SlideShare a Scribd company logo
Ìàòåìàòè÷åñêèå îñíîâû Computer Science
 ×àñòü 1: Òåîðèÿ àëãîðèòìîâ. Ëåêöèÿ 4.



            Äìèòðèé Èöûêñîí
                ÏÎÌÈ ÐÀÍ

             4 îêòÿáðÿ 2009



                                         1 / 19
Ñîäåðæàíèå ëåêöèè




1   Àðèôìåòè÷íîñòü âû÷èñëèìûõ ôóíêöèé.
2   Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ.
3   m-ñâîäèìîñòü
4   Óíèâåðñàëüíûå ìíîæåñòâà.
5   Òåîðåìû Òàðñêîãî è Ãåäåëÿ.




                                                2 / 19
 ïðîøëûé ðàç



•   Àðèôìåòèêà:
      •   Ñèãíàòóðà: P = {=}, F = {+, ×}
      •   Èíòåðïðåòàöèÿ: N = {0, 1, 2, . . . }
•   Âûðàçèìûå â àðèôìåòèêå ïðåäèêàòû: àðèôìåòè÷íûå.
• x = 0 ∀y (x ≤ y )
• x = 1 ∀y (x × y = y )
• x = k ∃x1 . . . xk (x1 = 1) ∧ · · · ∧ (xk = 1) ∧ (x = x1 + · · · + xk )
• x
      ... y ∃z(x = y × z)
    x  ïðîñòîå ÷èñëî
•
                     ..
    ¬(x = 1) ∧ ((x . y ) =⇒       ((y = 1) ∨ (x = y )))
• r = a mod b ∃q(a = b × q + r ∧ (r  b))



                                                                            3 / 19
Êîäèðîâàíèå êîíå÷íûõ
                                          ïîñëåäîâàòåëüíîñòåé

Ëåììà. Äëÿ ëþáîãî öåëîãî k íàéäåòñÿ ñêîëü óãîäíî áîëüøîå b,
÷òî b + 1, 2b + 1, . . . , kb + 1  ïîïàðíî âçàèìíî ïðîñòûå ÷èñëà.
Ëåììà. Äëÿ ëþáîé ïîñëåäîâàòåëüíîñòè x0, x1, . . . , xn
íàòóðàëüíûõ ÷èñåë ìîæíî íàéòè òàêèå ÷èñëà a è b, ÷òî
xi = a mod b(i + 1) + 1.
  • ∃x0 , x2 , . . . , xn (∀i ≤ n)[. . . xi . . . ]
  • ∃a, b, n∀i(i ≤ n) → [. . . a mod b(i + 1) + 1 . . . ]
  • β(a, b, i) = a mod b(i + 1) + 1             β -ôóíêöèÿ Ãåäåëÿ.
  • x    ñòåïåíü 6.
  • ∃a, b, n(β(a, b, 0) = 1) ∧ ∀i(i + 1 ≤ n) → (β(a, b, i + 1) =
     6 × β(a, b, i)) ∧ x = β(a, b, n)


                                                                      4 / 19
Àðèôìåòè÷íûå ïðåäèêàòû




•   Íàøà áëèæàéøàÿ öåëü äîêàçàòü, ÷òî ãðàôèê âû÷èñëèìîé
    ôóíêöèè àðèôìåòè÷åí.
•   Êîäèðîâàíèå ïàðû (x, y ):
      •   Êîä: p = (x + y )2 + x
      • x    ïåðâûé ýëåìåíò ïàðû p:
          ∃d(p  d 2 ) ∧ (p  (d + 1)2 ) ∧ d 2 + x = p .
      •   y  âòîðîé ýëåìåíò ïàðû:
          ∃x(x  ïåðâûé ýëåìåíò ïàðû p) ∧ p = (x + y )2 + x .




                                                                5 / 19
Êîäèðîâàíèå ñòåêà



•   Ñòåê c{c+1, cc2,+1. . , cn }c ìîæíî êîäèðîâàòü òàê:
             1      .
           1
     = p1 p2     2
                        . . . pk +1 , pi  ýòî i -îå ïðîñòîå ÷èñëî.
                               k


•   Âûäàòü ïîñëåäíèé ýëåìåíò ñòåêà (top):
         Íàéòè ìàêñèìàëüíîå ïðîñòîå ÷èñëî p, íà êîòîðîå äåëèòñÿ
         Íàéòè ìàêcèìàëüíóþ ñòåïåíü d , ÷òî ... pd .
      •
      •
      • top + 1 = d
•   Óäàëèòü âåðõíèé ýëåìåíò èç ñòåêà (pop):
         Íàéòè ìàêñèìàëüíîå ïðîñòîå ÷èñëî p, íà êîòîðîå äåëèòñÿ
         Íàéòè ìàêñèìàëüíóþ ñòåïåíü d , ÷òî ... pd .
      •
      •
      • pop × p d =
•   Äîáàâèòü ýëåìåíò c â ñòåê (push):
      •  Íàéòè ïåðâîå ïðîñòîå ÷èñëî p, íà êîòîðîå íå äåëèòñÿ
      • push =       × p c+1



                                                                      6 / 19
Êîäèðîâàíèå ìàøèíû Òüþðèíãà

•   Êîíôèãóðàöèÿ ÌÒ: (q, , c, r )
•   q  òåêóùåå ñîñòîÿíèå
•      ñïèñîê ñèìâîëîâ äî ãîëîâêè
•   c  ñèìâîë, íà êîòîðûé óêàçûâàåò ãîëîâêà
•   r  ñïèñîê ñèìâîëîâ îò êîíöà ëåíòû äî ãîëîâêè (â
    îáðàòíîì ïîðÿäêå)
•   Step(t1 , t2 ): çà îäèí øàã ÌÒ èç êîíôèãóðàöèè t1 ïîïàäàåò
    â êîíôèãóðàöèþ t2.
•   t1 = (q1 , 1 , c1 , r1 ), t2 = (q2 , 2 , c2 , r2 )
•   Äëÿ ïðàâèëà (q, c) → (q , c , →)
• (q = q1 ∧ c = c1 ) →
  ((q2 = q ) ∧ l2 = push(l1 , c ) ∧ c2 = top(r1 ) ∧ r2 = pop(r2 ))
• t0 = (q0 ,           íà÷àëüíàÿ êîíôèãóðàöèÿ.
               0 , c0 , r0 )
• (q, , c, r )  êîíå÷íàÿ êîíôèãóðàöèÿ, åñëè    . q = qf
                                                                     7 / 19
Êîäèðîâàíèå ìàøèíû Òüþðèíãà


