เล่มโครงงาน ม.5

1. โครงงานคอมพิวเตอร์
เรื่อง การขยายพันธุ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด
จัดทาโดย
น.ส.กีรติชนา จิราพงษ์ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 20
น.ส.อังคณา รักบุญ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 22
น.ส.พีรดา ชูเชิด ชั้น ม.5/1 เลขที่ 23
น.ส.กิตติญา รัตนสุวรรณ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 25
น.ส.วารินทร์ ไกรลพ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 28
น.ส. ศุภลักษณ์ ชัชวาลุรัตน์ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 48
รายงานฉบับนี้เป็นส่วนประกอบของโครงงานคอมพิวเตอร์
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560
ครูที่ปรึกษา
มิส เขมจิรา ปลงไสว

2. โครงงานคอมพิวเตอร์
เรื่อง การขยายพันธุ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด
จัดทาโดย
น.ส.กีรติชนา จิราพงษ์ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 20
น.ส.อังคณา รักบุญ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 22
น.ส.พีรดา ชูเชิด ชั้น ม.5/1 เลขที่ 23
น.ส.กิตติญา รัตนสุวรรณ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 25
น.ส.วารินทร์ ไกรลพ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 28
น.ส. ศุภลักษณ์ ชัชวาลุรัตน์ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 48
รายงานฉบับนี้เป็นส่วนประกอบของโครงงานคอมพิวเตอร์
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560
ครูที่ปรึกษา
มิส เขมจิรา ปลงไสว
โครงงาน : เรื่องการเพาะพันธุ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ด

3. ประเภท : โครงงาน พัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา (Educational Media)
ผู้จัดทาโครงงาน : 1) นางสาว กีรติชนา จิราพงษ์ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 20
2) นางสาว อังคณา รักบุญ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 22
3) นางสาว พีรดา ชูเชิด ชั้น ม.5/1 เลขที่ 23
4) นางสาว กิตติญา รัตนสุวรรณ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 25
5) นางสาว วารินทร์ ไกรลพ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 28
6) นางสาว ศุภลักษณ์ ชัชวาลุรัตน์ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 48
ปีการศึกษา 2560
บทคัดย่อ
การศึกษาค้นคว้า เรื่อง การขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศ
มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาที่มาของการขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศ
เพื่อศึกษาประวัติของการขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศอย่างถูกวิธีและ
การขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศมีกี่วิธี
ผลการศึกษาปรากฏว่า การขยายพันธุ์ด้วยลาต้น เช่นพืชที่มีลาต้นใต้ดินทาหน้าที่สะสมอาหาร
ได้แก่ ขิง ข่า ขมิ้น แห้ว เผือก หอม กระเทียม มันฝรั่ง ว่านสี่ทิศ การขยายพันธุ์ด้วยกิ่ง โดยการปักชา
ตอน ติดตา ทาบกิ่ง หรือเสียบยอด เช่นชบาพู่ระหง มะละ โกสน กุหลาบ พุทรา มะม่วง ดาวเรือง
ฤาษีผสมการขยายพันธุ์ด้วยราก มักเป็นรากชนิดที่สะสมอาหาร เช่น มันเทศ การขยายพันธุ์ด้วยใบ
เช่นใบคว่าตายหงายเป็น ใบต้นทองสามย่าน ใบของต้นโคมญี่ปุ่น

