(Be)spreekuur 7 september 2023 - Afdracht maandelijks of jaarlijks

1. Afdracht beslag:
maandelijks of
jaarlijks?
Ahmed Ajjaji, Sandra van de Grift &
Jouke In der Maur
07-09-2023

2. Agenda
• Programma Verbinden Schuldendomein 2.0
• Aanleiding:
• Invoering Wvbvv en MvT 01-01-2021
• Uitspraak RB Noord-Holland maart 2023
• Kamervragen april 2023
• Beantwoording augustus 2023
• Handelingskader, Q&A en uitvoeringsscan
• Afwegingen bij volledige uitkering
• Afwegingen bij aanvullende uitkering
• Specifieke situaties
• Toekomstige & lopende beslagen
• Vragen en ondersteuningsbehoeften

3. Programma Verbinden Schuldendomein 2.0

4. Verduurzamen & opschalen

5. Wvbvv 01-01-2021
• Wet vereenvoudiging beslagvrije voet per 01-01-2021 van kracht
• Nieuw systeem moest:
• transparant en uitvoerbaar zijn, ook in massale processen;
• mensen een reëel minimum bieden, waardoor zij in de (basale) kosten van
levensonderhoud kunnen voorzien;
• een evenwichtige balans bieden tussen de belangen van schuldeiser en
schuldenaar; en
• voorkomen dat een significante groep mensen in geval van beslag bij voorbaat geen
enkel verhaal biedt (doordat zij over geen enkele afloscapaciteit beschikken omdat
zij een inkomen hebben onder de beslagvrije voet).
• Beslagruimte altijd minimaal 5% van totale netto inkomen
• MvT 3.8: “Gemeenten kunnen zelf bepalen hoe ze de uitvoering
inrichten” (SZW: ‘belang inwoner voorop’ (2021))

6. Uitspraak RB en Kamervragen (2023)
• Eigen afweging gemeenten op basis van MvT 3.8 onveranderd
• Maar; een recente uitspraak en de antwoorden op de Kamervragen
maken duidelijk
• welke overwegingen meespelen bij deze keuze,
• hoe de afdracht van beslag en de reservering van vakantiegeld zich tot
elkaar verhouden, en
• welke wijze van afdracht de voorkeur heeft.
• Dus; invulling gegeven aan ‘belang inwoner’ (bestaansminimum +
zoveel mogelijk aflossen)

7. Uitspraak RB Noord-Holland 23-03-2023
• De beslagvrije voet (95% van de toepasselijke bijstandsnorm inclusief
vakantiegeld) moet op maandelijkse basis worden gerespecteerd.
• Bij maandelijkse afdracht in combinatie met maandelijks reserveren van
vakantiegeld houdt de inwoner een inkomen over dat lager is dan de
beslagvrije voet. Daarmee wordt het bestaansminimum op maandbasis
niet geborgd: dit is “in strijd met de wettelijke regels over de beslagvrije
voet”
• Vergoeding van schade als gevolg van onrechtmatig besluit (artikel
8:88, eerste lid, aanhef en onder a, van de Algemene wet
bestuursrecht), waarbij gestelde schade verband moet houden met het
onrechtmatige besluit
• Kostenaspect op zichzelf niet onrechtmatig

8. Kamervragen 14-04-2023 / Antwoorden 14-08-2023
• Gemeenten houden -conform de MvT- de vrijheid om te kiezen voor
maandelijks of jaarlijks afdragen
• Beslagvrije voet dient op maandbasis gerespecteerd te worden
• Twee opties:
1. Jaarlijks afdragen + maandelijks vakantiegeld reserveren
2. Maandelijks afdragen + maandelijks vakantiegeld uitbetalen
• Voorkeur voor jaarlijks afdragen (optie 1) i.v.m. innings- en
verdelingskosten (belang inwoner)
• In specifieke situaties maandelijks afdragen (optie 2) wenselijk /
noodzakelijk, bijvoorbeeld:
• LBIO kinderalimentatie
• Aanvullende bijstand

9. Acties VNG
• Handelingskader
• Q&A
• Uitvoeringsscan lopende beslagen op 'oude' manier
• Vervolg
• Verdere ondersteuning gemeenten
• KbvG
• SZW
• Softwareleveranciers

