"ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ και ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΕΧΝΗΣ" Βιωματική Δράση

1. 9ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ
ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ σχ.έτους 2015-16
ΤΜΗΜΑ Β2
Διδακτικό αντικείμενο:
«Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης»
ΤΙΤΛΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: «Ο ΜΥΘΟΣ της Αριάδνης μέσα από την Τέχνη»
Υπεύθυνη καθηγήτρια: ΕΛΠΙΔΑ ΝΟΥΣΑ, κλ.ΠΕ16

2. Σκοπός :
• Η κατανόηση από τους μαθητές της έννοιας ΤΕΧΝΗ και των ΜΟΡΦΩΝ της.
• Να προσεγγίσουν ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ και να συνειδητοποιήσουν πως αυτά μπορούν να εκφράσουν απόψεις,
αξίες και ιδέες ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
• Να βρουν τρόπους απόδοσης των ΜΥΘΩΝ, αλλά και του συγκεκριμένου γνωστού ΜΥΘΟΥ της ΑΡΙΑΔΝΗΣ
μέσα από τις διάφορες μορφές τέχνης.
Επιμέρους στόχοι:
• Γνωριμία με καλλιτέχνες από κάθε μορφή τέχνης.
• Αναζήτηση έργων τέχνης διαφόρων μορφών (Ποίηση-Μουσική-Ζωγραφική-Γλυπτική-Κινηματογράφος),
όπου πηγή έμπνευσης αποτέλεσε ο μύθος.
• Η διάχυση του μύθου σε διάφορες εκφάνσεις Πολιτισμού.
• Ο μύθος εξακτινώνεται σε πολλά πεδία έρευνας.
• Ευαισθητοποίηση ως προς τις πολλαπλές πτυχές και διαστάσεις της τέχνης στη διασύνδεσή της με άλλες
εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής και δράσης.
• Η Τέχνη ως αισθητικό φαινόμενο και ως καλλιτεχνικό γεγονός.
• Η Τέχνη ως αρωγός στην κάλυψη αναγκών(προσωπικών, κοινωνικών κ. α).
• Οι μαθητές να εξοικειωθούν στην υπεύθυνη αντιμετώπιση, τη λήψη αποφάσεων, τη συνεργασιμότητα, το
σεβασμό στην προσωπική τους εργασία και την εργασία του άλλου.

3. Ερευνητικά ερωτήματα:
• Τι είναι Πολιτισμός;
• Τι είναι Τέχνη;
• Ποιες οι μορφές τέχνης;
• Τι είναι ΜΥΘΟΣ;
• Πώς παρουσιάζεται ο ΜΥΘΟΣ στις διάφορες μορφές Τέχνης;
Συναφή διδασκόμενα μαθήματα
• Μουσική
• Καλλιτεχνικά
• Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
• Ιστορία
• Γεωγραφία
• Πληροφορική

4. Μαθησιακά οφέλη
 Ανάπτυξη από μέρους των μαθητών ενός σύνθετου προβληματισμού σε ό, τι αφορά το
θέμα «ΜΥΘΟΣ».
 Εμπλουτισμός γνώσεων των μαθητών στο θεματικό αντικείμενο.
 Ενεργοποίηση της σκέψης, της πρωτοβουλίας και της συνεργατικότητας.
 Απόκτηση θετικής γνώσης και στάσης για την Τέχνη.
• Αξιοποίηση των ΤΠΕ

6. Διδακτικό αντικείμενο:
«Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης»
ΤΕΧΝΗ: Ετυμολογία – Ορισμός
Τέχνη < τίκτω= γεννώ
τίκτω < πιθανή προέλευση από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα:
«tek» - Latin : texō

7. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΕΧΝΗΣ:
Η τέχνη είναι ανθρώπινη δραστηριότητα ή δημιουργία που προκαλεί τις ανθρώπινες
αισθήσεις, διεγείροντας τον νου ή το συναίσθημα.
Είναι η δημιουργική έκφραση που μέσα στο έργο αποτυπώνει την ψυχική
κατάσταση, τα συναισθήματα, τις ιδέες, την αίσθηση ή τον οραματισμό του
καλλιτέχνη.
Τέχνη είναι η ικανότητα του ανθρώπου να εκφράζεται, χρησιμοποιώντας δεξιότητα,
εμπειρία κι αισθητική αντίληψη.
Η λέξη «art» που χρησιμοποιείται σε γλώσσες της δυτικής Ευρώπης προέρχεται
από το Λατινικό ars που εν μέρει σημαίνει διακανονίζω, διευθετώ.