4. กิตติกรรมประกาศ
รายงานเล่มนี้นี้สาเร็จลุล่วงลงได้ด้วยดี เนื่องจากได้รับความกรุณาอย่างสูงจาก
มิสเขมจิรา ปลงไสว และ มิสจิรฐา กิจเจริญ อาจารย์ที่ปรึกษา ที่กรุณาให้คาแนะนาปรึกษา
ตลอดจนปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆ ด้วยความเอาใจใส่อย่างดียิ่ง ผู้จัดทาตระหนักถึง
ความตั้งใจจริงและความทุ่มเทของอาจารย์และขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงไว้ ณ ที่นี้
อนึ่ง ผู้จัดทาโรงงงานหวังว่า โครงงานนี้จะมีประโยชน์อยู่ไม่น้อย
จึงขอมอบส่วนดีทั้งหมดนี้ให้แก่เหล่าคณาจารย์ที่ได้ประสิทธิประสาทวิชาจนทาให้ผลงานเป็นป
ระโยชน์ต่อผู้ที่เกี่ยวข้องและขอมอบความกตัญญูกตเวทิตาคุณ แด่บิดา มารดา
และผู้มีพระคุณทุกท่าน สาหรับข้อบกพร่องต่าง ๆที่อาจจะเกิดขึ้นนั้น
ผู้จัดทาขอน้อมรับผิดเพียงผู้เดียว และยินดีที่จะรับฟังคา แนะนาจากทุกท่านที่ได้เข้ามาศึกษา
เพื่อเป็นประโยชน์ในการพัฒนางานวิจัยต่อไป
คณะผู้จัดทา
01/09/60
สารบัญ
หน้า

5. บทคัดย่อ ข
กิตติกรรมประกาศ ค
สารบัญ ง
บทที่
1. บทนา 1
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน 1
วัตถุประสงค์ 1
ขอบเขตของโครงงาน 1
ผลที่คาดว่าจะได้รับ 1
2. เอกสารที่เกี่ยวข้อง 2
การเพาะพืชโดยไม่ใช้เมล็ด 2
ข้อดีและขอเสีย 3
3. อุปกรณ์และวิธีการดาเนินงาน 7
ขั้นตอนการดาเนินงาน 7
วิธีการทางาน 7
วัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ในการพัฒนาโครงงาน 7
4. ผลการดาเนินงาน 8
ผลการพัฒนาโครงงาน 8
ตัวอย่างผลงาน 9
5. สรุปผลการดาเนินงาน 10
ขั้นตอนการดาเนินงาน 10
วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล 10
วิธีการทางาน 10
วัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ในการพัฒนาโครงงาน 10
ภาคผนวก 11
บรรณานุกรม 12
บทที่ 1
บทนา

6. ที่มาและความสาคัญของโครงงาน
ในปัจจุบันพืชเป็นที่ต้องการของตลาดเป็นอย่างมาก
ซึ่งในการเพาะพันธุ์พันธ์พืชที่ใช้เมล็ดนั้นมีค่าใช้จ่ายมากและไม่เพียงพอต่อการจาหน่าย
ผู้จัดทาจึงจัดทาเว็บเพจเพื่อการเผยแพร่
วิธีการเพาะพันธ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ดขึ้นมาเพื่อให้สะดวกต่อผู้ที่สนใจและต้องการจะศึกษาและยังเป็นการฝึก
ทาโครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษาให้แกคนที่ต้องการที่จะศึกษาและยังนาไปใช้ประกอบการสอนได้อีกด้ว
ย
วัตถุประสงค์
1) เพื่อเผยแพร่วิธีการเพาะพันธ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ด
2) เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้วิธีการทาเว็บเพจ
3) เพื่อให้เว็บเพจเป็นประโยชน์แก่ผู้ที่ต้องการจะศึกษาต่อไป
ขอบเขตของโรงงาน
สร้างเว็บไซต์เผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการเพาะพันธุ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ด โดยจัดทาเป็นบล็อกเกอร์
ในการสร้างเว็บไซต์ และใช้โปรแกรมต่างๆเพื่อตกแต่งให้สวยงาม
เพื่อความน่าสนใจในการศึกษาค้นคว้าทาให้มีผู้คนเข้ามาชมมากขึ้น
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1) ผู้ที่เข้ามาศึกษาได้ความรู้เรื่องการเพาะพืชโดยไม่ใช้เมล็ด
2) นักเรียนได้เรียนรู้วิธีการจัดทาโครงงาน
3) เว็บไซต์นี้สามารถเป็นประโยชน์เผยแพร่ออกไปได้อย่างกว้างขวาง
บทที่ 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง

7. พืชนอกจากขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดซึ่งเป็นการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศแล้วยังสามารถสืบพันธุ์แบบไม่อา
ศัยเพศ (asexual reproduction) เช่น
1. การขยายพันธุ์ด้วยลาต้น เช่นพืชที่มีลาต้นใต้ดินทาหน้าที่สะสมอาหาร ได้แก่ ขิง ข่า ขมิ้น แห้ว เผือก
หอม กระเทียม มันฝรั่ง ว่านสี่ทิศ
2. การขยายพันธุ์ด้วยกิ่ง โดยการปักชา ตอน ติดตา ทาบกิ่ง หรือเสียบยอด เช่น ชบา พู่ระหง มะละ
โกสน กุหลาบ พุทรา มะม่วง ดาวเรือง ฤาษีผสม
3. การขยายพันธุ์ด้วยราก มักเป็นรากชนิดที่สะสมอาหาร เช่น มันเทศ
4. การขยายพันธุ์ด้วยใบ เช่นใบคว่าตายหงายเป็น ใบต้นทองสามย่าน ใบของต้นโคมญี่ปุ่ น
ข้อเสียของการขยายพันธุ์โดยใช้ส่วนต่างๆ ของลาต้น
1. ทาได้ไม่ง่ายเหมือนเพาะเมล็ดคือ ต้องมีการฝึกหัดทาอยู่บ้าง จึงจะทาได้ดี เช่น การตอนกิ่ง
ติดตาและทาบกิ่ง
2. กิ่งหรือต้นมีขนาดใหญ่ ขนส่งไม่ง่ายนัก และเปลืองเนื้อที่ใน การเก็บรักษา
3. ถ้าต้นแม่เป็นโรค ต้นใหม่ที่ได้มักติดโรคมาด้วย
4. กิ่งตอนหรือกิ่งชาไม่มีรากแก้ว ส่วนการติดตาหรือทาบกิ่งบนต้น ต่อที่เพาะจากเมล็ดจึงจะได้รากแก้ว
5. การปักชาและการตอนกิ่ง มักทาในสภาพที่มีอากาศชื้น จึงจะ ได้ผลสาเร็จเป็นเปอร์เซ็นต์สูง
ข้อดีของการขยายพันธุ์โดยใช้ส่วนต่างๆ ของลาต้น
1. ได้ต้นที่ตรงตามพันธุ์
2. ออกผลเร็วกว่าต้นที่เพาะจากเมล็ด
3. ได้ต้นที่ไม่สูงเกินไป สะดวกแก่การเก็บเกี่ยว
4. ได้ต้นที่มีขนาดสม่าเสมอ เช่นการปักชากิ่งที่มีขนาดพอๆ กัน
วิธีการขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศ

8. การตอนกิ่งคือ การทาให้กิ่งหรือต้นพืชเกิดรากขณะติดอยู่กับต้นแม่ จะทาให้ได้ต้นพืชใหม่
ที่มีลักษณะที่สายพันธุ์ เหมือนกับต้นแม่ทุกประการ โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติ ดังนี้
1. เลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนที่สมบูรณ์ปราศจากโรคและแมลง
2. ควั่นกิ่ง ลอกเอาเปลือกออก แล้วขูดเยื่อเจริญที่เป็นเมือกลื่น ๆ ออก
3. นาตุ้มตอน (ขุยมะพร้าวที่แช่น้า แล้วบีบหมาด ๆอัดลงในถุงพลาสติก ผูกปากถุงให้แน่น)
มาผ่าตามความยาวแล้วนาไปหุ้มบนรอยแผลของกิ่งตอน มัดด้วยเชือกทั้งบนและล่างรอยแผล
4. เมื่อกิ่งตอนมีรากงอกแทงผ่านวัสดุ และเริ่มแก่เป็นสีเหลือง สีน้าตาล ปลายรากมีสีขาว
และมีจานวนมากพอจึงตัดกิ่งตอนได้
5. นากิ่งตอนไปชาในภาชนะ กระถางหรือถุงพลาสติก เพื่อรอการปลูกต่อไป
การทาบกิ่ง คือ การนาต้นพืช 2 ต้นเป็นต้นเดียวกัน โดยส่วนของต้นตอที่นามาทาบกิ่ง จะทาหน้า
เป็นระบบรากอาหารให้กับต้นพันธุ์ดี โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติ ดังนี้
1. เลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนที่สมบูรณ์เพศปราศจากโรคและแมลง
2. เฉือนกิ่งพันธุ์ดีให้เป็นรูปโล่ยาวประมาณ 1 –2 นิ้ว
3. เฉือนต้นตอเป็นรูปปากฉลาม
4. ประกบแผลต้นตอเข้ากับกิ่งพันธุ์ดี พันพลาสติกให้แน่น แล้วมัดต้นตอ กับกิ่งพันธุ์ด้วยเชือกหรือลวด
5. ประมาณ 6– 7สัปดาห์ แผลจะติดกันดี รากตุ้มต้นตอจะงอกแทงผ่านวัสดุ และเริ่มมีสีน้าตาล
ปลายรากมีสีขาว และมีจานวนมากพอ จึงจะตัดได้
6. นาลงถุงเพาะชาพร้อมปักหลังค้ายัน ต้นเพื่อป้องกันต้นล้ม
การติดตา คือ การเชื่อมประสานส่วนของต้นพืชเข้าด้วยกัน เพื่อให้เจริญเป็นพืชต้น เดียวกัน
โดยการนาแผ่นตาจากกิ่งพันธุ์ดี ไปติดบนต้นตอ การติดตาจะมีวิธีการทา 2วิธี คือ
วิธีการติดตาแบบลอกเนื้อไม้ และแบบไม่ลอกเนื้อไม้ ซึ่งในทีนี้จะแนะนาเฉพาะขั้นตอน
การติดตาแบบลอกเนื้อไม้ ดังนี้
1. เลือกต้นตอในส่วนที่เป็นสีเขียวปนน้าตาล แล้วกรีดต้นตอจากบนลงล่าง 2 รอย ห่างกันประมาณ 1 ใน3
ของเส้นรอบวงของต้นตอ ความยาวประมาณ 6 –7 เซนติเมตร

