BİLGİ TOPLUMU

1. Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan & İstiklal Y Vural Bilgi Çağında Bilgi Yönetimi, Konya:
Çizgi Kitabevi, 2005
Sunumu Hazırlayan: Deniz Kasırga

3. BİLGİ
TOPLUMU
Bilgi
Ekonomisi
Sanayi-
Sonrası
Toplum
Kapitalist-
Ötesi
Toplum
Bilişim
Toplumu
İnsanlık tarihinde yirminci yüzyıl kadar çok
ve radikal sosyal dönüşüm yaşamış bir
başka yüzyıl yoktur.
Peter Drucker

4. Birinci
Dalga
• Tarım
Devrimi
İkinci Dalga
• Sanayi Devrimi
Üçüncü
Dalga
• Enformasyon
Devrimi
Bilgi toplumu, başta emek faktörü olmak üzere tüm üretim
faktörlerinin, kamu ve özel sektör işletmelerinin,
bireylerin ve devletin teknolojik gelişmeler karşısında
yeniden yapılanmasını, yeni bir dünya görüşü ve yaşam
felsefesini beraberinde getirmektedir.

5. Günümüz bilgi toplumunda bilgi, en
önemli üretim kaynaklarından birisi
olarak görülmektedir.
Bilginin oluşumuna katkı verecek ve bilgiyi kullanacak
olan ise insandır. Bilgi toplumunda diğer önemli girdi
insan faktörü olmaktadır. Burada, düşünsel anlamda
emek faktörünün gelişimi, insana yapılacak yatırımlar
ön plana çıkmaktadır.
Geleneksel üretim faktörleri ortadan kalkmamakta
ancak, ikinci plana düşmektedir. Üretim faktörleri, bilgi
sayesinde elde edilebilir kaynaklardır. Burada bilginin
niteliği de önemlidir.

6. BİLGİTOPLUMU
•Bilgi ve
insan
sermayesi
•Bilgisayar
•Beyin
gücü
SANAYİTOPLUMU
•Maddi
sermaye
•Buhar
makinesi
•Kol gücü

8. Kaynak: Masuda, Yoneji, Managing in the Information Society, Cambridge,Mass: Basil Blackwell, 1990, s.6. (Bkz:Erkan,1997:102-03.; Bozkurt,1996:43.).
BİLGİ TOPLUMUSANAYİ TOPLUMU
TEKNOLOJİ
• Öz
• Temel fonksiyon
• Üretim gücü
• Buhar makinesi
• Fiziksel emeğin ikamesi
• Maddi üretim gücü
• Bilgisayar
• Zihinsel emeğin ikamesi
• Bilgi üretme gücü
SOSYO-EKONOMİKYAPI
DEĞERLER
Ürünler
Üretim merkezi
Piyasa
Öncü endüstriler
Endüstriyel yapı
Ekonomik yapı
Sosyo ekonomik ilke
Sosyo ekonomik özne
Sosyo ekonomik sistem
Toplum biçimi
Ulusal hedef
Hükümet bicimi
Sosyal değişimin itici gücü
Toplumsal sorunlar
En ileri aşama
Faydalı mal ve hizmetler
Modern fabrika
Yeni dünya,satın alma gücü
İmalat sanayileri
Tarım,sanayi ve hizmetler
Meta ekonomisi
Fiyat ilkesi
Şirket
Özel mülkiyet
Sınıflı toplum
Gayri safi ulusal refah
Parlamenter demokrasi
İşci hareketleri,grevler
İşsizlik,savaş,diktatörlük
Kitlesel tüketim
Bilgi,teknoloji
Bilgi kullanımı
Bilgi alanının genişlemesi
Entelektüel endüstriler
Sanayi yapısı matrisi
Sinerjik ekonomi
Amaç ilkesi(sinerjik ileri besleme ilkesi)
Gönüllü topluluklar
Altyapı,sinerji ilkesi
Fonksiyonel toplum
Gayri safi ulusal tatmin
Katılımcı demokrasi
Sivil hareketler
Gelecek şokları,terör
Yüksek düzeyde kitlesel bilgi
Değer standartları Maddi değerler Zaman değeri
Etik standartlar Temel insan hakları Öz disiplin,toplumsal katılım
Zamanın ruhu Rönesans(bireyin
özgürleşmesi)
Globalizm(insan ve doğanın
ortak yaşayışı)

