéðñîí íîãîîí õ¿ðýýã
áàãàñãàæ áè÷ñýí òåêñòèéí õýìæýýã áàãñãàæ äýëãýöèéí àëü ÷ õýñýãò
áàéðëóóëæ áîëíî.
Properties õýñãèéí Title name –ä title-èéí
íýðèéã áè÷èæ ºãíº.
Background-èéí Image –èéí ºìíºõ ÷àãòûã
àâñíààð äýâñãýð ôîí áîëãîæ çóðàã ñîíãîæ áîëíî.
–ã äàðæ çóðàãàà ñîíãîíî. Çóðàã ñîíãîîã¿é
òîõèîëäîëä ºí㺠ñîíãîæ áîëîõ áà
ñîíãîíî.
Text – õýñýãò áè÷ñýí òåêñòýý õýëáýðæ¿¿ëíý.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

17. Äóó õîîëîéãîîð áè÷ëýã õèéõ
Timeline öîíõîí äýýð äàâõàð ýñâýë äàíãàà𠺺ðèéí äóó õîîëîéãîîð áè÷ëýã õèéõ áîë
ýíý Voice Narration õàðèëöàõ öîíõûã àøèãëàíà. ̺í timeline öîíõîí äýýð àóäèî
ôàéëûí íýã õýñãèéã ÷àíãàðóóëàõ, ñóëòãàõ ¿åä òýð õýñãèéã èäýâõèæ¿¿ëæ
timeline öîíõîí äýýð áàéðëàõ (volume up, volume down) òîâ÷ëóóðûã
àøèãëàíà.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

18. Äóó õîîëîéãîîð áè÷ëýã õèéõ
Äóóð õîîëîéãîîð áè÷ëýã õèéõäýý:
 Timeline öîíõîí äàõü äóó îðóóëàõ ãàçðàà óíãøèã÷ ç¿¿ãýýð èäýâõèæ¿¿ëíý
 Task list -> Voice naration ñîíãîëòûã õèéõýä äýëãýö äýýð õàðèëöàõ öîíõ ãàðíà
ò¿¿í äýýð Mute speakers during recording ñîíãîëòûã ÷àãòëàí ñïèêåðèéí øóóãèàíûã
õààíà.
 Àëü çàì äýýð áè÷èëò õèéõ ãýæ áàéãàà òýð çàìàà ñîíãîæ ºãíº
 Until and of selection on Timeline
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

19. Zoom-n-Pan àøèãëàõ
Zoom-n-pan íü ìàø õýðýãòýé ýä áºãººä áèä áè÷ëýãýý õèéæ äóóññàíû äàðàà
áè÷ëýãýý òîãëóóëæ ¿çýõýä õýäèé áè÷èõ ìóæàà òîäîðõîéëñîí ÷ áè÷ëýãíèé ìààíü
çàðèì õýñýã õàðàãäàõã¿é, òàéëáàðëàæ áàéãàà çóðàã ìààíü òàë áè÷èãäñýí
áàéäàã. Ýíý áýðõøýýëýýñ ãàðàõûí òóëä Zoom-n-pan –èéã àøèãëàíàí. Task list
->Edit->Zoom-n-pan ñîíãîõîä õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý. Õàðèëöàõ öîíõíû äîîä
õýñýãò áàéðëàõ áè÷ëýãèéí ñëàéä á¿ðèéã àãóóëñàí õàâòàñíààñ ñëàéä
á¿ðèéíõýý íýð äýýð äàðæ õàðàãäàõ áàéäëûã íü õÿíàíà. Èíãýõýä õàðàãäàõ öîíõîíä
íîãîîí ìóæààð òîäîðõîéëîãäñîí ìóæ õàãàñ ãàðñàí áîë çàñâàðëàæ áîëíî.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

20. Zoom-n-Pan àøèãëàõ
¯íäñýí õýðýã Òàòñàí õýñýã
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

21. Zoom-n-Pan àøèãëàõ
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

22. Zoom-n-Pan øèíæ ÷àíàð
1. Scale õýñãèéí ¿ð ä¿í õàðóóëàõ öîíõ,
õýäýí õóâèàð òàòàõûã ¿ç¿¿ëíý
1 2. Òàòàõ õóâèéã èõýñãýæ áàãàñãàõ õýñýã
3. Òóõàé áàéðëàë äýýð õýð óäààí òîãòîõûã
çààíà
4. Íèéò zoom-èéí ìýäýýëýë
5. Áóñàä òîäîðõîéëîëòóóä
2 3
4 Æè÷: Òàòñàí áàéäëàà áóöààõäàà ºìíº
õèéñýí ¿éëäëýý ýñðýãýýð íü õèéíý.
5
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

23. Callout íýìýõ
Callout ãýäýã íü äýëãýöýíä
õàðàãäàæ áàéãàà âèäåî
áè÷ëýãýíä ÷èìýã íýìæ
òîâ÷ëóóð îðóóëæ áîëíî. ¯¿íèé
òóëä: Tasklist -> Callout
ñîíãîëòûã õèéõýä äàðààõ
õàðèëöàõ öîíõ ãàð÷ ò¿¿íä
îðóóëàõ òîâ÷ëóóðûíõàà
õýëáýð , ºíãº, òåêñòèéã áè÷èæ
îðóóëíà.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