9. 2. ตัดขวางรอยกรีดด้านบน แล้วลอกเปลือกออกจากด้านบนลงด้านล่าง ตัดเปลือก
ที่ลอกออกให้เหลือด้านล่างยาวประมาณ 1 เซนติเมตร
3. เฉือนแผ่นตายาวประมาณ 7 –10 เซนติเมตร ลอกเนื้อไม้ออกแล้วตัดแผ่นตา ด้านล่างทิ้ง
4. สอดแผ่นตาลงไปในเปลือกต้นตอ โดยให้ตาตั้งขึ้น แล้วพันด้วยพลาสติกให้แน่น
5. ประมาณ 7– 10วัน จึงเปิดพลาสติกออก แล้วพันใหม่โดยเว้นช่องให้ตาโผล่ออกมา ทิ้งไว้ประมาณ 2– 3
สัปดาห์ จึงตัดยอดต้นเดิมแล้วกรีดพลาสติกออก
การเสียบยอด คือ การเชื่อมประสานเนื้อเยื่อของต้นพืช 2 ต้นเข้าด้วยกัน เพื่อให้เจริญเติบโต
เป็นต้นเดียวกัน โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติ ดังนี้
1. ตัดยอดต้นตอให้สูงจากพื้นดิน ประมาณ 10เซนติเมตร แล้วผ่ากลางลาต้นของ ต้นตอให้ลึกประมาณ 3– 4
เซนติเมตร
2. เฉือนยอดพันธุ์ดีเป็นรูปลิ่มยาวประมาณ 3 – 4เซนติเมตร
3. เสียบยอดพันธุ์ดีลงในแผลของต้นตอ ให้รอยแผลตรงกัน แล้วใช้เชือกมัดด้านบน
และล่างรอยแผลต้นตอให้แน่น
4. คลุมต้นที่เสียบยอดแล้วด้วยถุงพลาสติก หรือนาไปเก็บไว้ในโรงอบพลาสติก
5. ประมาณ 5– 7สัปดาห์ รอยแผลจะประสานกันดี และนาออกมาพักไว้ในโรง เรือนเพื่อรอการปลูกต่อไป
การตัดชา คือ การนาส่วนต่าง ๆ ของพืชพันธุ์ดี เช่นใบ และ ราก มาตัดและปักชาในวัสดุเพาะชา
เพื่อให้ได้พืชต้นใหม่จากสวนที่นามาตัดชา แต่ในที่นี้จะขอแนะนาขั้นตอนการตัดชากิ่งซึ่ง มีขั้นตอน ดังนี้
1. ตัดโคนกิ่งให้ชิดข้อยาวประมาณ 15 –20 เซนติเมตร โดยตัดเฉียงเป็นรูปปากฉลาม
และตัดปลายบนให้เหนือตาประมาณ 1 เซนติเมตร
2. ใช้มีดปลายแหลมกรีดบริเวณรอบโคนยาว 1– 1.5 เซนติเมตร ประมาณ 2– 3รอย
3. ปักกิ่งชาลงในวัสดุเพาะชา ลึกประมาณ 2.5 – 5เซนติเมตร
4. นาเข้าโรงอบพลาสติก หรือถุงพลาสติกขนาดใหญ่
5. ประมาณ 25– 30วัน กิ่งตัดชาจะแตกยอกอ่อน พร้อมออกราก เมื่อมีจานวนมากพอ จึงย้ายปลูกต่อไป

10. บทที่ 3
อุปกรณ์ และ วิธีดาเนินงาน
การจัดทาโครงงานคอมพิวเตอร์เว็บไซต์ การเพาะพันธ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด
โดยคณะผู้จัดทามีวิธีการทาและดาเนินงานโครงงานตามขั้นตอนต่อไปนี้
3.1 ขั้นตอนการดาเนินการ
1.คิดและหาหัวข้อโครงงานและนาไปปรึกษากับอาจารย์ที่ปรึกษา
2.วางแผนขั้นตอนการทางานและการดาเนินงาน
3.ศึกษาค้นคว้าข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับโครงงาน
4.เริ่มลงมือปฏิบัติตามแบบแผนที่กาหนดไว้
5.จัดทาโครงงานบล็อคเรื่องการเรียนรู้ เรื่อง การเพาะพันธ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด
6.เผยแพร่ข้อมูล และ บล็อคสู่สาธารณ บนระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
7.สรุป และทาเอกสารสรุปรายงานโครงงาน
3.2 วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล
1.ศึกษาเรื่อง การเพาะพันธ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด และความหมาย
2.ศึกษาเรื่อง การเพราะพันธ์ในแบบต่างๆ
3.ศึกษาเรื่อง การทาบล็อคเกอร์ เพื่อทาสื่อที่จะนาไปเผลแพร่
3.3วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือหรือโปรแกรมที่ใช้ในการพัฒนาโครงงาน
1.เครื่องคอมพิวเตอร์พร้อมเชื่อมต่อระบบอินเทอร์เน็ต
2.ซอฟต์แวร์
-Microsoft Office Word 2013
-Adobe Photoshop CC