9. Bilgi toplumunun en önemli
özelliği mal üretiminden
hizmet üretimine doğru bir
kaymanın görülmesidir.
Bilgi toplumunda, teknik ve profesyonel
bilim adamları, teknisyenler,
mühendisler, öğretmenler sayıca artmış
ve toplam işgücü içerisinde önemli bir
yere sahip olmuşlardır. Oysa sanayi
toplumunda yarı vasıflı işçiler çalışan
sınıf içinde en kalabalık gurubu
oluşturmaktaydılar.

10. SANAYİ TOPLUMU BİLGİ TOPLUMU
TEKNOLOJİEKONOMİ
SOSYAL
SİSTEM
POLİTİK
SİSTEM
PARADİGMA
• Enerji:Fosil yakıklar(petrol,kömür)
• Malzemeler:Yenilenemez kaynaklar(metaller,petrol)
• Araçlar:Makineler
• Üretim yöntemi:Kurmak,montaj,değiştirilebilir
parçalar
• Ulaşım sistemi:Vapur,uçak,otomobil,demiryolu
• Haberleşme sistemi:Basın,TV
• Ulusal düzeyde kitlevi pazar ekonomisi.
• İşgücünün karmaşık dağılımı,sınırlı uzmanlık
yeteneğine,standart çalışma kalıplarına ve büyük
hiyerarşik kurumların değişik düzeydeki otoritelerinin
birbirleriyle ayarlanmış örgütlenmesine bağlıdır.
• Cinsel rollerin farklılaştığı çekirdek aile
anagüvenlik(destek sistemi),ölümsüz kurumdur
• Yetişkinlikte tamamlanan kitlesel eğitim
• Kapitalizm ve Marksizm:Hukuk,din,sosyal sınıf ve
politika sermaye yatırımlarının mülkiyet ve
kontrolunu elinde bulunduranlarca şekillendirilir.
• Milliyetçilik:Temsili hükümet veya diktatörlük
şeklinde güçlü merkezi ulusal hükümet.
• Bilimin temeli:Fizik,kimya
• Temel düşünce:İnsan akıbetinin rekabetçi bir
dünyada,menfaat ve ceza sistemi ile rasyonal sosyal
yapıyı uyumlu bir şekilde oluşturmasına bağlı
olduğuna inanılır.
• Enerji:Doğal(güneş,rüzgar),nükleer
• Malzemeler:Yenilenebilir
kaynaklar(biyoteknoloji),seramik,yeniden kullanım
• Araçlar:Aklı geliştirici makineler(bilgisayar)
• Ulaşım sistemi:Uzay gemisi
• Haberleşme:Elektronik araçlar
• Bütünleşmiş küresel ekonomi:Temel ekonomik
faaliyet üretici ve tüketicileri daha çok birleştiren
bilgi hizmetlerinin tedariki şeklindedir.
• Doğrudan çıkarlarını korumaya yönelik üyelerden
oluşan,küçük girişimciliğin örgütlenmesi şeklinde
bir yapılanma.
• Bireyin merkezi konumda olduğu aile tipi
• Sosyal değerlerde çeşitlilik,eşitlik,bireysellik
• Eğitim bireyselleşmiştir ve süreklidir
• Cinsel işbölümünün benzeştiği,insani yeteneği
geliştirmeyi sağlayan roller
• Küresel işbirliği:Bilginin kontrolü ve sahipliği için
uluslarüstü örgütlerin kurumlaşması
• Yerel yönetimler asıl yönetim birimi ve katılımcı
demokrasi temel norm haline gelmektedir.
• Bilimin temeli:Kuantum elektroniği,moleküler
biyoloji,nano-teknoloji,çevresel bilimler
• Merkezi düşünce:İnsanın kabiliyet ve gelişiminin
sürekli artması
• Değer sistemi:Kadına özgü değerlerin öne
çıktığı,bağımsız bireylerden oluşan ademi
merkezitci bir topluma yönelme var.
Kaynak:R.Crawford,R.,IntheEraofHumanCapital,USA:HarperBusiness,1991,s.6.(TabloErkan,1997:110-
111’denaktarılmıştır).

