หน่วยที 2: การบริหารจ ัดการหรือการวางแผนทางกายภาพของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน

ผลสัมฤทธิจากการศึกษา

คําชีแจง

2.1 สถานที

2.2 พืนที

2.3 การจัดการด ้านพืนที

2.4 การจัดสภาพแวดล ้อม

บทสรุปย่อ

การประเมินผล

รายการอ ้างอิง

    ั
 ผลสมฤทธิจากการศึกษา

หลังจากเรียนจบแล ้ว ผู ้เรียนควรจะมีความสามารถดังนี:

    •      เลือกสถานทีจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้อย่างเหมาะสม
    •      วางแผนสําหรับการใช ้ประโยชน์จากพืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน

 คําชีแจง

ในหน่วยทีแล ้ว ผู ้เรียนได ้เรียนรู ้ถึงประโยชน์ของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ในหน่วยนี ผู ้เรียนจะได ้
เรียนรู ้เกียวกับการบริหารจัดการหรือการวางแผนทางกายภาพของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน

การบริหารจัดการ หมายถึง การจัดวางสิงทีเหมาะสมอย่างถูกที ถูกเวลา สําหรับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนนัน การ
บริหารจัดการเป็ นการวางแผน กรอบการทํางานเพือจัดการเรืองวัสดุอปกรณ์ บริการ ข ้อมูลและเงิน นอกจากนียัง
                                                                ุ
รวมถึงระบบข ้อมูล การสือสารและการควบคุมทีจําเป็ นในแต่ละวันด ้วย หัวข ้อต่าง ๆ เหล่านีจะถูกกล่าวในหน่วยการ
เรียนและบทเรียนต่อ ๆ ไป

เมือผู ้เรียนตกลงใจทีจะจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนแล ้ว ในเบืองต ้นผู ้เรียนควรจะมีความคิดถึงลักษณะของ
ศูนย์ฯ ทีผู ้เรียนอยากให ้เป็ น สถานทีจัดตัง รวมทังลักษณะของบริการทีทางศูนย์จัดสรรให ้กับประชาชน อย่างไรก็
ตาม ก่อนทีจะไปถึงเรืองเหล่านัน อยากให ้ผู ้เรียนถามตัวเองด ้วยคําถามต่อไปนีก่อน:




                                                                                                              Page 1
•    ผู ้เรียนต ้องการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนประเภทใด
    •    บริการประเภทใดทีผู ้เรียนต ้องการจัดสรรไว ้สําหรับประชาชน
    •            ่
         ผู ้มีสวนได ้ส่วนเสียภายในศูนย์ฯ จะเป็ นใครบ ้าง
    •    ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะมีลกษณะแบบใด
                                                ั
    •    ผู ้ใช    ้บริการของศูนย์ฯ จะเป็ นกลุมใดบ ้าง
                                              ่
    •    ต ้องการให ้ประชาชนมีความคิดต่อศูนย์ฯ อย่างไร

คําตอบต่อคําถามทังหมดจะเป็ นก ้าวแรกของการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน:

 2.1 สถานที


กิจกรรม: หลังจากทีผู ้เรียนตอบคําถามด ้านบนครบแล ้ว ผู ้เรียนควรจะเขียนรายการสิงทีผู ้เรียนคิดเอาไว ้ ทังนี
ผู ้เรียนอาจจะแบ่งปั นความคิดของผู ้เรียนกับเพือน ๆ หรือคนในครอบครัวด ้วยก็ได ้ หลังจากทีผู ้เรียนมีรายการที
สมบูรณ์แล ้ว ผู ้เรียนก็สามารถนํ ารายการเหล่านันมาประมวลร่วมกับความรู ้ทีจะได ้รับจากหน่วยนีได ้


หากผู ้เรียนเริมต ้นทีการมองหาสถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ผู ้เรียนอาจจะพิจารณาในประเด็น
ต่าง ๆ ต่อไปนี:

    1.  อาคารทีใช ้จัดตังศูนย์ฯ มีแสงสว่างเพียงพอหรือไม่
    2.      ่
        มีชองระบายอากาศหรือไม่
    3.  อาคารทีใช ้จัดตังศูนย์ยังอยูในสภาพดีหรือไม่ หรือว่าต ้องมีการซ่อมแซมแก ้ไขในส่วนใดเป็ นพิเศษ
                                    ่
    4.  ทางเข ้าอาคารเห็นได ้ชัดและสะดวกสบายสําหรับผู ้พิการและผู ้สูงอายุหรือไม่
    5.  มีสถานทีสําหรับจัดเก็บเครืองดืม เช่น ชา กาแฟ หรือไม่
    6.  ห ้องนํ าเป็ นอย่างไร
    7.  มีสถานทีสําหรับพักผ่อน จุดนัดพบหรือสนามเด็กเล่นหรือไม่
    8.  มีสาธารณู ปโภคใดทีอยูใกล ้เคียงบ ้าง เช่น ตลาด ย่านการค ้า โรงเรียน วิทยาลัย วัด มัสยิด โบสถ์
                                 ่
        ไปรษณียและห ้องสมุด เป็ นต ้น
                     ์
    9. บริการประเภทใดบ ้างทีต ้องการจัดสรรสําหรับประชาชน
    10. ต ้องการพืนท่าขนาดเท่าใดและมีสภาพอย่างไร
    11. แหล่งเงินทุนทีจะทําให ้ได ้สถานทีทีต ้องการมาจะเป็ นแหล่งเงินทุนประเภทใด

ยิงประเด็นเรืองพืนทีในการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนมีความชัดเจนมากเท่าไร ความสําเร็จจากการจัดตัง
ศูนย์ฯ บนพืนทีทีเหมาะสมก็จะมีมากขึนเท่านัน


ผู ้เรียนอาจจะจดรายการลักษณะสถานทีทีต ้องการไว ้ในสมุดบันทึกเล่มเล็ก ๆ เพืออํานวยความสะดวกเวลาเจอ
สถานทีทีเหมาะสม รวมทังอาจใช ้โทรศัพท์เคลือนทีถ่ายภาพสถานทีเหล่านันเก็บไว ้ด ้วยก็ได ้


ผู ้เชียวชาญด ้านการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนกล่าวว่า ศูนย์ฯ ทีประสบความสําเร็จ มักจะตังอยูบนพืนทีที
                                                                                                   ่
เหมาะสม นอกจากนีประเด็นเรืองสถานที ยังถือเป็ นเรืองสําคัญอันดับแรก ๆ สําหรับการบริหารจัดการเชิงกายภาพ




                                                                                                          Page 2
2.1.1 ประเภทของสถานที

สถานทีตง: หากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ตังอยูในพืนทีห่างไกล ก็อาจจะทําให ้ไม่มผู ้ไปใช ้บริการ อย่างไรก็ตาม
         ั                                     ่                                ี
ในพืนทีชนบท ประชาชนมีความพร ้อมทีจะเดินทางไกลเพือไปใช ้บริการทีศูนย์ฯ หากบริการเหล่านันสามารถ
ตอบสนองความต ้องการและความจําเป็ นต่าง ๆ ของพวกเขาได ้

นอกจากนียังมีบางประเด็นทีผู ้เรียนจะต ้องคํานึงถึงเวลาเลือกสถานทีเพือจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน:

