1. 1.0 PENGENALAN
Linguistik menurut Kamus Dewan Edisi Empat, linguistik pula diertikan sebagai
kajian saintifik tentang bahasa; berkaitan dengan bahasa. Kata linguistik (linguistics-
Inggris) berasal dari bahasa Latin“lingua” yang bererti bahasa.Dalam bahasa
Perancis“langage-langue”; Italia “lingua”; Spanyol “lengua”dan
Inggeris“language”. Akhiran “ics” dalam linguistics berfungsi untuk menunjukkan nama
sebuah ilmu, yang bererti ilmu tentang bahasa, sebagaimana istilah economics,
physics dan lain-lain. Linguistik ialah suatu sains yang mengkaji bahasa. Linguistik
ialah pengkajian sains mengenai bahasa kerana linguistik memenuhi syarat yang
diperlukan seperti pengkajian sains yang lain.
Linguistik dikatakan saintifik kerana kaedah yang digunakan empirikal
berdasarkan sesuatu yang dilihat, dirasa, didengar. Struktur bahasa memiliki ciri
sistem, iaitu terdiri atas unsur-unsur hingga perubahan terjadi pada salah satu di antara
unsur-unsur itu membawa perubahan bagi semua unsur lain. Istilah struktur dan sistem
lebih tepat digunakan kerana istilah ini dapat diterapkan dalam semua elemen bahasa,
iaitu fonetik, morfologi, dan sintaksis Struktur dapat dibezakan mengikut bentuk
sistematik sesuatu bahasa, iaitu mengikut susunan fonetik, alomof, morfem, atau
sintaksis.
Mengkaji struktur dalaman bahasa seperti fonologi, morfologi, sintaksis, semantik
dan leksikologi, atau gabungan subdisiplin itu seperti morfosintaksis dan
leksikosemantik. Fonologi pula ia ciri bunyi bahasa, cara terjadi dan fungsinya dalam
sistem kebahasaan. Fonologi bersinonim dengan fonemik dan morfologi ialah struktur
kata, bahagiannya dan cara pembentukannya. Sintaksis pula ialah hubungan antara
satu dengan lain, dan cara penyusunannya hingga menjadi satuan ujaran.

2. 2.0 SEJARAH PERKEMBANGAN LINGUISTIK
Sejarah perkembangan ilmu linguistik telah bermula pada tahun 500 SM hinggalah ke
hari ini Sejarah pengkajian ilmu linguistik bermula pada zaman Yunani, zaman
Iskandariah, zaman Rom, zaman pertengahan, zaman Peralihan (Renaissance), zaman
Arab, zaman India, zaman Linguitik perbandingan dan zaman linguistik moden.
Berdasarkan catatan awal sejarah ilmu linguistik, kajian tentang bahasa telah
berlaku seawal 800 tahun sebelum masihi yang berlaku di India.Walau bagaimanapun
titik permulaan kajian ilmu linguistik dipercayai berlaku pada zaman Yunani.Hal ini ada
kaitannya dengan penemuan kegiatan kajian orang-orang India yang didasarkan
kepada hasil kajian Panini telah diwartakan pada abad ke-17.Kehebatan orang Yunani
dalam kajian bahasa adalah berdasarkan bukti dalam bentuk catatan yang dikaji pada
zaman linguistik yang bermula di Eropah.
Dalam sejarah ilmu linguistik, golongan pertama yang bergiat dalam bidang
pengkajian bahasa ialah orang-orang Yunani.Tamadun Yunani merupakan satu
tamadun terawal yang wujud di atas muka bumi ini.Kehebatan tamadun ini merangkumi
semua aspek seperti bahasa, ekonomi, budaya dan politik.Kegiatan dalam pengkajian
bahasa bermula kira-kira 500 tahun sebelum masihi.Disebabkan seluruh kehidupan
mereka dibendung oleh falsafah, maka kajian mereka tentang bahasa banyak
dipengaruhi oleh pemikiran yang berbentuk falsafah.Falsafah bahasa bermula pada
zaman pra-Socrates, iaitu pada abad ke-6 sebelum masihi. Falsafah Bahasa
merupakan satu teras kepada bermulanya satu falsafah yang menjadi pegangan dan
kekuatan masyarakat ketika itu
Melalui sejarah perkembangan ini, tugasan ini meyorot kepada empat zaman
berikut :-

