เอกสารประกอบการประชุมวิชาการประจำปี 2550 ของ ที่ประชุมประธานสภาอาจารย์มหาวิทยาลัยแห่งประเทศ (ปอมท.) จัดที่ รร.รามาการ์เดนส์ โดยเจ้าภาพคือ มหาวิทยาลัยพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ......ต้องขอบคุณในความอนุเคราะห์ของ อ.ชัยนรินท์ จันทวงษ์โส (ปธ.สภาคณาจารย์ มจธ. ในขณะนั้น)

2. 84
ในเรื่องของการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น กอนที่ผมจะลงรายละเอียด สาระสำคัญคือ ผมไดรับการยืนยันจากทาน
เลขาธิการ กพ. ซึ่งทานเองพยายามผลักดันในเรื่องนี้มาหลายปแลวดวยกัน สามเลขาธิการ กพ. จนกระทั่งปจจุบัน
ทานปรีชา วัชรภัย เปนเลขาธิการ กพ. และทานเปนสมาชิกสภานิติบัญญัติแหงชาติ คิดวาทาน confirm กับพวกเราที่สำนักงาน
กพ. วา เนื่องจากประธานสภานิติบัญญัติแหงชาติ ทานมีชัย ฤชุพันธุ ทานเปนประธานของคณะกรรมการกฤษฎีกา
ดูแลเรื่อง พรบ. ระเบียบขาราชการพลเรือนฉบับใหม ทานอานตั้งแตมาตราแรกถึงมาตราสุดทาย และคุยกับพวกเราวาเบื้องหลัง
การถายทำเปนอะไร อยางไร เราก็มั่นใจ ทานเลขาธิการ กพ. ก็ยืนยันมั่นใจวา ภายในตุลาคมนี้ พรบ. ขาราชการพลเรือน
ฉบับใหมคงจะผานการพิจารณาและรับรองโดย สนช.
เมื่อรับรองออกมาประกาศเปนระเบียบขาราชการพลเรือนแลว จะมีการปรับเขาสูระบบใหม จะใชเวลาไมเกิน 1 ป
หมายความวาตั้งแตตุลาคม 2550 ปงบประมาณใหม 2551 เราตองปรับเขาสูระบบใหมใหเสร็จภายในเวลา 1 ป
แตดวยสำนักงาน กพ. ไดออกไปชี้แจง อธิบาย ผมคิดวาตอนนี้ขาราชการ 100% รูแลววามีการเปลี่ยนแปลงและรูวา
จะยกเลิกระบบซี ซีที่เปนตัวเลข 1-11 จะยกเลิก และรูวาแบงออกเปน 4 แทงอยางที่วา 4 กลุมงาน ผมไมคิดวาเขาไมทราบวา
4 กลุมงานมีอะไรบาง แตสิ่งที่เขาสนใจคือ ถาเขาสูระบบใหม 4 แทงแลว ที่เขาเปนอยูปจจุบันเขาจะไปเขาแทงไหน อันนี้
เขาสนใจมากๆ เลย คิดวาจะอธิบายใหทานฟง
สิ่งหนึ่งที่ผมไดยืนยันตลอดเวลาที่เราไปชี้แจง เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น โดยหลักเมื่อเปลี่ยนแปลงแลว
ไมดีกวาเดิมคงไมเปลี่ยน เรายืนยันวาดีกวาเดิม หรืออยางนอยที่สุดก็เสมอตัว แตผมยืนยันกับขาราชการวาสิ่งที่ทานจะ
ไมไดเสมอตัวคือระบบเงินเดือนตองมีการปรับปรุงใหม เพราะถาเปนแบบเกาไปไมรอด ยืนยันวาเงินเดือนตองเปนอัตราใหม
เปนโครงสรางใหม แตขณะเดียวกันใน พรบ. ขาราชการพลเรือนฉบับนี้ โดยความตั้งใจจะให พรบ. ออกมาพรอมกับ
เรื่องเงินเดือน แตเงินเดือนไมไดอยูในการพิจารณาของสำนักงาน กพ. เปนเรื่องของคณะกรรมการเงินเดือนแหงชาติ ซึ่งมี
กระทรวงการคลัง สำนักงบประมาณ สำนักงาน กพ. สำนักงาน กพร. และมีอีกหลายสวนราชการเขาเปนคณะกรรมการ
เงินเดือนแหงชาติ เราจะกำหนดเองคงลำบาก แตอยางไรก็ตาม คณะกรรมการเงินเดือนแหงชาติตองรับขอเสนอจากสำนักงาน
กพ. ที่มีการยกราง พรบ. ระเบียบขาราชการพลเรือนควบคูกันไป แตตัวเลขที่ผมจะใหทานดูในชวงทายของรายการเปนตัวเลข
ที่เราคิดไวเมื่อประมาณ 4 ปที่แลว ตอนนี้ก็ยืนยันวา 4 ปที่แลวกับ 4 ปที่ผานมา ปจจุบันถายังใชตัวเลขเดิมก็ถอยหลังเขาคลอง
ตองมีการปรับ คิดวาแนวโนม พรบ. ระเบียบขาราชการพลเรือนออกแนนอน แตเงินเดือนอาจจะยังติดคางอยูที่วาคณะกรรมการ
เงินเดือนแหงชาติยังตกลงกันไมไดวาเปนอยางไร แตคงไมนอยกวาตัวเลขที่ผมจะเสนอใหทานดู ซึ่งไดทำไวเมื่อประมาณ 4 ป
ที่แลว
ในการนำเสนอของผม ผมจะขอแบงออกเปน 3 จุดดวยกัน
จุดแรก ผมอยากจะชี้ใหเห็นวา ขาราชการทั้งหลายพูดกันตลอดเวลาวาทำไมตองเปลี่ยน เพราะผมกำลังจะไดซี
เพิ่มอยูแลว ผมรออยูนี่ จอคิวจะเปนซี 7 ซี 8 แลวถาเปลี่ยน ผมก็อดเพิ่มซี จุดแรกจะชี้ใหเห็นวา ทำไมเรามีความจำเปนตองมี
การปฏิรูป พรบ. ระเบียบขาราชการพลเรือน
สวนที่ 2 จะชี้ใหเห็นวาตัวขาราชการเองก็มีความสำคัญในการที่จะชวยกันพัฒนาประเทศชาติ และพรบ. นี้จะมอง
ที่ตัวขาราชการในมิติใหมที่เพิ่มขึ้นจากเดิม
สวนที่ 3 จะเปนเรื่องของการเปลี่ยนแปลงที่เราเสนอไว คิดวานาจะประสบความสำเร็จ พอที่จะทำใหทาน
มองเห็นภาพไดชัดเจนวาเปนอยางไร
แตผมยังเชื่อ เพราะประสบการณที่ผานมา สิ่งที่สำนักงาน กพ. ทำ เปน pattern ที่มีการเปลี่ยนแปลง แตเมื่อสวน
ราชการอื่น ยกตัวอยางขาราชการครู เปนคณะกรรมการขาราชการครู หรือพนักงานทองถิ่น พอเห็นการเปลี่ยนแปลงใน
ระบบขาราชการพลเรือน เขาเรียนรูจากเราแลวเขานำไปปรับใช แตการปรับใช คนที่เอาไปยอมจะตอยอดและดีกวา พอคนอื่น
เอาไปปรับใชยอมดีกวา ทุกคนก็หวนกลับมาวาแลวทำไมสำนักงาน กพ. ถึงแยกวาคนอื่น ทานลองนึก ลำบากมากเลย หลายคน
บอกวา ขาราชการครู ผูอำนวยการโรงเรียน เปนซี 9 อยูกับทานนายอำเภอซึ่งเปนซี 8 นี่คือปญหาที่เกิดขึ้น ในขณะเดียวกัน
เราพยายามจะปรับใหนายอำเภอเปนซี 9 บาง ก็มีเงื่อนไขที่เขามาติด 2 เรื่องดวยกัน
เรื่องที่ 1 ผมคิดวาเปนนโยบายของประเทศเรา เพราะรัฐบาลไหนเขามาก็พยายามยึดตรงนี้ ไว เงื่อนไขแรกคือกำลัง