•

         ∃n∃x0 x2 . . . xn ((x1 = t0 ) ∧ ∀i((i + 1 ≤ n) → Step(xi , xi+1 ))
                                      ∧ xn    êîíå÷íàÿ êîíôèãóðàöèÿ)

•   Íàäî âõîä ïîìåñòèòü â t0.
• k0 = x, ki = 2ki+1 + ki mod 2, kn = 1
                       1+(ki mod 2)
• l0 = 1, li+1 = pi
• pi    ýòî ìàêñèìàëüíîå ïðîñòîå ÷èñëî, íà êîòîðîå äåëèòñÿ
     .
    li
•   Óïðàæíåíèå. Íóæíî ðåçóëüòàò íà ëåíòå çàïèñàòü â
    íàòóðàëüíîå ÷èñëî.
                                                                              8 / 19
Èòîã




• f    âû÷èñëèìàÿ ôóíêöèÿ, M  ìàøèíà Òüþðèíãà,
    âû÷èñëÿþùàÿ f
•   (x, y ) ïðèíàäëåæèò ãðàôèêó f :
      •   t0   íà÷àëüíàÿ êîíôèãóðàöèÿ
      •   t1 , t2 , . . . , tn
      •   Step(ti−1 , ti )
      •   Êîíôèãóðàöèÿ tn ñîäåðæèò êîíå÷íîå ñîñòîÿíèå
      •   y ñîîòâåòñòâóåò òîìó, ÷òî çàïèñàíî íà ëåíòå â tn




                                                               9 / 19
Àðèôìåòè÷íîñòü ïåðå÷èñëèìûõ è
                            ðàçðåøèìûõ ìíîæåñòâ




Ñëåäñòâèå. Ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî àðèôìåòè÷íî.
Äîêàçàòåëüñòâî. Ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî S  ýòî ìíîæåñòâî
çíà÷åíèé âû÷èñëèìîé ôóíêöèè f . ϕ(x, y )  çàäàåò ãðàôèê f .
y ∈ S ⇐⇒ ∃xϕ(x, y ).
Ñëåäñòâèå. Ðàçðåøèìîå ìíîæåñòâî àðèôìåòè÷íî.




                                                               10 / 19
Ïðåäâàðåííàÿ ôîðìà

  •   Ïåðåèìåíóåì ñâÿçàííûå ïåðåìåííûå òàê, ÷òîáû èõ èìåíà
      íå ñîâïàäàëè íè ñ îäíîé ñâîáîäíîé ïåðåìåííîé. È ó
      ñâÿçàííûõ ïåðåìåííûõ, ñîîòâåòñâóþùèõ ðàçíûì
      êâàíòîðàì áûëè áû ðàçíûå èìåíà.
  •   Âûíåñåì âñå êâàíòîðû âïåðåä, ðóêîâîäñòâóÿñü ïðàâèëàìè
        •   (∀xA) ∨ B   ýêâèâàëåíòíî ∀x(A ∨ B),
        •   (∀xA) ∧ B   ýêâèâàëåíòíî ∀x(A ∧ B),
        •   (∃xA) ∨ B   ýêâèâàëåíòíî ∃x(A ∨ B),
        •   (∃xA) ∧ B   ýêâèâàëåíòíî ∃x(A ∧ B).
Ïðèìåð. (p(f (x)) ∨ ∀xq(g (x))) ∧ ∃yq(y )
  • Ïåðåèìåíîâûâàåì ïåðåìåííûå
    (p(f (x)) ∨ ∀zq(g (z))) ∧ ∃yq(y )
  • (∀z(p(f (x)) ∨ q(g (z)))) ∧ ∃yq(y )
  • ∀z(((p(f (x)) ∨ q(g (z)))) ∧ ∃yq(y ))
  • ∀z∃y (∀z(p(f (x)) ∨ q(g (z))) ∧ q(y ))
                                                              11 / 19
Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ


• Σ0 = Π0     ìíîæåñòâî ðàçðåøèìûõ ïðåäèêàòîâ.
•   Σ1  ìíîæåñòâî ïðåäèêàòîâ, êîòîðûå ïðåäñòàâëÿþòñÿ â
    âèäå ∃xP(x, y ), ãäå P ∈ Π0.
•   Π1 : ∀xP(x, y ), ãäå P ∈ Σ0 .
•   Σk  ìíîæåñòâî ïðåäèêàòîâ, êîòîðûå ïðåäñòàâëÿþòñÿ â
    âèäå ∃xP(x, y ), ãäå P ∈ Πk−1.
•   Πk : ∀xP(x, y ), ãäå P ∈ Σk−1 .
•   Σk :     ∃x1 ∀x2 ∃x3 . . . P(x1 , . . . , xk , y ), P  ðàçðåøèìûé
         k ïåðåìåí êâàíòîðîâ
    ïðåäèêàò.
•   Πk :     ∀x1 ∃x2 ∀x3 . . . P(x1 , . . . , xk , y ), P  ðàçðåøèìûé
         k ïåðåìåí êâàíòîðîâ
    ïðåäèêàò.
                                                                         12 / 19
Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ




              ,
• Σk ⊆ Σk+1 Πk ⊆ Πk+1     ;
•   Σk ⊆ Πk+1 , Πk ⊆ Σk+1 ;
• Σk ∪ Πk ⊆ Σk+1 ∩ Πk+1       ;
• P ∈ Σk ⇐⇒ ¬P ∈ Πk       ;
•   Ëþáîé àðèôìåòè÷íûé ïðåäèêàò ïîïàäàåò â êàêîé-íèáóäü
    óðîâåíü ïîëèíîìèàëüíîé èåðàðõèè.
•   Σ1  ïåðè÷èñëèìûå ïðåäèêàòû.
•   Π1  êîïåðå÷èñëèìûå.
•   Âåðíî ëè Σk Σk+1?


