Εθνικιστικά κινήματα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στα τέλη του 19ου αι.Iliana Kouvatsou
Η έξαρση των εθνικιστικών κινημάτων στα Βαλκάνια στα τέλη του 19ου αιώνα αποτέλεσε το κίνητρο για απελευθέρωση και αυτονόμηση των βαλκανικών κρατών και το ρήγμα που οδήγησε στην κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
3. 19ος
αιώνας
• Ο αιώνας των εθνικών επιδιώξεων
• Οι λαοί των Βαλκανίων συγκρούονται καθώς διεκδικούν
την ανεξαρτησία τους
• 1812-15: αυτονομία Σέρβων
• Έλληνες: οι πρώτοι που απέκτησαν ανεξάρτητο
εθνικό κράτος
• 1870: Βουλγαρική Εξαρχία
5. Συνθήκη Αγίου Στεφάνου
• Ρωσοτουρκικός πόλεμος: νίκη
Ρώσων
• Υπογραφή συνθήκης Αγίου
Στεφάνου (1878):
– Αυτόνομη ηγεμονία της Βουλγαρίας
(Μεγάλη Βουλγαρία)
• Συνέπειες για την Ελλάδα: θίγονται
τα συμφέροντά της, αφού στη
Βουλγαρία ενσωματώνονται εδάφη
με μεγάλο ελληνικό πληθυσμό
Χάρτης: http://daskalosa.eu
8. Συνέδριο Βερολίνου
• Αγγλία, Γερμανία αντιδρούν στη συνθήκη Αγίου
Στεφάνου & στη «Μεγάλη Βουλγαρία»
• Συγκαλείται νέο συνέδριο (1878) στο Βερολίνο
– Ίδρυση μικρότερης αυτόνομης Βουλγαρίας
– Ίδρυση αυτόνομης Ανατολικής Ρωμυλίας
– Επικυριαρχία σουλτάνου και στα δύο παραπάνω
– Σερβία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο: ανεξάρτητα
– Βοσνία-Ερζεγοβίνη: παραχωρείται η διοίκησή της στην Αυστρία
– Κύπρος: παραχωρείται στην Αγγλία
– Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρος: παραμένουν στην Οθωμανική
αυτοκρατορία
10. 1881 – 1885: νέες αλλαγές στα
σύνορα
• 1881: Θεσσαλία και Άρτα
ενσωματώνονται στην Ελλάδα
(μετά από διαπραγματεύσεις με
Τούρκους)
• 1885: Ανατολική Ρωμυλία
προσαρτάται στη Βουλγαρία (με
το έτσι θέλω)
• Η Σερβία κηρύσσει πόλεμο στη
Βουλγαρία
• Η Ελλάδα πιέζεται από τις
Δυνάμεις να μείνει ουδέτερη
Χάρτης: www.odyssey.com.cy
11. Το Μακεδονικό ζήτημα
• Μακεδονικό ζήτημα = ο αγώνας για έλεγχο της
Μακεδονίας
• Μακεδονία: πολύ-πολιτισμική, μέρος της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας
• Διεκδικητές: Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι
• Τρόποι πάλης:
– Έλεγχος εκπαίδευσης
– Έλεγχος θρησκευτικής συνείδησης
– Ένοπλος αγώνας
12. Οι κινήσεις της Βουλγαρίας
• 1893: ίδρυση της Εσωτερικής
Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης
• Πού; Στη Θεσσαλονίκη
• Από ποιους; Βούλγαρους
• Στόχοι; 1. Η ένωση των πληθυσμών της
Μακεδονίας και Θράκης ανεξαρτήτως
εθνικότητας
2. αποτίναξη οθωμανικού ζυγού
3. αυτονόμηση Μακεδονίας
Νίκος Εγγονόπουλος, Οι δύο Μακεδόνες.
Μέγας Αλέξανδρος και Παύλος Μελάς.
Αθήνα: Συλλογή Ν. Εγγονόπουλου
Πηγή: http://www.pentapostagma.gr
13. Κινήσεις της Βουλγαρίας
• 1895: Ίδρυση Ανώτατης Μακεδονικής Επιτροπής (Komitet)
• Πού; Στη Σόφια
• Στόχοι: 1.ξεσηκωμός όλων των κατοίκων Μακεδονίας
κατά των Οθωμανών
2. δημιουργία αυτόνομης Μακεδονίας
3. ένωση αυτής της Μακεδονίας με Βουλγαρία
• 1898: στη Μακεδονία ένοπλες ομάδες Βουλγάρων:
«κομιτατζήδες»
14. Η ελληνική ανάμειξη
• Αρχικά ανεπίσημη ανάμειξη
• 1896-97: ένοπλες συγκρούσεις με κομιτατζήδες
• Μητροπολίτης Καστοριάς, Ίων Δραγούμης
δραστηριοποιούνται στην περιοχή
• 1903: εξέγερση Ίλιντεν από ΕΜΕΟ καταπνίγεται από
Τούρκους
• 1904: Έλληνες αξιωματικοί φτάνουν στη Μακεδονία
• Στις συγκρούσεις εμπλέκονται και οι Τούρκοι
16. Οι Νεότουρκοι
• Παρακμή Οθωμανικής αυτοκρατορίας
• Ίδρυση οργάνωσης Ένωση και Πρόοδος
• Συμμετέχουν Τούρκοι:
– Αξιωματικοί
– Αστοί
– Διανοούμενοι
• Στόχος: αντίδραση στην παρακμή
• Νεότουρκοι: προτάσσουν την εθνική #
θρησκευτική ταυτότητα
Ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β’
Πηγή: https://el.wikipedia.org
17. Λιθογραφία υπέρ του κινήματος των Νεότουρκων και του Συντάγματος του 1908.
Πηγή: http://www.ekim.gr/xronologio/2/el/
18. Το κίνημα των Νεοτούρκων
• Καλοκαίρι 1908
• Θεσσαλονίκη
• Φιλελεύθερες εξαγγελίες (Ελευθερία, Ισότητα,
Δικαιοσύνη) => συμπάθεια Βαλκάνιων
• Υποχρεώνουν το σουλτάνο να δώσει σύνταγμα
• Εξασφαλίζουν αμνηστία για ένοπλους Έλληνες και
Βούλγαρους =>
• Τέλος μακεδονικού αγώνα