คนขาราชการพลเรือนทั้งหมดตองไมเพิ่ม ตองมีแนวโนมลดลง เมื่อตนปที่แลวเราพูดถึงรัฐบาลเกา ตอนนั้นรองนายกฯ ทานวิษณุ

3. 85
ดูแลเรื่องของขาราชการพลเรือน พอมีใครเสนอปรับอะไรอยางไรมา ทานมีตัวเลขของทาน สี่แสนกวา ถาตัวเลขนี้ขยับขึ้นมา
หนึ่งคน ทานไมเอา ถาบอกวาลดลง โอเคเลย ไมตองพูดกัน นี่คือประเด็นแรก เปนเงื่อนไข
เหตุผลทำไมตองกำหนดเงื่อนไขนี้ โชคดีในชวง 10 ปที่ผานมานี้ จำนวนขาราชการของเราลดลง ซึ่งจำนวนที่ลดลง
ทำใหการใชจายงบประมาณสำหรับเปนเงินเดือนขาราชการ เปนรายจายประจำลดลงไปดวย เขาตั้งเกณฑไว จากการศึกษา
หลายๆ ประเทศดวยกัน เขาบอกวางบประมาณรายจายของประเทศที่เปนงบประจำไมควรเกิน 45% เปน maximum
แตตอนนี้เกิน maximum ซึ่งอยูประมาณ 50% กวา เขาถึงไดพยายามจะลด และวิธีลดอันหนึ่ง ใหใชจายงบประมาณ
คุมคามากขึ้น เปนวิธีการหนึ่งแตยาก วิธีที่ 2 ทำงายๆ คือ มองจากอัตรากำลังคนที่มีอยูในระบบราชการเทียบกับประเทศอื่น
บางประเทศมากกวาเรา แตโดยอัตราสวนของเรายังสูงอยู เขาถึงตองการจะลดลง เมื่อลดลงมาแลว งบประมาณรายจายประจำ
จะลดตาม อันนี้เปนเหตุผลหนึ่งที่วาเขาจะกำหนดไว เปาหมายอยากใหอยูประมาณ 40-42% เพื่อใหงบประมาณรายจายประจำ
ไมเกิน 50% นี่คือเงื่อนไขที่รัฐบาลหลายสมัยยึดมาโดยตลอด ถาทานจำได สมัยทานนายกฯ เปรม ทานบอกวาในแตละป
หามใหสวนราชการบรรจุหรือเพิ่มอัตราขาราชการเกิน 2% คุมยากมากเลย ตั้งไว 2% จะมีขอยกเวนอยางนั้นอยางนี้ แลวหวน
กลับไปดู เพิ่มทุกป ไมใช 2% แต 8-9% ทุกป นี่คือความยากลำบากมากๆ เปนความยากลำบากที่ระบบราชการเจอ
ดวยเหตุผลนี้ เขาจึงบอกวาตั้งเงื่อนไข 2 ประเด็น
1) จำนวนตองไมเพิ่ม ลดลงชอบมาก
2) งบประมาณรายจายประจำสำหรับเปนเงินเดือนขาราชการตองไมเพิ่ม ถาลดลงโอเค
นี่คือ 2 เงื่อนไขที่ทำใหเรายากลำบาก อันนี้เปนเหตุผลหนึ่งที่ทำใหคณะกรรมการเงินเดือนแหงชาติพิจารณา
เรื่องเงินเดือนใหมไมออกสักทีหนึ่ง
ในประเด็นแรก ผมขออนุญาตเริ่มตนตรงนี้ ผมคิดวาเปนบทบาทที่สำคัญของภาคราชการ และบทบาทของสำนักงาน
กพ. คือทำใหตัวขาราชการมีสมรรถนะสูงขึ้น มีความรับผิดชอบสูงขึ้น มีคุณธรรมจริยธรรม มีวินัยกับตนเองในการทำงานใหกับ
ระบบราชการ ใหกับประเทศชาติสูงขึ้นดวย เรามองดู 4 เสาหลักที่สำคัญในการพัฒนาประเทศชาติของเรา
เสาหลักแรกคือภาคประชาชน ถาเรามองดูในภาพรวมจะเห็นวาในชวง 4-5 ปที่ผานมานี้ ภาคประชาชนเริ่มมีบทบาท
สำคัญมากขึ้น อาจจะเปนเพราะรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 ที่เปดโอกาสใหประชาชนเขามามีสวนรวมมากขึ้น มีการตรวจสอบ
มีการกำกับดูแลการทำงานของภาครัฐ ภาคเอกชนมากขึ้น ก็แลวแต แตสิ่งที่ยังเปนปญหาของภาคประชาชนคือยังไมเปน
civil society หมายความวา ภาคประชาชนยังไมรวมกลุมกันเทาที่ควร เขตไหนหรือกลุมไหนรวมกลุมกันแลวก็ยังขาด
public mind ยังไมมีจิตใจที่เปนวาผลประโยชนสวนรวมสำคัญกวาผลประโยชนสวนตัว หลักของ civil society คือ การเมือง
ภาคประชาชนที่รวมกลุมกันเพื่อดูแลสังคม ชุมชนที่เห็นประโยชนของสวนรวมดีกวาสวนนอยหรือสวนบุคคล อันนี้ยังไมเกิด
แตคิดวานาจะเกิดได ตองใชเวลาอีกสักพักหนึ่ง ผมยกตัวอยาง การเมืองของเรา รางรัฐธรรมนูญมา ถายังไมมีภาคการเมือง
ที่เปน civil society ทานไมตองหวง ผมคิดวาคงมีการฉีกรัฐธรรมนูญตอไปเรื่อยๆ ถาขาด public mind นี่คือภาคประชาชน
ภาคที่ 2 คือภาคเอกชน ภาคธุรกิจ การพัฒนาประเทศชาติมา 20 กวาป ผมคิดวาหัวหอกที่สำคัญที่ทำใหประเทศชาติ
ของเราไลตามกระแส Globalization คือภาคเอกชนแนนอน เขาไปอยางรวดเร็วมากเลย แตสิ่งที่มีปญหามากของภาคเอกชน
คือจุดมุงหมายของเขาคือ profit making ตองเปลี่ยนแลว เปนเรื่องของ public accountability ใหมากขึ้น สรุปงายๆ
คือ ทานทำธุรกิจกับคนที่ไมมีเงินไมมีทาง และจะทำไดอยางไร ถาผมเปนธุรกิจ ผมจะไปขายใหกับใคร ผมก็ตองทำใหคนๆ
นั้นมีเงินซื้อผม นี่คือความรับผิดชอบตอสังคมที่เขาเรียกวา social responsibility อันนี้ที่เขาเรียกวา good corporate
governance การมีธรรมาภิบาลในองคกร คือบริหารจัดการอยางไรก็แลวแต ใหมีคุณธรรม จริยธรรม ความถูกตองตามกฎหมาย
พูดงายๆ วาธุรกิจเอกชนตองไมมี 2 บัญชี ทำไดอยางไร แตอันนั้นไมสำคัญเทากับวาหนวยงานไหน องคกรไหน เอกชนไหน
ถามี public mind สูงมาก ผมคิดวาจะเปนหลักที่สำคัญที่จะชวยค้ำจุนสรางประเทศชาติของเรา
ผมขออนุญาตไปเรื่องหลักของการบริหารสมัยใหม เขาบอกวา ไมใชเรื่องการบริหารที่เอาผลเปาหมายเปนหลัก
ไมใชเอา objective หรือผลลัพธ ผลสัมฤทธิ์ เปนหลัก เปาหมายของเขาคือทำอยางไรใหหนวยงานของเรามีคุณคากับ
สังคมมากขึ้น การสราง organizational values ใหกับสังคม ผมคิดวาเปนปจจัยที่สำคัญ เพราะหนวยงานไหนที่มี
organizational values กับ public อยูยืนและยั่งยืนดวย เพราะถือไดวาตัวเองเปนสวนหนึ่งของสังคม ถาสังคมลมสลาย เขาลม