สถาบ ันทางศาสนา: หากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้เรียนตังอยูในวัด มัสยิดหรือโบสถ์ ศาสนิกชนต่าง
                                                                 ่
ศาสนาก็อาจจะรู ้สึกไม่สะดวกสบายทีจะเข ้าใช ้บริการของศูนย์ฯ ในกรณีนี ผู ้เรียนอาจหาข ้อมูลทีเกียวข ้องได ้จาก
การสอบถามบุคคลต่าง ๆ ในประเด็นดังกล่าว

อาคารของหน่วยงานร ัฐ: ในบางครังประชาชนก็อาจจะรู ้สึกไม่สบายใจทีจะเข ้าไปในสถานทีทําการของรัฐเพือใช ้
บริการจากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน แต่ผู ้เรียนก็สามารถสอบถามประชาชนในประเด็นนีได ้ก่อน

พืนทีแบ่งและหรือพืนทีบริจาค: ผู ้เรียนอาจจะต ้องใช ้พืนทีแบ่งให ้เช่าร่วมกับหน่วยงานภาคธุรกิจอืน ๆ หรือผู ้เรียน
อาจจะได ้รับการบริจาคพืนทีมาโดยบุคคลหรือคณะบุคคลทีไม่ต ้องการใช ้พืนทีนันแล ้ว แต่จงจําไว ้ว่า พืนทีบริจาค
อาจถูกเรียกคืนจากผู ้บริจาคได ้เสมอ

ทีทําการไปรษณียและหน่วยงานทีมีล ักษณะเดียวก ัน: มีศนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจํานวนไม่น ้อยทีตังอยูใน
                      ์                                       ู                                          ่
พืนทีเดียวกับสํานั กบริการประชาชนต่าง ๆ เช่น ทีทําการไปรษณีย ์ ซึงจะก่อให ้เกิดปั ญหาเรืองการรองรับได ้ หากมี
ผู ้ใช ้บริการจํานวนมาก ด ้วยเหตุนี ผู ้เรียนอาจจะต ้องมองหาสถานทีอืน ๆ ในชุมชนทีน่าจะมีความเหมาะสมมากกว่า

บริการทีจําเปนอืน ๆ: เป็ นเรืองสําคัญทีจะต ้องตรวจสอบว่าสถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนนันมี
              ็
ถนน ไฟฟ้ า นํ าประปาและสัญญาณโทรศัพท์เข ้าถึงหรือไม่

การแข่งข ัน: ผู ้เรียนอาจจะต ้องตรวจสอบว่ามีหน่วยงานเอกชนหรือวิสาหกิจอืน ๆ ทีให ้บริการลักษณะเดียวกับศูนย์
การเรียนรู ้ ICT ชุมชนหรือไม่ หากเป็ นเช่นนัน ศูนย์ฯ ของผู ้เรียนก็อาจจะต ้องเผชิญหน ้ากับการแข่งขัน ทังนีการ
มองหาสถานทีตังอืน ๆ น่าจะมีความเหมาะสมมากกว่า

การเข้าถึง: หากผู ้เรียนต ้องการให ้ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนเป็ นทีรู ้จักและมีผใช ้บริการจํานวนมาก ผู ้เรียนจะต ้อง
                                                                                   ู
หาสถานทีทีทุกคนสามารถเดินทางไปมาได ้อย่างสะดวก เช่น หากผู ้ใช ้บริการของศูนย์เป็ นผู ้สูงอายุ ก็ควรจะมีการ
จัดทําทางลาดหรือราวจับบริเวณทางเดินเพืออํานวยความสะดวกให ้กับพวกเขา เป็ นต ้น

 คําถาม 2.1

 1. บอกปั จจัย 3 ประการทีต ้องคํานึงถึงเวลามองหาสถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
     i.   ________________
    ii.   ________________
   iii.   ________________




                                                                                                                 Page 3
2. บอกประเภทสถานทีหรืออาคารทีน่าจะมีความเหมาะสมในการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน 4 ประเภท
     i. _______________________
    ii. _______________________
   iii. _______________________
   iv.  _______________________



 2.2 พืนที

เมือผู ้เรียนมีแนวคิดเกียวกับสถานทีจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนแล ้ว สิงต่อไปทีผู ้เรียนต ้องคํานึงถึงคือ เรือง
พืนที ทังนีในบริบทของการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน พืนทีหมายถึง:

อาคาร

อาคารทีใช ้ในการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนนัน ควรทีจะน่าดึงดูดใจ ทําให ้ประชาชนเกิดความสนใจอยากเข ้า
ไปใช ้บริการ ความประทับใจเมือแรกเห็นถือเป็ นสิงสําคัญทีสุด ถ ้าหากอาคารทีตังศูนย์ฯ ถูกรายล ้อมด ้วยขยะและสิง
ปฏิกล ก็คงจะทําให ้บรรยากาศไม่ดนัก ดังนันอาคารศูนย์ฯ จึงต ้องมีความสะอาดทังภายในและภายนอก
    ู                             ี

ขนาดของพืนที

แม ้ว่าการเริมต ้นจากสิงเล็ก ๆ ก่อนจะถือเป็ นเรืองดี แต่การเริมจากสิงใหญ่ ๆ ก็ไม่ได ้เสียหายเสมอไป สําหรับศูนย์
การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะเป็ นการดีกว่าหากผู ้เรียนเลือกสถานทีทีมีพนทีใหญ่กว่าทีคาดหมายไว ้เล็กน ้อย ผู ้เรียนอาจ
                                                                   ื
ใช ้พืนทีส่วนเกินนันในการจัดประชุมหรือการอบรมเชิงปฏิบตการต่าง ๆ ได ้ นอกจากนียังอาจจะมีรายได ้จากการให ้
                                                           ั ิ
เช่าพืนทีได ้เช่นกัน

ยกตัวอย่างเช่น บางคนอาจจะอยากจัดการเรียนการสอนวิชาภาษาอังกฤษในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้เรียน
ทังนีผู ้เรียนอาจจะเป็ นผู ้สอนเองหรือจัดจ ้างผู ้เชียวชาญมาสอน ดังนันผู ้เรียนอาจจะต ้องการพืนทีเพือจัดกิจกรรมการ
เรียนการสอนดังกล่าวโดยเฉพาะ ดังนันจึงเป็ นการดีทจะคํานึงถึงการใช ้พืนทีก่อนตัดสินใจเช่าหรือซือสถานทีจัดตัง
                                                         ี
ศูนย์ มิฉะนันผู ้เรียนอาจจะต ้องจํากัดจํานวนผู ้ใช ้บริการของศูนย์ฯ ในภายหลังก็เป็ นได ้ นอกจากนีหากผู ้เรียนมีพนที
                                                                                                                ื
เหลือ ก็อาจจัดเป็ นพืนทีสําหรับวางอาหารว่างและเครืองดืมเพือบริการผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ด ้วยก็ได ้

ห้อง

ไม่สําคัญว่าศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้เรียนจะมีพนทีใหญ่หรือเล็ก ก็สมควรมีการจัดแบ่งห ้องออกเป็ นห ้อง ๆ
                                                        ื
แยกจากกัน แทนทีจะจัดเป็ นห ้องขนาดใหญ่เพียงห ้องเดียว โดยหลักการแล ้ว ควรทีจะจัดพืนทีไว ้สําหรับวาง
โทรศัพท์ (ประมาณ 1 ตารางเมตร) คอมพิวเตอร์ (ประมาณ 1 เมตร x 1.5 เมตรต่อเครือง) พืนทีสําหรับเจ ้าหน ้าที
และสํานั กงาน พืนทีส่วนกลาง ทังนีหากพืนทีเป็ นห ้องขนาดใหญ่ทไม่สามารถแบ่งอย่างเด็ดขาดได ้ ผู ้เรียนอาจใช ้ที
                                                                  ี
กันแบ่งเป็ นส่วนต่าง ๆ แทนได ้

