2017. Bùi Thị Mỹ Hồng. Ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng thực vật đến sự giảm kích thước hạt nhãn tiêu da bò

1. HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC 2017
SINH LÝ THỰC VẬT
ỨNG DỤNG TRONG NÔNG NGIỆP CÔNG NGHỆ CAO
ẢNH HƢỞNG CỦA CÁC CHẤT ĐIỀU HÒA
SINH TRƢỞNG THỰC VẬT
ĐẾN SỰ GIẢM KÍCH THƢỚC HẠT NHÃN
TIÊU DA BÒ (Dimocarpus longan Lour.)
Bùi Thị Mỹ Hồng1, Nguyễn Thị Thanh Tâm2, Lìu Vĩnh
Hưng1, 0949727943 Nguyễn Hoàng Minh1
1 Trường Đại học Mở TP. HCM
2 Trường Đại học Sư phạm TP. HCM
Đề tài

2. 1. Đặt vấn đề

3. • Sử dụng phương pháp ghép
bo để thay đổi giống nhãn
Long cơm mỏng năng suất
thấp bằng giống nhãn Tiêu da
bò cơm dày năng suất cao đã
ảnh hưởng đến phẩm chất
của trái nhãn Tiêu da bò như:
• Hạt to
• Cơm trở nên mỏng và nước
nhiều
Hình 1. Gốc nhãn được sử
dụng phương pháp ghép bo
Hình 2. Trái nhãn Tiêu da bò

4. Theo Mai Trần Ngọc Tiếng (1999), khi xử lý tạo trái
nhãn hạt tiêu:
1. Trong quá trình thực hiện chương trình tạo phôi, có
thụ tinh kép, có sự phát triển phôi nhưng không phân
hóa hoàn chỉnh thành phôi nguyên vẹn ở ngày 30.
2. Vì phôi được cô lập trong hạt, bao bởi 2 lớp vỏ cứng
không chịu sự kiểm soát của ngoại yếu tố nên chỉ có
chất điều hòa sinh trƣởng mới điều khiển
chƣơng trình tạo phôi một cách nhịp điệu và cân
xứng giữa các cơ quan

5. 
Đề tài
ẢNH HƢỞNG CỦA CÁC CHẤT
ĐIỀU HÒA SINH TRƢỞNG THỰC VẬT
ĐẾN SỰ GIẢM KÍCH THƢỚC HẠT
NHÃN TIÊU DA BÒ
(Dimocarpus longan Lour.)

6. MỤC TIÊU
Xác định chất điều hòa sinh trưởng
thực vật ngoại sinh và nồng độ thích
hợp làm giảm kích thước của hạt, tăng
tỷ lệ phần ăn được trong trái nhãn Tiêu
da bò

7. Nội dung nghiên cứu
1.Theo dõi sự tăng trưởng trái nhãn Tiêu da bò
ngoài tự nhiên
2. Ly trích và đo hoạt tính các chất điều hòa sinh
trưởng thực vật ở các giai đoạn phát triển của trái
3.Thí nghiệm. Khảo sát ảnh hưởng của các chất điều
hòa sinh truởng thực vật đến sự giảm kích thước hạt
nhãn Tiêu da bò

8. 8
2. VẬT LIỆU – PHƢƠNG PHÁP

9. • Địa điểm: xã Long Hưng, huyện Châu Thành,
tỉnh Tiền Giang
• Giống: nhãn Tiêu da bò 5 năm tuổi gốc ghép nhãn
Long
• Thời gian: 08/2013 đến 04/2014.
VẬT LIỆU
• Các hóa chất sử dụng:
NAA, IAA và GA3 (Merck
sản xuất)
• Phòng thí nghiệm Sinh
hóa, cơ sở 3, Bình
Dương, trường Đại học
Mở TP. Hồ Chí Minh.
Hình 3. Cây nhãn Tiêu
da bò 5 năm tuổi

10. Nội dung 1: Theo dõi sự tăng trƣởng
của trái nhãn Tiêu da bò trong tự
nhiên
• Mục đích: Khảo sát các giai đoạn phát triển
của trái nhãn Tiêu da bò trong vườn để từ đó tìm
ra thời điểm áp dụng các chất điều hòa sinh
trưởng thực vật nhằm giảm kích thước hạt
nhãn, tăng tỷ lệ phần ăn được
PHƢƠNG PHÁP

11. Chỉ tiêu theo dõi
1. Trọng lượng trái/chùm (g)
2. Đường kính trái (cm)
3. Độ dày của cơm trái (mm)
4. Đường kính hạt (mm)
5. Trọng lượng vỏ, trọng lượng hạt (g)
6. Tỉ lệ cơm trái/trái (%) = trọng lượng trái - (trọng
lượng vỏ + trọng lượng hạt)/trọng lượng trái x 100.