10. Afwegingen bij volledige uitkering

11. Aanvullende uitkering i.c.m. beslag
• Reservering vakantiegeld (5% van uitkering) is onvoldoende voor
afdracht beslag (5% van totale netto inkomen)
• Dus: maandelijks afdragen + maandelijks vakantiegeld uitbetalen
• Of inwoners met deze werkwijze hun beslagvrije voet op maandelijkse
basis ontvangen, verschilt per situatie:
• De inwoner heeft ander inkomen inclusief vakantiegeld + de gemeente betaalt het
vakantiegeld maandelijks uit = de beslagvrije voet wordt gerespecteerd
a. De inwoner heeft ander inkomen exclusief vakantiegeld + de gemeente betaalt het
vakantiegeld maandelijks uit = de inwoner komt onder beslagvrije voet (inwoner
verwijzen naar andere inkomensverstrekker, geen garantie)
• Aanvullende bijstand onvoldoende voor 5% afdracht?
• Beslaglegger wijkt af van beslagvolgorde
• Gemeente is niet (langer) de derde-beslagene
• Op verzoek maandelijks vakantiegeld uitbetalen

12. Afwegingen bij aanvullende uitkering

13. Specifieke situaties
• Verrekening: bvv van toepassing (m.u.v. schending inlichtingenplicht /
inkomensverrekening)
• Wisselende inkomsten(-bronnen)
• Inwoner krijgt gedurende het jaar ander inkomen onder norm: maandelijks afdragen
+ VT uitbetalen, reeds gereserveerd vakantiegeld uitbetalen aan beslaglegger
• Inwoner krijgt gedurende het jaar inkomen boven norm: uitkering (en beslag) stopt,
reeds gereserveerd vakantiegeld uitbetalen aan beslaglegger
• Inwoner valt gedurende het jaar terug in de uitkering: na 30 dagen nieuwe uitkering
+ nieuw beslag
• Inwoner heeft sterk wisselend inkomen (soms boven en soms onder norm): aan
beslaglegger om af te wijken van de beslagvolgorde
• Bijzondere bijstand (bijvoorbeeld jongeren): niet voor beslag vatbaar
• Expliciet verzoek inwoner: afstemming met inwoner en eventueel
professional i.v.m. bestaanszekerheid / rondkomen, en direct
terugdraaien op verzoek. Risico = andere stappen.

14. Toekomstige beslagen
• Twee mogelijkheden:
1. U kiest voor jaarlijks afdragen en reserveert maandelijks het vakantiegeld
(voorkeur). Als in specifieke situaties jaarlijks afdragen niet mogelijk en/of niet
passend is, draagt u maandelijks af. In dat geval betaalt u maandelijks het
vakantiegeld uit
2. U blijft maandelijks 5% afdragen, maar doet dat niet meer in combinatie met het
maandelijks reserveren van het vakantiegeld. In plaats daarvan, betaalt u het
vakantiegeld maandelijks uit (geen voorkeur i.v.m. kostenaspect)
• Vakantiegeld volledig naar beslaglegger
• Betrekken softwareleverancier
• Informeren inwoner en beslaglegger:
• de manier van afdragen
• de uitbetaling of reservering van het vakantiegeld
• consequenties
• andere mogelijkheden

15. Lopende beslagen
• Checken of aan voorwaarden is voldaan:
• bestaansminimum borgen (maandelijks 95%)
• kostenafweging
• Eerdere keuze maandelijks afdragen én maandelijks reserveren
vakantiegeld? Dan:
• Omzetten naar nieuwe werkwijze
• Jaarlijks afdragen maandelijks gereserveerde vakantiegeld
• Maandelijks afdragen en uitbetalen vakantiegeld
• Uitbetalen reeds gereserveerd vakantiegeld
• Informeren inwoner en beslaglegger

16. Uitvoeringsscan lopende beslagen
• Meerdere handelingen (o.a. inventariseren, aanpassen en
communiceren)
• Zorgvuldigheid
• Bovenop bestaande werkzaamheden
• Voldoende overgangstijd
• Behoefte aan voorbeeldbrieven, handelingskader en Q&A (VNG)
• Informatie aan betrokken partijen (o.a. KbvG en SZW)
• Werkinstructies leveranciers gewenst
• Verwachtingen inwoners (jaarlijks vakantiegeld)
• Samenhang wetsvoorstel Participatiewet in balans

17. Ondersteuning VNG
• Handelingskader: https://vng.nl/sites/default/files/2023-
08/handelingskader_afdracht-maandelijks_of_jaarlijks.pdf
• Q&A: https://vng.nl/artikelen/wet-vereenvoudiging-beslagvrije-voet-
wvbvv
• SlideShare: https://www.slideshare.net/VNGRealisatie/presentations
• Mail: schulden@vng.nl
• Telefoon: 070 - 373 82 32

18. Vragen?