ห้องเก็บของ




                                                                                                                 Page 4
ถือเป็ นเรืองดีหากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้เรียนมีพนทีสําหรับเก็บของ (โดยอาจจัดวางชันหรือโต๊ะไว ้ด ้วย)
                                                             ื
เพือใช ้ในการจัดเตรียมเครืองดืมและอาหารว่าง อาจมีการจัดวางตู ้เย็นเพือเก็บรักษาอาหารบางประเภทด ้วย ใน
พืนทีนี การจัดนํ าดืมสะอาดไว ้บริการถือเป็ นสิงจําเป็ นทีสุด

ห้องนํา

ในประเทศกําลังพัฒนาทังหลาย ห ้องนํ าถือเป็ นความท ้าทายทีสําคัญประการหนึง ห ้องนํ าทีสะอาดและพร ้อมใช ้งาน
ถือเป็ นสิงทีศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนต ้องมี ดังทีผู ้เรียนได ้เรียนไปแล ้วในบทเรียนและหน่วยการเรียนก่อนหน ้านีว่า
นํ าดืมสะอาดและสุขอนามัยนับเป็ นปั จจัยสําคัญในการพัฒนาชุมชน เนืองจากมีความเกียวข ้องกับสุขภาพอนามัย
ของชุมชนโดยรวม

เครืองทําความเย็ นและความร้อน

อุณหภูมภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนมีผลกระทบอย่างสําคัญต่ออุปกรณ์ทติดตังอยูภายในศูนย์ฯ รวมทังต่อ
            ิ                                                         ี        ่
ผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ด ้วย

สิงทีนํ ามาใช ้เพือบรรเทาความร ้อนมักจะเป็ นพัดลม อย่างไรก็ตามพัดลมทําให ้ฝุ่ นฟุ้ งกระจาย และไม่เป็ นผลดีตอ
                                                                                                           ่
อุปกรณ์อเล็กทรอนิกส์ตาง ๆ เครืองทําความเย็นมีส
          ิ               ่                       ่วนช่วยทําให ้อุณหภูมลดลงได ้ก็จริง แต่หากเป็ นช่วงฤดูฝน
                                                                       ิ
เครืองทําความเย็นเหล่านีกลับสร ้างความชืนมากขึน ดังนันผู ้เรียนอาจจะเลือกใช ้เครืองมือทีมีอยูในท ้องถินเพือ
                                                                                             ่
แก ้ปั ญหาเรืองอุณหภูมได ้
                        ิ

ถ ้าหากผู ้เรียนมีงบประมาณและกระแสไฟฟ้ าเพียงพอ การมีเครืองปรับอากาศก็อาจจะช่วยได ้ไม่น ้อย เนืองจากการ
ใช ้เครืองปรับอากาศต ้องปิ ดหน ้าต่าง ถือเป็ นการป้ องกันฝุ่ นละอองทีจะเข ้ามาจากภายนอกด ้วย ซึงจะทําให ้อุปกรณ์
ต่าง ๆ อยูในสภาพดีและสร ้างความสะดวกสบายแก่เจ ้าหน ้าทีและผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ไปพร ้อมกัน
            ่

ผู ้เรียนอาจใช ้ผ ้าม่านทีทําจากผ ้าโปร่งเพือช่วยในการควบคุมแสงและอุณหภูมด ้วย อย่างไรก็ตามการมีผ ้าม่านต ้อง
                                                                         ิ
ใช ้ควบคูกับพัดลมหรือเครืองทําความเย็น
           ่

ในความเป็ นจริงแล ้ว การทีศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนใช ้เครืองปรับอากาศในช่วงฤดูร ้อน จะทําให ้ศูนย์ฯ มีความ
น่าสนใจมากขึนและเป็ นการดึงดูดให ้มีผู ้ใช ้บริการมากขึนด ้วย

สําหรับผู ้ทีอยูในพืนทีอากาศเย็น อาจจะต ้องคํานึงถึงเครืองทําความร ้อนแทน เพืออํานวยความสะดวกสบายให ้กับ
                 ่
ผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ

 คําถาม 2.2

 1. เขียนรายการทีต ้องคํานึงถึงเมือจัดพืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน 4 รายการ:
     i.   _____________________
    ii.   _____________________
   iii.   _____________________
   iv.    _____________________




                                                                                                              Page 5
2.3 การจ ัดการพืนที


กิจกรรม

เยียมชมธุรกิจหรือร ้านค ้าแล ้วถามตัวเองว่ารู ้สึกอย่างไร พืนทีภายในร ้านค ้าหรือธุรกิจทีเยียมชมนันเล็กหรือใหญ่
เกินไปหรือไม่ ทางเข ้ามีความสวยงามดึงดูดใจหรือไม่ เขียนรายการสิงทีผู ้เรียนชอบและไม่ชอบเกียวกับการใช ้
อาคารและพืนที เพือทีผู ้เรียนจะได ้คิดถึงสิงเหล่านีขณะจัดการพืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนทีตัวเอง
รับผิดชอบอยู่


การจัดการพืนทีหมายถึงผู ้เรียนจะใช ้พืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนทีผู ้เรียนดูแลอยู่ได ้อย่างไร เรืองนีถือ
เป็ นการตัดสินใจทีสําคัญ โดยหลักการแล ้ว ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนควรจัดแบ่งพืนทีออกเป็ นห ้องเล็ก ๆ 4 – 5
ห ้อง หากผู ้เรียนเช่าพืนทีเป็ นห ้องขนาดใหญ่ห ้องเดียว ก็ควรทีจะมีการแบ่งห ้องออกเป็ นพืนทีเล็ก ๆ

ห้องทีหนึง: เป็ นห ้องสําหรับสํานักงานหรือผู ้บริหารศูนย์ฯ (หากผู ้เรียนวางแผนทีจะใช ้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการดูแล
ศูนย์ฯ) หรือเจ ้าหน ้าทีผู ้เชียวชาญของศูนย์ฯ (ทีใช ้เวลาอยู่กับศูนย์เป็ นส่วนใหญ่)

ห้องทีสอง: เป็ นห ้องสําหรับจัดวางคอมพิวเตอร์ ซึงต ้องมีการวางโต๊ะ เก ้าอีสําหรับผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ด ้วย
นอกจากนียังควรเว ้นทีว่างระหว่างโต๊ะคอมพิวเตอร์แต่ละตัวด ้วย เพือให ้มีพนทีส่วนตัวสําหรับผู ้ใช ้บริการแต่ละราย
                                                                        ื

ห้องทีสาม: เป็ นห ้องส่วนกลางสําหรับประชาชนทัวไปทีอาจจะนังรอใช ้เครืองคอมพิวเตอร์ หรือเป็ นส่วนต ้อนรับ
โดยส่วนนีถือเป็ นส่วนแรกทีผู ้เข ้ามาใช ้บริการและประชาชนทัวไปจะต ้องพบเห็น ดังนันควรจัดพืนทีให ้สวยงาม
ดึงดูดใจผู ้เยียมชมทีอาจกลายมาเป็ นผู ้ใช ้บริการรายใหม่ได ้