24. Callout íýìýõ
1 2
1. Ñîíãîñîí callout-ûã õóâèëàõ
3 4
5 2. Ñîíãîñîí callout-ûã óñòãàõ
6 3. Ä¿ðñèéí òºðºëèéã ñîíãîõ
4. Ä¿ðñèéí ÷èãëýëèéã ñîíãîõ
5. Õ¿ðýýíèé áîëîí ä¿¿ðãýëòèéí ºíãº
6. Òåêñòèéí õýâæ¿¿ëýëò
7
7. Ãàð÷ èðýõ, áàéõ, àëãà áîëîõ õóãàöàà
ä¿ðñèéí ºðãºí, ºíäºð çýðýã øèíæ
÷àíàðóóäûã òîäîðõîéëíî
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

25. Callout íýìýõ
Äýýðõ callout áóþó òîâ÷ëóóðûã äýëãýöèéí äóðòàé ãàçðàà 纺æ
áàéðëóóëæ áîëíî. Õàðèí timeline öîíõîí äýýð äàðààõ áàéäàëòàé
áàéðëàæ Callout list äîðòîð äóãààð, öàã ìèíóòòàéãàà áàéðëàíà.
Split áóþó óíøèã÷ ç¿¿ õààíà áàéõàä îðóóëæ èðñýí òýð õýñãýýñýý óíøèãäàõ
áºãººä çààñàí õóãàöààíû äàðàà àðèëíà. ̺í áàéíãûí áàéõààð òîõèðóóëæ áîëíî.
Finish òîâ÷ûã äàðæ äóóñãàíà. Õýä õýäýí callout-èéã äóðûí áàéäëààð çîõèîí
áàéãóóëæ áîëíî.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

26. Transition àøèãëàõ
Transition ãýäýã íü îáúåêò õîîðîíäûí õºäºë㺺íèé ýôôèêòèéã òîäîðõîéëäîã. Ýôôèêò
õèéäýý:
Òask list -> Edit -> Transitions êîìàíäûã ñîíãîõîä äýëãýö äàðààõ áàéäàëòàé áîëæ
õºäºë㺺íèé òºð뺺ñ ñîíãîëò õèéíý.
Audio, video, presentation çýðýã ôàéëóóäûí çàëãààí äýýð øèëæèëò õèéõäýý
ñîíãîñîí ýôôèêò ãàð÷ èðäýã. Îáúåêò òóñ á¿ð äýý𠺺𠺺ð ýôôèêò ñîíãîæ áîëíî.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

27. Transition àøèãëàõ
Click and
drag
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

28. Transition àøèãëàõ
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

29. Caption àøèãëàõ
Task list-> Edit-> Caption ñîíãîëòûã õèéõýä äàðààõ òàéëáàð öîíõ íýýãäýõ áîëíî.
Òà áè÷ëýãýíä òåêñò îðóóëàõäàà
caption öîíõîíä ãàðààñ áè÷èæ ºãºõ áà
Word ïðîãðàìûí ôàéëààñ õóóëæ Past
êîìàíäûí òóñëàìæòàé Ñàption öîíõîíä
òåêñòèéã îðóóëæ áîëíî.
Îðóóëñàí òåêñòèéã 纺æ õààíà
áàéðëóóëàõàà ñîíãîæ áîëíî.
Áè÷ëýãèéã Start òîâ÷ äàðæ
àæèëëóóëæ áàéõ ¿åäýý òåêñòèéã
õààíà áàéðëóóëæ áîëîõûã õàðæ óëààí
ºíãºòýé áîëñîí òåêñòíèé óðä êóðñîðûã
áàéðëóóëàí òîâøèõîä Caption ¿¿ñýõ
áîëíî. Ýíý ìýò÷èëýí á¿õ áè÷ëýãýíäýý ººð
òºðëèéí òàéëáàð Caption ¿¿ñãýæ áîëíî.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

30. Caption àøèãëàõ
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

31. Caption àøèãëàõ
Caption õèéæ äóóññàíû äàðàà áè÷ëýãèéã Stop òîâ÷ëóóðààð çîãñîîíî. Caption-ã
çóðãàí áîëîí âèäåî ôàéëûí äîîä òàëä òàéëáàð ìàÿãààð õèéæ áîëîõîîñ ãàäíà
çóðãàí äýýð òîâ÷íû òóñëàìæòàéãààð õèéæ áîëíî.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

32. Clip Bin цонхон дотор гаднаас
импортлосон файлууд
байрлана. Үүнд: Медиа файл,
дууны файл, зурган файл,
presentation гэх мэт.
Clip bin – ээс эдгээр файлыг
Тimeline цонхонд чирч оруулна.
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

33. Оруулж ирсэн аудио, видео, pip файлуудыг засварлаж монтажлах
TIMELINE цонх
1 2
3
5
4
6
1. Timeline toolbar буюу уг цонхны командууд байрлана
2. Playhead – Timeline цонхны уншигч зүү
3. Time reference area –буюу бичлэгний цаг, минут, секундын тухай
мэдээлэл өгнө.
4. Tracks – Аудио, видео файл байрлах зам
5. Link icon – замыг хооронд нь холбоно
6. Lock icon – замыг түгжих тэмдэг
СүТС багш Л.БАТБИЛЭГ

34. АНХААРАЛ ТАВЬСАН
ТА БҮХЭНД БАЯРЛАЛАА