ดวย นี่คือการผูกมัดซึ่งกันและกัน แตภาคเอกชนที่ผานมา สังคมลมสลายไมเปนไร บริษัทอยาลมก็แลวกัน นี่คือปญหา

4. 86
ที่จะตองแกไข
เสาหลักที่ 3 คือภาคการเมืองระดับชาติกับระดับทองถิ่น มี 2 ประเด็นเทานั้นสำหรับผม อันที่หนึ่ง การเมืองของเรา
ไมไดคำนึงถึงผลประโยชนรวมของประเทศชาติ อาจจะเปนเพราะมี classic word ของ Professor ดานรัฐศาสตร เขาบอกวา
”การเมืองคือเรื่องของการแบงผลประโยชนซึ่งกันและกัน” “Who gets what and how” เทานั้นเอง แต Professor ที่พูดคำนี้
ลืมไปวาบนพื้นฐานของ National interest แตรัฐธรรมนูญบานเรา การเมืองบานเรา รัฐธรรมนูญบอกวาผูแทนราษฎร ตองเปน
ผูแทนของคนไทยทั้งประเทศ แตไมเคยมีใครพูดถึงเลย ทานเห็นไหมเวลาเขาพูด ผมเปนผูแทนของจังหวัดนั้นๆ และคิดอะไร
สารพัดอยางก็เพื่อผลประโยชนของจังหวัดของตัว ของพื้นที่ เทานั้นเอง แตการเมืองของชาติเราจะประสบผลสำเร็จไดตองมี
ผูแทนราษฎรของประเทศไทย
ประเด็นที่ 2 เขาเห็นผลประโยชนของสวนตน ของกลุมของเขา ของพื้นที่ของเขา ของคนที่เลือกตั้งเขาสำคัญกวา
ผลประโยชนรวมของประเทศชาติ ทานลองดู ผมยกตัวอยางงายๆ ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกากับนายกรัฐมนตรีอังกฤษ
คะแนนเสียงลดลงมากเลย แตเขาคำนึงถึงผลประโยชนของประเทศชาติ ผมเชื่อเลยใครมาทำแทนเขาก็ทำเชนเดียวกัน
ยกตัวอยางที่บอกวาตอตานประธานาธิบดีบุช เพราะสงทหารไปอิรัก ถาเปนผม ผมก็ทำ เพราะดีกวาใหมาตีบานเราโดยที่เรา
ไมไดตั้งตัว ถาจะตีกัน เอาทหารไปตีกันดีไหม แตเขาฉลาดกวา ไปตีนอกบาน อยามาตีในบานเรา นี่คือความพยายามของเขาที่
คำนึงถึงผลประโยชนของประเทศชาติแมวาคะแนนเสียงเขาจะลด เขาก็ยอม เราจะทำไดอยางไร ของเราไมยอม นี่คือการเมือง
ของเรา
สามตัวที่ผมพยายามบอกทานวา ภาคการเมืองประชาชน ภาคธุรกิจ ภาคการเมืองระดับชาติของเราขาด public mind
ภาคราชการคือเสาหลักที่ 4 ตองการทำใหราชการเปนราชการที่มีความเขมแข็ง และเขาพูดวาการที่จะทำใหเขมแข็ง คือคำนึง
ถึงผลประโยชนหรือผลสัมฤทธิ์ของงานที่จะใหประชาชนและชุมชนมากขึ้น ไมใชวายึดแตระเบียบ
ประเด็นที่ 2 ราชการจะตองมีจิตมุงบริการกับประชาชนมากขึ้น และปรับระบบวิธีการทำงานบางอยางเพื่อใหเขมแข็ง
เพื่อเปนการวัดตรวจสอบประเมินสารพัดอยาง แตสิ่งหนึ่งที่ขาดไปเหมือนกันคือ ไมเคยมีใครบอกเลยวาขาราชการจะตองมี
public mind เหมือนกัน แตบอกตลอดเวลาวาใหมี service mind
สิ่งที่ผมบอกทาน คือ ทั้ง 4 เสาขาดตัวเดียว คือ public mind ทำไมผมพูดอยางนี้ เพราะถาลองไปดูกลุมประเทศจีน
เกาหลี ญี่ปุนในภูมิภาคเรา เขานับถือลัทธิ Confucianism หรือขงจื๊อก็แลวแต พวกนี้เขาสอนใหมี public mind สูงมาก public
accountability สูงมากเลย เหนือกวาชีวิตตนเองดวยซ้ำไป เราจึงไดเห็น แตในภูมิภาคเรา ไมใชเรื่องของ public mind เลย
เปนเรื่องของระบบอุปถัมภ ชวยเหลือซึ่งกันและกัน เห็นไดชัดเลยวาตรงขามกับเขา ของเขา public mind ของเราไมมี public
mind เปน self interest ซึ่งตางกันมากเลย ถาเราจะใชระบอบประชาธิปไตย ตองพยายามปรับใหมี public mind สูงขึ้น อันนี้คือ
หลักของเรา
ระบบราชการก็เชนเดียวกันตองทำใหเขมแข็ง แตทั้งหมดจะมี public mind ตองมีสวนรวมของภาคประชาชนสูงมากๆ
ระบบใหม พรบ. ใหม รัฐธรรมนูญใหมก็แลวแตตองทำใหประชาชนเขามามีสวนรวมใหมากที่สุด ทำใหตรงนี้เขมแข็ง และเปดให
ทุกสวนรับการมีสวนรวมของภาคประชาชนใหมากขึ้น แตจะรับไดตอเมื่อภาคประชาชนตองเปน civil society นี่คือหลักของเรา
แตทั้งหมดนี้ขยับไปหมดเลย แลวราชการไมขยับหรือ ไมได ตองขยับ ถึงไดมีการปฏิรูประบบราชการ พอปฏิรูปแลว
พรบ. ระเบียบขาราชการพลเรือนตองปรับตาม ถึงแมวาจะชาหนอยก็ตามตองมีการปรับเกิดขึ้นเพื่อสังคมของเรา เพื่อบริหาร
กิจการบานเมืองที่ดี เพื่อความมีเสถียรภาพตอยอดการพัฒนา เพราะที่ผานมา เราออกวิ่งแลวเราลม เรามาตองตั้งตนใหม
ทุกทีเลย ไมไปไหนสักที จะทำอยางไรใหตอยอดไปไดเรื่อยๆ ตัวนี้คือสวนที่สำคัญ
ประเทศชาติมีความสามารถสูงในการแขงขันในเวทีโลกยุคโลกาภิวัตน ใน 10 กวาปที่ผานมานี้ เราบอกวาตองวิ่งตาม
กระแสโลกาภิวัตน แลวเราวิ่งตามทันไหม ไมเคยทัน หางไปเรื่อยๆ ตอนนี้มี 2 กระแสดวยกันที่ตานโลกาภิวัตน ในประเทศ
ของเราก็มีเศรษฐกิจพอเพียง แนนอนที่สุด เราจะไปวิ่งแขงกับคนที่วิ่งเร็วกวาเรา ไมมีทาง เราตองวิ่งแขงกับตัวของเราเองวา
เรามีความสามารถแคไหนเอาแคนั้น แตไมไดหยุดนิ่ง ยังวิ่งไปเรื่อยๆ ทานคงจะนึกภาพออก ผมเปรียบเทียบใหทานดู นี่คือ
หลักเศรษฐกิจพอเพียง แตทุกคนเขาใจวาเศรษฐกิจพอเพียงคือหยุดวิ่งเลย อันนั้นไมใช แตวิ่งตาม speed ของเรา ไมตองไป
แขงกับใคร
สวนกระแสที่ 2 ไมใชกระแสในประเทศ กระแสตางประเทศที่ไปทั่วโลกเลย ในชวง 5-6 ปที่ผานมา มีการตอตาน

5. 87
