Bai 313 he than nieu va benh cau than

BỘ MÁY TIẾT NIỆU TRẺ EM VÀ
BỆNH CẦU THẬN
TS.BS Võ Thành Liêm

MỤC TIÊU VÀ CẤU TRÚC BÀI GIẢNG


Mục tiêu
 Nêu cấu tạo bộ máy tiết niệu trẻ em
 Mô tả đặc điểm lâm sàng hội chứng thận hư
 Mô tả đặc điểm viêm cầu thận cấp



Cấu trúc bài giảng
 Thận
 Hệ niệu:
 Đặc điểm sinh lý
 Hội chứng thận hư
 Viêm cầu thận cấp
 Bệnh thường gặp

TỔNG QUAN


Chức năng hệ thận niệu
 Đào thải chất chuyển hóa từ Nitơ, chất độc
 Cân bằng môi trường điện giải, acide-base
 Cân bằng lượng nước trong cơ thể
 Khác:
Kích thích tăng hầu cầu tạo máu (erythropoetine)
 Giữ áp lực máu (renine)
 Chuyển hóa thuốc, vitamin (vitamin D)


Thận
 Chức năng tạo nước tiểu, điều hòa nội môi, nội tiết
 Hệ niệu
 Dẫn chất tiết ra khỏi cơ thể


THẬN


Vị trí
 2 bên cột sống
 Thắc lưng trên
 Thành sau bụng
 Lồng ngực che

THẬN
Vị trí
 2 bên cột sống
 Thắc lưng trên
 Thành sau bụng
 Lồng ngực che
 Kích thước
 Hình hạt đậu
 Dài 12 cm
 Ngang 6 cm
 Dầy 2,5 cm


THẬN


Rốn thận
 Động mạch thận
 Tĩnh mạch thận
 Bể thận chứa nước tiểu
 Niệu quản dẫn nước tiểu

THẬN


Cấu trúc thận
 Vỏ thận:
Cầu thận: màng lọc máu
 Giường mạch máu cầu
thận
 Nội tiết: renine,
erythropoetine


 Tủy

thận

Hệ thống ống dẫn
 Quai thận: hấp thu nước,
muối, ion, đạm…


THẬN


Cấu trúc thận
 Vỏ thận:
Cầu thận: màng lọc máu
 Giường mạch máu cầu
thận
 Nội tiết: renine,
erythropoetine


 Tủy

thận

Hệ thống ống dẫn
 Quai thận: hấp thu nước,
muối, ion, đạm…
 Các mạch máu sau cầu
thận


THẬN


Các chất đào thải của thận
 Cân bằng:
Na, Cl, K, Ca
 Phospho, Hydrogen, pH


 Đào

thải

Urea, acid uric
 Creatinine
 Urobilirubine


THẬN


Cầu thận
 Cấu trúc
Động mạch đến
 Động mạch đi
 Màng lọc cầu thận


 Chức

năng

Màng lọc
 Nội tiết


HỆ NIỆU


Bể thận
 Nằm ngay tại rốn thận
 Ôm cấu trúc động
mạch-tĩnh mạch-niệu
quản
 Nhận nước tiểu từ các
ống góp (thùy thận)
 Đưa nước tiểu xuống
niệu quản

HỆ NIỆU


Niệu quản
 Nối từ bể thận xuống
bàng quang
 Nhu động co thắc
 Nối vào bàng quang tại
tam giác bàng quang

HỆ NIỆU


Bàng quang
 Chứa nước tiểu
 Niệu quản: nước tiểu
đến
 Niệu đạo: nước tiểu ra
 Co thắc đẩy nước tiểu

HỆ NIỆU


Niệu đạo
 Đường dẫn nước tiểu ra
ngoài
 Khác nhau theo giới
 Nữ:
Ống thẳng
 Dài 3-4cm


HỆ NIỆU


Niệu đạo
 Đường dẫn nước tiểu ra
ngoài
 Khác nhau theo giới
 Nam:
Tiền liệt tuyến
 Lỗ phóng tinh


ĐẶC ĐIỂM SINH LÝ
Ở trẻ em, chức năng cô đặc nước tiểu kém
 Dễ mất cân bằng nước
 Dễ mất ion, rối loạn nội môi
 Nguy cơ cao khi tiêu chảy, không uống nước
 Số lần đi tiểu
 93% trẻ có tiểu trong 24 giờ đầu.
 Tuần thứ 2 tiểu 25 lần/ ngày.
 Dưới 1 tuổi: 16-20 lần/ngày.
 Trên 1 tuổi: 12 lần.
 7-13 tuôi: 7-8 lần.
 Số lượng nước tiểu
 Thiểu niệu : < 2ml/kg/ giờ
 Vô niệu < 0,5 ml/ kg/ giờ