                                                          13 / 19
m-câåäåíèÿ

• A ≤m B   , åñëè ñóùåñòâóåò âñþäó îïðåäåëåííàÿ âû÷èñëèìàÿ
    ôóíêöèÿ f , ÷òî ∀x, x ∈ A ⇐⇒ f (x) ∈ B .
•   A≤m B , B  ðàçðåøèìî =⇒ A  ðàçðåøèìî
•   A≤m B , B  ïåðå÷èñëèìî =⇒ A  ïåðå÷èñëèìî
• A≤m B ⇐⇒ N  A ≤m N  B
           ,
• A≤m B B ∈ Σk =⇒ A ∈ Σk
    • y ∈ B ⇐⇒ ∃x1 ∀x2 ∃x3 . . . P(x1 , . . . , xk , y )
    • y ∈ A ⇐⇒ ∃x1 ∀x2 ∃x3 . . . P(x1 , . . . , xk , f (y ))
         ,
• A≤m B B ∈ Πk =⇒ A ∈ Πk
•   Ω  íàáîð ìíîæåñòâ. A ∈ Ω íàçûâàåòñÿ m-ïîëíûì, åñëè
    ∀B ∈ Ω, B≤m A.



                                                                  14 / 19
Óíèâåðñàëüíûå ìíîæåñòâà â
                       àðèôìåòè÷åñêîé èåðàðõèè

•   Óíèâåðñàëüíîå ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî:
    U = {(n, x) | n  (x) îñòàíàâëèâàåòñÿ}
•   A  ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî, A  ïåðå÷èñëÿþùèé
    àëãîðèòì, òî A = {x | ( A, x) ∈ U}
•   Óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî â Π1 : U = {(n, x) | (n, x) ∈ U}.
                                                        /
•   Ïî èíäóêöèè ïîêàæåì, ÷òî óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî åñòü
    â Σk , Π k
•   Ïóñòü A ∈ Σk+1, òîãäà x ∈ A ⇐⇒ ∃yP(x, y ), ãäå P ∈ Πk ,
    ïóñòü U  óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî â Πk , òîãäà
    P = U(nP , x, y ).
• x ∈ A ⇐⇒ ∃yU(nP , x, y )
• ∃yU(n, x, y ) óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî â Σk+1.
•   Äîïîëíåíèå óíèâåðñàëüíîãî â Σk  óíèâåðñàëüíîå â Πk .
                                                                15 / 19
Ñòðîãîñòü àðèôìåòè÷åñêîé èåðàðõèè




• T (n, x)    óíèâåðñàëüíî Σk ìíîæåñòâî
•   Ïóñòü T ∈ Πk
• t(x) = T (x, x) ∈ Πk
• d(x) = ¬t(x) ∈ Σk   , íå ÿâëÿåòñÿ ïðîåêöèåé T (n, x).
• Σk = Πk ⊆ Σk+1
• Πk     Πk+1




                                                          16 / 19
Òåîðåìà Òàðñêîãî



•   Âñå àðèôìåòè÷íûå ïðåäèêàòû ñîäåðæàòñÿ â
    àðèôìåòè÷åñêîé èåðàðõèè. Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ
    ñîñòîèò èç àðèôìåòè÷íûõ ïðåäèêàòîâ.
•   Ïóñòü T  ìíîæåñòâî íîìåðîâ âñåõ èñòèííûõ çàìêíóòûõ
    ôîðìóë.
•   Ëþáîå àðèôìåòè÷íîå ìíîæåñòâî m-ñâîäèòñÿ ê T
•   Òåîðåìà. (Òàðñêèé) T íå ÿâëÿåòñÿ àðèôìåòè÷íûì
      •   Ïóñòü T ∈ Σk , òîãäà âñÿ àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ
          ñîäåðæèòñÿ â Σk
•   Òåîðåìà. (Ãåäåëü) Ìíîæåñòâî T íå ÿâëÿåòñÿ
    ïåðå÷èñëèìûì.

                                                             17 / 19
Ïðÿìîå äîêàçàòåëüñòâî òåîðåìû Ãåäåëÿ



• Proof (m, n)  : ñòðîêà ñ íîìåðîì m ÿâëÿåòñÿ
    äîêàçàòåëüñòâîì çàìêíóòîé ôîðìóëû íîìåð n.
•   Subst(m, n, k): m  ýòî íîìåð çàìêíóòîé ôîðìóëû,
    êîòîðûé ïîëó÷àåòñÿ, åñëè ïîäñòàâèòü âìåñòî ñâîáîäíîé
    ïåðåìåííîé n-îé îäíîïàðàìåòðè÷åñêîé ôîðìóëîé ÷èñëî k .
• ¬∃z∃p[Subst(z, x, x) ∧ Proof (p, z)]
•   Ýòà ôîðìóëà ñ îäíîé ñâîáîäíîé ïåðåìåííîé x . Ïóñòü åå
    íîìåð N .
•   Ïîäñòàâèì N â ýòó ôîðìóëó. Ïîëó÷èëàñü ôîðìóëà ϕ.
•   Ïî ïîñòðîåíèþ ôîðìóëà ϕ èñòèííà, êîãäà íåäîêàçóåìà è
    ëîæíà, êîãäà äîêàçóåìà.

                                                             18 / 19
Çàäà÷è



1   Àðèôìåòè÷íî ëè ìíîæåñòâî íîìåðîâ àëãîðèòìîâ, êîòîðûå
    îñòàíàâëèâàþòñÿ õîòÿ áû íà îäíîì âõîäå?
2   Ïîñòðîéòå ÿâíî óíèâåðñàëüíûå Σn è Πn ìíîæåñòâà.
3   Ïîêàæèòå, ÷òî äëÿ ëþáîãî N ìíîæåñòâî âñåõ èñòèííûõ
    çàìêíóòûõ àðèôìåòè÷åñêèõ ôîðìóë, ñîäåðæàùèõ íå áîëåå
    N êâàíòîðîâ, àðèôìåòè÷íî.
4   Ïóñòü ñâîéñòâî ïàð íàòóðàëüíûõ ÷èñåë R(x, y )
    ïðèíàäëåæèò Σn . Äîêàæèòå, ÷òî ñâîéñòâî
    S(x) = (∀y ≤ x)R(x, y ) òîæå ïðèíàäëåæèò Σn .
5   Äîêàæèòå, ÷òî íåò àëãîðèòìà, êîòîðûé áû ïðîâåðèë, âåðíî
    ëè, ÷òî äàííàÿ ìàøèíà Òüþðèíãà ðàáîòàåò íà âõîäå äëèíû
    n íå áîëåå, ÷åì 100n2 + 200 øàãîâ.