ห้องทีสี: เป็ นห ้องสําหรับจัดการอบรมหรือประชุมงาน โดยผู ้เรียนอาจจะเปิ ดให ้ผู ้สนใจเช่าพืนทีนีเพือเป็ นการหา
รายได ้เข ้าศูนย์ฯ ด ้วยอีกทางหนึงก็ได ้ ซึงควรจะมีการจัดวางโต๊ะ เก ้าอีและกระดานไว ้ให ้พร ้อมด ้วย

ห้องทีห้า: หากศูนย์ฯ มีพนทีเพียงพอ ควรจัดให ้มีห ้องเก็บข ้องหรือห ้องสําหรับจัดเตรียมเครืองดืมและอาหารว่าง
                        ื


พืนทีเปิ ด หมายถึง พืนทีทีไม่ได ้ถูกใช ้อย่างเป็ นทางการ จําไว ้ว่าศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนไม่ใช่โรงเรียนหรือ
สถาบันการศึกษา รวมทังไม่ใช่พนทีสํานักงาน แต่เป็ นสถานทีทีทุกคนสามารถเข ้ามาใช ้บริการและเรียนรู ้ร่วมกันได ้
                               ื


อย่างไรก็ตาม ไม่ได ้หมายความว่า ใครจะทําอะไรในพืนทีเปิ ดก็ได ้ เนืองจากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะประสบ
ความสําเร็จได ้หากผู ้ใช ้บริการใช ้พืนทีอย่างเหมาะสมและให ้เกียรติสถานที

พืนทีเปิ ดทีดีควรถูกใช ้เป็ นพืนทีสําหรับให ้ชุมชนจัดกิจกรรมหรือแลกเปลียนความเห็นกันในประเด็นต่าง ๆ โดยอาจ
จัดวางเสือหรือฟูกไว ้สําหรับอํานวยความสะดวก นอกจากนีในแต่ละเดือนอาจใช ้พืนทีนีในการฉายภาพยนตร์เพือ
สร ้างความบันเทิงให ้กับชุมชนได ้ด ้วย




                                                                                                              Page 6
ในพืนทีชนบท ผู ้เรียนอาจใช ้สนามด ้านหน ้าหรือด ้านหลังของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนเป็ นพืนทีเปิ ดเพือให ้บริการ
ประชาชนในด ้านต่าง ๆ ตามทีกล่าวข ้างต ้นก็ได ้

 2.4 การจ ัดวางเครืองเรือน

เครืองเรือน คือ สิงทีผู ้เรียนจะต ้องจัดวางไว ้ในพืนทีหนึง ๆ อาจหมายรวมถึง:

เครืองมือ

ในส่วนนีหมายถึง คอมพิวเตอร์ เครืองปรินเตอร์ เครืองสแกนเนอร์ เครือง DTP โทรศัพท์ เครืองถ่ายเอกสาร เป็ นต ้น

เครืองเรือน

         1.   โต๊ะ เก ้าอี
         2.   ชันวางหนังสือ ถังขยะ ตู ้เก็บของ
         3.   เครืองครัว (เช่น ถ ้วย แก ้ว จาน ช ้อนส ้อม เป็ นต ้น)
         4.                                                          ่ ั
              อุปกรณ์ทําความสะอาด (สําหรับขจัดฝุ่ น ไม ้ถูพน สบูซกล ้าง เป็ นต ้น)
                                                                  ื
         5.   อุปกรณ์อน ๆ (อาทิ กาต ้มนํ า กระติกนํ า พัดลม โทรทัศน์ เป็ นต ้น)
                         ื
         6.   เครืองเรือนทีทําจากผ ้า (เช่น ผ ้าม่าน หมอน เสือ เป็ นต ้น)
         7.   กระดานแสดงความคิดเห็นและประชาสัมพันธ์ขาวต่าง ๆ    ่

ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนก็ควรซือเครืองเรือนทีทําจากไม ้หรือวัสดุทเคลือนย ้ายได ้ง่าย ดีกว่าซือเครืองเรือนทีทํา
                                                                    ี
จากโลหะ เพราะนอกจากจะไม่สวยงามแล ้วยังไม่สะดวกกับการเคลือนย ้ายด ้วย ดังนันเครืองเรือนทีไม่หนาเทอะทะ
และเบาถือเป็ นตัวเลือกทีดีทสุด
                             ี

หลายคนเลือกซือเครืองเรือนทีทําจากพลาสติก เนืองจากเบา ทําความสะอาดและเคลือนย ้ายได ้ง่าย อย่างไรก็ตาม
เครืองเรือนประเภทนีไม่เป็ นมิตรกับสิงแวดล ้อมเท่าใดนั ก เครืองเรือนทีทําจากพลาสติกดูไม่งดงามนักและมีอายุ
การใช ้งานสัน ต่างจากเครืองเรือนทีทําจากวัสดุธรรมชาติ เช่น ไม ้ หรือผ ้า

ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนควรลงทุนซือเก ้าอีนังสําหรับใช ้คอมพิวเตอร์เป็ นพิเศษ ต ้องคํานวณความสูงของเก ้าอีให ้
เหมาะสมกับความสูงของโต๊ะ (โดยทัวไปจะสูงประมาณ 30 นิว) หลีกเลียงเก ้าอีทีมีนําหนักมาก เพราะเก ้าอีขนาด
เบาจะทําให ้ห ้องดูสบายตามากขึน

การจัดวางเครืองเรือนควรจะเว ้นพืนทีไว ้ ไม่ให ้แน่นขนั ดเกินไป เพราะจะทําให ้ผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ไม่ได ้รับความ
สะดวกสบายเท่าทีควร การจัดวางคอมพิวเตอร์ควรให ้อยูในสายตาของเจ ้าหน ้าทีศูนย์ฯ ทุกคน เพือเหตุผลด ้าน
                                                         ่
ความปลอดภัยของผู ้ใช ้บริการ โดยเฉพาะกลุมเด็ก ๆ
                                            ่

 บทสรุปย่อ

 ในหน่วยนี ผู ้เรียนได ้เรียนรู ้เกียวกับการวางแผนบริหารจัดการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ในประเด็นสําคัญ ๆ
 ต่อไปนี:




                                                                                                              Page 7
•   สถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนเป็ นเรืองสําคัญ
       •   ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนควรตังอยูในพืนทีทีเข ้าถึงได ้ง่าย สะอาดและสวยงามดึงดูดใจ
                                                ่
       •   พืนทีภายในศูนย์ฯ ควรจะสว่าง สะอาดและใช ้งานง่าย
       •   พืนทีควรถูกจัดแบ่งอย่างลงตัวและวางเครืองเรือนไว ้อย่างเหมาะสม



 การประเมินผล

จัดทําการนํ าเสนอลักษณะศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนในอุดมคติของตนเอง

การนํ าเสนออาจมีรายละเอียดดังนี:

1.   การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกเสียง CD หรือ PowerPoint ความยาว 5 – 7 นาที
2.   การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกภาพ (5 นาที)
3.   การเขียนเรียงความ (1 หน ้ากระดาษ A4)
4.   การวาดภาพ

