Ιστορία Γ' Γυμνασίου, Κεφάλαιο 2.7

1. Η Φιλική Εταιρεία
Το έμβλημα της Φιλικής Εταιρείας,
https://el.wikipedia.org/wiki

2. Το πλαίσιο
• 1820-21: επαναστατικά κινήματα στη Ν. Ευρώπη:
αμφισβήτηση συνεδρίου της Βιέννης 
• Νότια μεσογειακή Ευρώπη:
– Ισπανία 1820
– Ιταλία 1820-21
– Ελλάδα 1821:Το πρώτο εθνικό
κίνημα του 19ου
αι. που κατέληξε
στη δημιουργία ανεξάρτητου
κράτους.
Η Ελλάς ευγνωμονούσα, 1858.
Λεπτομέρεια από τον πίνακα του
Θ. Βρυζάκη
Πηγή:
https://maccunion.wordpress.com

3. Το πλαίσιο ΙΙ
• Λειτουργία επαναστατικών κινημάτων:
• Δημιουργία μυστικών ενώσεων
• Τεκτονικό πρότυπο

4. Η Φιλική Εταιρεία
• Τι ήταν; Μυστική οργάνωση
• Πότε και πού; 1814  Οδησσός (Ρωσία)
• Από ποιους; Νικόλαος Σκουφάς,
Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος,
Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος
• Στόχος: η προετοιμασία του ένοπλου αγώνα
των Ελλήνων για ανεξαρτησία
Διονύσιος Τσόκος, «Ο όρκος των Φιλικών»(1849)
Πηγή: www.tovima.gr

5. Εμπόδια
• Ο ελληνισμός: διάσπαρτος γεωγραφικά
• Απαραίτητη η μυστικότητα:
– Οθωμανική διοίκηση
– Απολυταρχικά καθεστώτα της Ευρώπης
• Δισταγμοί μέρους Ελλήνων  αποτυχία σε
προηγούμενα επαναστατικά κινήματα
• Έλληνες # ομοιογενής πληθυσμός, αλλά 
διαφορετικές κοινωνικές ομάδες => διαφορετικά
συμφέροντα

6. Ευνοϊκές συνθήκες
• Σοβαρή κρίση Οθωμανικής αυτοκρατορίας
• Διάδοση ιδεών γαλλικής επανάστασης 
Έλληνες
• Η δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους =
ώριμο αίτημα για τους πολλούς
Εθνικό και Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών

7. Οργάνωση Φιλικής Εταιρείας
• Οργανωτικό πρότυπο: μυστικές εταιρείες
Ευρώπης (π.χ. Καρμπονάροι)
• Υποψήφια μέλη: δοκιμή  ένταξη στην
οργάνωση  όρκος πίστης και αφοσίωσης
• Παράβαση όρκου => θάνατος
• Χρησιμοποιούν ψευδώνυμα
για τα μέλη
• Επικοινωνούν με
κρυπτογραφικό αλφάβητο
Διονύσιος Τσόκος, «Ο όρκος των Φιλικών»(1849)
Πηγή: www.tovima.gr

8. Ηγεσία
• Ηγεσία: μυστική αλλά διαρρέει ότι την αποτελούν
ισχυρά πρόσωπα
• Ιωάννης Καποδίστριας (υπουργός εξωτερικών
Ρωσίας): προτείνεται ως ηγέτης της Εταιρείας 
αρνείται (ανώριμες οι συνθήκες)
• Αλέξανδρος Υψηλάντης (ανώτερος αξιωματικός
ρωσικού στρατού): Γενικός Επίτροπος της
Αρχής
O Ιωάννης Καποδίστριας,
πίνακας του Διονύσιου Τσόκου
http://el.wikipedia.org
Αλέξανδρος Υψηλάντης
http://el.wikipedia.org

9. Σε ποιους απευθύνεται
• 1817-18: πλούσιοι Έλληνες έμποροι
 οικονομική υποστήριξη (δεν
ανταποκρίνονται)
• Στρέφονται σε όλες τις κοινωνικές
ομάδες, κυρίως:
– Μικρέμποροι
– Διανοούμενοι
• Γυναίκες γίνονται δεκτές κατ’
εξαίρεση
Peter von Hess
H Μπουμπουλίνα στο πλοίο «Αγαμέμνων»
http://fr.wikipedia.org

10. Πιζάνιας, Π., επ. 2009. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821: Ένα Ευρωπαϊκό Γεγονός. Αθήνα:
Κέδρος, σ.35.

11. Κήρυξη επανάστασης: Ηγεμονίες
• Παραδουνάβιες ηγεμονίες (Ρουμανία
σήμερα):
– Δεν υπάρχει τουρκικός στρατός (συνθήκες με
Ρωσία)
– Ρωσικός στρατός: κοντά => περιμένουν
υποστήριξη
• Προσπάθεια εμπλοκής βαλκάνιων ηγετών
• 24 Φεβρουαρίου 1821: ο Υψηλάντης περνά
τον ποταμό Προύθο και κηρύσσει την
επανάσταση στο Ιάσιο της Βλαχίας
• Κυκλοφορεί προκηρύξεις & συγκροτεί
στράτευμα
Ιάσιο, Ρουμανία

13. Έκβαση
• Πλούσιοι Έλληνες Ηγεμονιών:
– δεν υποστηρίζουν οικονομικά
– Δεν στρατολογούνται
• Τσάρος:
– αποκηρύσσει επανάσταση
– επιτρέπει είσοδο τουρκικού στρατού στις Ηγεμονίες
• Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’: αφορίζει επαναστάτες
• Οι Φιλικοί εκτελούν Βλαντιμηρέσκου ως
προδότη (τοπικός ηγέτης)

14. Αντίδραση και τέλος Υψηλάντη
• Συνεχίζει τον αγώνα
• 17 Ιουνίου 1821: Δραγατσάνι:
κρίσιμη μάχη  συμμετέχει ο
Ιερός Λόχος
(εθελοντές σπουδαστές)  ήττα
• Υψηλάντης  διαφεύγει στην
Αυστρία  συλλαμβάνεται
Peter von Hess,
Ιερολοχίτες στη μάχη του Δραγατσανίου
Πηγή: ellinoistorin.gr

15. Ο επίλογος
• Γεωργάκης Ολύμπιος – Ιωάννης Φαρμάκης:
ηγούνται ενός απομονωμένου τμήματος
αγωνιστών
• Μονή Σέκκου: εγκλωβίζονται
• Ολύμπιος: ανατινάζεται με συμπολεμιστές
• Φαρμάκης: αιχμαλωτίζεται & αποκεφαλίζεται
Προτομή του Γεωργάκη Ολύμπιου στην Κατερίνη
http://el.wikipedia.org

16. Καλό μεσημέρι
Φωτογραφία: https://www.flickr.com/photos/dotbenjamin/2765083201