HỘI CHỨNG THẬN HƯ


Cơ chế bệnh sinh
 Yếu tố viêm: miễn dịch, tự miễn, di truyền
 Tổn thương màng đáy cầu thận, mất điện thế âm
 Tăng lọc albumin máu
 => Mất albumin qua nước tiểu
Phù
 Giảm bổ thể => Dễ nhiễm trùng


 =>

Lợi tiểu thẩm thấu, mất nước
 => Rối loạn điện giải, ion



Lâm sàng
 Khởi phát đột ngột
 Hội chứng cầu thận
Tiểu đạm: >3g/24h
 Tiểu máu vi thể: trụ hồng cầu
 Cao huyết áp
 Phù
 Suy thận


 Dấu

chứng biến chứng: nhiễm trùng, xuất huyết…
 Xét nghiệm
Đạm niệu tăng, hồng cầu niệu
 Đạm máu <50g/L, albumin máu<30g/L




Điều trị
 Điều trị triệu chứng: giảm nước-muối, lợi tiểu
 Điều trị suy thận: albumin máu
 Dự phòng tắc mạch-nhiễm trùng
 Hạ huyết áp
 Hỗ trợ: Vitamin D, thể dục, chủng ngừa
 Thuốc Prednisone: 60mg/m2/ngày
 Quan điểm chung:
Cấp => nhập viện, giảm dần số lần nhập viện
 Giải thích rõ nguy cơ tái phát
 Không cho trẻ ngưng đi học
 Điều trị ngoại trú


VIÊM CẦU THẬN CẤP HẬU NHIỄM
TRÙNG


Nguyên nhân
 Xuất hiện 2 - 3 tuần sau đợt nhiễm trùng:
Siêm da mủ Streptocoque β tán huyết nhóm A
 Siêu vi
 Staphylocoque
 Mycoplasma pneumoniae, ...




Lâm sàng
 Tiểu máu đại thể - vi thể
 Tiểu đạm với lượng từ 1-2g/24h,
 Phù tăng cân do giữ nước và muối
 Cao huyết áp (50%)
 Suy thận cấp thoáng qua (1/3).

VIÊM CẦU THẬN CẤP HẬU NHIỄM
TRÙNG
Diễn tiến :
 Tốt sau vài ngày
 Tiểu máu vi thể kéo dài
 Tiểu đạm hết nhanh.
 Điều trị :
 Chế độ ăn lạt.
 Điều trị triệu chứng, hạ áp, lợi tiểu
 Nếu có tăng sinh ngoài mao mạch => truyền
méthylprednisolone, ức chế miễn dịch.
 Thẩm phân nếu suy thận cấp.


MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP


Suy thận
 Tình trạng suy giảm chức năng thận
Giảm chức năng lọc
 Giảm chức năng nội tiết: erythropoetine,
 Ứ đọng chất độc, muối, nước, pH…


 Phân

làm 2 nhóm chính

Suy thận cấp: bệnh lý cấp tính -> điều trị nội trú BV
 Suy thận mạn: điều trị tùy theo mức độ


 Điều

trị:

Điều trị nguyên nhân
 Điều trị nâng đỡ dinh dưỡng,
 Loại bỏ chất độc cơ thể thay thế thận: chạy thận nhân
tạo
 Phòng ngừa tác nhân độc thận




Nhiễm trùng tiểu
 Tình trạng nhiễm trùng hệ thận – niệu
Nhiễm trùng thận = nhiễm trùng tiểu trên
 Nhiễm trùng hệ niệu = nhiễm trùng tiểu dưới


 Biểu

hiện

Tiểu gắt, tiểu buốt, tiểu nhắt (tiểu ít nhưng nhiều lần)
 Nếu có sốt -> nhiễm trùng tiểu trên


 Điều

trị và tiên lượng

Nhiễm trùng tiểu trên: nặng, cần nhập viện
 Nhiễm trùng tiểu dưới: thường gặp, tiên lượng tốt, có
thể điều trị ngoại trú




Sỏi thận – sỏi niệu quản
 Do lắng đọng khoáng chất calci, acid uric tạo sỏi
 Hình thành trong bể thận
 Di chuyển xuống niệu quản, bàng quang và ra ngoài
 Nếu có tắc nghẽn, nhiễm trùng -> triệu chứng
 Hội chứng điển hình: cơn đau quặn thận
 Điều trị
Điều trị sỏi: nội soi gắp sỏi, tán sỏi, phẫu thuật, thuốc
 Điều trị cơ cấp: thuốc, giải áp vùng tắc nghẽn
 Điều trị ngừa tái phát


Bai 313 he than nieu va benh cau than

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

Similar to Bai 313 he than nieu va benh cau than

Similar to Bai 313 he than nieu va benh cau than (20)

More from Thanh Liem Vo

More from Thanh Liem Vo (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Bai 313 he than nieu va benh cau than

Editor's Notes