2. ongeboren baby geboorte pasgeborene

1. Ontwikkelingspsychologie
De ongeboren baby, de
geboorte en de pasgeborene

2. De ongeboren baby
• De lichamelijke ontwikkeling
• De psychische ontwikkeling
• Zwanger met hindernissen

3. Lichamelijke ontwikkeling
• Zwangerschap / prenatale
ontwikkeling
– Effectief 38 weken, vanaf conceptie
– 40 weken, vanaf laatste menstruatie
• Drie fasen in prenatale ontwikkeling
1. Germinale periode (week 2-4)
2. Embryonale periode (week 4-10)
3. Foetale periode (week 10-40)

4. 0. Conceptie

5. 1. Germinale periode
(week 2-4)

6. 1. Germinale periode
(week 2-4)
• ‘Germen’ = zaad of kiem
• Vanaf versmelting eicel en zaadcel
• Bevruchte eicel = zygote
• Ontwikkeling van:
– Moederkoek of placenta
– Navelstreng
– Vruchtzak

7. 2. Embryonale periode
(week 4-10)

8. 2. Embryonale periode
(week 4-10)
• Embryo = miniatuur mensje
• Lichaamsdelen ontwikkelen
Bvb. hoofdje, ogen, romp,
armen, benen,
geslachtsdelen
• Organen ontwikkelen
• Let op!! Schadelijke
omgevingsinvloeden

9. 3. Foetale periode
(week 10-40)

10. 3. Foetale periode
(week 10-40)
• Organen ontwikkelen zich verder
• Functieontwikkeling
Bvb. slikbeweging, adembewegingen
• Toenemende activiteit
Bvb. bewegen met armen en benen,
handjes openen en sluiten
• Ontwikkeling van babyreacties
Bvb. zuigreflex, grijpreflex
• Levensvatbaarheid?
Vanaf 24 w., maar vaak pas vanaf 30 w.

11. 3. Foetale periode
(week 10-40)

12. Psychische ontwikkeling
• Kan ongeboren baby denken,
voelen, willen, bewust handelen?
• Afhankelijk van definitie ‘psychisch’
= gewaarworden en reageren
 Ja, psychische ontwikkeling bij foetus
 ? bij zygote en embryo
OF
= gewaarworden en reageren +
bewustzijn
 ?

13. Zwanger met hindernissen
• Miskraam
– Miskraam of spontane abortus: voor
16 w
• Oorzaak: Infectieziekte,
chromosoomafwijking
– Late miskraam: tussen 16-24 w
• Oorzaak: Misvorming baarmoeder,
onvolledige afsluiting baarmoederhals,
infectie
– Spontaan of zuigcurretage

14. Zwanger met hindernissen
• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
– = Bevruchte eicel buiten baarmoeder
– Niet levensvatbaar (sterfte binnen 3 m)
– Symptomen
• Felle/plotselinge buikpijn
• Bloeding ten gevolge van scheuren eileider
(kan dodelijk zijn)

15. Zwanger met hindernissen
• Genetische ziekten
– Erfelijk
– Bvb. diabetes, mucoviscidose, …
• Chromosoomafwijkingen
– Op ogenblik bevruchting of in zeer vroege
embryonale fase
– Bvb. Trisomie 21 (of mongooltjes)

16. Zwanger met hindernissen

17. Zwanger met hindernissen
• Schadelijke omgevingsinvloeden
Embryo = meest gevoelig!
• Ziekten/infecties van moeder
– Bvb. Diabetes, rubella, toxoplasmose,
cytomegalievirus
• Gebruik drugs/medicijnen
– Bvb. Roken, alcohol
• Stralingen
– Bvb. Röntgenstralen, radioactieve
stralingen

18. Zwanger met hindernissen
• Verkeerde voeding
– Bvb. Tekort aan vitamines
• Natuurlijke stoffen in moederlichaam
– Bvb. Rhesusincompatibiliteit van bloed:
Rh+ vader en Rh- moeder = gevaarlijk
• Leeftijd van moeder
– Bvb. Te jong, oudere leeftijd
• Stress
– Bvb. Aanhoudende en intense emotionele
stress, negatieve houding

19. De geboorte
• De bevalling
• Soorten bevallingen
• Op tijd, vroeggeboorte
of overdragen

20. De bevalling
• 3 fasen bij bevalling
– Ontsluitingsfase (=langste fase)
• Weeën en breken van vruchtwatervliezen
• Opening baarmoedermond, hoofd omlaag
– Uitdrijvingsfase
• Kind komt ter wereld
– Fase van de nageboorte
• Placenta uit lichaam moeder
• Een traumatische ervaring?

21. Soorten bevallingen
• ‘Zachte’ geboorte (methode Leboyer)
• Ziekenhuis of thuis?
• Epidurale verdoving
• Keizersnede

22. Soorten bevallingen
• Zittend bevallen
• Onderwaterbevalling

23. Op tijd, vroeggeboorte of
overdragen
• Op tijd: 38-42 w
• Vroeggeboorte / prematuriteit: 24-37 w
– 6% van alle zwangerschappen
– Risicogroep: meerlingen, jonge/oudere
moeders, stress, roken, infectie, …
– Probleem: Onrijpe
ademhalings stelsel
– Oplossing: Couveuse

24. Op tijd, vroeggeboorte of
overdragen
• Overdragen / postmaturiteit: > 42 w
– 40% van alle zwangerschappen
– > 10-14 d: Ingeleide bevalling
owv placenta-insufficiëntie en -degeneratie

25. De pasgeborene
• Spontaan ademen
• Vernix
• Bepalen van Apgarscore, gewicht (gem.
= 3.3 kg) en lengte (gem. = 50 cm)
• Controle van fontanellen, gehoor, huid, …

26. De pasgeborene
• Eerste voeding
– Borstvoeding !
• Op vraag, naargelang behoefte baby
– Flessenvoeding
• Hoeveelheid wordt berekend obv gewicht
• Slapen (16u) – waken (5u) – huilen (3u)

27. De pasgeborene
• Meconium
– = Eerste stoelgang
• Geelzucht
– Tgv trage werking lever
– Soms: fototherapie nodig
• Huiduitslag
– Tgv reactie op nieuwe omgeving
• Babyacne en gezwollen
(borst)klieren
– Tgv hormonen

28. De pasgeborene
• Babyreflexen of babyreacties
≠ reflexen bij volwassenen
• Babyreflexen verdwijnen na tijdje, of
worden opgenomen in gedrag
• Treden niet altijd op – baby moet alert
zijn
≠ ‘spontaan gedrag’ van baby
• Babyreflexen zijn reactie op prikkel van
buitenaf

29. De pasgeborene
• Babyreflexen of babyreacties
– Zoekreflex
– Zuigreflex
– Primaire lopen
– Reflex van Babinski
– Grijpreflex
– Reactie van Moro

30. Samengevat
• Prenatale ontwikkeling
– Zygote – embryo – foetus
– Foetus kan gewaarworden en reageren
– ! Schadelijke invloeden vanuit omgeving
• Geboorte
– Ontsluiting – uitdrijving - nageboorte
– Allerlei soorten bevallingen

31. Samengevat
• Pasgeborene
– Controle: alles erop en eraan?
– Slapen – waken – huilen en voeden
– Babyreflexen of babyreacties