1. 12
1.Giáo dục.
Giáo dục là khái niệm cơ bản, quan trọng nhất của giáo dục học.
Về bản chất, giáo dục là quá trình truyền đạt và tiếp thu những kinh nghiệm lịch sử xã hội
của các thế hệ loài người.
Về hoạt động, giáo dục là quá trình tác động đến các đối tượng giáo dục để hình thành cho
họ những phẩm chất nhân cách.
Về mặt phạm vi, khái niệm giáo dục bao hàm nhiều cấp độ khác nhau:
+ Ở cấp độ rộng nhất, giáo dục được hiểu đó là quá trình xã hội hoá con người. Quá trình
xã hội hoá con người là quá trình hình thành nhân cách dưới ảnh hưởng của tác động chủ quan và
khách quan, có ý thức và không có ý thức của cuộc sống, của hoàn cảnh xã hội đối với các cá
nhân.
+ Ở cấp độ thứ hai, giáo dục có thể hiểu là giáo dục xã hội. Đó là hoạt động có mục đích
của xã hội, với nhiều lực lượng giáo dục, tác động có hệ thống, có kế hoạch đến con người để
hình thành cho họ những phẩm chất nhân cách.
+ Ở cấp độ thứ ba, giáo dục được hiểu là quá trình sư phạm. Quá trình sư phạm là quá
trình tác động có kế hoạch, có nội dung và bằng phương pháp khoa học của các nhà sư phạm
trong nhà trường tới học sinh nhằm giúp học sinh nhận thức, phát triển trí tuệ và hình thành những
phẩm chất nhân cách. Ở cấp độ này, giáo dục bao gồm : Quá trình dạy học và quá trình giáo dục
theo nghĩa hẹp.
+ Ở cấp độ thứ tư, Giáo dục được hiểu là quá trình bồi dưỡng để hình thành những phẩm
chất đạo đức cụ thể, thông qua việc tổ chức cuộc sống, hoạt động và giao lưu.
2. Giáo dưỡng.
Giáo dưỡng là quá trình cung cấp kiến thức khoa học, hình thành phương pháp nhận thức
và kỹ năng thực hành sáng tạo cho học sinh thông qua con đường dạy học. Như vậy, giáo dưỡng
là quá trình bồi dưỡng học vấn cho học sinh.
3. Dạy học.
Dạy học là khái niệm chỉ hoạt động chung của người dạy và người học, hai hoạt động này
song song tồn tại và phát triển trong cùng một quá trình thống nhất. Quá trình này là một bộ phận
hữu cơ của quá trình sư phạm tổng thể, trong đó :
- Vai trò của nhà sư phạm là định hướng tổ chức, thực hiện việc truyền thụ kiến thức, kỹ
năng, kỹ xảo hình thành năng lực và thái độ đúng đắn, tạo ra động lực cho việc học với tư cách là
chủ thể sáng tạo, hình thành nhân cách bản thân.
Theo quan điểm tiếp cận hệ thống thì vai trò chủ đạo của giáo viên luôn có ý nghĩa đặc
biệt với việc đảm bảo chất lượng của học sinh trong học tập.
- Vai trò chủ động, tích cực, năng động của học sinh trong học tập có ý nghĩa là chủ thể
sáng tạo, không thể thay thế, có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển trí tuệ, lĩnh hội kiến thức
và hoàn thiện nhân cách của bản thân.
 “ Kết quả trực tiếp của quá trình dạy học là học vấn bao gồm cả phương pháp (phương pháp
nhận thức và phương pháp hành động) và năng lực chuyên biệt của người học”.
4. Giáo dục hướng nghiệp.
Giáo dục hướng nghiệp cũng là một yêu cầu và cũng là một nội dung giáo dục chủ yếu đối
với học sinh phổ thông. Đó là hệ thống những tác động giúp cá nhân lựa chọn các công việc hoặc
nghề thích hợp, phù hợp với nguyện vọng và năng lực cá nhân nhằm đáp ứng các nhu cầu về kinh
tế và lao động của xã hội.