3. 2.1 Zaman Yunani, Zaman Iskandariah, Zaman Rom
Dalam sejarah ilmu linguistik, golongan pertama yang bergiat dalam bidang
pengkajian bahasa ialah orang-orang Yunani. Tamadun Yunani merupakan satu
tamadun terawal yang wujud di atas muka bumi ini. Kehebatan tamadun ini
merangkumi semua aspek seperti bahasa, ekonomi, budaya dan politik.Kegiatan dalam
pengkajian bahasa bermula kira-kira 500 tahun sebelum masihi.Disebabkan seluruh
kehidupan mereka dibendung oleh falsafah, maka kajian mereka tentang bahasa
banyak dipengaruhi oleh pemikiran yang berbentuk falsafah.Falsafah bahasa bermula
pada zaman pra-Socrates, iaitu pada abad ke-6 sebelum masihi.Falsafah Bahasa
merupakan satu teras kepada bermulanya satu falsafah yang menjadi pegangan dan
kekuatan masyarakat ketika itu.
Untuk pengetahuan anda, tokoh hebat dalam pengkajian bahasa pada zaman
Yunani ialah Plato dan Aristotle, iaitu murid Plato.Plato (427 – 347) merupakan ahli
falsafah pertama yang mengenal pasti dan menyelidik bahasa sebagai suatu masalah
dan persoalan melalui karyanya yang berbentuk dialog, iaitu Cratylus. Dialog Cratylus
telah mencetuskan kontroversi berabad-abad lamanya, iaitu antara kumpulan analogis
yang mempercayai bahawa bahasa bersifat alamiah, nalar dan logis dengan kumpulan
anomalis yang berpegang kepada kepercayaan bahawa bahasa tidak nalar
sepenuhnya. Plato telah menimbulkan persoalan adakah ketepatan sesuatu nama
berasaskan tabii dan realiti atau konvensyen, iaitu berdasarkan persetujuan
masyarakat. Beliau juga menyelidik tentang tatabahasa yang membezakan antara kata
nama dengan kata kerja. Plato telah meletakkan fungsi kata nama sebagai subjek
kepada predikat dan kata kerja sebagai penerangan kepada perbuatan.
Ilmu linguistik terus berkembang pada zaman Aristotle tahun 384 – 322 sebelum
masihi dengan menambah satu lagi pembahagian dalam tatabahasa, iaitu kata
penghubung.Beliau memperkembang dan memperdalam pemikiran tentang falsafah
bahasa yang diasaskan oleh Plato. Aristotle merupakan sarjana yang mula-mula
mengakui tentang adanya sistem kala atau tense dalam bahasa Yunani. Gagasan lain

4. yang dikembangkan oleh Aristotle ialah fungsi bahasa sebagai alat, khususnya untuk
retorik dan puisi. Beliau menganggap bahawa bahasa itu sebagai suatu juzuk dunia,
tetap dan dapat diperoleh dalam tulisan yang menjadi subjek tatabahasa dan sebagai
cara menunjukkan apa-apa sahaja yang ada di dunia yang menjadi subjek logika.
Secara umumnya, anda dapati bahawa kajian mengenai bahasa pada era Yunani lebih
tertumpu kepada tatabahasa.Namun demikian, kaedah kajian mereka lebih bercorak
logik dan bukannya saintifik.
Seterusnya, perkembangan ilmu linguistic pada Zaman Iskandariah.Zaman ini
bermula pada abad ketiga tahun masihi.Sebagai sebuah tanah jajahan Yunani,
Iskandariah menjadi pusat perkembangan kesusasteraan dan linguistik tamadun
Yunani, namun penumpuan bahasa pada waktu ini lebih kepada aspek lisan, iaitu
pertuturan. Mereka turut mengkaji sistem fonetik dan membahagikan perkataan kepada
adverb, participal, ganti nama dan kata depan. Para sarjana turut memperkenalkan
bidang sintaksis, iaitu ayat yang merupakan satu unit deskriptif yang terdiri daripada
turutan-turutan perkataan yang mempunyai makna.
Manakala sejarah perkembangan linguistik zaman Rom telah menyaksikan
Orang Rom telah mengambil alih bidang bahasa setelah tamadun Yunani
runtuh.Tahukah anda bahawa mereka mengambil ilmu bahasa Yunani dan membuat
kajian dalam bahasa Latin.Jika dikaji perkembangan bahasa pada zaman ini lebih
kepada perubahan sistem bahasa daripada tamadun Yunani kepada bahasa Latin.
Mereka kurang menyumbang kepada perkembangan ilmu baharu berkenaan bahasa.
Walau bagaimanapun sumbangan mereka amat penting kerana hasil tulisan mereka
menjadi rujukan kepada semua pengkaji bahasa selepas zaman itu.

