Ιστορία Α΄ Λυκείου, παρουσίαση. Η περίοδος της ακμής, Αύγουστος. Οι διάδοχοι του Αυγούστου

1. Η περίοδος ακμής (27 π.Χ. – 193 μ.Χ.

2.  Μεγαλόπρεπο άγαλμα του Οκταβιανού Αυγούστου,
χαρακτηριστικό δείγμα των προπαγανδιστικών
αυτοκρατορικών ανδριάντων της ρωμαϊκής εποχής.
 Ο Οκταβιανός εικονίζεται στην ηλικία που έχει ανακηρυχθεί
πλέον σε αύγουστο. Είναι ημίγυμνος με το ιμάτιο να
καλύπτει το κάτω μέρος του σώματος, ενώ η μια άκρη του
περνάει πάνω από το αριστερό χέρι και πέφτει προς τα κάτω
δημιουργώντας ένα πλέγμα πτυχώσεων. Στο δεξί
ανασηκωμένο χέρι κρατούσε το δόρυ και στο αριστερό το
ξίφος. Η ρεαλιστική απόδοση και η ακρίβεια στις
ανατομικές λεπτομέρειες συμβαδίζουν με την πολιτική
προπαγάνδα, που θεωρούσε τον αυτοκράτορα ανώτερη
δύναμη με θεϊκή υπόσταση.
 Τα χαρακτηριστικά του προσώπου είναι εξιδανικευμένα, η
χειρονομία αποπνέει κύρος, και τα επιμέρους στοιχεία
(τήβεννος, ιμάτιο, θώρακας, δόρυ και ξίφος) αποτελούν
σύμβολα, που τονίζουν την ενάρετη φύση του ηγεμόνα ή τη
στρατιωτική του ικανότητα.
 Το έργο κατασκευάσθηκε πιθανόν στη Θεσσαλονίκη την
εποχή του Τιβέριου (14-37 μ.Χ.) και είναι αντιπροσωπευτικό
δείγμα κλασικισμού της εποχής του Αυγούστου. Ακολουθεί
κάποιο χάλκινο πρότυπο και ανήκει στον προσωπογραφικό
τύπο του αγάλματος της Prima Porta (στην έπαυλη της
συζύγου του Αυγούστου, Λιβίας), κοντά στη Ρώμη.

4. χρυσούς αιώνας (27 π.Χ. – 193 μ.Χ.)
 στη θέση της δημοκρατίας εγκαθιδρύθηκε ένα
μοναρχικό καθεστώς με δημοκρατικό μανδύα
 περίοδος 2 αιώνων ειρήνης και ακμής
 εδραίωση αυτοκρατορικού θεσμού, νέος ρόλος
στρατού, επέκταση συνόρων, πνευματική ανάπτυξη
 Αντωνίνοι: ανάπτυξη επαρχιών, βελτίωση απονομής
δικαιοσύνης, ανακούφιση κοινωνικά ασθενών

5. εποχή Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
 Σε ποια αιτήματα της εποχής ανταποκρίθηκε ο
Οκταβιανός;
 επικράτηση ειρήνης και τάξης μετά τους
εμφύλιους πολέμους (Άκτιο, 31 π.Χ.)

6. εποχή Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
 Ποια πολιτική ακολούθησε;
 ενίσχυση κεντρικής εξουσίας
 άρνηση αξιώματος δικτάτορα, η σύγκλητος του πρόσφερε
όλα τα αξιώματα
 Ποια αξιώματα έλαβε;
 ύπατος, ανθύπατος, δήμαρχος, ιμπεράτορας (ανώτατος
στρατιωτικός διοικητής, πρώτος πολίτης (princeps),
μέγιστος αρχιερέας (pontifex maximus) (= ανώτατος
θρησκευτικός άρχοντας)

7. εποχή Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
 Ποια μέτρα εφάρμοσε στη διοίκηση, την εκτελεστική
εξουσία, την οικονομία και τον πολιτισμό;
 συμβουλευτικό σώμα, συμβούλιο αυτοκράτορα
 υψηλή εποπτεία δοίκησης κράτους, εξωτερικής
πολιτικής και στρατιωτικών ζητημάτων
 ανάθεση διοίκησης σε συγκλητικούς και ιππείς –
αυστηρές προϋποθέσεις η ηθική ακεραιότητα, η μεγάλη
περιουσία και η εκπλήρωση στρατιωτικής υπηρεσίας