เรื่องของ globalization สูงมากๆ เลย และแนวโนมจะสูงมากๆ กระแสตัวนี้เขาเรียกวาชาตินิยม Nationalism เราดูไดจาก FTA
ตัวอยางเห็นไดชัด ทุกประเทศที่ดอยกวาจะพยายามตอตานเรื่องนี้ แตผูนำหลายประเทศยังวิ่งตามกระแสโลกาภิวัตนวาจะเปน
ประโยชนอยางนั้นอยางนี้ อันนี้ผมคิดวาเปนประเด็นที่สำคัญ เมื่อ 3 ปที่แลว ผมมีหนังสืออยูเลมหนึ่ง เขียนโดยตางชาติ
เปนคนที่มีชื่อเสียงมากเลย พูดถึงการลมสลายของยุคโลกาภิวัตน และมันเริ่มมาเรื่อยๆ ทานไปดูอินเดีย นั่นเปนอันหนึ่ง
เห็นไดชัดเลยที่ไมเคยยอมใหโลกาภิวัตนเขาไปในประเทศของเขาคือประเทศจีน ทานไปดู 30-40 กวาปที่เขาปฏิรูป ปฏิวัติมานี้
เขาเดินอยางมั่นคงมาโดยตลอด ชาบางเร็วบางไมเปนไร แตเขาไมเคยใหกระแสโลกาภิวัตนทำใหประเทศชาติของเขาหยุดเดิน
จนลมแบบบานเราเลย ชวงนี้เราเห็นไดชัดวาเขามีการพัฒนาที่ยั่งยืนและตอยอดโดยตลอด นั่นคือเรื่องที่จะชี้ความสำคัญวาทำไม
ตองมีการปฏิรูประบบราชการเมื่อป 2545 แตเสียดายที่ปฏิรูปไมครบ เพราะไปปฏิรูปเฉพาะโครงสราง แตเรื่องอื่นไมได
ปฏิรูปเลย ระบบขาราชการก็ไมไดปฏิรูป เพราะปฏิรูปไมทัน ปฏิรูปสารพัดเรื่อง แตเรื่องของคนยังไมไดปฏิรูป หลังจากนั้น
เกือบ 5 ปถึงจะมี พรบ. ขาราชการพลเรือนฉบับใหมออกมา
จุดเนนของการปฏิรูประบบราชการ เขาตองการใหระบบราชการเปลี่ยนจากวิธีคิดเดิม วิธีการทำงานแบบเดิม จากหนึ่ง
มาสอง มาสาม พอเราจะเริ่มทำอะไร ตองนับ 1, 2, 3 ทุกทีเลย พูดงายๆ ตอไปนี้เปลี่ยนเปน 3, 2, 1 ไดไหม 3, 2, 1 คืออะไร
อันที่ 3 นั้นคือประชาชน เขาตองการอะไร ในชุมชนเขาตองการอะไร เพราะในแตละชุมชนมีความตองการไมเหมือนกัน
เราจะใชวิธีการเดียวกัน เปาหมายแบบเดียวกันทั่วประเทศเหมือนกันหมดคงไมใช ตองดูวาชุมชนสังคมตรงนั้นตรงนี้
ตองการอะไร แลวเรามาดูอันที่ 2 เราควรจะทำผลงานอะไรใหเกิดขึ้นตอบสนองความตองการของชุมชนสังคมนั้น แลวมาดู
อันที่ 1 วา กระบวนการทำ วิธีการทั้งหลายควรจะทำอะไร อยางไร อันนี้ผมคิดวาเปนสิ่งที่ถูกตอง
แตที่เปนอยูปจจุบัน เราเนนที่กฎระเบียบวิธีการ ผลผลิตก็ไดออกมา ผลงานไดออกมา ประชาชนไดบางไมไดบาง
ยกตัวอยาง ที่หนาทำเนียบ สำนักงาน กพ. อยูหนาทำเนียบ ผมเห็นกลุมชน ที่เดือดรอน เอานมมาเทราดหนาสำนักงาน
กพ. ก็มี เอาสับปะรดมาทิ้งทั้งโขยงก็มี ตอนนี้เห็นวาจะเอามังคุดกับเงาะมา เพราะออกเยอะมาก เมื่อวานนี้ผมไปที่จังหวัดตราด
กับจันทบุรี ทานรองผูวาราชการจังหวัดทานบอกวา ก็ไมเคยเห็นปนี้เปนอยางไร เพราะมังคุดบางทีออกมาลูกหนึ่งหรือสองลูก
ตอชอหนึ่ง แตปนี้ออกเปนชอองุนเลย ปหนึ่งสองหมื่นกวาตัน ราคาเทาไร แตปนี้สี่หมื่นกวาตัน เขาบอกวาปลอยทิ้งไวเฉยๆ
ยังไมขาดทุนเทากับเรียกคนมาเก็บ นี่คือปญหา เวลาประชุม ผูแทนชาวสวนมาตอวาทานผูวาฯ ไมชวยอะไรเลย บอกเดี๋ยวผม
จะยกมังคุดกับเงาะมาทิ้งหนาศาลากลาง ทานผูวาฯ บอกลองสิ อัดกันแหลกเลย ไมยอม ทำมาโดยตลอดแตธรรมชาติ
เอื้ออำนวยมากจากสองหมื่นกวาตันเปนสี่หมื่นกวาตัน ไมมีตลาดไปไหนเลย นี่คือปญหาของเรา แลวบอกวาเวลามาประทวง
ผูบริหารของใครก็ไมทราบที่รับผิดชอบเรื่อองนี้บอกวาผมไดทำงานตามระเบียบขั้นตอนทุกประการแลว แตชาวบานประทวงอยู
ขางหนา นี่คือเราทำงานแบบ 1, 2, 3 พอเราจะเปลี่ยนเปน 3, 2, 1 การมีสวนรวมของภาคประชาชนตองสูงมากๆ เลย กระบวน
ทัศนในการปฏิบัติราชการตองมีการปรับใหม วิธีคิดตองคิดใหมแลว ผูบริหารเองตองมีสมรรถนะใหมและมีวิธีคิดใหม... พรบ.
ระเบียบขาราชการพลเรือนพยายามเปลี่ยนจาก 1, 2, 3 มาเปน 3,2, 1 ใหได แตไมใชวาเปลี่ยนทันที คงไมงายขนาดนั้น ตองใช
เวลาพอสมควร นี่คือประเด็นที่ผมคิดวาเปนจุดเริ่มตน
การบริหารงานในระบบราชการของเรากับองคกรที่เปนแบบบูรณาการ เพิ่งผานไปหยกๆ แตยังไมลมสลาย เพราะเริ่ม
มาตั้งแตปการปฏิรูประบบราชการ พ.ศ. 2545 แลวใชระบบที่เรียกวา CEO เขามา ขับเคลื่อนการทำงานของจังหวัดของสวน
ราชการตางๆ พอเราเปลี่ยนรัฐบาลใหมก็บอกวายกเลิก CEO แตยกเลิกเฉพาะชื่อ แตระบบการทำงานยังมีอยูเหมือนเดิม
กระบวนการเปนอยางนี้ นั่นคือประเด็นที่ 2 ที่ผมจะพูด
ประเด็นแรกที่พูดไปแลวคือความสำคัญวาทำไมเราตองปฏิรูป ประเด็นที่ 2 คือเมื่อปฏิรูปแลว วิธีการของเขา
เปนอยางไร แลว พรบ. ขาราชการพลเรือนจะไปมีสวนตรงนี้ไดอยางไร ผมถามขาราชการหลายคนทั้งในสวนกลาง
และสวนภูมิภาค ตั้งแตปฏิรูปเขาบอกใหสวนราชการทั้งหลายทำวิสัยทัศนและพันธกิจ จุฬาฯ หรือมหาวิทยาลัยทั้งหลายคงมี
เหมือนกัน และผมถามเพื่อนผมหลายคนวาทำไมตองทำวิสัยทัศนและพันธกิจ สวนใหญจะตอบวาเมื่อปฏิรูปแลวตอง
ทำวิสัยทัศนและพันธกิจ คือไมเขาใจวาทำไม การทำวิสัยทัศนและพันธกิจนั้น เราไปดูนิยามของมัน พันธกิจคือภารกิจที่หนวย
งานตองทำ และวิสัยทัศนคือภาพในอนาคตที่ทานอยากจะเห็นในระยะเวลาหนึ่งใหบรรลุผลสำเร็จนั้นคืออะไร ตัวนี้ถูกกำหนดขึ้น