                                                              19 / 19

More Related Content

What's hot

Тодорхой интеграл
Тодорхой интегралТодорхой интеграл
Тодорхой интеграл
Battur
 
20080217 cryptography hirsch_lecture01
20080217 cryptography hirsch_lecture0120080217 cryptography hirsch_lecture01
20080217 cryptography hirsch_lecture01Computer Science Club
 
Хязгаарыг бодох
Хязгаарыг бодохХязгаарыг бодох
Хязгаарыг бодох
Battur
 
20130216 machinelearning khachay_lecture01
20130216 machinelearning khachay_lecture0120130216 machinelearning khachay_lecture01
20130216 machinelearning khachay_lecture01Computer Science Club
 
20080420 machine learning_nikolenko_lecture10
20080420 machine learning_nikolenko_lecture1020080420 machine learning_nikolenko_lecture10
20080420 machine learning_nikolenko_lecture10Computer Science Club
 
Олон хувьсагчтай функцийн үндэс
Олон хувьсагчтай функцийн үндэсОлон хувьсагчтай функцийн үндэс
Олон хувьсагчтай функцийн үндэс
Battur
 
Олон хувьсагчтай функцийн экстремум
Олон хувьсагчтай функцийн экстремумОлон хувьсагчтай функцийн экстремум
Олон хувьсагчтай функцийн экстремум
Battur
 
20090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture01
20090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture0120090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture01
20090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture01Computer Science Club
 
Нэг хувьсагчийн функц
Нэг хувьсагчийн функцНэг хувьсагчийн функц
Нэг хувьсагчийн функц
Battur
 
Иван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм Бухбергера
Иван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм БухбергераИван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм Бухбергера
Иван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм БухбергераYandex
 
20090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture03
20090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture0320090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture03
20090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture03Computer Science Club
 
Sacha Ummati kon!!!
Sacha Ummati kon!!!Sacha Ummati kon!!!
Sacha Ummati kon!!!Fawad Sodhar
 
20090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture02
20090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture0220090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture02
20090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture02Computer Science Club
 
Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1
Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1
Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1Computer Science Club
 
Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |
Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |
Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |
Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα) Μέσης Εκπαίδευσης
 
гдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011 104с
гдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011  104сгдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011  104с
гдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011 104сСергей Лыжин
 
Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...
Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...
Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...Evgenii Kozhanov
 

What's hot (19)

Тодорхой интеграл
Тодорхой интегралТодорхой интеграл
Тодорхой интеграл
 
20080217 cryptography hirsch_lecture01
20080217 cryptography hirsch_lecture0120080217 cryptography hirsch_lecture01
20080217 cryptography hirsch_lecture01
 
Хязгаарыг бодох
Хязгаарыг бодохХязгаарыг бодох
Хязгаарыг бодох
 
20130216 machinelearning khachay_lecture01
20130216 machinelearning khachay_lecture0120130216 machinelearning khachay_lecture01
20130216 machinelearning khachay_lecture01
 
20080420 machine learning_nikolenko_lecture10
20080420 machine learning_nikolenko_lecture1020080420 machine learning_nikolenko_lecture10
20080420 machine learning_nikolenko_lecture10
 
Олон хувьсагчтай функцийн үндэс
Олон хувьсагчтай функцийн үндэсОлон хувьсагчтай функцийн үндэс
Олон хувьсагчтай функцийн үндэс
 
Олон хувьсагчтай функцийн экстремум
Олон хувьсагчтай функцийн экстремумОлон хувьсагчтай функцийн экстремум
Олон хувьсагчтай функцийн экстремум
 
20090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture01
20090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture0120090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture01
20090215 hardnessvsrandomness itsykson_lecture01
 
Нэг хувьсагчийн функц
Нэг хувьсагчийн функцНэг хувьсагчийн функц
Нэг хувьсагчийн функц
 
Иван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм Бухбергера
Иван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм БухбергераИван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм Бухбергера
Иван Аржанцев - Системы уравнений, базисы Грёбнера и алгоритм Бухбергера
 
20090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture03
20090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture0320090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture03
20090315 hardnessvsrandomness itsykson_lecture03
 
20091206 mfcs itsykson_lecture10-11
20091206 mfcs itsykson_lecture10-1120091206 mfcs itsykson_lecture10-11
20091206 mfcs itsykson_lecture10-11
 
Biedaalt
BiedaaltBiedaalt
Biedaalt
 
Sacha Ummati kon!!!
Sacha Ummati kon!!!Sacha Ummati kon!!!
Sacha Ummati kon!!!
 
20090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture02
20090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture0220090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture02
20090222 hardnessvsrandomness itsykson_lecture02
 
Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1
Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1
Д. М. Ицыксон. Вводный курс. Лекция 1
 
Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |
Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |
Ορόσημο Φροντιστήριο (Αθήνα). Βοήθημα μαθηματικών Α' λυκείου 2015 |
 
гдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011 104с
гдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011  104сгдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011  104с
гдз. 1 класс. к учебн. дорофеева, миракова 2011 104с
 
Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...
Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...
Проектирование и анализ расписания движения поездов на основе макс-плюс алгеб...
 

Viewers also liked

Shusaku kgraph1
Shusaku kgraph1Shusaku kgraph1
Shusaku kgraph1
Meagan Kaiser
 
Presentation15
Presentation15Presentation15
Presentation15
akrasne
 
Partilhar a riqueza educação moral religião católica
Partilhar a riqueza educação moral religião católicaPartilhar a riqueza educação moral religião católica
Partilhar a riqueza educação moral religião católica
André Santos
 
Practica 3 pp lida y uru
Practica 3 pp lida y uruPractica 3 pp lida y uru
Practica 3 pp lida y uru
ruthbalcazar
 
Execução
ExecuçãoExecução
Execução
Angela Jacob
 
LA WEB
LA WEBLA WEB
Il Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosi
Il Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosiIl Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosi
Il Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosi
VitaldentItalia
 
Informática educativa i isa delbons
Informática educativa i   isa delbonsInformática educativa i   isa delbons
Informática educativa i isa delbons
Delbons1
 
Apresentação ppts
Apresentação   pptsApresentação   ppts
Apresentação ppts
André Rangel
 
Mengenal dreameaver
Mengenal dreameaverMengenal dreameaver
Mengenal dreameaver
Sejahtera Affif
 
Tic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelho
Tic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelhoTic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelho
Tic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelho
nonoano_terceira
 
Comercio internacional unip - aulas 6 e 7
Comercio internacional   unip - aulas 6 e 7Comercio internacional   unip - aulas 6 e 7
Comercio internacional unip - aulas 6 e 7
Leo Costa
 