11. Sanayi toplumu, malların
üretimi için makine ve
insanların
koordinasyonuna
dayanmaktaydı. Bilgi
toplumun ise hemen her
şey bilgi etrafında
örgütlenmektedir.
Sanayi toplumunun ortaya
çıkmasında en önemli
etkenin buhar makinesi,
elektrik, içten yanmalı motor
gibi enerji teknolojilerin
bulunmasıdır. Bilişim
teknolojilerinin ortaya çıkıp
hızla gelişmesi de benzer bir
etkiyi yeni oluşan toplumda
oluşturmuştur.

12. TEKNOLOJİEKONOMİ
SOSYAL
SİSTEM
POLİTİK
SİSTEM
PARADİGMA
İLKEL TOPLUM TARIM TOPLUMU
• Enerji:İnsan enerjisi
• Malzemeler:Hayvan postu ve
taşlar
• Araçlar:Asgari düzeyde kesme
veya dövme(taş yapımı)
• Üretim yöntemi:Yok
• Ulaşım yöntemi:Yürüme
• Haberleşme sistemi:Konuşma
Toplayıcılık
Avcılık
Balıkcılık
Küçük gruplar ve aşiretler
Aşiret yaşlılarının ve şefin kuralları
çerçevesinde temel politik birim
olarak aşiret
Dünyanın tamamen doğal şekliyle
gözlenmesi
• Enerji:Doğal enerji(insan,hayvan,rüzgar)
• Malzemeler:Yenilenebilir kaynaklar
• Araçlar:İnsan kasının kullanımı(Kaldıraç ve
vinçler) veya doğal güçleri çalışır duruma
getirme(yelken su değirmeni)
• Üretim yöntemi:El sanatları
• Ulaşım sistemi:At,vagon,yelkenli gemi
• Haberleşme sistemi:El yazımı
• Kendi kendine yeterli yerel ve ademi
merkeziyetçi ekonomi
• Köy ekonomisi düzeyinde emekte basit iş
bölümü
• Ekonomide esas kaynak:Toprak
• Cinsel rollerin açıkça belirlendiği hareketsiz
büyük aile ve ailenin ana güvenlik sistemi
olması
• Seçkinlerle sınırlı kalan eğitim
• Feodalizm:Hukuk,din,sosyal sınıf ve
politika,doğumla kazanılan otoriteyle
toprağın yönetimini belirlemektedir.
• Temel politik birim yerel topluluktur
• Bilimin temeli:Matematik,astronomi
• Merkezi düşünce:İnsanların üstün
güçler(örneğin tanrı),din,mistik görüş
tarafından kontrol edildiği kabul edilir
• Değer sistemi:doğaya uyuma dayanır

13. Bilgi toplumu, sanayi
toplumunun sosyo-ekonomik
gelişme sürecinde yol açtığı
gelişmelerden daha farklı,
ekonomik alandaki tüm karar
birimlerinin ve kurumların
yapısında hızlı değişimi ve
yeniden yapılanmayı
gerektiren bir aşamadır.
Bilgi teknolojilerinin
hızla gelişimi, bu
gelişmelere aynı hızda
ayak uydurabilecek bir
toplum yapısını
gerektirmektedir.
Bilgi toplumu aşamasına
ulaşmış bir çok gelişmiş
ülkede ulaşılan
gelişmişlik düzeyinin
sürekliliğinin korunması
amacıyla, giderek bilime,
teknolojiye ve insana
yatırıma daha fazla önem
verilmektedir.