8. εποχή Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
 Ποια μέτρα εφάρμοσε στη διοίκηση, την εκτελεστική
εξουσία, την οικονομία και τον πολιτισμό;
 διαμοιρασμός διοίκησης επαρχιών με τη σύγκλητο.
Διόριζε τους στρατιωτικές δοικητές παραμεθόριων
επαρχιών – η σύγκλητος διόριζε τους ανθυπάτους σε
υπόλοιπες επαρχίες
 διοικητικοί αξιωματούχοι, επαγγελματίες υπάλληλοι –
αυτοκρατορική υπαλληλία
 αναγέννηση γεωργίας, επαναφορά παλαιών ηθών
 εξωραϊσμός Ρώμης, κατασκευή οικοδομημάτων

9. εποχή Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
 Ποια είναι η σημασία του αξιώματος
«Αύγουστος»;
 τίτλος του σεβαστού, του επιφανούς, αναγνώριση
θεϊκών ιδιοτήτων
 Ποια μορφή λαμβάνει το πολίτευμα;
 μοναρχία, ονομάστηκε «Ηγεμονία» (Principatus)
από τον τίτλο του πρώτου πολίτη (princeps)

10. εποχή Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
 Ποιος ο ρόλος του στρατού;
 στηρίζει τον μονάρχη
 βρίσκεται στα επικίνδυνα σύνορα (Ευφράτης,
Δούναβης, Ρήνος, σε μόνιμες βάσεις)
 στη Ρώμη βρίσκονται 9 στρατιωτικές μονάδες με
χίλιους στρατιώτες η καθεμία – προσωπική φρουρά
πραιτωρίου
 πραιτωριανοί: επικίνδυνοι για την άνοδο και την
πτώση αυτοκρατόρων

11. εποχή Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
 Τι σημαίνει principatus; Ποιος ο ρόλος της
Συγκλήτου;
 εξουσιάζει ο πρώτος πολίτης (σαν βασιλιάς) με τη
Σύγκλητο και τον στρατό
 ουσιαστικά υπάρχει δυαρχία εξουσιών (πρώτος πολίτης
και σύγκλητος), χωρίς διακριτές εξουσίες, προστριβές
 από σεβασμό στον αυτοκράτορα, μπορούσε να ορίζει
τον διάδοχό του ή ήταν κάποιος συγγενής του. Η
σύγκλητος επικύρωνε την εκλογή αυτή

12. 1.2 Οι διάδοχοι του Αυγούστου (14-193 μ.Χ.)

13. δυναστείες αυτοκρατόρων έως το 193 μ.Χ.
 τρεις δυναστείες
 κριτήρια: συγγένεια και περιοχή καταγωγής
 α΄: Ιουλιο-κλαυδιανή (14-68 μ.Χ.), δεσμοί αίματος
ή μέσω υιοθεσίας, καταγωγή από Ρώμη
 β΄: Φλάβιοι (69-96 μ.Χ.), Βεσπασιανός, «αστοί»
 γ΄: Αντωνίνοι (96-192 μ.Χ.), επαρχίες

14. διοίκηση και δίκαιο.
 συγκεντρωτισμός στη διοίκηση
 παράκαμψη αντιδράσεων συγκλήτου
 μείωση ρόλου Ρώμης:
 συγκλητικοί από επαρχίες
 παραχώρηση Ρωμαίου πολίτη σε κατοίκους
επαρχιών
 επαρχιώτες αυτοκράτορες και στρατός

15. διοίκηση και δίκαιο.
 ρόλος στρατού και επαρχιωτών αυτοκρατόρων στην
προώθηση της διοίκησης στις επαρχίες:
 ίδρυση αποικιών κα εγκατάσταση Ρωμαίων στρατιωτών,
ελατινισμός
 ρωμαϊκά στρατόπεδα εξελίχθηκαν σε πολυάνθρωπα κέντρα
 παροχή δικαιώματας Ρωμαίου πολίτη σε πολλούς
 212 μ.Χ. διάταγμα Καρακάλλα, όλοι οι ελεύθεροι πολίτες
αναγνωρίζονται ως Ρωμαίοι πολίτες

16. διοίκηση και δίκαιο.
 συνθήκες άνεσης και ευημερίας:
 αμυντικό σύστημα
 διευρυμένο οδικό δίκτυο (πηγή 4), μετακίνηση αγαθών και
στρατού
 ειρήνη (Pax Romana), ευνομία, νομοθεσία, ρωμαϊκό δίκαιο
 επέκταση Δωδεκαδέλτου, ήθη και συνήθειες υπηκόων,
φιλοσοφία ελληνική, χριστιανική ηθική
 συμπλήρωση με συγκλητικά ψηφίσματα, διατάγματα
πραιτώρων και αυτοκρατορικές αποφάσεις
 ερμηνεία νομοδιδασκάλων (Σάλβιος Ιουλιανός, Γάιος)