5. 2.2 Zaman Pertengahan, Zaman Arab, Zaman India
Pada era zaman pertengahan yang dikenali juga sebagai zaman Renaissance,
ahli bahasa mula meneroka bahasa termasuk tatabahasa vernakular.Para pengkaji
pada zaman ini menggunakan ilmu bahasa sebagai satu elemen untuk mengukur kualiti
sesuatu bahasa.Anggapan mereka bahawa hasil tulisan itu baik sekiranya bahasa dan
hasil tulisan itu tepat dan kurang kesalahan tatabahasa.Bahasa pada era ini masih
kekal kepada fungsi kesusasateraan.Pada era ini juga teori sebab musabab, kelainan
logika dalam bahasa dan hubungan antara bahasa mula berkembang.Golongan zaman
pertengahan ini menolak bahasa luar atau bahasa pinjaman. Mereka juga dapat
mengesan hubungan satu bahasa dengan bahasa lain terutama bahasa Inggeris.
Melihat pula perkembangan linguistik zaman Arab.Pada zaman ini bahasa
berkembang pesat di Baghdad sebagai sebuah pusat ilmu di dunia.Hal ini disebabkan
Eropah mengalami zaman gelap.Kebanyakan ahli fikir yang lahir pada zaman ini ialah
sarjana Islam yang sentiasa mendapat sokongan daripada pemimpin mereka.Kajian
mereka tertumpu kepada sumber al-Qur‟an dan hasilnya perkembangan ilmu fonetik
semakin pesat dan hampir menjadi sempurna serta terciptanya kamus lengkap untuk
dijadikan bahan rujukan.
Seterusnya, sejarah perkembangan linguistik zaman India.Pada era ini bahasa
Sanskrit digunakan dengan meluas dan memberikan kesan besar kepada ilmu
linguistik.Bahan kajian turut berubah daripada tradisi bahasa Inggeris kepada kitab Rig-
Veda.Kajian mereka lebih baik daripada Yunani dari aspek fonetik, morfologi dan
sintaksis.
Antara sumbangan terpenting ahli-ahli bahasa zaman ini ialah kejayaan mereka
membawa pembaharuan dalam ilmu bahasa dan mula mengkaji bahasa secara
saintifik. Tamadun ini turut mengiktiraf bahawa bahasa berasal daripada satu bahasa
yang sama. Hal ini dapat dibuktikan melalui kajian, hampir semua bahasa memiliki
perkataan yang hampir sama dan maksud perkataan juga hampir sama.

