1. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΕ4
ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2012-13
Χ. Γκοτζαρίδης
Σχ. Σύμβουλος ΠΕ4
Τα σχόλια αναφέρονται στο έγγραφο με αριθμ. πρωτ. 102717/Γ2/ 07-09-2012.
Ως πρώτη παρατήρηση θα πρέπει να αναφερθεί ότι η διδακτέα ύλη και οι οδηγίες
διδασκαλίας γενικότερα, παραμένουν ίδιες με τις περσινές για τα μαθήματα:
ΧΗΜΕΙΑ, ΒΙΟΛΟΓΙΑ, και ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ.
Για τη ΒΙΟΛΟΓΙΑ και τη ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ δεν έχουν παρουσιαστεί, κατά την
προηγούμενη χρονιά, προβλήματα με την ανάπτυξη και περαίωση της διδακτέας
ύλης.
Θα χρειαστεί στη διάρκεια της τρέχουσας χρονιάς να αντιμετωπιστούν μερικά
προβλήματα με την ανάπτυξη της ύλης στη ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ της Α' Γυμνασίου.
Αντίθετα, το μάθημα της ΧΗΜΕΙΑΣ θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα ως προς την
εξέλιξη της ύλης λόγω του περιορισμένου αριθμού των διδακτικών ωρών και της
πιθανής απώλειας μερικών από αυτές. Αναλυτικές οδηγίες για τη διδασκαλία της
ΧΗΜΕΙΑΣ Β' και Γ' Γυμνασίου βρίσκονται στο νέο site (Διδάσκουμε Φ.Ε. στα σχολεία
της Θράκης site) https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/home
και στον υποφάκελο προτάσεις προγραμματισμού της διδασκαλίας
(https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/protases-
programmatismou-tes-didaskalias/chemeia-b-g-gymnasiou)
Στο μάθημα της ΦΥΣΙΚΗΣ σημειώνονται αρκετές διαφοροποιήσεις σε σχέση με
την προηγούμενη σχολική χρονιά, οι οποίες θα επιχειρηθεί να επισημανθούν και
να σχολιαστούν στη συνέχεια.
Θετικό των νέων οδηγιών είναι το γεγονός ότι πέρα από τις αναφορές σε
παραγράφους που θα διδαχτούν ή όχι, παρουσιάζεται και μία σύντομη αιτιολόγηση
της απόφασης. Με αυτή την αιτιολόγηση γίνεται ευκολότερη η προσπάθεια των
εκπ/κων να προσαρμόσουν το μάθημά τους στις νέες οδηγίες.
Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι στη διάθεση των εκπ/κων, που θα διδάξουν τη Φυσική
στο Γυμνάσιο, βρίσκεται πλέον και το εμπλουτισμένο ηλεκτρονικό βιβλίο που
βρίσκεται στην ηλεκτρονική δ/νση του ψηφιακού σχολείου στον υποφάκελο
κατάλογος μαθημάτων
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/auth/listfaculte.php

2. Αναλυτικότερα:
ΦΥΣΙΚΗ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
(Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 4 εκ των οποίων με εργαστηριακή προσέγγιση 2
ώρες)
1.2 Η επιστημονική μέθοδος προσέγγισης των φαινομένων θα πρέπει να συζητηθεί
μέσα από εργαστηριακές δραστηριότητες, που φυσικά δεν αναφέρονται και ούτε
προτείνονται κάποια σχετικά σενάρια. Πάντως είναι θετικό το γεγονός ότι δεν
προτείνεται μία παρουσίασή της με διάλεξη.
1,3 Οι μονάδες μέτρησης (και οι μετατροπές μονάδων) προτείνεται να
παρουσιαστούν μέσα από εργαστηριακές δραστηριότητες. Είναι προς την σωστή
κατεύθυνση αυτή η πρόταση και οι δύο πρώτες εργαστηριακές δραστηριότητες
ενδείκνυνται για μελέτη των μονάδων μέτρησης και της μετατροπής τους, όμως θα
χρειαστεί να εκπονηθούν σχέδια μαθήματος, φύλλα εργασίας, αν όχι ολόκληρο
σχετικό σενάριο για να μπορέσουν οι εκπ/κοι να περάσουν από την κλασσική
ανάλυση των μονάδων στον πίνακα, στη συζήτηση και εμπέδωση μέσα από
δραστηριότητες. Ο εργαστηριακός οδηγός και τα φύλλα εργασίας (ψηφιακό σχολείο
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/units/?course=DSGYM-B200&id=1)
προτείνουν μία ημιτελή προσέγγιση που χρειάζεται εμπλουτισμό και
διαφοροποίηση σε πολλά σημεία. Μία περισσότερο εμπλουτισμένη πρόταση
βρίσκεται στους εργαστηριακούς οδηγούς του ΕΚΦΕ Ροδόπης που έχουν αναρτηθεί
στο νέο site (https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/home) και
στον υποφάκελο εργαστηριακοί οδηγοί.