9. Χωρισμός Ομάδων – Παιχνίδι
Καθηγήτρια και μαθητές αποφασίσαμε να εργαστούμε στην κατασκευή του κολάζ σε ομάδες,
η επιλογή των οποίων θα γινόταν με μια χαριτωμένη διαδικασία, τύπου παιχνιδιού.
Κάποιοι ανέλαβαν να φέρουν υλικά(χαρτόνια κανσόν, μαρκαδόρους, κόλλα, χάρακες, πινέζες, ψαλίδια
κλπ).Οι ομάδες θα ήταν τρεις των 4 ατόμων.
• Η 1η θα ερευνούσε για εικόνες σχετικές με την ΤΕΧΝΗ.
• Η 2η για εικόνες σχετικές με καλλιτέχνες και
• Η 3η θα έβρισκε αποφθέγματα περί Τέχνης.
Η επιλογή των μαθητών που θα απάρτιζε κάθε ομάδα έγινε …κάπως ιδιαίτερα.
Η κ. Νούσα μοίρασε αρχικά από μια κάρτα στον καθένα μας με γραμμένη μια λέξη.
Ο καθένας μας έπρεπε να εντοπίσει κοινά σημεία με λέξεις άλλων καρτών των υπολοίπων
συμμαθητών μας.
Ψάχναμε, ρωτούσαμε, αναλογιζόμαστε…Σίγουρα γελάσαμε πολύ!

10. Στο τέλος δημιουργηθήκαν 3 ομάδες:
ΤΕΧΝΗ
ΠΟΙΗΣΗ
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
ΜΟΥΣΙΚΗ
ΘΕΑΤΡΟ
ΠΙΚΑΣΣΟ
ΣΕΦΕΡΗΣ
ΣΑΙΞΠΗΡ
ΝΤΕΜΠΙΣΙ
ΦΡΑΣΗ
ΡΗΣΗ
ΑΠΟΦΘΕΓΜΑ
QUOTES

11. Η τέχνη ξεπλένει από την ψυχή
τη σκόνη της καθημερινότητας.
(Πάμπλο Πικάσο)
Ο σκοπός της τέχνης είναι να
δώσει στη ζωή σχήμα.
(Ουίλιαμ Σαίξπηρ)
Τα έργα τέχνης
δημιουργούν κανόνες. Οι
κανόνες δεν δημιουργούν
έργα τέχνης.
(Κλωντ Ντεμπυσί)
Αποφθέγματα περί Τέχνης

12. Η ζωή, ο θάνατος κι αναμεσίς η Τέχνη
(Νίκος Εγγονόπουλος)
Η Τέχνη είναι μεγάλη. Θα την πλησιάσουμε
με ευλάβεια και σεβασμό. Δεν έχουμε το
δικαίωμα να την κατεβάζουμε στο ανάστημά
μας.
(Κάρολος Κουν)

14. Μαθητική Δημιουργία-Κολάζ με θέμα:
«Τέχνη και Πολιτισμός»

15. «ΕΙΣΑΓΩΓΗ στο ΜΥΘΟ»
Οι μύθοι είναι ιστορίες βασισμένες στην παράδοση και το θρύλο. Υπάρχουν μύθοι για τη δημιουργία του
σύμπαντος, των άστρων κ.λπ.
Υπάρχουν, επίσης, ιδρυτικοί μύθοι, που ερμηνεύουν αιτιολογικά την έναρξη λειτουργίας μιας πόλης, φυσικά
φαινόμενα, ανεξήγητα πολιτισμικά κενά και ό,τι άλλο δεν μπορεί να ερμηνευθεί ορθολογικά.
Στους περισσότερους μύθους εμπλέκεται μια υπερφυσική δύναμη ή θεότητα, και από απλές αφηγήσεις, οι
μύθοι πέρασαν μέσω της προφορικής παράδοσης από γενεά σε γενεά.
«Η Μυθολογία είναι πρωτότοκη αδελφή της Ιστορίας», Βολταίρος
«Οι μύθοι είναι δημόσια όνειρα, τα όνειρα είναι ιδιωτικοί μύθοι», Joseph Campbell
Ο Ρόμπερτ Γκρέιβς αναφερόμενος στο μύθο έδωσε τον εξής ορισμό:
«Ο αληθινός μύθος είναι αποτέλεσμα της τελετουργικής μίμησης που τελείτο σε δημόσιους εορτασμούς, και
σε πολλές περιπτώσεις καταγράφτηκε με εικονιστικό τρόπο.
Ο μύθος ενεργοποιεί τις πολιτισμικές δομές ή την ταυτότητα μιας φυλής, μιας πόλης, ενός έθνους,
συνδέοντάς την με συμπαντικές αλήθειες»

16. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΝ:
Οι άθλοι του Ηρακλή
Οδύσσεια
Τρωικός πόλεμος
Ολύμπιοι Θεοί …κ.λ.π.
.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
Αναζητείστε και παρουσιάστε στο επόμενο μάθημα τον αγαπημένο σας μύθο

17. <<ΑΡΙΑΔΝΗ: Ετυμολογία>>
Η γνωστή Αριάδνη είναι η κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης. «Θησέας και Αριάδνη», Ρ. Γουέστολ
Αριάδνη ή Αρι-άγνη, όπως την έλεγαν στην Κρήτη.
Τρεις είναι οι προτεινόμενες ετυμολογήσεις του ονόματός της:
1. η πολύ αγνή – Αριάγνη (= αγνότατη)
-αρι- (= πολύ) + αγνή).
2. αρι- (= πολύ) + αδμής ή αδνής (= αδάμαστος, ανύπαντρος).
Η ρίζα αδ- προέρχεται από το ρήμα ανδάνω,
εκ του ήδομαι που σημαίνει τέρπω, ευαρεστώ.
Μ' αυτήν την έννοια η Αριάδνη είναι η φιλήδονη,
μία έκφραση της Πάνδημου Αφροδίτης.
3.Μία ακόμα παράφραση του ονόματός της είναι το "Αριδήλα",
που σημαίνει την πολύ φωτεινή.

18. Ο ΜΥΘΟΣ της ΑΡΙΑΔΝΗΣ
Η Αριάδνη είναι εκείνη, που το όνομά της έχει συνδεθεί με το Θησέα, το Μινώταυρο και το Διόνυσο.
Ας θυμηθούμε όμως λίγο το μύθο...
Στον πόλεμο μεταξύ Κρητών και Αθηναίων για το φόνο του Ανδρόγεω, γιου του Μίνωα,νίκησε ο
Μίνωας.Έτσι, ως ποινή των Αθηναίων όρισε κάθε εννιά χρόνια εφτά νέοι Αθηναίοι και εφτά νέες
Αθηναίες να στέλνονται στην Κρήτη και να κατασπαράζονται από τον Μινώταυρο μέσα στον
Λαβύρινθο. Ο Θησέας αποφάσισε να σαλπάρει για την Κρήτη και να θέσει τέλος στη ντροπιαστική
αυτή εισφορά σε αίμα.
Στην Κρήτη γνώρισε την κόρη του Μίνωα, την Αριάδνη, και οι δύο νέοι ερωτεύτηκαν.
Η Αριάδνη τον έβαλε να υποσχεθεί ότι θα την έπαιρνε στην πατρίδα του και θα την παντρευόταν.
Μετά, του έδωσε ένα κουβάρι κλωστή, τον «Μίτο της Αριάδνης», ώστε όταν ο Θησέας έμπαινε στον
λαβύρινθο να το ξετυλίγει, για να μπορέσει έπειτα, αφού σκοτώσει τον Μινώταυρο, να βρει την
έξοδο.
Πράγματι, έτσι κι έγινε!
Ο Θησέας σκότωσε το Μινώταυρο κι έφυγε από την Κρήτη παίρνοντας μαζί του την Αριάδνη.
Στο ταξίδι έκαναν μία στάση στη Νάξο.
Εκεί, στο όνειρο του Θησέα εμφανίστηκε ο θεός Διόνυσος και του είπε ότι έπρεπε να φύγουν από το
νησί χωρίς την Αριάδνη, αφού ήταν γραφτό να μείνει εκεί και να γίνει γυναίκα του.