 รายการอ ้างอิง

1. Harris, Roger (2007), “A Framework for Designing Telecentres”, Roger Harris Associates: Hong
Kong, URL: http://www.unapcict.org/ecohub/resources/a-framework-for-designing-
telecentres

2. Wikipedia definition and concepts (www.wikipedia.org)

3. Sulabh International (www.sulabhinternational.org)




                                                                                                  Page 8

หลักสูตรที่ 2 หน่วยที่ 2: การบริหารจัดการหรือการวางแผนทางกายภาพของศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชน

  • 1.
    หน่วยที 2: การบริหารจัดการหรือการวางแผนทางกายภาพของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ผลสัมฤทธิจากการศึกษา คําชีแจง 2.1 สถานที 2.2 พืนที 2.3 การจัดการด ้านพืนที 2.4 การจัดสภาพแวดล ้อม บทสรุปย่อ การประเมินผล รายการอ ้างอิง ั ผลสมฤทธิจากการศึกษา หลังจากเรียนจบแล ้ว ผู ้เรียนควรจะมีความสามารถดังนี: • เลือกสถานทีจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้อย่างเหมาะสม • วางแผนสําหรับการใช ้ประโยชน์จากพืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน คําชีแจง ในหน่วยทีแล ้ว ผู ้เรียนได ้เรียนรู ้ถึงประโยชน์ของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ในหน่วยนี ผู ้เรียนจะได ้ เรียนรู ้เกียวกับการบริหารจัดการหรือการวางแผนทางกายภาพของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน การบริหารจัดการ หมายถึง การจัดวางสิงทีเหมาะสมอย่างถูกที ถูกเวลา สําหรับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนนัน การ บริหารจัดการเป็ นการวางแผน กรอบการทํางานเพือจัดการเรืองวัสดุอปกรณ์ บริการ ข ้อมูลและเงิน นอกจากนียัง ุ รวมถึงระบบข ้อมูล การสือสารและการควบคุมทีจําเป็ นในแต่ละวันด ้วย หัวข ้อต่าง ๆ เหล่านีจะถูกกล่าวในหน่วยการ เรียนและบทเรียนต่อ ๆ ไป เมือผู ้เรียนตกลงใจทีจะจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนแล ้ว ในเบืองต ้นผู ้เรียนควรจะมีความคิดถึงลักษณะของ ศูนย์ฯ ทีผู ้เรียนอยากให ้เป็ น สถานทีจัดตัง รวมทังลักษณะของบริการทีทางศูนย์จัดสรรให ้กับประชาชน อย่างไรก็ ตาม ก่อนทีจะไปถึงเรืองเหล่านัน อยากให ้ผู ้เรียนถามตัวเองด ้วยคําถามต่อไปนีก่อน: Page 1
  • 2.
    ผู ้เรียนต ้องการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนประเภทใด • บริการประเภทใดทีผู ้เรียนต ้องการจัดสรรไว ้สําหรับประชาชน • ่ ผู ้มีสวนได ้ส่วนเสียภายในศูนย์ฯ จะเป็ นใครบ ้าง • ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะมีลกษณะแบบใด ั • ผู ้ใช ้บริการของศูนย์ฯ จะเป็ นกลุมใดบ ้าง ่ • ต ้องการให ้ประชาชนมีความคิดต่อศูนย์ฯ อย่างไร คําตอบต่อคําถามทังหมดจะเป็ นก ้าวแรกของการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน: 2.1 สถานที กิจกรรม: หลังจากทีผู ้เรียนตอบคําถามด ้านบนครบแล ้ว ผู ้เรียนควรจะเขียนรายการสิงทีผู ้เรียนคิดเอาไว ้ ทังนี ผู ้เรียนอาจจะแบ่งปั นความคิดของผู ้เรียนกับเพือน ๆ หรือคนในครอบครัวด ้วยก็ได ้ หลังจากทีผู ้เรียนมีรายการที สมบูรณ์แล ้ว ผู ้เรียนก็สามารถนํ ารายการเหล่านันมาประมวลร่วมกับความรู ้ทีจะได ้รับจากหน่วยนีได ้ หากผู ้เรียนเริมต ้นทีการมองหาสถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ผู ้เรียนอาจจะพิจารณาในประเด็น ต่าง ๆ ต่อไปนี: 1. อาคารทีใช ้จัดตังศูนย์ฯ มีแสงสว่างเพียงพอหรือไม่ 2. ่ มีชองระบายอากาศหรือไม่ 3. อาคารทีใช ้จัดตังศูนย์ยังอยูในสภาพดีหรือไม่ หรือว่าต ้องมีการซ่อมแซมแก ้ไขในส่วนใดเป็ นพิเศษ ่ 4. ทางเข ้าอาคารเห็นได ้ชัดและสะดวกสบายสําหรับผู ้พิการและผู ้สูงอายุหรือไม่ 5. มีสถานทีสําหรับจัดเก็บเครืองดืม เช่น ชา กาแฟ หรือไม่ 6. ห ้องนํ าเป็ นอย่างไร 7. มีสถานทีสําหรับพักผ่อน จุดนัดพบหรือสนามเด็กเล่นหรือไม่ 8. มีสาธารณู ปโภคใดทีอยูใกล ้เคียงบ ้าง เช่น ตลาด ย่านการค ้า โรงเรียน วิทยาลัย วัด มัสยิด โบสถ์ ่ ไปรษณียและห ้องสมุด เป็ นต ้น ์ 9. บริการประเภทใดบ ้างทีต ้องการจัดสรรสําหรับประชาชน 10. ต ้องการพืนท่าขนาดเท่าใดและมีสภาพอย่างไร 11. แหล่งเงินทุนทีจะทําให ้ได ้สถานทีทีต ้องการมาจะเป็ นแหล่งเงินทุนประเภทใด ยิงประเด็นเรืองพืนทีในการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนมีความชัดเจนมากเท่าไร ความสําเร็จจากการจัดตัง ศูนย์ฯ บนพืนทีทีเหมาะสมก็จะมีมากขึนเท่านัน ผู ้เรียนอาจจะจดรายการลักษณะสถานทีทีต ้องการไว ้ในสมุดบันทึกเล่มเล็ก ๆ เพืออํานวยความสะดวกเวลาเจอ สถานทีทีเหมาะสม รวมทังอาจใช ้โทรศัพท์เคลือนทีถ่ายภาพสถานทีเหล่านันเก็บไว ้ด ้วยก็ได ้ ผู ้เชียวชาญด ้านการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนกล่าวว่า ศูนย์ฯ ทีประสบความสําเร็จ มักจะตังอยูบนพืนทีที ่ เหมาะสม นอกจากนีประเด็นเรืองสถานที ยังถือเป็ นเรืองสําคัญอันดับแรก ๆ สําหรับการบริหารจัดการเชิงกายภาพ Page 2
  • 3.