ΚΙΝΗΣΗ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 5 – 7
Μία περισσότερο ρεαλιστική προσέγγιση, που διαφοροποιείται από την περσινή. Θα
χρειαστεί ιδιαίτερη προσοχή από τους διδάσκοντες πριν την εφαρμογή στην τάξη.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Προτείνεται να μην διδαχθούν διεξοδικά η κίνηση με σταθερή
ταχύτητα και η μεταβαλλόμενη κίνηση καθώς και οι γραφικές παραστάσεις της
κίνησης. Περισσότερο αναλυτικές οδηγίες βρίσκονται στο site και στον υποφάκελο
προτάσεις προγραμματισμού της διδασκαλίας
(https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/protases-
programmatismou-tes-didaskalias/b-gymnasiou-physike).
ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 10 – 12
Περισσότερο αναλυτικές οδηγίες από τις περσινές.

3. ΠΡΟΣΟΧΗ: Τονίζεται σαφώς ότι η ανάλυση δυνάμεων δεν θα παρουσιαστεί ούτε ως
υποενότητα 3.3, ούτε σε καμία εφαρμογή της (υποενότητες 3.3. 3.5) . Αναλυτικές
οδηγίες για το συνδυασμό δραστηριοτήτων καθώς επίσης και για τα κομμάτια που
είναι δύσκολο να παρουσιαστούν στους μαθητές με τη μορφή που αναφέρονται στο
βιβλίο θα βρείτε στο site και στον υποφάκελο προτάσεις προγραμματισμού της
διδασκαλίας (https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/protases-
programmatismou-tes-didaskalias/b-gymnasiou-physike).
ΠΙΕΣΗ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 9-10
Ελάχιστα διαφοροποιημένες οδηγίες σε σχέση με τις περσινές. Στο κεφάλαιο της
πίεσης δίνεται πλέον επαρκής χρόνος (σε αντίθεση με τις οδηγίες προηγουμένων
χρόνων που πρότειναν να παρουσιαστεί σε 4-5 ώρες) για να αναπτυχθεί διεξοδικά,
με αρκετές εργαστηριακές δραστηριότητες και μελέτη καθημερινών φαινομένων.
ενδείκνηται για την εφαρμογή σεναρίων διδασκαλίας και ομαδοσυνεργατικών
τεχνικών. Καλές πρακτικές διδασκαλίας και ένα σενάριο θα βρείτε στο site
https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/home και στους
υποφακέλους καλές πρακτικές και σενάρια διδασκαλίας.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Υπάρχει σαφής αναφορά για την αποφυγή της μελέτης της πίεσης που
ασκείται στη καρφίτσα. Η εμπειρία της τάξης έδειξε ότι οι μαθητές σε ικανοποιητικό
βαθμό μπορούν να αντιληφθούν και να συζητήσουν το φαινόμενο, σε αντίθεση με
όσα λέγονται στις οδηγίες.
Η παράγραφος 4.6 (πλεύση) εξακολουθεί να είναι εκτός διδακτέας ύλης, όμως στο
θέμα Άνωσης η έννοια της πλεύσης είναι αναγκαία.
ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 7 – 8
Ρεαλιστικός ο στόχος των οκτώ διδακτικών ωρών αφού έχει αφαιρεθεί και η
παράγραφος με τις μορφές ενέργειας. Οι παράγραφος 5.1 χρειάζεται ιδιαίτερη
προσοχή, αναλυτικές οδηγίες βρίσκονται στο site
https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/home και στον
υποφάκελο προτάσεις προγραμματισμού της διδασκαλίας.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Εκτός διδακτέας ύλης μένουν οι παράγραφοι 5.6 μορφές ενέργειας και
5.7 απόδοση μηχανής.
ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
Οι οδηγίες για το θέμα της θερμότητας θα συζητηθούν στη διάρκεια της σχολικής
χρονιάς και θα έχουν να κάνουν με το χρονικό διάστημα που θα απομένει για την
παρουσίαση του θέματος.

4. ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΦΟΡΤΙΟ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 8-10
Ως παρατήρηση θα μπορούσε να αναφερθεί ότι ο χρόνος των 10 διδακτικών ωρών
για το κεφάλαιο αυτό είναι πολύ μεγάλος. Θα μπορούσε να περιοριστεί στις 5-6 ώρες
με αντίστοιχη αύξηση των ωρών του θέματος της Οπτικής που συνήθως δεν
αναπτύσσεται επαρκώς λόγω έλλειψης χρόνου.