19. ΑΡΙΑΔΝΗ και ΠΟΙΗΣΗ
«Με το καράβι του Θησέα
σ’ αφήσαμε στη Νάξο γυμνή,
μ’ ένα στα πόδια σου
θαλασσινό σκουτί.
Σε ποιες σπηλιές εκρύφθηκες
και πώς να σε φωνάξω,
κουστάρω κι’ όλο με τραβάει
μακριά το γκαραντί»
(από το ποίημα "Αριάδνη στη Νάξο" του Ν.Καββαδία)
Το ποίημα έχει μελοποιηθεί από το Μιχάλη Τερζή και ερμηνεύεται από τον Κώστα Καράλη.
Ας το τραγουδήσουμε όλοι μαζί…
https://www.youtube.com/watch?v=suOCzW2Z7rI

20. «Αριάδνη», Γ.ΣΕΦΕΡΗΣ
1.Ήταν ωραία τα χείλια σου και σ’ άρεσε η ελιά
που δάγκωσες˙ το κόκκινο το πυρρό και το μαύρο
σμίγουν καλά σαν απλωθεί το χέρι στη θελιά
κι αφήσει ελεύθερο το σκύλο το λαγό τον ταύρο.
2.Και λάμπουνε τα ζώα ζεστά στη μέρα την κλειστή
κι όλα μαζί πλοκάμων κόμποι και σφιγμένα μέλη
δόντια μες στα βατόμουρα και θάμνοι αγκαθεροί
και δάχτυλα χαϊδεύοντας το φως σαν ένα χέλι.
3.Xρυσό που τρύπησε τον άσπρο θόλο τ’ ουρανού
κι όλα μαζί λικνίζουνται στην άκρη της αβύσσου
χωρίς ειρμό, χωρίς εγώ κι οι κορφές του βουνού
που ξύπνησαν τόσο σκληρές και το γλυφό κορμί
σου.
4.Χορεύοντας πεθαίνοντας χορεύοντας ξανά
Και τα καλάμια καρφωμένα στ’ οργισμένο δέλτα
Τραυ...λη...κλω...στη...βα...ρυ...δαυ...λι...
λα...βυ...λα...βο...λαβ...λα...βύρινθος˙
άλφα˙ βήτα˙ γάμμα˙ δέλτα˙...

21. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΑΡΙΑΔΝΗΣ
Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης/Μουσική: Γιώργος Γαβαλάς
Ερμηνεία: Ναταλί Ρασούλη
Κρίμα που τον όρκο σου τον ξέχασες
και μ’ εγκατέλειψες νομίζεις μοναχή
Τώρα το παιχνίδι σου το έχασες
κι ο έρωτάς σου ένα βρωμικο γυαλί
Έφυγες, ξέφυγες σαν ένοχος ληστής
ενώ κραύγαζες πως ήσουν νικητής
Τρέλας γιε, Φόβου γιε κι ανάξιε εραστή
μεθυσμένε από της δόξας το κρασί
Γνώση η αγάπη μου που σ’ έσωσε
απ’ τους ιλίγγους στις στοές του παλατιού
Τώρα η μαγική κλωστή μου έλιωσε
και πως θα βγεις απ’ το λαβύρινθο του νου
https://www.youtube.com/watch?v=JvCFzZaTGPw

22. ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ και ΑΡΙΑΔΝΗ
Ο "θρήνος της εγκαταλελειμμένης Αριάδνης " και η "ένωσή της με το Βάκχο" είναι το θέμα.
Ο Λιαντίνης αναφερόμενος στην Αριάδνη λέει στο 2ο από τα : «Χορικά της φωτονερόπετρας»:
["Όσο γνωρίζω, δύο είδαν την Αριάδνη.
Στα παλαιά χρόνια ο Ησίοδος. Την περιγράφει, μέσα σ’ ένα ξανθό μαστίγωμα λάμψης, να περπατά και να τρελαίνει
τα κλήματα (θεογ. 974).
Στο δικό μας καιρό ο Νίτσε.
Ο Νίτσε στην Αριάδνη είδε την εικόνα μιας πανέμορφης ιέρειας, καθισμένης στο στρίμποδο,
που το τύλιγαν οι καπνοί της παραφροσύνης του...
Στο τελευταίο της ζωής του τηλεγράφημα μάλιστα, που της έστειλε, υπογράφει με το όνομα Διόνυσος:
«Ariadne, ich liebe Dich. Dionysos»
Φαίνεται πως την Αριάδνη του Νίτσε τη συναπάντησε κάποτε στη στράτα του και ο οδοιπόρος Σεφέρης:
«Στη τρέλλα του ο Νίτσε φαίνεται πως μοιρολογούσε: Σ’ αγαπώ Αριάδνη».]