โดยความคาดหวังของ stakeholder ของผูมีสวนเกี่ยวของ ซึ่งที่ผานมานั้นเรารูทันทีวาหนวยงานของเราไมสามารถตอบ
สนองไดดีเทาที่ควรตามที่เราคาดหวังไว อันนี้เปนเรื่องของ organizational performance gap แลวเรากำหนดพันธกิจ วิสัยทัศน
ขึ้นมาเพื่อจะปดตรงนี้ เพื่อตอบสนองความตองการของประชาชนใหดีขึ้นคือตัวที่ 3 ที่ผมบอก

6. 88
กำหนดวิสัยทัศนและพันธกิจแลวก็นาจะมีตอ คือ กำหนดคานิยม share value ในการทำงานของขาราชการยุคใหม
ทั้งหมดเลย ตองเปลี่ยนวิธีคิดใหม พฤติกรรมใหม เปลี่ยนคานิยมในการเปนขาราชการใหม แตยังเปลี่ยนไมทัน พอเขา
ทำวิสัยทัศน พันธกิจแลว เขาโดดมาทำยุทธศาสตรกอน พอมีวิสัยทัศนและพันธกิจก็มีประเด็นยุทธศาสตรจะตองทำอะไรบาง
และมียุทธศาสตรอะไรบางที่จะขับเคลื่อนไปอยางที่วา อันนี้ยังไมเทาไร มาจัดโครงสราง โครงสรางควรจะจัดตามยุทธศาสตร
แตของเราพอปฏิรูป 2545 เอาปฏิรูปกอนเลย ปรับโครงสราง พอปรับโครงสรางเสร็จ หันกลับไปดูวาควรจะทำวิสัยทัศน
และพันธกิจอะไรแลวมียุทธศาสตรนี้ออกมา มีหลายที่พอกำหนดวิสัยทัศน พันธกิจ ยุทธศาสตรแลว โครงสรางไมรับกัน
อยางนั้นไมเทาไรคานิยมก็ยังไมเปลี่ยนตาม พูดงายๆ วาตอนนี้วิสัยทัศน พันธกิจ ยุทธศาสตรเอาติดไวขางฝา ถามวามีไหม
มี ติดไวขางฝามีเต็มเลย แตวิธีทำงานยังทำเหมือนเดิม ไปตามโครงสราง
เสร็จแลวสำนักงาน กพร. มีโครงสราง มีกระบวนการทำงาน กำหนดตัวชี้วัดสารพัดอยาง และติดตาม มีการประเมินผล
บังคับใหสวนราชการทั้งหลายทำเยอะแยะมาก กำหนดตัวชี้วัดและขามตัวนี้ไป อันนี้เปนความรับผิดชอบสวนหนึ่งของสำนักงาน
กพ. ที่จริงในการปฏิรูปที่จะปรับโครงสรางกับกระบวนการทำงาน ตรงนี้มาคูกันโดยตลอด แตทวารัฐบาลใจเร็วมาก อันนี้งายดี
ปรับโครงสราง ซัดตูมเลย 2 ตุลาคม 2545 โครงสรางตองออก จาก 12 กระทรวงเปน 20 กระทรวง งายดี มีปญหาไมเปนไร
ขอใหมีโครงสรางออกมากอน แตตรงนี้ผมคิดวารัฐบาลไหนก็ไมกลาฟนตูมลงไป เปลี่ยนจากซีเปนระบบใหมทันควันคงไมมีใคร
กลาทำ ถึงไดเวนไวกอน เพราะพวกนี้ไมรองและไมดิ้นดวย แตลองฟนตรงนี้ มโหฬารเลย ทั้งรองทั้งดิ้นและตอสูอุตลุดเลย
เผลอๆ ลมสลายทั้งประเทศชาติ เขาเลยตองเวนวางไว ใหคอยๆ กลืนไปเรื่อยๆ
การปฏิรูปที่เกิดขึ้น 4-5 ปมาแลว สิ่งที่ตามมาคือระบบและวิธีการบริหารงานบุคคลยุคใหมตองเปลี่ยน
ในพรบ. ขาราชการพลเรือนฉบับใหมก็จะปรับตรงนี้
ใน พรบ. ขาราชการพลเรือนฉบับใหม เขาจะพูดทุกเรื่อง ตั้งแตเรื่องการสรรหา การบรรจุแตงตั้ง การเลื่อนตำแหนง
วินัย เงินเดือน การลงโทษทางวินัย การเสริมสรางคุณธรรมจริยธรรม จรรยาบรรณ รวมทั้งการออกจากราชการ อยูในนั้นทั้งหมด
ครบกระบวนการของการบริหารงานบุคคล
แตผมคิดวาเรื่องนั้นทานคงไมสนใจเทาไร ทานคงอยากจะดูวาสาระที่เปลี่ยนแลวมีผลกับทานทันทีเมื่อมี พรบ.
ฉบับใหมออกมา คือ หลักในการออกแบบ จะมีอยู 4 หลักเปนพื้นฐานที่ค้ำจุน 3 เสาหลัก
หลักแรก คือหลักของคุณธรรม Merit Principle ยังมีอยู เพื่อปองกันขาราชการไมถูก bias ไมมีการเลือกปฏิบัติ
ในหลายๆ เรื่องดวยกัน
หลักที่ 2 คือ หลักสมรรถนะ Competency หลักนี้ตองทำความเขาใจกันเยอะมาก ผมยก ตัวอยางงายๆ แลวเดี๋ยวเรา
ยอนกลับไปดูวาในขาราชการพลเรือนเราสรางหลักสมรรถนะอยางไร เวลาทานจะไปซื้อรถ คนขายบอกรถคันนี้ เครื่องเปน
อยางนั้น อุปกรณเปนอยางนี้ สมรรถนะสูงมาก 100 กวาแรงมา สารพัดอยางเลย ทานจะรูไดอยางไรวาที่เขาพูดนั้นจริงหรือเปลา
นั่นคือคุณสมบัติของรถคันนั้น แตทานจะรูสมรรถนะจริง ทานตองลองขับดูแลวจะรูวาจริงอยางที่วาไหม มีสมรรถนะแคไหน
อยางไร หลักเชนเดียวกัน ที่ผานมาเราทำเหมือนรถยนต คนๆ หนึ่งจะรับราชการตองดูวามีคุณสมบัติอะไรมาบาง
จบอะไรมาบาง ทำงานที่ไหนมาบาง มีความรูอะไรมาบางก็ทดสอบตรงนั้น แตยังไมไดปฏิบัติราชการ เรายังไมรูเขาคิดอะไร
อยางไร เขามีสมรรถนะแคไหน จนกวาไดลงมือทดลองปฏิบัติราชการ 6 เดือน แตผมยังไมเห็นผูบังคับบัญชาคนไหนใชเวลา
6 เดือนตรวจสอบวาเขามีสมรรถนะจริงหรือไม เพราะเทาที่ผมเช็คดู เลขาธิการ กพ. เช็คดู ขาราชการใหมที่บรรจุเขารับราชการ
ใหทดลอง 6 เดือน ยังไมมีที่ไหนบอกวาไมผาน 6 เดือน ผานหมด แสดงวาไมไดตรวจสอบเรื่องสมรรถนะเลย เราทำอยางไร
ระบบใหมตองกำหนดใหชัดลงไปเลยวาจะรับขาราชการเขาทำงานไดตองคำนึงถึงสมรรถนะ แลวประเมินสมรรถนะเปนหลัก
จะเลื่อนตำแหนง เลื่อนชั้นโยกยายไปไหน เอาสมรรถนะเปนหลัก ไมใชเอาคุณวุฒิหรือคุณสมบัติเฉพาะตัวเปนหลัก เราตอง
กำหนดตัวนี้ใหได ตัวนี้ยากมาก เดี๋ยวเลาใหทานฟง
พอมีสมรรถนะแลว หลักที่ 3 ตาม เพราะมีคนบอกวามีสมรรถนะสูงมากเลย แต performance ต่ำ เพราะหลายคน
คิดวามีสมรรถนะสูงแลว performance ตองสูงตาม โดยเฉพาะตัวเขา competency ของเขาสูงมาก ศักยภาพที่ทำงาน
หรือ performance สูงมากเลย แตเวลาเขาอยูที่ทำงาน สมรรถนะสูงจริง แตเมื่อทำงานแลวกลับมี performance ต่ำ เพราะมี
