1. Mga Lingua Franca sa Pilipinas
Lingua Franca- wikang palasak na ginagamit sa
isang pook. Ito rin ay madaling
maunawaan.
Ilokano- sa hilagang Luzon
Tagalog- sa timog Luzon at sa buong kapuloan
ng Pilipinas.
Cebuano- sa silangang Bisaya at sa malaking
bahagi ng Mindanao.
2. KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
• 1935- Sa saligang Batas ng Pilipinas, nagtadhana ng tungkol
sa wikang pambansa: “….. ang kongreso ay gagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika.” (Saligang Batas ng Pilipinas Artikulo XIV ,
seksiyon 3)
• Oktubre 27, 1936 – Itinagubilin ng Pangulong Manuel L.
Quezon sa kanyang mensahe sa Asemblea Nasyonal ang
paglikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa ng gagawa
ng isang pag-aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas, sa
layuning makapagpaunlad at makapagpatibay ng isang
wikang panlahat ng batay sa isang wikang umiiral.
• Nobyembre 13, 1936- Pinagtibay ng Batasang-Pambansa
ang Batas Komonwelt Blg. 184 na lumilikha ng isang Surian
ng Wikang Pambansa at itinakda ang mga kapangyarihan at
tungkulin niyon.
3. Ang mga nagiging tungkulin at Gawain ng
Surian ng Wikang Pambansa ay ang
sumusunod:
• 1.Pag-aaral ng mga pangunahing wika na ginagamit ng
may kalahating milyong Pilipino man lamang.
• 2.Paggawa ng paghahambing at pag-aaral ng
talasalitaan ng mga pangunahing dayalekto.
• 3.Pagsuri at pagtiyak sa ponetika at ortograpiyang
Pilipino
• 4.Pagpili ng katutubong wika na siyang magiging
batayan ng wikang pambansa na dapat umaayon sa;
(a) sa-
• (a) ang pinakamaunlad at mayaman sa panitikan,
• (b) ang wikang tinatanggap at ginagamit ng
pinakamaraming Pilipino.
4. • Enero 12, 1937- Hiniranng ng Pangulong Manuel L. Quezon ang
mga kagawad na bubuo ng Surian ng Wikang Pambansa
alinsunod sa tadhana ng Seksiyong 1, Batas Komonwelt bilang
184, sa pagkakasusog ng batas Komonwelt bilang 333.
• Nobyembre 9, 1937- Bungan g ginagawang pag-aaral at
alinsunod sa tadhana ng Batas Komonwelt Blg. 184, ang Surian
ng Wikang pambansa ay nagpatibay ng isang resolusyon na
roo’y ipinahahayag na ang tagalog ang siyang halos na
nakatutugon sa mga hinihingi ng batas ng Komonwelt Blg. 184,
kaya’t itinagubilin niyon sa Pangulo ng Pilipinas ng Pilipinas na
iyon ay pagtibayin bilang saligan ng wikang pambansa.
• Disyembre 30, 1937- Bilang alinsunod sa tadhana ng Batas ng
Komonwelt Blg. 184, sa pamamagitan ng kautusang
tagapagpaganap Blg. 134 ay ipinahayag ng Pangulong Quezon
ang Wikang Pambansa ng Pilipinas na batay sa Tagalog.
• Hunyo 18, 1937- Pinagtibay ang Batas ng Komonwelt Blg. 333,
na nagsususog sa ilang seksiyon ng Batas ng Komonwelt Blg.
184.
5. • Abril 1, 1940- Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 263, ay binigyang-pahintulot ang pagpapalimbag ng isang
Diksyunaryo at isang Gramatika ng Wikang Pambansa, at
itinakdang mula sa Hunyo 19, 1940 ay pasisimulan nang ituro
ang Wikang Pambansa ng Pilipinas sa lahat ng paaralang-bayan
at pribado sa buong bansa. Inatasan din ang Kalihim ng
Pagtuturong Pambayan ng maglagda, kalakip ang pagpapatibay
ng Pangulo ng Pilipinas, ang mga kinakailangang tuntunin at
patakaran sa pagpapaunlad ng kautusang ito.
