1. •Лекц6
ХӨРСНИЙ АГААР

2. ХӨРСНИЙ АГААР












Хөрсний агаар хөрсний чухал бүрэлдэхүүн хэсгийн нэг юм.
Хөрс нь сүвэрхэг биет учираас өөртөө байнга агаарыг агуулж байдаг.
ХӨрсний агаар гэдэг нь уснаас чөлөөлөгдсөн хөрсний нүх сүвийг эзлэг орших дэгдэмхий
органик нэгдлүүд болон хийнүүдийн холимог юм.
Энэ нь хөрсний хатуу, шингэн ба амьд хэсэгүүлдийн холимог юм.
Энэ нь хөрсний хатуу шингэн ба амьд хэсэгүүдтэй маш нарын харилцан үйлчилэлд
оршидог.
Хөрсний агаамр нь хөрсөнд байгаа бичил биетнүүдийн амьдралд юугаарч солишгүй чухал
хүчин зүйл болно.
Эрдэс ба органик бодисуудын химийн урвалд орж хөрсний агаарын найрлага дахь хүчил
төрөгч идвэхтэй оролцдог.
/Эсэлдэх/ Организ бодис исэлдэх нь азот Р нүүрс төрөгч Хүхэр, болон бусад биологын
чухал химийн элмэнтүүдийн эргэлтийг бий болгоно.
Ургац бүрэлдэхэд хэрэгцээний нийт нүүрс төрөгчийн хийн 38-72% хөрснөөс ургамалд
шингээдэг.
Агаар ус 2 хөрсний нүх сүвийг эзлэн орших тул энэ 2ын аль нэгийх нь эзлэх эзэлхүүн
ихсэхэд нөгөө нь багасаж байдаг.
Үүнтэй холбоотойгоор аграарын хэмжээ нь хөрсний төрөл бүтэц, боловсруулсан
байдал, чийг ба бусад олог хүчин зүйлээс хамаарч өөрчилөгдөж байдаг.
Ж нь хар шороон хөрсөнд агаарын нөөц ойролцоогоор 8-36% ба талын хөрсөнд
бага, харин уриншисан талбайд их байдаг.

3. АГААР САЙТАЙ ХӨРС

4. ХӨРСНИЙ АГААРЫН ХЭЛБЭРҮҮД




Хөрсний агаарыг физик шинж чанараар нь 3 хэлбэрт
хуваан үзнэ.
1 чөлөөт анаар, шигэсэн агаар, ууссан агаар. Чөлөөт
агаар нь: хөрсний томоохон нүх сүвэнд чөлөөтэй
орших агаар юм. Энэ агаар нь ургамлын амьдралд
чухал ач холбогдолтой, хөрснийг агааржуулж байдаг
онцлогтой.
2 Шингэсэн агаар энэ нь хөрсний хатуу хэсгүүдийн
гадаргууд усны уур шигэхийг хэлнэ. Хийн шингэх
үзэгдэл нь хүнд механик бүрэлдэхүүнтэй, организ
хөосөнд их байдаг.
3 Ууссан агаар Хөрсний усанд ууссан хийнүүд юм.
Ууссан агаар нь ургамал ба бичил биетний
физиологын шаардлагыг хангахад мөн түүнчилэн
хөрсөнд явагдах физик химийн процесуудад ихээхэн
үүрэг гүйцэтгэнэ.

5. ХӨРСНИЙ АГААРЫН СОЛИЛЦОО

6. АГААРЫН НАЙРЛАГА
Хөрсний агаарын найрлаг.
1924 онд Францын эрдэмтэн Ж Бусэнго хөрсний агаарын найрлагын
тухай анх судалгаа хийсэн байдаг. 20зууны эхэн үед хөрсний агаарын
тухай шинжилэх ухааны үндэслэлтэй хийсэн байдаг.
Химийн найрлага
Хөрсний агаар%
Атмосфер%
Азот
78,08-80,24
78,08
Хүчилтөрөгч
20,9-0,01
20,95
Аргон
-
0,93
Нүүрс хүчилийн хий
0,03-20,0
0,03
Бусад хийнүүд
0,01

7. ХӨРСНИЙ АГААРЫН ӨӨРЧИЛӨЛТ






Хөрсний агаарт азотын агуулалт микробиологын хамааралтай
өөрчилөгдөж байдаг.
Хөрс намаг ихтэй байвал аммиак бий болж байдаг.
Мөн хөрсний агаарын найрлаганд бичил биетний амьдралын
үйл ажиллагааны явцад үүсэх дэгдэмхий органик нэгдэлүүд
тогтомол байдаг.
Энэ нэгдэлүүдэд нүүрс төрөгч их байдаг эдгээр нь ургамалын
үндсэнд шигээгдэх ба улмаар түүний өсөлт хөгжилтөнд
нөлөөлдөг.
Газрын гадаргуу дээрхи атмосферийн үед хөрснөөс нүүрс
хүчилийн хий ялгарахыг хөрсний амьсгалт гэнэ.
Хөрсөнд хийн солилцоо муу явагдахад анаэробийн процесс
идэвхитэй явагдана.

8. ХӨРСНИЙ АГААРЫН ШИНЖ ЧАНАР











Хөрсний агаар нь уснаас чөлөлөгдсөн бүх нүх сүв зай завсрыг эзэлж оршино.
Иймд агаарын тоон хэмжээ хөрсний сүвшилт ба счийгшилтээс хамаарна.
Хөрсөнд хэдийн чинээн сүвшилт их, чийгшилт бага байна, агаар агуулалт төдий
их болдог.
Хөрсний агаарын шинж чанарт –Агаарын багтаамж
Агаар нэвтрүүлэх чадвар
Агааржилт буюу хийн солилцоо зэрэг орно.
Агаарын багтаамж: Харсанд агуулагдах хамгийн их тоон хэмжээг эзэлхүүүний
%иар илэрхийлсэнийг хөрсний агаар багтаамж гэнэ.
Хөрсний агаар багтаамж нь хөрсний тогтоц, механик бүрэлдэхүүн бүтэц зэргээс
хамаарна.
Агаарын багтаамжийг капилляр ба капилляр бус гэж ангилна.
Капилляр нь агаарын нүх сүвүүдэд орших хөрсний агаарын тоон хэмжээгээр
тодорхойлно.
Хүнд механик бүрэлдэхүүнтэй, бүтэцгүй, нягт хөрсөнд капилляр агааын
багтаамж их байдаг.
Каппиляр бүс нь Энэ нь агаарын хэвийн агааржилтаас хангахад чухал ач
холбогдолтой.