ปจจัยอื่นเขามาบังคับอยูเยอะมาก ตัวของเขาเอง competency เขาบังคับตัวของเขาเอง แต performance เขาบังคับตัวเขาเอง
ไมได เขาใช competency ของเขาได แต performance อาจจะไมออก ยกตัวอยาง classic เพราะเขาจะบอกหัวหนาไมเอาไหน

7. 89
นี่คือตัวอยาง อันที่ 2 กฎระเบียบไมเอื้ออำนวยเลย บอกใหทำ 3, 2, 1 ผมอยากจะทำ 3, 2, 1 แตเขาบอกวาลองทำสิ ครึ่งหนึ่ง
อยูในตาราง เพราะทานอาจจะทำผิดกฎผิดระเบียบ ยังไปกันไมทัน ยังปรับไมทัน แตกำลังเดินทางไปเรื่อยๆ มีการปรับเขาสู
ระบบใหมอยางที่วา ตองทำใหคนทำงานมีความคิดริเริ่ม flexible พอสมควร ตอง empower ใหคนทำงานมากขึ้น ถาทำเชนนี้ได
ตองทำใหคนทำงานเปน knowledge worker เปนคนที่มีความรู ความสามารถ สามารถคิดเอง แกปญหาเองได ไมใชวาจะทำ
อะไรตองถามหัวหนา เรื่องนี้วาอยางไรตองถามหัวหนา เหมือนโจกเขาเลาใหฟง สมภารใหเด็กวัดไปดู ใตถุนวัด แมวออกลูก
กี่ตัว เด็กวัดวิ่งลงไปดู วิ่งขึ้นมา 3 ตัวครับ ถามตอมันสีอะไรบางวะ เห็นไหม อยางนี้ไมไหว เพราะขาราชการสวนมาก
เปนอยางนี้ตลอด ทำอยางไรลงไปไดขอมูลหมดเลย ถามแลวตอบไดหมดเลยเรื่องนั้นเรื่องนี้ นี่คือ knowledge worker
เราจะทำไดอยางไร เรื่องของหลัก competency performance ตรงนี้แหละที่ตาง
เมื่อเปนเชนนี้ การบริหารงานบุคคลตามหลัก merit สมรรถนะ competency และเรื่องอื่นๆ ขอใหเปนความรับผิดชอบ
ของหัวหนาของเขา คนในกระทรวงนั้น คนในกรมนั้นก็ปลัดกระทรวง อธิบดีรับผิดชอบไป แตที่ผานมาเปนอยางไร
ผมไดพยายามแลวแตสำนักงาน กพ. ไมใหตำแหนงคุณ พูดงายๆ วางานตรงนี้ไปโยนไวที่สำนักงาน กพ. ไปอยูที่สวนกลาง
หมดเลย ผมขอตำแหนงใหคุณแลว ผมประเมินแลว คุณนาจะได 2 ขั้นแตเงินไมพอ เพราะกระทรวงการคลังใหมาแคโควตาเทานี้
ทีนี้คุณรับไปเลย ถาลูกนองบน ทานโยนใหใครไมไดแลว โยนเขาหาตัวเองรับผิดชอบ นี่คือการกระจายความรับผิดชอบดาน
บริหารงานบุคคล ที่จริงกระจายความรับผิดชอบคือเอางานนี้ที่เคยเปนของคุณอยูสมัยดึกดำบรรพเอามาไวที่สำนักงาน กพ.
เอาคืนไป เพราะพวกคุณไดหนาหมดเลย สำนักงาน กพ. ถูกดาลูกเดียวเปนประจำ เดี๋ยวนี้ยังบอกเลยวาผมกำลังประเมินซี 7
ขึ้นเปนซี 8 สงผลงานไปแลว ตองสงไปที่สำนักงาน กพ. แลวผมสงไปตั้งเดือนกวาแลวไปไหน ไปถามเพื่อนผม เขาบอกอาจารย
สมโภชนทุกกระทรวงเลยมาอยูที่ผม ทั้งหองเอกสารวิชาการสงมาเพียบเลย อนุมัติไดโอเคเลยแตหาคนอานผลงานยาก ตอไปนี้
คิดวาคุณวาของคุณเองก็แลวกัน นั่นคือผมยกตัวอยางงายๆ ในพรบ.ฉบับใหมตองคิดอยางนี้
หัวใจของเรื่องที่ทานสนใจ โครงสรางเดิมเราเปนสามเหลี่ยมทรงสูง ตั้งแตซี1 ถึงซี 11 ทั้งสามเหลี่ยมนี้มีบัญชีเงินเดือน
ฉบับเดียวซึ่งเปนปญหามากๆ เลย จำแนกเปน 11 ระดับและมีบัญชีเงินเดือนเดียวเทานั้นเอง พอเราจะปรับบัญชี
ตองยกทั้งโขยง พอยกทั้งโขยง คนที่อนุมัติเห็นเงินก็ใจแปวเลย ถึงวา 10 กวาปนี้ไมเคยอนุมัติใหเลย พูดงายๆ วาใครที่
เอาตัวรอดได เขาก็เอาไปกอนเลย เชน อัยการ เพราะคนเขาไมเทาไร พันกวาคน ขอปรับเงินเดือน เห็นนิดเดียวใหเลย
แตพอขาราชการพลเรือนจะทำตามบาง อยากใหเหมือนกัน แตเห็นเงินแลวหงายหลังเลย รอไปกอนดีไหม นี่คือปญหาที่เกิดขึ้น
สำนักงาน กพ. รูปญหานี้ก็พยายาม ทรงสูงนี้ยุงยากมากก็รื้อเลย รื้อออกมาเรียงหนากระดาน เปน 4 ดาน
ระดับสูง เปนระดับคนนอย ยกมากลุมผูบริหาร ซึ่งมีอยู 2 ระดับ ระดับตนกับระดับสูง บางคนบอกทำไม
ไมมีระดับกลาง ไมจำเปน เปนปญหาทางปฏิบัติที่เขาแกไขกันมา ระดับตนเทียบงายๆ คือรองอธิบดี รองผูวาราชการจังหวัด
ที่เปนระดับ 9 ปจจุบัน ถาเขาสูระบบใหม รองอธิบดี รองผูวาราชการจังหวัด จะมาลงผูบริหารระดับตนโดยอัตโนมัติเลย
เขาสูตรงนี้ไดเลย เพราะรองรับตรงนี้อยู สวนระดับสูงก็อธิบดี ปลัดกระทรวง ผูวาราชการจังหวัด พูดงายๆ วาเอากลุม10
กับ 11 มาไวดวยกัน เปนระดับสูง ถามวาทำไมไมมีระดับกลาง เพราะระดับสูง ถาเอาไปอยูดวยกัน ทานโยกยายกันงาย ที่ผาน
มายายยากมากเลย จะเอาปลัดกระทรวงมีอยู 19 คน พออยากจะยาย ไมรูจะเอาไปไวไหน เพราะไปลง 10 ไมได ตัวเลขเปน
อยางนี้ แตมีบางหนวยงานทำ เชน กระทรวงการตางประเทศ ปลัดกระทรวงไปเปนเอกอัครราชทูต เปนซี 10 แตเงินเดือนซี 11
ของกรมการปกครอง ผูวาราชการจังหวัดซี 10 มาเปนรองอธิบดีซี 9 แตเงินเดือนก็ซี 10 เหมือนเดิม เพียงแตลดซี เมื่อทำเชนนี้
คลองตัวขึ้น เรานาจะเอาคละกันเสียเลยเพื่อสับเปลี่ยนโยกยายหมุนเวียนกันงายขึ้น เพราะระบบราชการบอกวาผูบริหารระดับสูง
ตองสับเปลี่ยนโยกยายทุก 4 ป ปลัดกระทรวงมีอยู 10 กวาคน ทานลองนึกซิวาจะยายไปไหน นี่คือปญหาที่ขัดของกันอยู
ของกระทรวงสาธารณสุขก็มีซี 11 หลายคน แตมีซี 11 ที่อยูระดับสูงคนเดียวคือทานปลัดกระทรวง แลวซี 11 คนอื่นไปอยูแถวนี้
เดี๋ยวอธิบายใหทานฟง
ที่ต่ำมาจากรองอธิบดี รองผูวาราชการจังหวัด เปนระดับ 9 เหมือนกัน แตไมใชนักบริหาร เปนผูอำนวยการ ผูอำนวย
