thorax

1. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
TORAKS TRAVMALARI

2. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
AMAÇLAR
Bu bölümün sonunda sağlık ekibinin toraks
travmalarının;
 Patofizyolojisini ve önemini kavrayabilmesi,
 Belirti ve bulgularını tanılayabilmesi,
 Bakımın genel prensiplerini öğrenebilmesi,
 Spesifik toraks travmalarını tanılayabilmesi,
 Alanda ilk girişim becerilerini kazanabilmesi,
 Eşlik eden travmaları tanılayarak girişimde bulunabilmesi
amaçlanmaktadır.
1

3. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
EPİDEMİYOLOJİ
 Tüm travmalar içinde toraks travmalarının oranı %10,
 Travmaya bağlı ölümlerin %25-50’sinden toraks
travmaları sorumlu,
 Travma sonrası ilk 30 dakika ile 3 saat içinde oluşan
toraks travmasına bağlı ölümler;
 Kardiak tamponad,
 Havayolu obstrüksiyonu,
 Aspirasyon.
 Nedenleri;
 Motorlu araç kazaları
 Yüksekten düşme,
 Göçük altında kalma,
 Ateşli veya delici-kesici aletlerle olan yaralanmalar. 2

4. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
ANATOMİ
3

5. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
FİZYOLOJİ
 Ventilasyon atmosfer havasının akciğerlere
kadar girmesi
 Respirasyon  hücresel bir olay olup kandaki
oksijenin hücrelerce alınıp kullanılarak enerjinin
açığa çıkarılması
 Diyafram ve interkostal kasların kasılması ile
inspirasyon gerçekleşir ve akciğerlere hava dolar.
Ekspirasyonda ise bu kaslar gevşer, intratorasik
basınç azalır ve hava dışarı çıkar.
4

6. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
5

7. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
PATOFİZYOLOJİ
 Penetran=Delici Yaralanmalar:
– Düşük enerjili: Yaralanma direkt temasla oluşur
– Yüksek enerjili: Yaygın hasar oluşur.
 Künt Yaralanmalar:
– Blast etkisi
– Crush: Ezilme
– Deselerasyon
6

8. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
BELİRTİ VE BULGULAR
 Solunum güçlüğü,
 Plöretik ağrı,
 Hemoptizi,
 Siyanoz,
 Deviasyon,
 Boyun venlerinde dolgunluk,
 Normal solunumda göğüs duvarının genişleyememesi,
 Hipotansiyon,
 Taşikardi, zayıf nabız,
 Pulsus paradoksus,
 Etkilenen tarafta akciğer seslerinin azalması/olmaması.
7

9. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
8

10. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Toraks Travmalarında Yaralanmaların
Sınıflandırılması-1
Birincil değerlendirmede tanılanması gerekenler;
 Havayolu obstrüksiyonu,
 Tansiyon pnömotoraks,
 Açık pnömotoraks,
 Masif hemotoraks,
 Yelken göğüs (flail chest),
 Kalp tamponadı,
9

11. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Toraks Travmalarında Yaralanmaların
Sınıflandırılması-2
İkincil değerlendirmede tanılanması gerekenler;
 Pulmoner kontüzyon,
 Myokardial kontüzyon,
 Aort yaralanması,
 Diyafram rüptürü,
 Trakeobronşial yaralanma,
 Özofagus yaralanması.
10

12. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
FİZİK MUAYENE
İnspeksiyon
 Göğüs Duvarı: Kontüzyon, yelken göğüs,
intratorasik kanama, açık göğüs yarası
bulguları.
 Boyun: Genişlemiş boyun venleri, subkutan
amfizem, şişlik, siyanoz.
 Batın: Distansiyon (diyafram rüptürü) veya
abdominal solunum.
11

13. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
FİZİK MUAYENE
Palpasyon
 Trakeanın pozisyonu,
 Toraksta hassasiyet,
 Krepitasyon.
Oskültasyon
 Solunum seslerinin eşit olup olmaması,
 Toraksta barsak seslerinin varlığı.
12

14. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
GENEL BAKIM İLKELERİ
 ABC
 Oksijen desteği: Maske ile %100 konsantrasyonda
10Lt/dakikada
 Kanamalara direkt basınç
 Açık yaraları kapama
 Yabancı cisimleri yerinde sabitleme
 Emici yaralara girişim
 Mümkünse etkilenen taraf üzerine yatırma
 Hızlı, uygun merkeze nakil
13

15. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Toraks Travmalı Olgu Yaklaşım Akış
Şeması
Toraks Travması
Entübasyon ?
Gerekmiyor
Gerekiyor:
•GKS < 8
•Hava yolu kapalı
•Bilinç kapalı
Maske ile %100 O2 10 Lt/dak !
Entübasyon
%100 O2 10 Lt/dak !
Toraks
Muayenesinde
patoloji ?
Var
Yok
Hava çıkışlı açık yara varsa:
3 taraftan kapat !
Yelken Göğüs varsa:
O tarafı destekle !
Tansiyon Pnömotoraks varsa:
İğne ile dekompresyon ! Merkezle görüşerek nakil !
14

16. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
GÖĞÜS DUVARI YARALANMALARI
 Subkutan Amfizem
 Muayenede krepitasyon hissedilir.
 Tedavisi ventilasyon ve oksijen desteğidir.
 Delici Göğüs Yaralanmaları
 Solunum sıkıntısı, şok bulguları olabilir.
 Solunum desteği verilmeli,
 Emici yaralar hava geçirmeyecek şekilde kapatılmalıdır.
 Kosta Kırıkları
 Hareketle ve solunumla artan ağrı vardır.
 Yelken Göğüs
 Solunum desteği sağlanmalı,
 Hareket kısıtlanmalıdır.
15

17. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Subkutan Amfizem
Nedenleri;
 Kosta fraktürleri,
 Ekstratorasik trakea ve
larinks yaralanmaları,
 Bronş rüptürü.
16

18. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Penetran Göğüs Yaralanması
Nedenleri;
 Kaburga kırığı,
 Delici-kesici alet
yaralanması,
 Ateşli silah yaralanması,
 Yabancı cisim batması.
17

19. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Kosta Kırıkları-1
18

20. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Kosta Kırıkları-2
 1 ve 2nci kosta fraktürü önemlidir.
 Sıklıkla aorta ve bronş yaralanması mevcuttur.
 %90 trakeobronşial rüptür mevcuttur.
 Subklavian arter ve ven yaralanabilir.
 Pnömotoraks ile sonuçlanabilir.
 Geniş hemotoraks veya apikal hematoma.
 Interkostal arter yaralanması, brakial pleksus
yaralanması.
19

21. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
 Alt kosta kırıklarında viseral organ
yaralanması ihtimali akılda tutulmalıdır.
 Hipoventilasyon ve yetersiz öksürük sonucu
atelektazi ve pnömoni gelişebilir.
 Ana ilke ağrı kontrolü ve gelişebilecek
komplikasyonların önlenmesidir.
 Komplikasyonlar: Pnömotoraks, Hemotoraks,
Pnömoni, Atelektazi.
Kosta Kırıkları-3
20

22. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Yelken Göğüs-1
 Unilateral veya bilateral
multipl kot fraktürleriyle
göğüs duvarının bir
kısmının instabil olmasıdır.
 Klinik olarak tanı konur
(obesite, subkutan amfizem,
mekanik ventilasyonda klinik
tanı güç).
21

23. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Yelken Göğüs-2
İnspirasyon-Ekspirasyon
22

24. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Yelken Göğüs-3
Tedavi
 Göğüs kafesinin dairesel sabitlenmesi göğüs
ekspansiyonunu engeller ve atelektaziyi arttırır.
 Bölgenin spançlar veya plastik serum şişesiyle
hareketi azaltılır.
 Havayolu açıklığı ve ventilasyonu sağlanmalıdır.
 Yüksek konsantrasyonda nemli O2 uygulanır.
 Sekresyonlar temizlenmelidir.
 Yeterli analjezi sağlanmalıdır.
 Yoğun bakımda izlenmelidir.
23

25. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
AKCİĞER YARALANMALARI
 Tansiyon Pnömotoraks
 Belirtiler; dispne, siyanoz, taşikardik ve filiform nabız,
trakeanın karşı tarafa kayması, etkilenen tarafta solunum
seslerinin alınamamasıdır.
 Tedavi; solunum desteği, gerekiyorsa boynu koruyarak
entübasyon, açık yaranın üç taraflı kapatılması ve eğitim
alınmış ve Komuta Kontrol Merkezi (KKM) onaylıyorsa iğne
dekompresyonu, dekompresyona karşın düzelme olmuyorsa
perikardial tamponad düşünülmelidir.
 Açık Pnömotoraks
 Yara hava almayacak şekilde üç taraflı kapatılır.
 Masif Hemotoraks
 Tedavi pnömotoraksla aynıdır.
24

26. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Tansiyon Pnömotoraks-1
 Akciğer veya göğüs duvarından
tek yönlü valf şeklinde hava
kaçağı,
 Mediasten ve trakeanın karşı
tarafa itilmesi,
 Venöz dönüşün bozulması,
 Karşı akciğere bası,
 Tanısı klinik olarak konulur
(radyolojik değil). 25

27. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Tansiyon Pnömotoraks-2
 ÇOK ACİL
26

28. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Açık Pnömotoraks
 Penetran travma ile oluşur.
 Ciddiyet yaranın büyüklüğü ile direkt
ilişkilidir.
 Yara büyüklüğü trakeanın 2/3 ünden daha fazla ise
hava inspirasyonda daha az rezistansın olduğu göğüs
duvarından girer
 İntratorasik ve atmosferik basınç dengelenir
 Alveolar ventilasyon bozulur.
 Hipoksemi oluşur.
27

29. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Açık Pnömotoraks
 Açık yara üç
tarafından
kapatılmalıdır.
28

30. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Hemotoraks
29

31. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Masif Hemotoraks
 Plevra boşluğunda >1500 ml ya
da 4 saat >100 ml/s kan birikimi
 Sıklıkla hiler damarları
yaralayan penetran travma
 Hipovolemi / hipoksi
 Tedavi pnömotoraksla aynı
30

32. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
KALP ve DAMAR
YARALANMALARI
 Perikardial
tamponad
31

33. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Perikardiyal Tamponad
32

34. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Perikardiyal Tamponad
 Dispne
 Siyanoz olabilir
 Beck Triadı
 Boyun venöz dolgunluğu
 Derinden gelen kalp sesleri
 Hypotansiyon veya nabız basıncının azalması
 Zayıf nabız
 Nabız basıncında daralma
 Hipotansiyon
 Refleks taşikardi
33

35. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
Perikardiyal Tamponad
 Kan kaybı olmadığından sıvı
yüklenmemelidir.
 Hastanın sağlık kuruluşuna hızla nakli
sağlanarak acil torakotomi ile
dekompresyon uygulanmalıdır.
34

36. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
ÖZET-1
 Toraks travmalarında soluk yolu, kalp,
akciğerler, büyük damarlar hasar
görebileceğinden ölüm riski yüksektir.
 Solunum ve dolaşım etkilenir. Vücut oksijen
depolayamadığından beyin hasarı gelişebilir.
 Çoklu organ yaralanması olabilir.
 Aşırı kanama ile şok gelişebilir.
 ABC desteği sağlanmalıdır.
35

37. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği – Travma ve Resüsitasyon Kursu (TRK)
www.travma.org
ÖZET-2
 Oksijen verilmeli,
 Açık yaralar kapatılmalı,
 Emici yaralara girişimde bulunulmalı,
 Uygun pozisyon verilmeli,
 Hastaneye hızla nakli sağlanmalı,
 Tansiyon pnömotoraks şüphesinde iğne
dekompresyon uygulanmalıdır.
36