11. บทที่ 4
ผลการดาเนินงาน
การจัดทาโครงงานคอมพิวเตอร์พัฒนาสื่อเพื่อพัฒนาสื่อการศึกษา สร้างเว็บไซต์
การขยายพันธุ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด มีเนื้อหาเกี่ยวกับ พืชชนิดต่าง วิธีการเพาะปลูก
และประโยชน์ของการขยายพันธุ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับการขยายพันธุ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด
ซึ่งมีผลการดาเนินโครงงานดังนี้
4.1 ผลการพัฒนาโครงงาน
การพัฒนาโครงงานนี้ คณะผู้จัดทาได้ดาเนินงานตามขั้นตอนและได้ทาตามแผนที่วางไว้
และได้สร้างเว็บไซต์ เพื่อเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับ การขยายพันธุ์พืชแบบไม่ใช้เมล็ด
บนอินเทอร์เน็ตโดยสร้างเว็บไซต์โดย blogger และใช้ซอฟต์แวร์อื่นๆเพื่อช่วยเพิ่มความน่าสนใจ
โดยเว็บไซต์นั้นสามารถที่จะเข้าไปศึกษาค้นคว้าข้อมูลได้ทุกที่ ทุกเวลา รวดเร็วและสะดวกต่อการใช้งาน

12. 4.2 ตัวอย่างผลงาน
ตัวอย่างเว็บบล็อก
https://plantpropagationpongpet.blogspot.com/

13. บทที่ 5
สรุปผลการดาเนินงาน และข้อเสนอแนะ
การจัดทาโครงงาน เรื่องการเพาะพันธุ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ด สามารถสรุปผลการดาเนินงาน
และข้อเสนอแนะเพิ่มเติมได้ดังนี้
5.1 การดาเนินงานจัดทาโครงงาน
5.1.1 วัตถุประสงค์ของโครงงาน
1. เพื่อเผยแพร่วิธีการเพาะพันธ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ด
2. เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้วิธีการทาเว็บเพจ
3. เพื่อให้เว็บเพจนี้เป็นประโยชน์แก่ผู้ที่ต้องการจะศึกษาต่อไป
5.1.2 วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือหรือโปรแกรมที่ใช้ในการพัฒนาโครงงาน
1.เครื่องคอมพิวเตอร์พร้อมเชื่อมต่อระบบอินเทอร์เน็ต
2.ซอฟต์แวร์
-Microsoft Office Word 2013
-Adobe Photoshop CC
5.2 สรุปผลการดาเนินงาน
การดาเนินโครงงานนี้บรรลุวัตถุประสงค์ที่ได้กาหนดไว้ คือ เพื่อให้ความรู้แก่ผู้ที่สนใจ
ต้องการที่จะศึกษาเกี่ยวกับการเพาะพันธุ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ด โครงงานนี้จัดทาขึ้นเพื่อ
แนะนาวิธีการใช้ส่วนต่างๆของพืชในการขยายพันธุ์ เพื่อนาไปใช้ในงานเกษตรต่างๆ
และบอกถึงข้อดีข้อเสียของการเพาะพันธุ์ในลักษณะนั้นๆ ดังนั้นโครงงานนี้จึงเป็นโครงงานที่เป็นประโยชน์
เพราะทาให้ผู้ที่สนใจได้เรียนรู้มากขึ้น และทาให้การเกษตรแพร่ขยายออกไปได้กว้างมากขึ้น
และมีผู้คนสนใจมากขึ้นอีกด้วย
5.3 ข้อเสนอแนะ
1. ควรมีการจัดทาเนื้อหาให้เจาะลึกมากกว่านี้
2. ควรมีการนาเสนอในหลายๆวิธีที่มากขึ้น

14. 3. ควรมีการเผยแพร่ในหลายๆทาง เพื่อมีทางเลือกแก่คนมากขึ้น
ภาคผนวก
การตอนกิ่ง
การปักชา

15. การแยกหน่อ
บรรณานุกรม
ข้อมูลการเพราะพันธ์พืชโดยไม่ใช้เมล็ด สืบค้นเมื่อวันที่ 5 กันยายน 2560 จากเว็บไซต์ :
https://sites.google.com/site/yanuwan0000/
ข้อมูลการสร้างบล็อกเกอร์ สืบค้นเมื่อวันที่ 5กันยายน 2560 จากเว็บไซต์ :
http://www.stou.ac.th/Offices/Oes/OesPage/new/km/download/