    2.1.1 ประเภทของสถานที สถานทีตง: หากศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชน ตังอยูในพืนทีห่างไกล ก็อาจจะทําให ้ไม่มผู ้ไปใช ้บริการ อย่างไรก็ตาม ั ่ ี ในพืนทีชนบท ประชาชนมีความพร ้อมทีจะเดินทางไกลเพือไปใช ้บริการทีศูนย์ฯ หากบริการเหล่านันสามารถ ตอบสนองความต ้องการและความจําเป็ นต่าง ๆ ของพวกเขาได ้ นอกจากนียังมีบางประเด็นทีผู ้เรียนจะต ้องคํานึงถึงเวลาเลือกสถานทีเพือจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน: สถาบ ันทางศาสนา: หากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้เรียนตังอยูในวัด มัสยิดหรือโบสถ์ ศาสนิกชนต่าง ่ ศาสนาก็อาจจะรู ้สึกไม่สะดวกสบายทีจะเข ้าใช ้บริการของศูนย์ฯ ในกรณีนี ผู ้เรียนอาจหาข ้อมูลทีเกียวข ้องได ้จาก การสอบถามบุคคลต่าง ๆ ในประเด็นดังกล่าว อาคารของหน่วยงานร ัฐ: ในบางครังประชาชนก็อาจจะรู ้สึกไม่สบายใจทีจะเข ้าไปในสถานทีทําการของรัฐเพือใช ้ บริการจากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน แต่ผู ้เรียนก็สามารถสอบถามประชาชนในประเด็นนีได ้ก่อน พืนทีแบ่งและหรือพืนทีบริจาค: ผู ้เรียนอาจจะต ้องใช ้พืนทีแบ่งให ้เช่าร่วมกับหน่วยงานภาคธุรกิจอืน ๆ หรือผู ้เรียน อาจจะได ้รับการบริจาคพืนทีมาโดยบุคคลหรือคณะบุคคลทีไม่ต ้องการใช ้พืนทีนันแล ้ว แต่จงจําไว ้ว่า พืนทีบริจาค อาจถูกเรียกคืนจากผู ้บริจาคได ้เสมอ ทีทําการไปรษณียและหน่วยงานทีมีล ักษณะเดียวก ัน: มีศนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจํานวนไม่น ้อยทีตังอยูใน ์ ู ่ พืนทีเดียวกับสํานั กบริการประชาชนต่าง ๆ เช่น ทีทําการไปรษณีย ์ ซึงจะก่อให ้เกิดปั ญหาเรืองการรองรับได ้ หากมี ผู ้ใช ้บริการจํานวนมาก ด ้วยเหตุนี ผู ้เรียนอาจจะต ้องมองหาสถานทีอืน ๆ ในชุมชนทีน่าจะมีความเหมาะสมมากกว่า บริการทีจําเปนอืน ๆ: เป็ นเรืองสําคัญทีจะต ้องตรวจสอบว่าสถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนนันมี ็ ถนน ไฟฟ้ า นํ าประปาและสัญญาณโทรศัพท์เข ้าถึงหรือไม่ การแข่งข ัน: ผู ้เรียนอาจจะต ้องตรวจสอบว่ามีหน่วยงานเอกชนหรือวิสาหกิจอืน ๆ ทีให ้บริการลักษณะเดียวกับศูนย์ การเรียนรู ้ ICT ชุมชนหรือไม่ หากเป็ นเช่นนัน ศูนย์ฯ ของผู ้เรียนก็อาจจะต ้องเผชิญหน ้ากับการแข่งขัน ทังนีการ มองหาสถานทีตังอืน ๆ น่าจะมีความเหมาะสมมากกว่า การเข้าถึง: หากผู ้เรียนต ้องการให ้ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนเป็ นทีรู ้จักและมีผใช ้บริการจํานวนมาก ผู ้เรียนจะต ้อง ู หาสถานทีทีทุกคนสามารถเดินทางไปมาได ้อย่างสะดวก เช่น หากผู ้ใช ้บริการของศูนย์เป็ นผู ้สูงอายุ ก็ควรจะมีการ จัดทําทางลาดหรือราวจับบริเวณทางเดินเพืออํานวยความสะดวกให ้กับพวกเขา เป็ นต ้น คําถาม 2.1 1. บอกปั จจัย 3 ประการทีต ้องคํานึงถึงเวลามองหาสถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน i. ________________ ii. ________________ iii. ________________ Page 3
  • 4.
    2. บอกประเภทสถานทีหรืออาคารทีน่าจะมีความเหมาะสมในการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ICT ชุมชน 4 ประเภท i. _______________________ ii. _______________________ iii. _______________________ iv. _______________________ 2.2 พืนที เมือผู ้เรียนมีแนวคิดเกียวกับสถานทีจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนแล ้ว สิงต่อไปทีผู ้เรียนต ้องคํานึงถึงคือ เรือง พืนที ทังนีในบริบทของการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน พืนทีหมายถึง: อาคาร อาคารทีใช ้ในการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนนัน ควรทีจะน่าดึงดูดใจ ทําให ้ประชาชนเกิดความสนใจอยากเข ้า ไปใช ้บริการ ความประทับใจเมือแรกเห็นถือเป็ นสิงสําคัญทีสุด ถ ้าหากอาคารทีตังศูนย์ฯ ถูกรายล ้อมด ้วยขยะและสิง ปฏิกล ก็คงจะทําให ้บรรยากาศไม่ดนัก ดังนันอาคารศูนย์ฯ จึงต ้องมีความสะอาดทังภายในและภายนอก ู ี ขนาดของพืนที แม ้ว่าการเริมต ้นจากสิงเล็ก ๆ ก่อนจะถือเป็ นเรืองดี แต่การเริมจากสิงใหญ่ ๆ ก็ไม่ได ้เสียหายเสมอไป สําหรับศูนย์ การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะเป็ นการดีกว่าหากผู ้เรียนเลือกสถานทีทีมีพนทีใหญ่กว่าทีคาดหมายไว ้เล็กน ้อย ผู ้เรียนอาจ ื ใช ้พืนทีส่วนเกินนันในการจัดประชุมหรือการอบรมเชิงปฏิบตการต่าง ๆ ได ้ นอกจากนียังอาจจะมีรายได ้จากการให ้ ั ิ เช่าพืนทีได ้เช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น บางคนอาจจะอยากจัดการเรียนการสอนวิชาภาษาอังกฤษในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้เรียน ทังนีผู ้เรียนอาจจะเป็ นผู ้สอนเองหรือจัดจ ้างผู ้เชียวชาญมาสอน ดังนันผู ้เรียนอาจจะต ้องการพืนทีเพือจัดกิจกรรมการ เรียนการสอนดังกล่าวโดยเฉพาะ ดังนันจึงเป็ นการดีทจะคํานึงถึงการใช ้พืนทีก่อนตัดสินใจเช่าหรือซือสถานทีจัดตัง ี ศูนย์ มิฉะนันผู ้เรียนอาจจะต ้องจํากัดจํานวนผู ้ใช ้บริการของศูนย์ฯ ในภายหลังก็เป็ นได ้ นอกจากนีหากผู ้เรียนมีพนที ื เหลือ ก็อาจจัดเป็ นพืนทีสําหรับวางอาหารว่างและเครืองดืมเพือบริการผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ด ้วยก็ได ้ ห้อง ไม่สําคัญว่าศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้เรียนจะมีพนทีใหญ่หรือเล็ก ก็สมควรมีการจัดแบ่งห ้องออกเป็ นห ้อง ๆ ื แยกจากกัน แทนทีจะจัดเป็ นห ้องขนาดใหญ่เพียงห ้องเดียว โดยหลักการแล ้ว ควรทีจะจัดพืนทีไว ้สําหรับวาง โทรศัพท์ (ประมาณ 1 ตารางเมตร) คอมพิวเตอร์ (ประมาณ 1 เมตร x 1.5 เมตรต่อเครือง) พืนทีสําหรับเจ ้าหน ้าที และสํานั กงาน พืนทีส่วนกลาง ทังนีหากพืนทีเป็ นห ้องขนาดใหญ่ทไม่สามารถแบ่งอย่างเด็ดขาดได ้ ผู ้เรียนอาจใช ้ที ี กันแบ่งเป็ นส่วนต่าง ๆ แทนได ้ ห้องเก็บของ Page 4