6. 2.3 Zaman Linguistik Bandingan dan Linguistik Moden
Pada zaman ini dikatakan sebagai permulaan kepada linguistik moden, iaitu
sekitar abad ke-19. Bidang bahasa mula berkembang dengan wujudnya bidang baharu,
iaitu antropologi dan sosiologi.Pendekatan kajian bahasa berdasarkan bukti nyata.
Mereka turut mengkaji pertalian dan hubungan antara satu bahasa dengan bahasa
yang lain. Mereka mendapati bahawa hubungan bahasa bukan melalui peminjaman
atau kebetulan tetapi wujud daripada satu rumpun yang sama.
Kesan daripada kajian ini wujudnya rumpun-rumpun bahasa daripada semua
bahasa di dunia.Ahli bahasa zaman ini turut mengasingkan bahasa-bahasa di dunia
kepada tiga kelompok, iaitu bahasa berisolasi, berimbuhan dan bahasa berfleksi.Hukum
baharu mula wujud yang dikenali sebagai hukum R-G-L dan R-D-L.Pengkajian ilmu
bahasa pada zaman moden sekitar abad ke-20 lebih cenderung kepada linguistik
deskriptif atau linguistik huraian. Kajian pada era ini lebih sistematik dan menekankan
kepada sinkronis dan diakronis.Para pengkaji turut menelurkan satu teori baharu, iaitu
bahasa adalah baka dan satu fenomena sosial.
2.4 Sejarah Bahasa Dan Linguistik Melayu
Sejarah kajian bahasa dan linguistik Melayu dengan pengertian yang luas, iaitu
yang tidak terbatas oleh sempadan geopolitik, telah bermula di rantau Alam Melayu
sejak abad ke-15 dalam zaman Kesultanan Melayu Melaka. Pada zaman itu, Dinasti
Ming yang mempunyai hubungan akrab dengan kerajaan Melaka telah memerintahkan
pegawainya menyusun kamus China-Melayu yang menampung 482 kosa kata tentang
17 bidang kehidupan di alama Melayu, iaitu astronomi, geografi, musim dan waktu,
tumbuh-tumbuhan, unggas dan haiwan, rumah dan istana, alat perkakas, orang, peri
laku, tubuh badan, pakaian, makanan dan minuman, kemasyarakatan dan sejarah,
warna, hitungan, kata umum. Meskipun kamus yang berbentuk daftar kata itu tampak
sederhana, pastilah usaha menghimpunkan kosa kata utama alam Melayu pada abad

7. ke-15 hingga abad ke-16 itu menuntut upaya yang bukan mudah bagi orang asing dari
China itu.
Usaha orang Barat dalam kajian bahasa Melayu pula bermula pada abad ke-17.
Kesimpulan ini dapat diterima dengan memperhitungkan bahawa upaya
mengetengahkan ehwal bahasa Melayu telah dimulakan pada abad itu, bermula
dengan usaha F. de Houtman, orang Belanda yang tinggal di Aceh (Jun 1599-Ogos
1601) untuk mempelajari bahasa Melayu dan apabila kembali ke Belanda menerbitkan
buku berisi 12 pelajaran, dengan setiap pelajaran berisi dialog dalam bahasa Melayu
dalam ranah perdagangan, pemerintahan dan yang lain. Dalam buku itu dilampirkan
kamus Belanda-Melayu (Collins, 1998: 26-27).Kemudian terbit karya A.C. Ruyll
Speighel van de Maleysche Talepada tahun 1612 (Harimurti Kridalaksana, 1979).
Malahan jika usaha penyusun daftar kata bahasa Cina-Melayu yang berisi
hampir 500 lema pada awal abad ke-15 dan usaha Antonio Pigafetta pada tahun 1522
menerbitkan daftar kata bahasa Itali-Melayu dapat diperhitungkan sebagai usaha rintis
kajian bahasa Melayu, maka tradisi kajian bahasa dan linguistik Melayu telah berakar
lebih lama di rantau ini. Demikian juga, usaha penerjemahan `Aqaid al-Nasafi sebagai
kitab tertua dalam bahasa Melayu pada tahun 1590 (al-Attas, 1988) yang menandai
bermulanya tradisi penerjemahan di alam Melayu membuktikan adanya wawasan dan
keterampilan yang bersangkutan dengan aspek linguistik, meskipun penerjemahnya
(berkemungkinan besar Nuruddin al-Raniri) tidak terdedah kepada disiplin linguistik
sebagaimana yang difahami oleh sarjana moden dalam bidang itu.
Pada zaman awal pertumbuhan kajian bahasa dan linguistik Melayu itu, usaha
dilakukan oleh bangsa Barat yang datang ke Kepulauan Melayu dalam rangka
penjajahan politik dan ekonomi.Sebagai usaha awal, dan dalam keadaan tradisi kajian
secara ilmiah di bahagian mana dunia pun belum mantap ketika itu, kajian bahasa dan
linguistik pada zaman awal itu tidak harus diukur dengan berdasarkan konsep ilmiah
kini.Pada hemat saya, dapat ditimbangkan pandangan Harimurti Kridalaksana (2002)
bahawa penilaian terhadap kerja kebahasaan harus dilihat pada dua sudut, iaitu sudut