การสำนัก ผูอำนวยการกอง ที่ตำแหนงเรียกผูอำนวยการ ผอ.ทั้งหลายลงมากลุมอำนวยการทั้งหมด แบงออกเปน 2 ระดับ
กลุมอำนวยการที่เทียบเทาระดับ 8 ปจจุบัน ก็มีผูอำนวยการกองบางกอง บางสวนราชการเปนผูอำนวยการกองเทียบเทาระดับ
8 อยู มาลงตรงนี้ หรือผูอำนวยการกลุมงานที่เปนระดับ 8 ก็มาลงตรงนี้ ผูอำนวยการกลุมงานอยูในระดับตน สวนระดับสูงจะเปน
ผูอำนวยการสำนักที่เปนระดับ 9 ที่เปนหัวหนากลุม ถาเปนหัวหนากลุมระดับ 9 ทานก็ไปอยูในกลุมผูอำนวยการระดับสูง

8. 90
พูดงายๆ วาถาเอาซีปจจุบันมาเทียบ ตรงนี้จะเปนระดับ 8 ตรงนี้จะเปนระดับ 9 แตไมใชระดับ 9 ที่เปนผูบริหาร แตเปนผู
อำนวยการ
ยังมีอีก 2 สวน คือ โครงสรางมหึมาเลย มาลงตรงนี้หมด สวนที่ใหญมากที่สุดคือกลุมวิชาการ หรือ knowledge worker
กลุมสีเหลืองจะเปนกลุมที่ตองการคุณสมบัติของคนที่ตองจบปริญญาตรี เพราะตัวตำแหนงบอกวาตำแหนงนี้ตองการคนที่เขา
มาทำงานที่จบปริญญาตรีขึ้นไป มาลงตรงนี้ และคนที่ไมจบปริญญาตรีและเขารับราชการก็มาลงตรงสีมวง คือกลุมทั่วไป
ทีนี้เสนแบงตรงนี้ ตำแหนงไมตองการคนจบปริญญาตรี แตสีเหลืองกลุมวิชาการตำแหนงตองการคนจบปริญญาตรี
ขึ้นไป พอผมบอกตำแหนง ก็มีคนถามวาตอนนี้ผมอยูกลุมทั่วไปแตผมจบปริญญาโท ถาเขาสูระบบใหม ผมจะมาลง
ตรงนี้ไหม ไมใช ทานอยูตำแหนงไหนลงตำแหนงนั้น แลวผมจบปริญญาโทมาลงตำแหนงนี้ ผมก็ถามวาตอนที่คุณมาสอบแขง
คุณเอาวุฒิไหนมาสอบแขง วุฒิต่ำกวาปริญญาตรี พูดงายๆ วาคุณมีคุณวุฒิสูงแตเอาคุณวุฒิที่ต่ำกวามาแขงกับเขา แลวคุณไปลง
ตรงนี้ พอคุณมาลงตรงนี้ คุณจะเอาวุฒิใหญมาทำใหทานเลื่อนขยับไมได นี่คือปญหาของเรา
พอเปนเชนนี้ ระบบเกาเราใชเรื่องคุณวุฒิเปนตัวหลัก เราจะยายสายงานไดตองจบปริญญาตรี ตอไปนี้ที่ผานมา
คนที่ไมเคยจบปริญญาตรี พอทำงานราชการอยูฝายนี้ก็เรียกหาปริญญาตรีเปนแถว พอไดปริญญาตรีแจงหนวยงานขอยาย
ทานลองนึกดูวาที่ไหนที่เขาจะรับไดหมด ทานจะไปเบียดเขาไดอยางไร ไปไลจี้เขาไดอยางไร ที่นั่งเขาจองกันอยูแลว
ทานจบปริญญาตรีจริงมีโอกาสที่จะยาย แตที่ผานมา โอกาสจะยายก็คือสนิทกับผูบริหาร มีสัมพันธที่ดีสารพัดอยาง ทีนี้เปลี่ยน
มายึดหลักสมรรถนะมากขึ้น
เมื่อจบปริญญาตรี แลวตำแหนงรับราชการตองการคนจบปริญญาตรี สาขาอะไรก็แลวแตขึ้นอยูกับสายงาน เขามาอยู
เปนผูปฏิบัติการ ระดับตน หรือเปนเจาหนาที่ระดับตนเลย ถาปจจุบันเทียบเทากับระดับ 3 พอทานอยูไปๆ อายุราชการสูงขึ้น
มีประสบการณสูงขึ้น เขาจะ test ทาน มีโอกาสจะเลื่อนระดับสูงขึ้นมาเปนผูชำนาญการ เขาจะประเมินสมรรถนะ เพราะใน
แตละระดับ เขาจะเขียนวาแตละระดับตองการสมรรถนะอะไร มีเงื่อนไขอะไร เขาจะประเมินทานตามเงื่อนไขและหลักตรงนั้น
ขึ้นสูตรงนี้ ถาเทียบกับปจจุบัน เริ่มจากระดับ 3 ไตขึ้นไปถึงตรงนี้เทียบไดถึงระดับ 11 จะชี้ใหเห็นวาถาเปนแบบเดิม เขามาเปน
ระดับ 3 อยากเปนซี 11 ทานตองกระโดดไปกระโดดมา แตถาทานอยากเปนซี 11 โดยไมตองกระโดด ก็ไตขึ้นไป ดวยสมรรถนะ
ของทานจะเปนตัวกำกับ ทานแขงกับตัวทานเอง ไมตองไปแขงกับใครเลย
แตถาทุกคนเกงหมด ขึ้นไปอยูหมด รัฐบาลก็เจง จายเงินเดือนมหาศาล จึงตองมีกรอบอัตรากำลัง มีหลายคนบอกวา
เขาสูระบบใหมนี้ ผมสนิทกับทานอธิบดีและมอบงานดานบริหารงานบุคคลใหอธิบดี สบายแลวผมไดขยับแน เพราะผมสนิทกับ
ทานอธิบดี ทานอธิบดีคงหงายหลังเหมือนกัน เพราะทานจะสงใครขึ้นไปขางบน ทานตองดูวามีเงินจายเขาหรือเปลา ทานจะเพิ่ม
ขึ้นไป เขาบอกเพิ่มได แตจำนวนคนตองไมเพิ่ม เงินก็ตองไมเพิ่ม ตองลดใหได นี่คือเงื่อนไขที่บังคับไว พอขยับขึ้นไป
เปนผูชำนาญการ ผูชำนาญการพิเศษ ผูเชี่ยวชาญ ผูทรงคุณวุฒิ
กลุมทั่วไปที่ไมไดจบปริญญาตรี และตำแหนงไมตองการคนจบปริญญาตรี เมื่อเขามาก็เปนผูปฏิบัติงานเหมือนกัน
มีความชำนาญมากขึ้นก็ขยับขึ้นไปเปนผูชำนาญการ ปรับขึ้นไประดับอาวุโส และมีทักษะพิเศษ ถาเทียบกับระบบซีในปจจุบัน
ตรงนี้เขามาตั้งแตระดับ 1 เลยก็สามารถขยับขึ้นไดถึงระดับ 9 ซึ่งปจจุบันติดแคระดับ 6 เทานั้นเอง ทีนี้เราขยับถึงระดับ 9 ถาเขา
ยังมีวุฒิต่ำกวาปริญญาตรี แตมีสมรรถนะสูงก็ขยับขึ้นไปไดถึงเทียบเทาทักษะพิเศษตรงนี้เลย มีความรู มีความสามารถ
เปนกรณีพิเศษสามารถขยับขึ้นไดถึงตรงนี้ และถามวายายกันไดไหม ยายได
ประเภทผูบริหาร ระดับตน ระดับสูง เงินเดือนตรงนี้กำหนดไวสำหรับระดับสูง ระดับตน แยกเฉพาะของมันเลย
เปนบลอคๆ
ระดับทั่วไป ระดับอำนวยการ ระดับวิชาการ ระดับผูบริหาร 4 บลอคอยางที่วาเมื่อกี้นี้ ทานยายได เวลาทานเขามา
ทานไมไดจบปริญญาตรี อยูไปเขาสนับสนุนใหทานเรียนหนังสือ ทานจบปริญญาตรี ทานบอกวาผมอยากจะยาย ทานสามารถ
ยายมาอยูวิชาการได อาจจะเริ่มตรงไหนไมวาอะไร พอทานอยูตรงนี้แลว ทานมีความรู ความสามารถ มีโอกาสที่จะมา
เปนผูอำนวยการไดไมยาก สามารถยายไดถามีความสามารถถึงอยางที่วา ยายขยับขึ้นขางบน