• Abril 12, 1940- pinalabas ng Kalihim Jorge Bocobo ng
pagtuturong Pambayan ang isang Kautusang Pangkagawaran:
ito’y sinundan ng isang sirkular (Blg. 26, serye 1940) ng patnugot
ng Edukasyong Celedonio Salvador. Ang pagtuturo ng wikang
pambansa ay sinimulan muna sa mataas na paaralan at
paaralang normal.
• Hunyo 7, 1940- Pinagtibay ang Batas ng Komonwelt Blg. 570 na
nagtatadhana , bukod sa iba pa, na ang Pambansang Wika ay
magiging isa na sa mga wikang opisyal ng Pilipinas simula sa
Hulyo 4, 1940.
6. • Marso 26, 1954- Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay
ang Proklama Blg. 12 na nagpapahayag ng pagdiriwang sa “
Linggo ng Wikang Pambansa,” simula sa Marso 29 hanggang
Abril 4 taun-taon, sang-ayon sa tagubilin ng Surian ng Wikang
Pambansa. Napapaloob sa panahong saklaw ng pagdiriwang
ang araw ni Balagtas. (Abril 2 ).
• Setyembre 23, 1955- Nilagdaan ng Pangulong Ramon
Magsaysay ang Proklama Blg. 186 na nagsususog sa Proklama
Blg.12 serye ng 1954, na sa pamamagitan nito’y inililipat ang
panahon ng pagdiriwang sa “Linggo ng Wikang Pambansa”
taun-taon, simula sa ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto.
Nakapaloob panahong saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan ni
Quezon. (August 19).
• Agosto 13, 1959- Pinalalabas ng kalihim Jose E. Romero ng
kagawaran ng Edukasyong ang Kautusang Pangkagawaran
Blg.7, na nagsasaad na kailanma’t tutukuyin ang Wikang
Pambansa , ang salitang Pilipino ay siyang gagamitin.
7. • Oktubre 24, 1967- Naglagda ang Pangulong Marcos ng isang Kautusang Tagapagtanggap
Blg.96 magtatadhanang ang lahat ng gusali, edipisyo at tanggapan ng pamahalaan
ay pangangalanan sa Pilipino.
• Marso 27, 1968- Pinalabas ng Kalihim tagapagpaganap Rafael M. Salas amg Memorandum
Sirkular 172 na nagbibigay diin sa pagpapairal ng Kautusang Tagapagpapaganap Blg.96, at
bilang karagdagan iniaatas din na ang mga “letterhead” ng mga kagawaran, tanggapan, at
mga sangay ng pamahalaan nararapat na nasusulat sa Pilipino, kalakip ang kaukulang
teksto sa Ingles. Iniatas din na ang pormularyo panunuma sa tungkulin ng mga pinuno at
empleyado ng pamahalaan ay sa Pilipino gagawin.
• Agosto 5, 1968- Memorandum Sirkular Blg.199 na pinalabas ng Kalihim Tagapagpaganap ,
Rafael M. Salas na nananwagan sa mga pinuno at empleyado ng pamahalaan na dumalo sa
mga seminar sa Pilipinong idinaraos ng Surian ng Wikang Pambansa sa lahat ng purok
pangwika.
• Agosto 6, 1968- Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 na nilagdaan ng Pangulong Ferdinand
Marcos na nag-aatas sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng
pamahalaan ng gamitin ang wikang Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang
Pambansa at pagkaraan nito, sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksiyon ng
pamahalaan.
• Agosoto 7, 1969- Memorandum Blg.277 na pinalabas ng Kalihim Tagapagpaganap Ernesto
M. Maceda na bumabago sa Memorandum sirkular Blg.199 na nananawagan sa mga
pinuno at empleyado ng pamahalaan na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na idiraos ng
Surian ng Wikang Pambansa sa lahat ng purok hanggang sa ang lahat ng pook ay masaklaw
ng kilusang pangkapuluan sa pagpapalaganap ng Wikang Pambansa.