Etica celani versao_final_modocompat
Etica celani versao_final_modocompatEtica celani versao_final_modocompat
Etica celani versao_final_modocompat
André Rangel
 

Viewers also liked (15)

Shusaku kgraph1
Shusaku kgraph1Shusaku kgraph1
Shusaku kgraph1
 
Presentation15
Presentation15Presentation15
Presentation15
 
SAP Certificate
SAP CertificateSAP Certificate
SAP Certificate
 
Partilhar a riqueza educação moral religião católica
Partilhar a riqueza educação moral religião católicaPartilhar a riqueza educação moral religião católica
Partilhar a riqueza educação moral religião católica
 
Practica 3 pp lida y uru
Practica 3 pp lida y uruPractica 3 pp lida y uru
Practica 3 pp lida y uru
 
Execução
ExecuçãoExecução
Execução
 
LA WEB
LA WEBLA WEB
LA WEB
 
Il Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosi
Il Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosiIl Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosi
Il Centro Vital Dent di Cagliari spiega come prevenire l'alitosi
 
Social prodject 4
Social prodject 4Social prodject 4
Social prodject 4
 
Informática educativa i isa delbons
Informática educativa i   isa delbonsInformática educativa i   isa delbons
Informática educativa i isa delbons
 
Apresentação ppts
Apresentação   pptsApresentação   ppts
Apresentação ppts
 
Mengenal dreameaver
Mengenal dreameaverMengenal dreameaver
Mengenal dreameaver
 
Tic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelho
Tic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelhoTic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelho
Tic ficha 2 e 3 , joana silva e joana coelho
 
Comercio internacional unip - aulas 6 e 7
Comercio internacional   unip - aulas 6 e 7Comercio internacional   unip - aulas 6 e 7
Comercio internacional unip - aulas 6 e 7
 
Etica celani versao_final_modocompat
Etica celani versao_final_modocompatEtica celani versao_final_modocompat
Etica celani versao_final_modocompat
 

More from Computer Science Club

20141223 kuznetsov distributed
20141223 kuznetsov distributed20141223 kuznetsov distributed
20141223 kuznetsov distributed
Computer Science Club
 
Computer Vision
Computer VisionComputer Vision
Computer Vision
Computer Science Club
 
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
Computer Science Club
 
20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs
Computer Science Club
 
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
Computer Science Club
 
20140511 parallel programming_kalishenko_lecture12
20140511 parallel programming_kalishenko_lecture1220140511 parallel programming_kalishenko_lecture12
20140511 parallel programming_kalishenko_lecture12Computer Science Club
 
20140427 parallel programming_zlobin_lecture11
20140427 parallel programming_zlobin_lecture1120140427 parallel programming_zlobin_lecture11
20140427 parallel programming_zlobin_lecture11
Computer Science Club
 
20140420 parallel programming_kalishenko_lecture10
20140420 parallel programming_kalishenko_lecture1020140420 parallel programming_kalishenko_lecture10
20140420 parallel programming_kalishenko_lecture10Computer Science Club
 
20140413 parallel programming_kalishenko_lecture09
20140413 parallel programming_kalishenko_lecture0920140413 parallel programming_kalishenko_lecture09
20140413 parallel programming_kalishenko_lecture09Computer Science Club
 
20140329 graph drawing_dainiak_lecture02
20140329 graph drawing_dainiak_lecture0220140329 graph drawing_dainiak_lecture02
20140329 graph drawing_dainiak_lecture02Computer Science Club
 
20140329 graph drawing_dainiak_lecture01
20140329 graph drawing_dainiak_lecture0120140329 graph drawing_dainiak_lecture01
20140329 graph drawing_dainiak_lecture01Computer Science Club
 
20140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-04
20140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-0420140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-04
20140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-04Computer Science Club
 
20140216 parallel programming_kalishenko_lecture01
20140216 parallel programming_kalishenko_lecture0120140216 parallel programming_kalishenko_lecture01
20140216 parallel programming_kalishenko_lecture01Computer Science Club
 

More from Computer Science Club (20)

20141223 kuznetsov distributed
20141223 kuznetsov distributed20141223 kuznetsov distributed
20141223 kuznetsov distributed
 
Computer Vision
Computer VisionComputer Vision
Computer Vision
 
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
 
20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture02_find_scary_cpp_bugs
 
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
20140531 serebryany lecture01_fantastic_cpp_bugs
 
20140511 parallel programming_kalishenko_lecture12
20140511 parallel programming_kalishenko_lecture1220140511 parallel programming_kalishenko_lecture12
20140511 parallel programming_kalishenko_lecture12
 
20140427 parallel programming_zlobin_lecture11
20140427 parallel programming_zlobin_lecture1120140427 parallel programming_zlobin_lecture11
20140427 parallel programming_zlobin_lecture11
 
20140420 parallel programming_kalishenko_lecture10
20140420 parallel programming_kalishenko_lecture1020140420 parallel programming_kalishenko_lecture10
20140420 parallel programming_kalishenko_lecture10
 
20140413 parallel programming_kalishenko_lecture09
20140413 parallel programming_kalishenko_lecture0920140413 parallel programming_kalishenko_lecture09
20140413 parallel programming_kalishenko_lecture09
 
20140329 graph drawing_dainiak_lecture02
20140329 graph drawing_dainiak_lecture0220140329 graph drawing_dainiak_lecture02
20140329 graph drawing_dainiak_lecture02
 
20140329 graph drawing_dainiak_lecture01
20140329 graph drawing_dainiak_lecture0120140329 graph drawing_dainiak_lecture01
20140329 graph drawing_dainiak_lecture01
 
20140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-04
20140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-0420140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-04
20140310 parallel programming_kalishenko_lecture03-04
 
20140223-SuffixTrees-lecture01-03
20140223-SuffixTrees-lecture01-0320140223-SuffixTrees-lecture01-03
20140223-SuffixTrees-lecture01-03
 
20140216 parallel programming_kalishenko_lecture01
20140216 parallel programming_kalishenko_lecture0120140216 parallel programming_kalishenko_lecture01
20140216 parallel programming_kalishenko_lecture01
 
20131106 h10 lecture6_matiyasevich
20131106 h10 lecture6_matiyasevich20131106 h10 lecture6_matiyasevich
20131106 h10 lecture6_matiyasevich
 