การยายขึ้นอยูกับคุณวุฒิการศึกษาที่เขามาเกี่ยวของ minimum ตองจบปริญญาตรี อันที่ 2 อายุราชการตองเปน
ตัวกำหนด มีเพื่อนผม ตอนนี้ออกจากราชการไปแลว ลาออก ทนไมไหวเพราะกำลังถูกเช็คบิล เพราะตอนปฏิรูป ลูกนองคนหนึ่ง
เปนซี 4 ไมถึงปเปนซี 5 ใหรักษางานซี 6 พอปที่ 2 เปนซี 6 ใหรักษางานซี 7 พอปที่ 3 เปนซี 7 เขาถึงตองกำหนดอายุงานไว

9. 91
แตเขาเลี่ยงบาลี อายุงานนับจากรักษาการ ที่จริงทำไมได อันนี้ชี้ใหเห็นวาทำไมถึงตองมีการกำหนดไว อยางอธิบดี รองอธิบดี
คนที่จะเปนอธิบดีไดตองเปนรองอธิบดีอยางนอย 1 ป ไมใชวามา 6 เดือนแลวขึ้นเปนอธิบดี
ทีนี้ฝายวิชาการ เขาบอกวาอายุงานถึงเพราะจบปริญญาตรีอยูแลว มีบรรลุผลสัมฤทธิ์ของการทำงานตาม kpi
3 ปติดตอกัน อันนี้เปนตัวกำกับไว แสดงใหเห็นวาในยุคใหม ใน พรบ. ฉบับใหม ทุกคนที่อยูตรงนี้จะมี kpi เฉพาะตัวบุคคล
เพราะที่ผานมาจะมี kpi เฉพาะผูบริหารเทานั้น เปน performance agreement แตเมื่อผูบริหารรับมาแลว ตองถายทอด kpi
ของผูบริหารลงไปถึงผูปฏิบัติงานแตละคนเปน kpi เฉพาะตัวบุคคลแลวประเมินตรงนั้น จะประเมินทั้งสมรรถนะกับ performance
ซึ่ง performance ตัวนี้จะเปน kpi ที่กำหนดวาแตละคนในแตละปตั้งใจและตกลงกันวาจะทำเรื่องอะไร งานสัมฤทธิ์แคไหน
มี kpi เฉพาะตลอด จะไปรับลูกซึ่งกันและกัน
การเลื่อนระดับ จากระดับหนึ่งมาอีกระดับหนึ่ง เกณฑการเลื่อนระดับมีเกณฑกวางๆ แตเมื่อมอบไปใหสวนราชการแลว
ทานอาจจะมีอะไรเพิ่มได แตทานจะตัดทอนไมได พูดงายๆวาเปนเกณฑกลางตั้งเอาไว แตมีเกณฑอื่นทานจะเสริมเขามา
ทานทำได ระดับหนาที่ความรับผิดชอบหลักของผูปฏิบัติงานถึงเกณฑที่กำหนดไวสำหรับในตำแหนงเปาหมายที่สูงขึ้น พอไปถึง
อธิบดีดูแล ทานบอกผมไมเอาเกณฑนี้ไดไหม เพราะดูแลวลูกนองไมถึงเกณฑ ตัดเกณฑนี้ออกไดไหม ไมได ทานตองคงเอาไว
นี่คือเกณฑที่ตั้งเปนกลาง
ระดับความรูที่จำเปนของงานในตำแหนงเปาหมาย จะขยับขึ้นมา ทานตองมีความรูเหมาะสมที่จะขึ้นไป
ระดับทักษะที่จำเปนของตำแหนง นี่คือทักษะที่จำเปนของตำแหนงนั้นๆ ทานอาจจะมีทักษะอื่นก็ได แตนี่คือทักษะ
กลางที่ตั้งไว
1) ทานขึ้นไปแลว ทานตองใชคอมพิวเตอรเปน อันนี้ที่บังคับผมใหรีบใชคอมพิวเตอรดวย ผมบอกไดเลยวาผมเริ่มใช
เปนเมื่อประมาณ 7-8 ปมาแลว และคนที่สอนผมตอนนี้ไมคอยคุยกับผมเทาไรคือลูกผม เพราะสอนไมจำ สอนบางเรื่องเราไมได
ใชก็ลืมแลว เราตองรีบใช คนรุนใหมตองใชคอมพิวเตอรเปน ใน พรบ. ฉบับใหมกับระบบใหมทั้งหลายใชคอมพิวเตอรไมเปน
เขาไมใหขึ้น พยายามสนับสนุนใหใชคอมพิวเตอร
2) ตองใชภาษาอังกฤษเปน ขาราชการในภูมิภาคบนกันเปนแถว ผมบอกไมยาก ถาใครสง E-mail มาถึง พออานออก
วาถึงใคร ก็พอใชไดแลว ไมใชอานไมออกสักตัว พูดงายๆ วาสามารถทำงานไดในระดับนั้น
3) การคำนวณ ตองคิดเลขเปนบาง เพราะตองเกี่ยวกับการใชจายเงิน
4) การจัดเก็บ การบริหารขอมูล การทำงานของตนเอง ก็ตองมี
นั่นคือมาตรฐานกลาง แตที่ผมเห็นหลายสวนราชการพยายามเอาไปใชและเพิ่มทักษะอีกหลายอัน เปนความจำเปน
ของแตละกลุมงาน ของแตละสายงาน หรือของแตละสวนราชการ
ตัวที่เปนปญหาหลักๆ คือระดับสมรรถนะที่จำเปนของแตละตำแหนงเปาหมาย เขาจะกำหนดไววาตรงนี้สมรรถนะ
ควรจะเปนอยางไร ตรงนี้จะเปนอยางไร ทั้ง 4 กลุมเขาจะกำหนดไวหมด ตัวอยางที่สำนักงาน กพ. ทำมาแลวประมาณ 3 ป
เพราะเราตองการทดลองใหแนใจวาใชได เราก็ใชกับพวกเรากอนที่สำนักงาน กพ.
อยางของผมในฐานะที่เปนผูทรงคุณวุฒิ เปนที่ปรึกษาระบบราชการ ประสบการณในงานที่เกี่ยวของกับเปาหมาย
ผมยกตัวอยางใหทานดู ทานจะเห็นภาพชัดเจนขึ้นวาระบบเกาที่เปนอยูสวมเขาระบบใหมไมยากเลยและอธิบายไดดวย
ตอนที่ผมเขามา ผมจบปริญญาเอก ผมอยูอเมริกามา 10 กวาป ผมมารับราชการตอนอายุ 29 เปนหนวยงานใหมของสำนักงาน
กพ. เพิ่งตั้งพอดีเลย เรียกวาสถาบันพัฒนาขาราชการพลเรือน ทานเลขาธิการ กพ. ตอนนั้น คือพันเอกจินดา ณ สงขลา
ทานบอกวา คุณสมโภชนจบปริญญาเอกเพิ่งกลับมา เพราะไปเปนนักเรียนในความดูแลของ กพ. แตไมไดทุนของ กพ. เขาบอก
ใหมารายงานตัว พอรายงานตัว เจาหนาที่จับตัวไวเลย บอกวาคุณจบปริญญาเอกมา คุณไมไดรับทุนหลวง แตเขามีตำแหนง
รับพอดีเลย สนใจไหม ผมก็ไมรูสมัครสอบเขาไป เขามาเปนซี 4 สมัยนั้นจบปริญญาเอกเปนซี 4 เขาบังคับใหเปน 2 ปถึงขยับ
เปนซี 5 ตอนนั้นทานอาจารยนรนิติ ทานเปนคณบดีที่คณะรัฐศาสตร ธรรมศาสตร ทานบอก สมโภชน ไปทำทำไมที่ กพ.
เปนซี 4 ปริญญาเอก มาสอนหนังสือที่คณะรัฐศาสตร ผมใหคุณซี 5 เลย กพ. ควาหมับ มัดไวเลย ตั้งแตนั้นมาไมไดไปไหนเลย
อยูมาโดยตลอด เปนซี 4 ไลขึ้นมาเรื่อยๆ จนกระทั่งเปนผูชำนาญการ เปนผูชำนาญการพิเศษ จนกระทั่งเปนซี 8 วิชาการ
เขาบอกวาใหคนอื่นมาลงบางดีไหม เผื่อวาตอไปขางหนาจะใชประโยชนอะไรผมไดอีก ก็ยายผม ขยับมาอยูประเภทอำนวยการ
ระดับตน เปนผูอำนวยการกลุมงาน ที่จริงเปนผูอำนวยการกอง สงไปอยูเมืองนอกเลย ไปเปนผูดูแลนักเรียนที่ประเทศอังกฤษ