8. • Agosto 17, 1970- Pinalabas ng Kalihim Tagapagpaganap Alejandro
Melchor ang MemorandumSirkular 384 na nagtatalaga ng mga may
kakayahang tauhan upang mamamahala ng lahat ng komunikasyong
Pilipino sa lahat ng departamento, kawanihan, tanggapan, at iba pang
sangay ng pamahalaan , kabilang mga korporasyong pinagmamay-ari o
kontrolado ng pamahalaan.
• Marso 4, 1971- Pinalabas ng Kalihim Tagapagpaganap Alejandro Melchor
ang Memorandum Sirkular 443 na humihiling sa lahat ng tanggapan ng
pamahalaan na magdaos ng palatuntunan sa paggunita ng 183
anibersaryo ng kapanganakan ni Francisco “Balagtas” Baltazar sa Abril
12, 1971.
• Hulyo 29, 1971- Memorandum Sirkular Blg.488 na humihiling sa lahat ng
tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng palatuntunan sa pagdiriwang
ng Linggo ng Wikang Pambansa simula Agosto 13-19.
• Disyembre 1, 1972- Nilagdaan ng Pangulong Marcos ang Kautusang
Panlahat Blg.17, na nag-uutos na limbangin sa Pilipino at Ingles sa “
Official Gazette” at gayon din sa mga pahayagang may malawak na
sirkulasyon bago idaos ang plebesito para sa ratifikasyon ng Saligang Batas
noong Enero 15, 1973.
•
9. • Disyembre, 1972- Atas ng Pangulo Blg.73 na pinalbas ng Pangulong
Ferdinand E. Marcos na nag- aaral sa Surian ng Wikang Pambansa na ang
Saligang Batas ay isalin sa mga wikang sinasalita ng may limampung-
libong (50,000) mamamayan, alisunond sa probisyon ng Saligang-Batas
(Art.XV, Sec.3).
• 1973- Sa Saligang Batas , Art.XV , Sec.3, ganito ang sinasabi:
• Ang Saligang Batas na ito ay dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang
dapat na mga Wikang Opisyal at isalin sa bawat dayalektong sinsalita ng
mahigit sa limampung libong taong-bayan, at sa Kastilang Arabic. Sakaling
may hidwaan, ang tekstong Ingles ang mananaig.
• Ang pambansang Asemblea ay dapat gumawa ng hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pormal adopsiyon ng panlahat na Wikang Pambansa na
makikilalang Pilipino.
• Hunyo 19, 1974- Nilagdaan ni Kalihim Juan L. Manuel ng Edukasyong at
Kultura ang Kautusang Pangkagawaran Blg.25 na nagtatadhana ng mga
panuntunan sa pagpapatupad ng patakarang edukasyong bilinggwal sa
mga paaralan na magsisimula sa atong-aralan 1974-1975. Ang kautusang
ito ay alinsunod sa mga tadhana ng Saligang Batas.
10. • Hunyo 21, 1978- Nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura
Juan L. Manuel ang kautusang Pangministri Blg. 22 na nag-uutos
na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum na pandalubhasa.
Magsisimula sa unang semester ng taong aralan 1979-1980, ang
lahat ng pangmataas na edukasyong institusyon ay magbubukas
ng anim na yunit sa Pilipino sa kanilang mga palatuntunang
aralin sa lahat ng kurso, maliban sa mga kursong pagtuturo na
mananatili sa labindalawang yunit. Nabanggit din sa kautusang
ito na ang Pilipino ay gagamiting wikang panturo sa ilan sa mga
pandalubhasang antas sa pamamahalaang Ministri ng
Edukasyon at Kultura.
• Agosto 12,1986-nilagdaan ni Pangulong Corazon C. Aquino ang
proklamasyon Blg.19 na kumiki8lala sa Wikang Pambansa na
gumagawa ng napakahalagang papel sa himagsikang pinasiklab
ng kapangyarihang bayan na nagbunsod sa bagong
pamahalaan.