  • 5.
    ถือเป็ นเรืองดีหากศูนย์การเรียนรู ้ICT ชุมชนของผู ้เรียนมีพนทีสําหรับเก็บของ (โดยอาจจัดวางชันหรือโต๊ะไว ้ด ้วย) ื เพือใช ้ในการจัดเตรียมเครืองดืมและอาหารว่าง อาจมีการจัดวางตู ้เย็นเพือเก็บรักษาอาหารบางประเภทด ้วย ใน พืนทีนี การจัดนํ าดืมสะอาดไว ้บริการถือเป็ นสิงจําเป็ นทีสุด ห้องนํา ในประเทศกําลังพัฒนาทังหลาย ห ้องนํ าถือเป็ นความท ้าทายทีสําคัญประการหนึง ห ้องนํ าทีสะอาดและพร ้อมใช ้งาน ถือเป็ นสิงทีศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนต ้องมี ดังทีผู ้เรียนได ้เรียนไปแล ้วในบทเรียนและหน่วยการเรียนก่อนหน ้านีว่า นํ าดืมสะอาดและสุขอนามัยนับเป็ นปั จจัยสําคัญในการพัฒนาชุมชน เนืองจากมีความเกียวข ้องกับสุขภาพอนามัย ของชุมชนโดยรวม เครืองทําความเย็ นและความร้อน อุณหภูมภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนมีผลกระทบอย่างสําคัญต่ออุปกรณ์ทติดตังอยูภายในศูนย์ฯ รวมทังต่อ ิ ี ่ ผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ด ้วย สิงทีนํ ามาใช ้เพือบรรเทาความร ้อนมักจะเป็ นพัดลม อย่างไรก็ตามพัดลมทําให ้ฝุ่ นฟุ้ งกระจาย และไม่เป็ นผลดีตอ ่ อุปกรณ์อเล็กทรอนิกส์ตาง ๆ เครืองทําความเย็นมีส ิ ่ ่วนช่วยทําให ้อุณหภูมลดลงได ้ก็จริง แต่หากเป็ นช่วงฤดูฝน ิ เครืองทําความเย็นเหล่านีกลับสร ้างความชืนมากขึน ดังนันผู ้เรียนอาจจะเลือกใช ้เครืองมือทีมีอยูในท ้องถินเพือ ่ แก ้ปั ญหาเรืองอุณหภูมได ้ ิ ถ ้าหากผู ้เรียนมีงบประมาณและกระแสไฟฟ้ าเพียงพอ การมีเครืองปรับอากาศก็อาจจะช่วยได ้ไม่น ้อย เนืองจากการ ใช ้เครืองปรับอากาศต ้องปิ ดหน ้าต่าง ถือเป็ นการป้ องกันฝุ่ นละอองทีจะเข ้ามาจากภายนอกด ้วย ซึงจะทําให ้อุปกรณ์ ต่าง ๆ อยูในสภาพดีและสร ้างความสะดวกสบายแก่เจ ้าหน ้าทีและผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ไปพร ้อมกัน ่ ผู ้เรียนอาจใช ้ผ ้าม่านทีทําจากผ ้าโปร่งเพือช่วยในการควบคุมแสงและอุณหภูมด ้วย อย่างไรก็ตามการมีผ ้าม่านต ้อง ิ ใช ้ควบคูกับพัดลมหรือเครืองทําความเย็น ่ ในความเป็ นจริงแล ้ว การทีศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนใช ้เครืองปรับอากาศในช่วงฤดูร ้อน จะทําให ้ศูนย์ฯ มีความ น่าสนใจมากขึนและเป็ นการดึงดูดให ้มีผู ้ใช ้บริการมากขึนด ้วย สําหรับผู ้ทีอยูในพืนทีอากาศเย็น อาจจะต ้องคํานึงถึงเครืองทําความร ้อนแทน เพืออํานวยความสะดวกสบายให ้กับ ่ ผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ คําถาม 2.2 1. เขียนรายการทีต ้องคํานึงถึงเมือจัดพืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน 4 รายการ: i. _____________________ ii. _____________________ iii. _____________________ iv. _____________________ Page 5
  • 6.
    2.3 การจ ัดการพืนที กิจกรรม เยียมชมธุรกิจหรือร้านค ้าแล ้วถามตัวเองว่ารู ้สึกอย่างไร พืนทีภายในร ้านค ้าหรือธุรกิจทีเยียมชมนันเล็กหรือใหญ่ เกินไปหรือไม่ ทางเข ้ามีความสวยงามดึงดูดใจหรือไม่ เขียนรายการสิงทีผู ้เรียนชอบและไม่ชอบเกียวกับการใช ้ อาคารและพืนที เพือทีผู ้เรียนจะได ้คิดถึงสิงเหล่านีขณะจัดการพืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนทีตัวเอง รับผิดชอบอยู่ การจัดการพืนทีหมายถึงผู ้เรียนจะใช ้พืนทีภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนทีผู ้เรียนดูแลอยู่ได ้อย่างไร เรืองนีถือ เป็ นการตัดสินใจทีสําคัญ โดยหลักการแล ้ว ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนควรจัดแบ่งพืนทีออกเป็ นห ้องเล็ก ๆ 4 – 5 ห ้อง หากผู ้เรียนเช่าพืนทีเป็ นห ้องขนาดใหญ่ห ้องเดียว ก็ควรทีจะมีการแบ่งห ้องออกเป็ นพืนทีเล็ก ๆ ห้องทีหนึง: เป็ นห ้องสําหรับสํานักงานหรือผู ้บริหารศูนย์ฯ (หากผู ้เรียนวางแผนทีจะใช ้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการดูแล ศูนย์ฯ) หรือเจ ้าหน ้าทีผู ้เชียวชาญของศูนย์ฯ (ทีใช ้เวลาอยู่กับศูนย์เป็ นส่วนใหญ่) ห้องทีสอง: เป็ นห ้องสําหรับจัดวางคอมพิวเตอร์ ซึงต ้องมีการวางโต๊ะ เก ้าอีสําหรับผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ด ้วย นอกจากนียังควรเว ้นทีว่างระหว่างโต๊ะคอมพิวเตอร์แต่ละตัวด ้วย เพือให ้มีพนทีส่วนตัวสําหรับผู ้ใช ้บริการแต่ละราย ื ห้องทีสาม: เป็ นห ้องส่วนกลางสําหรับประชาชนทัวไปทีอาจจะนังรอใช ้เครืองคอมพิวเตอร์ หรือเป็ นส่วนต ้อนรับ โดยส่วนนีถือเป็ นส่วนแรกทีผู ้เข ้ามาใช ้บริการและประชาชนทัวไปจะต ้องพบเห็น ดังนันควรจัดพืนทีให ้สวยงาม ดึงดูดใจผู ้เยียมชมทีอาจกลายมาเป็ นผู ้ใช ้บริการรายใหม่ได ้ ห้องทีสี: เป็ นห ้องสําหรับจัดการอบรมหรือประชุมงาน โดยผู ้เรียนอาจจะเปิ ดให ้ผู ้สนใจเช่าพืนทีนีเพือเป็ นการหา รายได ้เข ้าศูนย์ฯ ด ้วยอีกทางหนึงก็ได ้ ซึงควรจะมีการจัดวางโต๊ะ เก ้าอีและกระดานไว ้ให ้พร ้อมด ้วย ห้องทีห้า: หากศูนย์ฯ มีพนทีเพียงพอ ควรจัดให ้มีห ้องเก็บข ้องหรือห ้องสําหรับจัดเตรียมเครืองดืมและอาหารว่าง ื พืนทีเปิ ด หมายถึง พืนทีทีไม่ได ้ถูกใช ้อย่างเป็ นทางการ จําไว ้ว่าศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนไม่ใช่โรงเรียนหรือ สถาบันการศึกษา รวมทังไม่ใช่พนทีสํานักงาน แต่เป็ นสถานทีทีทุกคนสามารถเข ้ามาใช ้บริการและเรียนรู ้ร่วมกันได ้ ื อย่างไรก็ตาม ไม่ได ้หมายความว่า ใครจะทําอะไรในพืนทีเปิ ดก็ได ้ เนืองจากศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะประสบ ความสําเร็จได ้หากผู ้ใช ้บริการใช ้พืนทีอย่างเหมาะสมและให ้เกียรติสถานที พืนทีเปิ ดทีดีควรถูกใช ้เป็ นพืนทีสําหรับให ้ชุมชนจัดกิจกรรมหรือแลกเปลียนความเห็นกันในประเด็นต่าง ๆ โดยอาจ จัดวางเสือหรือฟูกไว ้สําหรับอํานวยความสะดวก นอกจากนีในแต่ละเดือนอาจใช ้พืนทีนีในการฉายภาพยนตร์เพือ สร ้างความบันเทิงให ้กับชุมชนได ้ด ้วย Page 6
  • 7.
    ในพืนทีชนบท ผู ้เรียนอาจใช้สนามด ้านหน ้าหรือด ้านหลังของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนเป็ นพืนทีเปิ ดเพือให ้บริการ ประชาชนในด ้านต่าง ๆ ตามทีกล่าวข ้างต ้นก็ได ้ 2.4 การจ ัดวางเครืองเรือน เครืองเรือน คือ สิงทีผู ้เรียนจะต ้องจัดวางไว ้ในพืนทีหนึง ๆ อาจหมายรวมถึง: เครืองมือ ในส่วนนีหมายถึง คอมพิวเตอร์ เครืองปรินเตอร์ เครืองสแกนเนอร์ เครือง DTP โทรศัพท์ เครืองถ่ายเอกสาร เป็ นต ้น เครืองเรือน 1. โต๊ะ เก ้าอี 2. ชันวางหนังสือ ถังขยะ ตู ้เก็บของ 3. เครืองครัว (เช่น ถ ้วย แก ้ว จาน ช ้อนส ้อม เป็ นต ้น) 4. ่ ั อุปกรณ์ทําความสะอาด (สําหรับขจัดฝุ่ น ไม ้ถูพน สบูซกล ้าง เป็ นต ้น) ื 5. อุปกรณ์อน ๆ (อาทิ กาต ้มนํ า กระติกนํ า พัดลม โทรทัศน์ เป็ นต ้น) ื 6. เครืองเรือนทีทําจากผ ้า (เช่น ผ ้าม่าน หมอน เสือ เป็ นต ้น) 7. กระดานแสดงความคิดเห็นและประชาสัมพันธ์ขาวต่าง ๆ ่ ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนก็ควรซือเครืองเรือนทีทําจากไม ้หรือวัสดุทเคลือนย ้ายได ้ง่าย ดีกว่าซือเครืองเรือนทีทํา ี จากโลหะ เพราะนอกจากจะไม่สวยงามแล ้วยังไม่สะดวกกับการเคลือนย ้ายด ้วย ดังนันเครืองเรือนทีไม่หนาเทอะทะ และเบาถือเป็ นตัวเลือกทีดีทสุด ี หลายคนเลือกซือเครืองเรือนทีทําจากพลาสติก เนืองจากเบา ทําความสะอาดและเคลือนย ้ายได ้ง่าย อย่างไรก็ตาม เครืองเรือนประเภทนีไม่เป็ นมิตรกับสิงแวดล ้อมเท่าใดนั ก เครืองเรือนทีทําจากพลาสติกดูไม่งดงามนักและมีอายุ การใช ้งานสัน ต่างจากเครืองเรือนทีทําจากวัสดุธรรมชาติ เช่น ไม ้ หรือผ ้า ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนควรลงทุนซือเก ้าอีนังสําหรับใช ้คอมพิวเตอร์เป็ นพิเศษ ต ้องคํานวณความสูงของเก ้าอีให ้ เหมาะสมกับความสูงของโต๊ะ (โดยทัวไปจะสูงประมาณ 30 นิว) หลีกเลียงเก ้าอีทีมีนําหนักมาก เพราะเก ้าอีขนาด เบาจะทําให ้ห ้องดูสบายตามากขึน การจัดวางเครืองเรือนควรจะเว ้นพืนทีไว ้ ไม่ให ้แน่นขนั ดเกินไป เพราะจะทําให ้ผู ้ใช ้บริการศูนย์ฯ ไม่ได ้รับความ สะดวกสบายเท่าทีควร การจัดวางคอมพิวเตอร์ควรให ้อยูในสายตาของเจ ้าหน ้าทีศูนย์ฯ ทุกคน เพือเหตุผลด ้าน ่ ความปลอดภัยของผู ้ใช ้บริการ โดยเฉพาะกลุมเด็ก ๆ ่ บทสรุปย่อ ในหน่วยนี ผู ้เรียนได ้เรียนรู ้เกียวกับการวางแผนบริหารจัดการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ในประเด็นสําคัญ ๆ ต่อไปนี: Page 7
  • 8.
    สถานทีสําหรับจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนเป็ นเรืองสําคัญ • ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนควรตังอยูในพืนทีทีเข ้าถึงได ้ง่าย สะอาดและสวยงามดึงดูดใจ ่ • พืนทีภายในศูนย์ฯ ควรจะสว่าง สะอาดและใช ้งานง่าย • พืนทีควรถูกจัดแบ่งอย่างลงตัวและวางเครืองเรือนไว ้อย่างเหมาะสม การประเมินผล จัดทําการนํ าเสนอลักษณะศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนในอุดมคติของตนเอง การนํ าเสนออาจมีรายละเอียดดังนี: 1. การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกเสียง CD หรือ PowerPoint ความยาว 5 – 7 นาที 2. การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกภาพ (5 นาที) 3. การเขียนเรียงความ (1 หน ้ากระดาษ A4) 4. การวาดภาพ รายการอ ้างอิง 1. Harris, Roger (2007), “A Framework for Designing Telecentres”, Roger Harris Associates: Hong Kong, URL: http://www.unapcict.org/ecohub/resources/a-framework-for-designing- telecentres 2. Wikipedia definition and concepts (www.wikipedia.org) 3. Sulabh International (www.sulabhinternational.org) Page 8