hope this helps you

5. 1. Sa iyong palagay, kahanga-hanga ba ang
katangiang ipinakita ni Jonas? Bakit?
2. Anong aral na maaaring mapulot mula sa
kuwento? Ipaliwanag
3. Kung ikaw si Jonas, saan mo gagamitin ang perang
naipon mong nang sampung (10) taon?

6. UGNAYAN NG PANGKALAHATANG KITA,
PAGKONSUMO, AT PAG-IIMPOK

7. Nakahawak ka na ba ng malaking halaga ng pera? Sabihin na
nating isang libong piso o higit pa. Paano mo iyon pinamahalaan?
May mga tao na kapag nakakahawak ng pera ay mag-iisip kung
papaano ito palalaguin. Mayroon namang impulse buyer, basta may
pera bili lang nang bili hanggang sa maubos. At kung wala nang
pera, saka maaalala kung ano ang kaniyang pangangailangan.
Ikaw, isa ka ba sa kanila? Ano para sa iyo ang pera at paano ito
dapat gamitin?

8. PERA
• ay ginagamit sa pagbili ng mga bagay na
kinakailangan upang mapunan ang
pangangailangan at kagustuhan ng mga tao.
• Medium Of Exchange.

9. KITA
• ay halagang natatanggap ng tao kapalit ng
produkto o serbisyong kanilang ibinibigay.

10. IPON/SAVINGS
• ay paraan ng pagpapaliban ng paggastos
(“Macroeconomics” ni Roger E. A. Farmer, 2002).
• ay kitang hindi ginamit sa pagkonsumo, o hindi ginastos sa
pangangailangan (Meek, Morton at Schug, 2008).

11. Investment
• ang ipon na ginamit upang kumita.
Economic Investment
• ay paglalagak ng pera sa negosyo.
• Ang isang indibidwal ay maaari ring maglagay ng kanyang
ipon sa mga financial asset katulad ng stocks, bonds, o
mutual funds.

13. 7 HABITS OF A WISE SAVER

14. 1. KILALANIN ANG IYONG BANGKO.
Alamin kung sino ang may-ari ng iyong bangko – ang taong nasa
likod at mga taong namamamahala nito. Magsaliksik at magtanong
tungkol sa katayuang pinansiyal at ang kalakasan at kahinaan ng
bangko. Ang Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC),
Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP), Securities and Exchange
Commission (SEC), at ang website ng bangko, dyaryo, magasin,
telebisyon, at radyo ay makapagbibigay ng mga impormasyong
kailangan mong malaman.

15. 2. ALAMIN ANG PRODUKTO NG IYONG BANGKO
Unawain kung saan mo inilalagay ang iyong
perang iniimpok. Huwag malito sa investment at
regular na deposito. Basahin at unawain ang kopya
ng term and conditions, huwag mag-atubiling
linawin sa mga tauhan ng bangko ang hindi
nauunawaan.

16. 3. ALAMIN ANG SERBISYO AT MGA BAYARIN SA IYONG BANGKO
Piliin ang angkop na bangko para sa iyo sa
pamamagitan ng iyong pangangailangan at
itugma ito sa serbisyong iniaalok ng bangko.
Alamin ang sinisingil at bayarin sa iyong
bangko.

17. 4. INGATAN ANG IYONG BANK RECORDS AT SIGURUHING UP-TO-
DATE.
Ingatan ang iyong passbook, automated teller machine
(ATM), certificate of time deposit (CTD), checkbook at iba
pang bank record sa lahat ng oras. Palaging i-update ang
iyong passbook at CTDs sa tuwing ikaw ay gagawa ng
transaksiyon sa bangko. Ipaalam sa bangko kung may
pagbabago sa iyong contact details upang maiwasang
maipadala ang sensitibong impormasyon sa iba.

18. 5. MAKIPAGTRANSAKSIYON LAMANG SA LOOB NG BANGKO AT SA
AWTORISADONG TAUHAN NITO.
Huwag mag-alinlangang magtanong sa
tauhan ng bangko na magpakita ng
identification card at palaging humingi ng
katibayan ng iyong naging transaksiyon.

19. 6. ALAMIN ANG TUNGKOL SA PDIC DEPOSIT INSURANCE.
Ang PDIC ay gumagarantiya ng hanggang
Php500,000 sa deposito ng bawat depositor. Ang
investment product, fraudulent account (dinayang
account), laundered money, at depositong produkto
na nagmula sa hindi ligtas at unsound banking
practices ay hindi kabilang sa segurong (insurance)
ibinibigay ng PDIC.

20. 7. MAGING MAINGAT
Lumayo sa mga alok na masyadong maganda
para paniwalaan. Sa pangkalahatan, ang sobra-
sobrang interes ay maaaring mapanganib.
Basahin ang Circular 640 ng Bangko Sentral
para sa iba pang impormasyon tungkol dito.

21. Ang mga salaping inilalagak ng mga depositor sa bangko ay
lumalago dahil sa interes sa deposito. Ipinauutang naman ito ng
bangko sa mga namumuhunan na may dagdag na kaukulang tubo.
Ibig sabihin, habang lumalaki ang naidedeposito sa bangko, lumalaki
rin ang maaaring ipautang sa mga namumuhunan. Habang
dumarami ang namumuhunan, dumarami rin ang nabibigyan ng
empleyo. Ang ganitong sitwasyon ay indikasyon ng masiglang
gawaing pang-ekonomiya (economic activity) ng isang lipunan.

22. Ang matatag na sistema ng pagbabangko ay magdudulot ng
mataas na antas ng pag-iimpok (savings rate) at kapital
(capital formation). Ang ganitong pangyayari ay
nakapagpapasigla ng mga economic activities na indikasyon
naman ng pagsulong ng pambansang ekonomiya.

23. Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC)
• ay ang ahensiya ng pamahalaan ng nagbibigay ng
proteksyon sa mga depositor sa bangko sa
pamamagitan ng pagbibigay seguro (deposit insurance)
sa kanilang deposito hanggang sa halagang
Php500,000 bawat depositor.

25. SALN (STATEMENT OF ASSETS, LIABILITIES AND NET WORTH) - Ito ay
deklarasyon ng lahat ng pag-aari (assets), pagkakautang (liabilities), negosyo, at
iba pang financial interest ng isang empleyado ng gobyerno, kasama ang
kaniyang asawa at mga anak na wala pang 18 taong gulang.
Republic Act 6713 o ang Code of Conduct and Ethical Standards for public
officials and Employees
Section 4 (h) Simple living. - Public officials and employees and their families
shall lead modest lives appropriate to their positions and income. They shall not
indulge in extravagant or ostentatious display of wealth in any form.