• Pebrero 2, 1987-pinagtibay ang bagong Konstitusyon ng
Pilipinas .Sa Article XIV, Sec. 6-9 nagsasaad sa mga sumusunod:
11. a. Sec. 6 – Ang wikang pambansa ng pilipinas ay Filipino.Samantalang
nililinang ito ay dapat payabungin at pagyamanin pasalig sa umiiral na
wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.
b. Sec.7 – Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo,ang mga
wikang opisyal ng pilipinas ay Filipino at hanggat walang ibang
itinadhana ang batas ng Ingles.
c. Sec.8 – Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat
isalin sa wikang arabic at kastila.
d. Sec.9 – Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang
pambansa na binubuo ng mga kintawan ng iba’t ibang rehiyon at mga
disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng pananaliksik
sa filipino at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapa-
unlad,pagpapalaganap at pagpapanatili.
• 1987 – Pinalabas ng kalihim LORDES R. QUISUMBING ng departamento ng
edukasyon,kultura at palakasan ang kautusan Blg. 52 na nag-uutos sa
paggamit ng filipino bilang wikang panturo sa lahat ng antas ng mga
paaralan kaalinsabay ng Ingles na nakatakda sa edukasyon bilinggwal.
Agosto 25 1988 – Nilagdaan ni pangulong CORAZON AQUINO ang
kautusang tagapag paganap Blg. 335 na nagtatagubilin sa lahat ng
departamento,kawanihan,danggapan,ahensya at kaparaanan ng
pamahalaan na gumawa ng mga kinakailangang hakbang para sa paggamit
ng wikang filipino sa mga opisyal na transaksyon,komunikasyon at
korespondensiya.
12. • Setyembre 9 1989 - kalihim LORDES R. QUISUMBING ng
edukasyong kultura at palakasan ang kautusang
pangkagawarang Blg. 84 na nag-aatas sa lahat ng
opisyal DECS na isakatuparan ang kautusang tagapag
paganap Blg. 335 na nag-uutos na gamitin ang filipino sa
lahat ng komunikasyon at transaksyon ng pamahalaan.
• Marso 19 1990 – Pinalabas ng kalihim ISIDRO CARINYO ng
edukasyon kultura at palakasan ang kautusang
pangkagawaran Blg. 21 na nagtatagublin na gamitin
ang filipino sa pagbigkas ng panunumpa ng katapatan sa
saligang batas sa bayan natin.
• 1996 – Pinalabas ng komisyon on HIGHER EDUCATION ang
memorandom Blg. 59 na nagtatadhana ng siyam na yunit
na pangangailangan sa filipino sa pangkalahatan edukasyon
at nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng mga kurso sa
FILIPINO 1 (sining ng pakikipagtalastasan) FILIPINO 2
(pagbasa at pagsulat sa iba’t ibang disiplina) at FILIPINO 3
(retorika)
13. • HULYO 1997 - Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong FEDIL V.
RAMOS ang proklama Blg. 1041 na nagtatakda na ang
buwan ng agosto taon taon ay magiging buwan ng wikang
filipino at nagtatagubilin sa sangay ng pamahalaan at sa
mga paaralan na magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa
taunang pagdiriwang.
• 2001 – Tungo sa mabilis na istandardisasyon at
intelekwalisasyon ng wikang filipino, ipinalabas ng
komisyon ng wikang filipino ang 2001 rebesyon ng
ortograpiyang filipino at patnubay sa ispeling ng wikang
filipino.
• 2006 – Sa okasyon ng pagdiriwang ng buwan ng wikang
filipino ipinagbigay alam ng komisyon sa wikang filipino ang
pagsususpende sa 2001 rebesyon ng ortograpiyang filipino
at patnubay sa ispeling ng wikang filipino at samantalang
nagsasagawa ng mga pananaliksik, pag-aaral, konsultasyon
at hanggat walang nababalangkas na mga bagong tuntunin
sa pagbabaybay,magsisilbing tuntuning patnubay sa
ispeling ng wikang filipino taon 1987.
14. • PAMBANSANG WIKA SA PILIPINAS
•
• Dec. 30, 1937 – TAGALOG
• Aug. 13, 1959 – PILIPINO
• Feb. 2, 1987 - FILIPINO