8. yang sempit dan sudut yang luas. Sudut yang sempit (atau sebenarnya khusus) ialah
yang mengkhususkan perhatian pada hasil penelitian dan karya teoretis sahaja,
sementara sudut yang luas (umum) turut meliputi karya seperti buku pelajaran, bahan
penyuluhan (pedoman), kamus, buku pengajaran tatabahasa dan yang lain.
Dengan demikian, Harimurti Kridalaksana mengiktiraf karya pujangga besar Melayu
Raja Ali Haji, iaitu Bustanul Katibin (1857) dan Kitab Pengetahuan Bahasa (1859)
sebagai karya linguistik awal yang dihasilkan oleh anak watan alam Melayu. Maka itu,
untuk mendapat gambaran yang luas tentang perkembangan bidang linguistik Melayu,
diperlukan kajian mendalam yang meliputi kajian ilmiah dalam bentuk tesis atau
disertasi dan juga kajian ilmiah semasa (yang bukan untuk tujuan pengijazahan) serta
apa-apa jua hasil tulisan dalam bentuk buku, monograf, jurnal dan sebagainya. Walau
bagaimanapun makalah ini akan hanya membataskan pembicaraan pada sudut yang
sempit, dengan catatan bahawa pembahasan sudut yang luas itu akan dibicarakan
pada kesempatan lain, disebabkan data yang harus ditangani demikian luasnya.

9. 3.0 HASIL PEMIKIRAN TOKOH-TOKOH LINGUISTIK
3.1 Pemikiran Edward Sapir Dalam Bidang Linguistik
Edward Sapir (1884 – 1939) seorang sarjana linguistik struktural dan antropologi
dari Amerika pada awal abad ke-20. Beliau mengkaji hubungan bahasa dengan
pemikiran manusia dari aspek psikologi.Beliau berpendapat psikologi mendasari
pengkajian bahasa dalamsains.Kesimpulan kajian beliau mendapati bahawa struktur
bahasa merupakan unsur yang menentukan sturktur pemikiran manusia.Menurut
beliau, bahasa ialah sistem manusiawi yang instingtif, iaitubersifat arbitrari untuk
menyampaikan perasaan dan fikiran.Buku beliau bertajuk Language berbeza dengan
Bloomfield kerana menggunakan pendekatan antropologi yang melihat bahasa dari segi
fungsinya dalam masyarakat.Rumusan hasil pemikiran beliau tiada bahasa yang
sempurna,bahasa akan sentiasa berubah.
3.2 Pemikiran Leonard Bloomfield dalam Bidang Linguistik
Bloomfield (1887 – 1949) merupakan ahli linguistik yangmempelopori teori
behaviourisme yang berkait rapat dengan fahaman ahli psikologi dalam menghuraikan
bahasa.Beliau beranggapan bahawa bahasa sebagai pangkalan data ucapan yang
boleh mengeluarkan segala unit bahasa. Dengan kata lain, ayat-ayat itu tersusun di
dalam otak dan dikeluarkan apabila adanya rangsangan. Rumusan beliau, sekiranya
tingkah laku manusia lain berpuncadaripada adanya rangsangan atau stimulus, maka
bahasapun dapat dilahirkan sebagai gerak balas atau respons terhadap rangsangan
itu.Beliau juga beranggapan bahawa bahasa ialah satu tingkah lakumanusia.Beliau
memperlihatkan konsep saintifik dalam kajiannya, iaitu suatu kenyataan yang
menunjukkan bahawa semua bahan kajian hendaklah dapat diperhatikan dan dianalisis
secara empirikal.Buku beliau yang popular ialah Language (1933).