12. Các chất điều hòa sinh trưởng thực vật trong
trái nhãn Tiêu da bò (trái non ở các giai đoạn khác
nhau) được dùng làm vật liệu để ly trích và đo
hoạt tính các chất điều hòa sinh trưởng thực vật
auxin, cytokinin, gibberellin được xác định thông
qua sinh trắc nghiệm (Nguyễn Du Sanh và cộng
sự, 2013)
Nội dung 2. Ly trích và đo hoạt tính các chất
điều hòa sinh trƣởng thực vật trong các
giai đoạn phát triển trái

13. Nghiền
10 g trái
trong
methanol
80%
Ly trích
với ether
dựa vào
sự thay
đổi pH
Phân ly
bằng sắc
ký bảng
mỏng
silical gel
Sinh trắc
nghiệm
CytokininAuxin, ABA Gibberellin
Khúc cắt
diệp tiêu lúa
Trụ hạ diệp
xà lách
Tử diệp dưa
chuột

14. 14
Nội dung 3. Khảo sát hiệu quả của các
chất điều hòa sinh trƣởng thực vật đến
sự giảm kích thƣớc hạt nhãn Tiêu da
bò
• Mục đích: Tìm ra chất điều hòa sinh trưởng
thực vật và nồng độ thích hợp làm giảm kích
thước hạt, tăng độ dày cơm trái, tăng phần ăn
được trong trái

15. Thí nghiệm bố trí theo kiểu khối hoàn toàn
ngẫu nhiên với 7 nghiệm thức và mỗi nghiệm
thức đƣợc lặp lại 3 lần.
Hình 4. Vườn thí nghiệm

16. Bảng 1. Các nghiệm thức thí nghiệm
và thời điểm xử lý
STT Nghiệm thức Thời điểm và cách xử lý
1 Phun nƣớc
(ĐC)
Thời điểm phun: bắt đầu vào giai
đoạn 3 tuần sau đậu trái
Phun ướt đều tán lá và trái non với
liều lượng 10 lít dung dịch phun trên
5 cây/lần phun. Phun vào sáng sớm,
khô ráo
Phun 2 lần:
Lần 1: 3 tuần sau khi hoa nở hoàn
toàn
Lần 2: 7 ngày sau khi phun lần 1
2 NAA 100 mg/l
3 NAA 200 mg/l
4 IAA 100 mg/l
5 IAA 200 mg/l
6 GA3 100 mg/l
7 GA3 200 mg/l

17. Hình 6. Kích thước trái
trong giai đoạn phun dung
dịch (đường kính trái 4 - 5
mm)
Hình 5. Vườn nhãn Tiêu
da bò được tiến hành bố
trí thí nghiệm
cm

18. Chỉ tiêu theo dõi
1. Đường kính và chiều cao trái (mm)
2. Đường kính hạt và độ dày cơm (mm)
3. Trọng lượng trái, trọng lượng vỏ và trọng
lượng hạt (g)
4. Tỉ lệ thịt trái/trái (%)
5. Độ Brix (%)
6. Năng suất thực tế (kg/cây)
7. Theo dõi và ghi nhận tình hình của cây sau khi
phun dung dịch

19. Phương pháp xử lý số liệu
• Phần mềm Excel: các giá trị trung bình.
• Phần mềm thống kê Statgraphics plus 3.0

20. 3. KẾT QUẢ - THẢO LUẬN

21. Biểu đồ 1. Sự tăng trƣởng trọng lƣợng trái nhãn
Tiêu da bò trong tự nhiên
Cơm trái
hình thành
Cơm trái phát
triển nhanh

22. 22
Biểu đồ 2. Sự tăng trưởng đường kính và độ dày cơm
trái nhãn Tiêu da bò trong tự nhiên
Giai
đoạn xử
lý chất
ĐHSTTV

23. Ảnh 7. Trái nhãn Tiêu da
bò 2 tuần tuổi và 3 tuần
tuổi cắt dọc cho thấy hạt
nhỏ
Ảnh 8. Trái nhãn Tiêu da
bò 4 tuần tuổi cắt dọc cho
thấy hạt bắt đầu phát
triển