20131027 h10 lecture5_matiyasevich
20131027 h10 lecture5_matiyasevich20131027 h10 lecture5_matiyasevich
20131027 h10 lecture5_matiyasevich
 
20131027 h10 lecture5_matiyasevich
20131027 h10 lecture5_matiyasevich20131027 h10 lecture5_matiyasevich
20131027 h10 lecture5_matiyasevich
 
20131013 h10 lecture4_matiyasevich
20131013 h10 lecture4_matiyasevich20131013 h10 lecture4_matiyasevich
20131013 h10 lecture4_matiyasevich
 
20131006 h10 lecture3_matiyasevich
20131006 h10 lecture3_matiyasevich20131006 h10 lecture3_matiyasevich
20131006 h10 lecture3_matiyasevich
 
20131006 h10 lecture3_matiyasevich
20131006 h10 lecture3_matiyasevich20131006 h10 lecture3_matiyasevich
20131006 h10 lecture3_matiyasevich
 

20091004 mfcs itsykson_lecture04

  • 1. Ìàòåìàòè÷åñêèå îñíîâû Computer Science ×àñòü 1: Òåîðèÿ àëãîðèòìîâ. Ëåêöèÿ 4. Äìèòðèé Èöûêñîí ÏÎÌÈ ÐÀÍ 4 îêòÿáðÿ 2009 1 / 19
  • 2. Ñîäåðæàíèå ëåêöèè 1 Àðèôìåòè÷íîñòü âû÷èñëèìûõ ôóíêöèé. 2 Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ. 3 m-ñâîäèìîñòü 4 Óíèâåðñàëüíûå ìíîæåñòâà. 5 Òåîðåìû Òàðñêîãî è Ãåäåëÿ. 2 / 19
  • 3.  ïðîøëûé ðàç • Àðèôìåòèêà: • Ñèãíàòóðà: P = {=}, F = {+, ×} • Èíòåðïðåòàöèÿ: N = {0, 1, 2, . . . } • Âûðàçèìûå â àðèôìåòèêå ïðåäèêàòû: àðèôìåòè÷íûå. • x = 0 ∀y (x ≤ y ) • x = 1 ∀y (x × y = y ) • x = k ∃x1 . . . xk (x1 = 1) ∧ · · · ∧ (xk = 1) ∧ (x = x1 + · · · + xk ) • x ... y ∃z(x = y × z) x ïðîñòîå ÷èñëî • .. ¬(x = 1) ∧ ((x . y ) =⇒ ((y = 1) ∨ (x = y ))) • r = a mod b ∃q(a = b × q + r ∧ (r b)) 3 / 19
  • 4. Êîäèðîâàíèå êîíå÷íûõ ïîñëåäîâàòåëüíîñòåé Ëåììà. Äëÿ ëþáîãî öåëîãî k íàéäåòñÿ ñêîëü óãîäíî áîëüøîå b, ÷òî b + 1, 2b + 1, . . . , kb + 1 ïîïàðíî âçàèìíî ïðîñòûå ÷èñëà. Ëåììà. Äëÿ ëþáîé ïîñëåäîâàòåëüíîñòè x0, x1, . . . , xn íàòóðàëüíûõ ÷èñåë ìîæíî íàéòè òàêèå ÷èñëà a è b, ÷òî xi = a mod b(i + 1) + 1. • ∃x0 , x2 , . . . , xn (∀i ≤ n)[. . . xi . . . ] • ∃a, b, n∀i(i ≤ n) → [. . . a mod b(i + 1) + 1 . . . ] • β(a, b, i) = a mod b(i + 1) + 1 β -ôóíêöèÿ Ãåäåëÿ. • x ñòåïåíü 6. • ∃a, b, n(β(a, b, 0) = 1) ∧ ∀i(i + 1 ≤ n) → (β(a, b, i + 1) = 6 × β(a, b, i)) ∧ x = β(a, b, n) 4 / 19
  • 5. Àðèôìåòè÷íûå ïðåäèêàòû • Íàøà áëèæàéøàÿ öåëü äîêàçàòü, ÷òî ãðàôèê âû÷èñëèìîé ôóíêöèè àðèôìåòè÷åí. • Êîäèðîâàíèå ïàðû (x, y ): • Êîä: p = (x + y )2 + x • x ïåðâûé ýëåìåíò ïàðû p: ∃d(p d 2 ) ∧ (p (d + 1)2 ) ∧ d 2 + x = p . • y âòîðîé ýëåìåíò ïàðû: ∃x(x ïåðâûé ýëåìåíò ïàðû p) ∧ p = (x + y )2 + x . 5 / 19
  • 6. Êîäèðîâàíèå ñòåêà • Ñòåê c{c+1, cc2,+1. . , cn }c ìîæíî êîäèðîâàòü òàê: 1 . 1 = p1 p2 2 . . . pk +1 , pi ýòî i -îå ïðîñòîå ÷èñëî. k • Âûäàòü ïîñëåäíèé ýëåìåíò ñòåêà (top): Íàéòè ìàêñèìàëüíîå ïðîñòîå ÷èñëî p, íà êîòîðîå äåëèòñÿ Íàéòè ìàêcèìàëüíóþ ñòåïåíü d , ÷òî ... pd . • • • top + 1 = d • Óäàëèòü âåðõíèé ýëåìåíò èç ñòåêà (pop): Íàéòè ìàêñèìàëüíîå ïðîñòîå ÷èñëî p, íà êîòîðîå äåëèòñÿ Íàéòè ìàêñèìàëüíóþ ñòåïåíü d , ÷òî ... pd . • • • pop × p d = • Äîáàâèòü ýëåìåíò c â ñòåê (push): • Íàéòè ïåðâîå ïðîñòîå ÷èñëî p, íà êîòîðîå íå äåëèòñÿ • push = × p c+1 6 / 19