Στη διδακτέα ύλη εξακολουθεί να παραμένει όλο το κεφάλαιο. Αν και στις οδηγίες
προτείνεται μόνο μία εργαστηριακή δραστηριότητα , οι ηλεκτρικές αλληλεπιδράσεις,
θα ήταν σκόπιμο να γίνονται σε κάθε μάθημα σειρά από πειραματικές
δραστηριότητες με καθημερινά υλικά ή υλικά από το εργαστήριο.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Η παρουσίαση του νόμου του Coulomb να μην επεκταθεί πέρα από
ελάχιστες εφαρμογές του τύπου και ειδικότερα στην ανάδειξη των αναλόγων
μεγεθών ή των αντιστρόφως αναλόγων (του τετραγώνου). Η εμπειρία έδειξε ότι η
κατανόηση των εννοιών του ηλεκτρικού πεδίου υπερβαίνει τις δυνατότητες των
μαθητών της Γ' γυμνασίου ειδικά όταν επεκτείνεται σε αρκετά υψηλού επιπέδου
θεωρητική παρουσίαση.
ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 12-14
Το κεφάλαιο θα πρέπει να παρουσιαστεί με συνεχείς εργαστηριακές δραστηριότητες
καθώς και με ψηφιακές εφαρμογές. Είναι το θέμα που παραδοσιακά προκαλεί το
μεγαλύτερο ενδιαφέρον στους μαθητές. Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην
παρουσίαση της έννοιας της "διαφοράς δυναμικού".
ΠΡΟΣΟΧΗ: Η παρουσίαση της παραγράφου 2.3 να περιοριστεί μόνο στον νόμο του
ΟΗΜ. Να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις οδηγίες.
Στις οδηγίες αναφέρεται συνεχώς (εκ παραδρομής) ότι η αναλυτική παρουσίαση θα
γίνει στην Β' Λυκείου, αν και η συγκεκριμένη ύλη έχει "μεταφερθεί" στην Α' Λυκείου.
ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 4
Δίνονται αναλυτικές οδηγίες για την παρουσίαση του θέματος, χωρίς όμως να
γίνεται καμία πρόταση για την ανάπτυξη σύντομων συνθετικών εργασιών από τους
μαθητές (σύντομα projects). To κεφάλαιο προσφέρεται για την σύνδεση του θέματος
του ηλεκτρικού ρεύματος με την καθημερινή ζωή και μπορεί να αναπτυχθούν πολλές
και ενδιαφέρουσες εργασίες. Ένα ενδεικτικό σενάριο με θέμα "Ο ηλεκτρισμός στο

5. σπίτι μας" βρίσκεται στο site και στον υποφάκελο εκπαιδευτικά σενάρια
https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/finance-docs
ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 4
Στη διδακτέα ύλη προστίθεται και παράγραφος 4.3 (ενέργεια και ταλάντωση). Το
κεφάλαιο ξεφεύγει από το πνεύμα του βιβλίου και μελετά ένα θέμα που θα μελετηθεί
αναλυτικά στο Λύκειο. θα μπορούσε λοιπόν να υποστηριχθεί ότι η παρουσίαση του
κεφαλαίου μπορεί να περιοριστεί στα απολύτως απαραίτητα (2 διδακτικές ώρες)
ώστε να συνδεθεί η ταλάντωση με το κύμα και τη μεταφορά ενέργειας.
ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 5-7
Στο κεφάλαιο των κυμάτων περιλαμβάνεται και η μελέτη του ήχου. Σε καμία άλλη
τάξη του σχολείου δεν μελετάται διεξοδικά ο ήχος και θα ήταν σκόπιμο να γίνει μία
αναλυτική μελέτη. Στο site και στον υποφάκελο εκπαιδευτικά σενάρια βρίσκεται ένα
σενάριο με θέμα τον ήχο.
https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/finance-docs
ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 3
Σχετικά με τη φύση του φωτός υπάρχει στο site και στον υποφάκελο εκπαιδευτικά
σενάρια βρίσκεται ένα σενάριο με θέμα "η ιστορία του φωτός σαν παραμύθι" που
μπορεί να καλύψει τις απαιτήσεις του κεφαλαίου και να επεκταθεί και σε
περισσότερα θέματα.
https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/finance-docs
ΑΝΑΚΛΑΣΗ & ΔΙΑΘΛΑΣΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
Οι οδηγίες για το θέμα της ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ θα συζητηθούν στη διάρκεια
της σχολικής χρονιάς και θα έχουν να κάνουν με το χρονικό διάστημα που θα
απομένει για την παρουσίαση του θέματος.