10. 3.3 Pemikiran Ferdinand de Saussure dalam Bidang Linguistik
Ferdinand de Saussure (1857 – 1913) ialah orang pertama yangmengasaskan
ilmu linguistik moden. Ketokohan beliau sebagai „Bapa Ilmu Linguistik Moden‟ telah
terbukti melalui penemuan-penemuan konsep dan pendekatan baharu dalam bidang
bahasa secara moden.Dalam sejarah ilmu linguistik moden, beliau merupakan
orangpertama yang mengemukakan dan menekankan peri pentingnya kajian bahasa
dilakukan dari sudut yang berbeza-beza, iaitu secara sinkronis dan diakronis. Linguistik
sinkronis mengkaji bahasa pada suatu masa tertentu.Linguistik diakronis mengkaji
bahasa dari segi sejarah yang dilalui oleh bahasa serta perubahan-perubanan yang
dialami oleh sesuatu bahasa tersebut.De Saussure merupakan orang pertama yang
mengemukakankonsep „langue‟ dan „parole‟.
3.4 Pemikiran Tokoh Alam Melayu dalam Bidang Linguistik
Amatlah jelas bahawa perkembangan kajian bahasa dan linguistik di Malaysia
dan di alam Melayu cukup dipengaruhi oleh situasi linguistik sedunia, khususnya yang
bersumber daripada tradisi linguistik Barat.Harimurti Kridalaksana (1979)
mengemukakan dua kecenderungan utama dalam perkembangan awal linguistik di
alam Melayu, iaitu yang bersumberkan tradisi linguistik Arab dan yang bersumberkan
tradisi linguistik Barat. Karya Raja Ali Haji, iaitu Bustanul Katibin dan Kitab Pengetahuan
Bahasa merupakan contoh yang jelas bersumberkan tradisi linguistik Arab sementara
karya-karya lain yang dihasilkan oleh orang Belanda (di Indonesia) dan oleh orang
Inggeris (di Malaysia) merupakan hasil penerapan linguistik Barat. Karya
Sasrasoegondo, iaitu Kitab jang Menyatakan Djalan Bahasa Malajoe (1910) merupakan
buku tatabahasa pertama di Indonesia yang berasaskan model Eropah yang ditulis oleh
orang Indonesia (Harimurti Kridalaksana, 1983), sementara di Malaysia buku Pelita
Bahasa Melayu yang terdiri daripada tiga jilid karangan Za`ba merupakan contoh yang
jelas bagi karya bahasa yang bersumberkan model Eropah (Inggeris), sebagaimana
yang diakui sendiri oleh Za`ba dalam Pendahuluan bukunya itu (di sisi ada pengaruh
bahasa Arab yang sedikit banyaknya diakui juga oleh Za`ba).

11. 4.0 SUMBANGAN LINGUISTIK DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
4.1 Perkamusan, tatabahasa dan penggunaan bahasa, ejaan dan daftar kata
Kegiatannya menjadi betul-betul rancak pada tahun 1930-an dengan terajunya
Dato‟Abdullah bin Abdul Rahman sebagai Yang Dipertua, Mejar Dato‟ Haji Muhammad
Said bin Suleiman dan Dato‟ Awang bin Omar sebagai Naib Yang Dipertua serta Mejar
Musa bin Yusof sebagai setiausaha. Pada tahun 1935, badan itu diberi gelaran „Diraja‟
oleh Sultan Ibrahim ibni Sultan Abu Bakar sebagai pengiktirafan, dan nama badan itu
menjadi Pakatan Bahasa Melayu Persuratan Buku Diraja Johor (P.Bm.P.B.D). Dalam
tahun 1930-an dan 1940-an, badan itu menjadi markaz perancangan bahasa yang
berkesan apabila dapat menghimpunkan lebih 200 orang anggota dari Johor dan luar
Johor, termasuklah Bapa Kewartawanan Melayu Abdul Rahim Kajai, Pendeta dan ahli
bahasa ternama Zainal Abidin Ahmad (Za`ba), pemimpin politik dan wartawan Dato‟
Onn Jaafar dan penulis wanita terkenal Ibu Zain (Ensiklopedia Sejarah dan Budaya
Melayu, 1998).
Selanjutnya, sumbangan lingusitik Melayu dengan jelas ditandai oleh usaha
Za`ba yang untuk selama lebih 30 tahun sesudah beliau menghasilkan karya-karya
tentang bahasa Melayu, mendominasi alam pendidikan di negara ini apabila karya-
karyanya itu dijadikan sandaran untuk pengajaran dan pemelajaran bahasa Melayu
oleh para guru dan pihak berwibawa seperti Kementerian Pelajaran sendiri. Menurut
Asmah Haji Omar (2000:xi), sebelum tahun 1968, semua buku tatabahasa Melayu di
Malaysia (termasuk di Singapura - P.) ditulis dengan berdasarkan prinsip-prinsip yang
diletakkan oleh Za`ba. Demikian juga, dalam hal ejaan Jawi dan Rumi, pedoman yang
disusun oleh Za`ba turut menjadi pegangan semua pendidik bahasa Melayu selama
puluhan tahun dan disebut Sistem Ejaan Sekolah sehinggalah berlaku perubahan
dalam sistem ejaan (Rumi) apabila diisytiharkan Sistem Ejaan Rumi Baru Bahasa
Malaysia pada 16 Ogos 1972.