  • 7. Êîäèðîâàíèå ìàøèíû Òüþðèíãà • Êîíôèãóðàöèÿ ÌÒ: (q, , c, r ) • q òåêóùåå ñîñòîÿíèå • ñïèñîê ñèìâîëîâ äî ãîëîâêè • c ñèìâîë, íà êîòîðûé óêàçûâàåò ãîëîâêà • r ñïèñîê ñèìâîëîâ îò êîíöà ëåíòû äî ãîëîâêè (â îáðàòíîì ïîðÿäêå) • Step(t1 , t2 ): çà îäèí øàã ÌÒ èç êîíôèãóðàöèè t1 ïîïàäàåò â êîíôèãóðàöèþ t2. • t1 = (q1 , 1 , c1 , r1 ), t2 = (q2 , 2 , c2 , r2 ) • Äëÿ ïðàâèëà (q, c) → (q , c , →) • (q = q1 ∧ c = c1 ) → ((q2 = q ) ∧ l2 = push(l1 , c ) ∧ c2 = top(r1 ) ∧ r2 = pop(r2 )) • t0 = (q0 , íà÷àëüíàÿ êîíôèãóðàöèÿ. 0 , c0 , r0 ) • (q, , c, r ) êîíå÷íàÿ êîíôèãóðàöèÿ, åñëè . q = qf 7 / 19
  • 8. Êîäèðîâàíèå ìàøèíû Òüþðèíãà • ∃n∃x0 x2 . . . xn ((x1 = t0 ) ∧ ∀i((i + 1 ≤ n) → Step(xi , xi+1 )) ∧ xn êîíå÷íàÿ êîíôèãóðàöèÿ) • Íàäî âõîä ïîìåñòèòü â t0. • k0 = x, ki = 2ki+1 + ki mod 2, kn = 1 1+(ki mod 2) • l0 = 1, li+1 = pi • pi ýòî ìàêñèìàëüíîå ïðîñòîå ÷èñëî, íà êîòîðîå äåëèòñÿ . li • Óïðàæíåíèå. Íóæíî ðåçóëüòàò íà ëåíòå çàïèñàòü â íàòóðàëüíîå ÷èñëî. 8 / 19
  • 9. Èòîã • f âû÷èñëèìàÿ ôóíêöèÿ, M ìàøèíà Òüþðèíãà, âû÷èñëÿþùàÿ f • (x, y ) ïðèíàäëåæèò ãðàôèêó f : • t0 íà÷àëüíàÿ êîíôèãóðàöèÿ • t1 , t2 , . . . , tn • Step(ti−1 , ti ) • Êîíôèãóðàöèÿ tn ñîäåðæèò êîíå÷íîå ñîñòîÿíèå • y ñîîòâåòñòâóåò òîìó, ÷òî çàïèñàíî íà ëåíòå â tn 9 / 19
  • 10. Àðèôìåòè÷íîñòü ïåðå÷èñëèìûõ è ðàçðåøèìûõ ìíîæåñòâ Ñëåäñòâèå. Ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî àðèôìåòè÷íî. Äîêàçàòåëüñòâî. Ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî S ýòî ìíîæåñòâî çíà÷åíèé âû÷èñëèìîé ôóíêöèè f . ϕ(x, y ) çàäàåò ãðàôèê f . y ∈ S ⇐⇒ ∃xϕ(x, y ). Ñëåäñòâèå. Ðàçðåøèìîå ìíîæåñòâî àðèôìåòè÷íî. 10 / 19
  • 11. Ïðåäâàðåííàÿ ôîðìà • Ïåðåèìåíóåì ñâÿçàííûå ïåðåìåííûå òàê, ÷òîáû èõ èìåíà íå ñîâïàäàëè íè ñ îäíîé ñâîáîäíîé ïåðåìåííîé. È ó ñâÿçàííûõ ïåðåìåííûõ, ñîîòâåòñâóþùèõ ðàçíûì êâàíòîðàì áûëè áû ðàçíûå èìåíà. • Âûíåñåì âñå êâàíòîðû âïåðåä, ðóêîâîäñòâóÿñü ïðàâèëàìè • (∀xA) ∨ B ýêâèâàëåíòíî ∀x(A ∨ B), • (∀xA) ∧ B ýêâèâàëåíòíî ∀x(A ∧ B), • (∃xA) ∨ B ýêâèâàëåíòíî ∃x(A ∨ B), • (∃xA) ∧ B ýêâèâàëåíòíî ∃x(A ∧ B). Ïðèìåð. (p(f (x)) ∨ ∀xq(g (x))) ∧ ∃yq(y ) • Ïåðåèìåíîâûâàåì ïåðåìåííûå (p(f (x)) ∨ ∀zq(g (z))) ∧ ∃yq(y ) • (∀z(p(f (x)) ∨ q(g (z)))) ∧ ∃yq(y ) • ∀z(((p(f (x)) ∨ q(g (z)))) ∧ ∃yq(y )) • ∀z∃y (∀z(p(f (x)) ∨ q(g (z))) ∧ q(y )) 11 / 19
  • 12. Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ • Σ0 = Π0 ìíîæåñòâî ðàçðåøèìûõ ïðåäèêàòîâ. • Σ1 ìíîæåñòâî ïðåäèêàòîâ, êîòîðûå ïðåäñòàâëÿþòñÿ â âèäå ∃xP(x, y ), ãäå P ∈ Π0. • Π1 : ∀xP(x, y ), ãäå P ∈ Σ0 . • Σk ìíîæåñòâî ïðåäèêàòîâ, êîòîðûå ïðåäñòàâëÿþòñÿ â âèäå ∃xP(x, y ), ãäå P ∈ Πk−1. • Πk : ∀xP(x, y ), ãäå P ∈ Σk−1 . • Σk : ∃x1 ∀x2 ∃x3 . . . P(x1 , . . . , xk , y ), P ðàçðåøèìûé k ïåðåìåí êâàíòîðîâ ïðåäèêàò. • Πk : ∀x1 ∃x2 ∀x3 . . . P(x1 , . . . , xk , y ), P ðàçðåøèìûé k ïåðåìåí êâàíòîðîâ ïðåäèêàò. 12 / 19
  • 13. Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ , • Σk ⊆ Σk+1 Πk ⊆ Πk+1 ; • Σk ⊆ Πk+1 , Πk ⊆ Σk+1 ; • Σk ∪ Πk ⊆ Σk+1 ∩ Πk+1 ; • P ∈ Σk ⇐⇒ ¬P ∈ Πk ; • Ëþáîé àðèôìåòè÷íûé ïðåäèêàò ïîïàäàåò â êàêîé-íèáóäü óðîâåíü ïîëèíîìèàëüíîé èåðàðõèè. • Σ1 ïåðè÷èñëèìûå ïðåäèêàòû. • Π1 êîïåðå÷èñëèìûå. • Âåðíî ëè Σk Σk+1? 13 / 19