24. «Αριάδνη και Ζωγραφική»
Palazzo Farnese, Οροφογραφία
«Βάκχος και Αριάδνη», Τιτσιάνο

25. Τοιχογραφίες σχετικές με το μύθο από την Πομπηία

26. Ερυθρόμορφη στάμνος, Μουσείο Βοστόνης Τοιχογραφία, Τυνησία

27. ΑΡΙΑΔΝΗ και ΓΛΥΠΤΙΚΗ
«Το όνειρο της Αριάδνης», Ανάγλυφο-Ερμιτάζ
«Sleeping Ariadne», Bατικανό

28. ΑΡΙΑΔΝΗ και ΓΛΥΠΤΙΚΗ
«Αριάδνη και Διόνυσος», Queluz Palace, Lisbon «Αριάδνη και Bάκχος», Jules Dalou

29. Ο μύθος της Αριάδνης στην Κλασική Μουσική
Kαντάτα «Αριάδνη στη Νάξο», Joseph Haydn
https://www.youtube.com/watch?v=fPkV2JFa6Pg
Σουίτα για άρπα, κρουστά & ταινία
«Το Στέμμα της Αριάδνης», Murray Schafer:
https://www.youtube.com/watch?v=VEVqVF
sTh8A

30. Ο μύθος της Αριάδνης στην Κλασική Μουσική
Η Αριάδνη στην ΟΠΕΡΑ
Μοντεβέρντι
Σώζεται μόνο ο Θρήνος της Αριάδνης
https://www.youtube.com/watch?v=DyJy6-IQDOw
Κλαούντιο Μοντεβέρντι
Φημολογείται πως λόγω αυτής της όπερας ο
Ρ.Στράους έγινε επίτιμος δημότης της Νάξου.
https://www.youtube.com/watch?v=Ox9VsGKrNqE
Ρίχαρντ Στραους

32. H Αριάδνη και η τέχνη του ΧΟΡΟΥ/μπαλέτο»
«Bacchus et Ariane», Op. 43.
Σύνθεση του Albert Roussel γραμμένο το 1930.
(Περιγράφει την αρπαγή της Αριάδνης από τον Διόνυσο)
https://www.youtube.com/watch?v=Iez8IcRKtns
ΠΡΕΜΙΕΡΑ: 22 Μαΐου 1931- Όπερα του Παρισιού
ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ: Serge Lifar
ΣΚΗΝΙΚΑ-ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Giorgio de Chirico
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
Να συλλέξετε πληροφορίες και ο,τιδήποτε σχετικό με πρόσωπα,
πράγματα και γεγονότα, που μάθατε σήμερα.

33. «Ο μύθος της Αριάδνης στη Μοντέρνα Μουσική»
1. «Αριάδνη» είναι ο τίτλος τραγουδιού του
συγκροτήματος Dead Can Dance, από το άλμπουμ τους
«Into the Labyrinth».
https://www.youtube.com/watch?v=-uNBi5sYcYo
2. Η Αριάδνη αναφέρεται στο τραγούδι «The
Labyrinth Song» του ισραηλινού: Ασάφ Αβιντάν.
https://www.youtube.com/watch?v=RLwjJMI9
-TY

34. Στο συγκεκριμένο project-βιωματική δράση είχαμε τη δυνατότητα να
γνωριστούμε με όλους καλύτερα και να ανταλλάξουμε ακόμα
περισσότερες σκέψεις και συναισθήματα πάνω στην ΤΕΧΝΗ, τις
μορφές και το ρόλο τους σχετικά με το συγκεκριμένο ΜΥΘΟ και τους
συμβολισμούς του.
Χαρήκαμε, διασκεδάσαμε, μάθαμε, διδαχτήκαμε!!!
Συμμετείχαμε όλοι ανεξαιρέτως με μεγάλη προθυμία και
ανυπομονούμε για κάτι παρόμοιο με την καθηγήτριά μας την επόμενη
χρονιά!!!
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!
"Οι μαθητές του Β2"