12. 4.2 Kajian fonologi dan tatabahasa bahasa Melayu
Za`ba telah meletakkan asas yang kukuh dalam kajian fonologi dan tatabahasa
bahasa Melayu meskipun sewaktu menghasilkan karya itu beliau belum terdedah
kepada ilmu fonologi dan linguistik moden pada keseluruhannya. Antara prinsip fonologi
yang diketengahkan oleh Za`ba termasuklah prinsip keutamaan ucapan di atas tulisan,
huruf sebagai lambang bunyi dan hubungan antara mekanisme bahasa dalam bentuk
deretan bunyi-bunyi dengan isi fikiran.Dalam bidang fonetik, Za`ba mengemukakan
jenis-jenis bunyi kepada bunyi yang disebutnya huruf saksi (vokal) dan huruf benar
(konsonan).
4.3 Sistem ejaan melayu
Salah satu sumbangan Za‟ba ialah dalam sistem ejaan Melayu. Minat beliau
terhadap penulisan bermula dalam tahun 1918 lagi semasa menjadi guru Bahasa
Melayu merangkap penterjemah di Maktab Melayu Kuala Kangsar, beliau telah mula
mengumpul senarai perkataan Melayu dalam tulisan Jawi. Dalam tahun 1924 pula,
beliau telah menjemput sebilangan orang Melayu dari kalangan pegawai kerajaan yang
berpendidikan Inggeris datang ke Kuala Lumpur untuk membantu menubuhkan
sebuah "Pan-Malayan Malay Literary Society" yang matlamat utamanya ialah untuk
menyatukan pelbagai kelainan sistem ejaan Melayu, di samping memajukan
perkembangan kesusasteraan Melayu Moden.
Nama Pendeta Za‟ba juga terukir sebagai pencipta Sistem Ejaan Baru Bahasa
Melayu yang disebut sebagai Sistem Ejaan Za’ba.Beliau menggubal sistem ejaan
dalam tahun 1933 dan menggantikan sistem ejaan oleh R.J. Wilkinson yang telah
digunakan dalam tahun 1914. Oleh sebab Sistem Ejaan Za’ba digunakan di sekolah-
sekolah sejak tarikh penggubalannya sehinggalah tahun 1972 dengan
dilaksanakan Sistem Ejaan Baharu, maka sistem berkenaan juga dikenali
sebagai Sistem Ejaan Sekolah. Walau bagaimanapun, Za‟ba menaruh harapan untuk
kemudian kelak menjadikannya sebuah kamus dengan tiap-tiap perkataan itu diberi
tidak sahaja makna tetapi juga contoh ayat memakainya dan simpulan-simpulan
bahasa yang terbit daripadanya, "sebagai membanyak dan menambah elokkan kamus-
kamus kita yang sedia ada".

13. 5.0 KESIMPULAN

14. RUJUKAN
Asmah Haji Omar.(2002). Sejarah dan Perkembangan Linguistik Melayu. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Abdullah Hassan Dan Ainon Mohd (1998). Bahasa Melayu Untuk Maktab Perguruan.
Kuala Lumpur: Fajar Bakti
________________. (n.d). Linguistik : Tokoh dan Sumbangan . [Online]. Available:
http://www.scribd.com
____________________. (n.d). Sejarah Perkembangan Linguistik Bahasa Melayu.
[Online]. Available: Http:// www.oum.edu.my
Perpustakaan Negara Malaysia.(2000), Bahasa Malaysia Linguistik.[Online]. Available:
http://malaysiana.pnm.my