  • 14. m-câåäåíèÿ • A ≤m B , åñëè ñóùåñòâóåò âñþäó îïðåäåëåííàÿ âû÷èñëèìàÿ ôóíêöèÿ f , ÷òî ∀x, x ∈ A ⇐⇒ f (x) ∈ B . • A≤m B , B ðàçðåøèìî =⇒ A ðàçðåøèìî • A≤m B , B ïåðå÷èñëèìî =⇒ A ïåðå÷èñëèìî • A≤m B ⇐⇒ N A ≤m N B , • A≤m B B ∈ Σk =⇒ A ∈ Σk • y ∈ B ⇐⇒ ∃x1 ∀x2 ∃x3 . . . P(x1 , . . . , xk , y ) • y ∈ A ⇐⇒ ∃x1 ∀x2 ∃x3 . . . P(x1 , . . . , xk , f (y )) , • A≤m B B ∈ Πk =⇒ A ∈ Πk • Ω íàáîð ìíîæåñòâ. A ∈ Ω íàçûâàåòñÿ m-ïîëíûì, åñëè ∀B ∈ Ω, B≤m A. 14 / 19
  • 15. Óíèâåðñàëüíûå ìíîæåñòâà â àðèôìåòè÷åñêîé èåðàðõèè • Óíèâåðñàëüíîå ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî: U = {(n, x) | n (x) îñòàíàâëèâàåòñÿ} • A ïåðå÷èñëèìîå ìíîæåñòâî, A ïåðå÷èñëÿþùèé àëãîðèòì, òî A = {x | ( A, x) ∈ U} • Óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî â Π1 : U = {(n, x) | (n, x) ∈ U}. / • Ïî èíäóêöèè ïîêàæåì, ÷òî óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî åñòü â Σk , Π k • Ïóñòü A ∈ Σk+1, òîãäà x ∈ A ⇐⇒ ∃yP(x, y ), ãäå P ∈ Πk , ïóñòü U óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî â Πk , òîãäà P = U(nP , x, y ). • x ∈ A ⇐⇒ ∃yU(nP , x, y ) • ∃yU(n, x, y ) óíèâåðñàëüíîå ìíîæåñòâî â Σk+1. • Äîïîëíåíèå óíèâåðñàëüíîãî â Σk óíèâåðñàëüíîå â Πk . 15 / 19
  • 16. Ñòðîãîñòü àðèôìåòè÷åñêîé èåðàðõèè • T (n, x) óíèâåðñàëüíî Σk ìíîæåñòâî • Ïóñòü T ∈ Πk • t(x) = T (x, x) ∈ Πk • d(x) = ¬t(x) ∈ Σk , íå ÿâëÿåòñÿ ïðîåêöèåé T (n, x). • Σk = Πk ⊆ Σk+1 • Πk Πk+1 16 / 19
  • 17. Òåîðåìà Òàðñêîãî • Âñå àðèôìåòè÷íûå ïðåäèêàòû ñîäåðæàòñÿ â àðèôìåòè÷åñêîé èåðàðõèè. Àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ ñîñòîèò èç àðèôìåòè÷íûõ ïðåäèêàòîâ. • Ïóñòü T ìíîæåñòâî íîìåðîâ âñåõ èñòèííûõ çàìêíóòûõ ôîðìóë. • Ëþáîå àðèôìåòè÷íîå ìíîæåñòâî m-ñâîäèòñÿ ê T • Òåîðåìà. (Òàðñêèé) T íå ÿâëÿåòñÿ àðèôìåòè÷íûì • Ïóñòü T ∈ Σk , òîãäà âñÿ àðèôìåòè÷åñêàÿ èåðàðõèÿ ñîäåðæèòñÿ â Σk • Òåîðåìà. (Ãåäåëü) Ìíîæåñòâî T íå ÿâëÿåòñÿ ïåðå÷èñëèìûì. 17 / 19
  • 18. Ïðÿìîå äîêàçàòåëüñòâî òåîðåìû Ãåäåëÿ • Proof (m, n) : ñòðîêà ñ íîìåðîì m ÿâëÿåòñÿ äîêàçàòåëüñòâîì çàìêíóòîé ôîðìóëû íîìåð n. • Subst(m, n, k): m ýòî íîìåð çàìêíóòîé ôîðìóëû, êîòîðûé ïîëó÷àåòñÿ, åñëè ïîäñòàâèòü âìåñòî ñâîáîäíîé ïåðåìåííîé n-îé îäíîïàðàìåòðè÷åñêîé ôîðìóëîé ÷èñëî k . • ¬∃z∃p[Subst(z, x, x) ∧ Proof (p, z)] • Ýòà ôîðìóëà ñ îäíîé ñâîáîäíîé ïåðåìåííîé x . Ïóñòü åå íîìåð N . • Ïîäñòàâèì N â ýòó ôîðìóëó. Ïîëó÷èëàñü ôîðìóëà ϕ. • Ïî ïîñòðîåíèþ ôîðìóëà ϕ èñòèííà, êîãäà íåäîêàçóåìà è ëîæíà, êîãäà äîêàçóåìà. 18 / 19
  • 19. Çàäà÷è 1 Àðèôìåòè÷íî ëè ìíîæåñòâî íîìåðîâ àëãîðèòìîâ, êîòîðûå îñòàíàâëèâàþòñÿ õîòÿ áû íà îäíîì âõîäå? 2 Ïîñòðîéòå ÿâíî óíèâåðñàëüíûå Σn è Πn ìíîæåñòâà. 3 Ïîêàæèòå, ÷òî äëÿ ëþáîãî N ìíîæåñòâî âñåõ èñòèííûõ çàìêíóòûõ àðèôìåòè÷åñêèõ ôîðìóë, ñîäåðæàùèõ íå áîëåå N êâàíòîðîâ, àðèôìåòè÷íî. 4 Ïóñòü ñâîéñòâî ïàð íàòóðàëüíûõ ÷èñåë R(x, y ) ïðèíàäëåæèò Σn . Äîêàæèòå, ÷òî ñâîéñòâî S(x) = (∀y ≤ x)R(x, y ) òîæå ïðèíàäëåæèò Σn . 5 Äîêàæèòå, ÷òî íåò àëãîðèòìà, êîòîðûé áû ïðîâåðèë, âåðíî ëè, ÷òî äàííàÿ ìàøèíà Òüþðèíãà ðàáîòàåò íà âõîäå äëèíû n íå áîëåå, ÷åì 100n2 + 200 øàãîâ. 19 / 19