24. Nghiệm thức
Hoạt tính các chất ĐHSTTV trong trái
non nhãn (mg/l)
Auxin Gibberellin Cytokinin
1 tuần tuổi
2,063 a 0,002 b 0,394 a
2 tuần tuổi
1,375 ab 0,005 b 0,187 a
3 tuần tuổi
0,938 b 0,029 a 0,075 a
cv (%)
1,77 2,37 8,19
Trong cùng một cột, các số có cùng mẫu tự không khác biệt nhau ở mức 0,05 qua
phép thử Duncan
Bảng 2. Hoạt tính các chất điều hòa sinh trưởng thực vật nội sinh
trong trái non (mg/l)

25. Bảng 3. Ảnh hƣởng của các chất điều hòa sinh trƣởng
thực vật đến đƣờng kính và chiều cao trái
ST
T
Nghiệm thức
Đƣờng
kính trái
(mm)
Đƣờng kính
hạt (mm)
Độ dày cơm
(mm)
Tỉ lệ
cơm/trái
(%)
1 Đối chứng 25,78a 14,98 c 3,980 c 60,20 c
2 NAA 100 mg/l 24,98a 14,36 abc 4,179 bc 61,80 bc
3 NAA 200 mg/l 25,63a 14,66 bc 4,173 bc 60,80 bc
4 IAA 100 mg/l 25,86a 13,91 ab 4,277 ab 64,72 ab
5 IAA 200 mg/l 26,02a 13,39 a 4,524 a 67,20 a
6 GA3 100 mg/l 25,83a 14,67 bc 4,069 bc 60,21 c
7 GA3 200 mg/l 25,90a 14,00 abc 4,261 ab 63,00 abc
cv (%) 5,39 4,22 3,38 3,96

26. Hình 9. Đường kính hạt nhãn Tiêu da bò ở
các nghiệm thức khi thu hoạch
A: Đối chứng; B: NAA 100 mg/l; C: NAA 200
mg/l; D: IAA 100 mg/l; E: IAA 200 mg/l;
F: GA3 100 mg/l; G: GA3 200 mg/L

27. 27
Bảng 4. Ảnh hƣởng của các chất điều hòa sinh
trƣởng thực vật đến các yếu tố cấu thành năng suất
STT Nghiệm thức
Số
trái/chùm
Trọng lượng
trái (g)
Năng suất
(kg/cây)
1 Phun nước (ĐC) 45,13a 9,66a 52,33a
2 NAA 100 mg/l 47,76a 9,16a 52,83a
3 NAA 200 mg/l 51,23a 9,16a 53,50a
4 IAA 100 mg/l 46,43a 9,66a 53,66a
5 IAA 200 mg/l 50,13a 9,66a 56,16a
6 GA3 100 mg/l 48,93a 9,33a 56,83a
7 GA3 200 mg/l 54,06a 9,50a 52,16a
cv (%) 19,37 14,75 5,59

28. 4. KẾT LUẬN

29. 1. Cây nhãn Tiêu da bò trong tự nhiên từ khi
đậu trái đến lúc thu hoạch được khoảng 14
tuần.
4. KẾT LUẬN
2. Trái nhãn tăng trưởng theo đường cong hình
chữ S đơn giản: ở giai đoạn đầu, trái hạt phát
triển chậm, sau đó là sự phát triển rất nhanh
của phần cơm trái.

30. 3. Nghiệm thức xử lý IAA 200 mg/l và IAA 100 mg/l
đã làm giảm đường kính hạt trong trái đồng thời
làm tăng độ dày cơm, tăng tỉ lệ phần cơm ăn được
trong trái so với đối chứng phun nước và vẫn duy
trì năng suất cây.

31. 5. Thái Hà và Đặng Mai(2011), Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây nhãn,
Nxb Hồng Đức.
6. Trần Văn Hâu (2008), Giáo trình Xử Lý Ra Hoa, Nhà xuất bản
Đại Học Quốc Gia Tp. Hồ Chí Minh, tr. 76-92.
7. Trần Văn Hâu và Huỳnh Thanh Vũ(2008), Đặc tính sinh học của
sự ra hoa và phát triển trái nhãn xuồng cơm vàng (Dimocarpus
longan (Lour) Steud var. Xuong Com Vang), Tạp chí khoa học
trường Đại Học Cần Thơ 2008:9 (2), tr. 69-76.
8. Dương Minh, Lê Thanh Phong, Võ Thanh Hoàng(1994), Cây
nhãn (Euphoria longan),Nxb Nông nghiệp.
9. Hoàng Thị Sản (2009), Phân loại học thực vật, Nhà xuất bản Giáo
dục, tr. 127-154.
10. Vũ Quang Sáng(2006),Giáo trình sinh lý thực vật ứng dụng.
Trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội, trang 111 – 127.
TÀI LIỆU THAM KHẢO (tt)
Trân trọng cảm ơn