Download as PDF, PPTX
16ภูมิปัญญาไทย
- 1. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย ภูมิปญญาไทย พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 2. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย ครอบครัวไทยมีปูยาตายาย พอแมลูก วงศาคณาญาติสั่งสอนสืบทอด ความคิด ความเชื่อ และความรูที่กลมกลืนกับวิถีชีวิต เด็กเรียนรูความสัมพันธ ระหวางตนเองกับธรรมชาติ ทํางานเปน ปรับตัวได เติบโตเปนผูใหญ สรางสรรคสังคมไทย พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 3. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย สังคมไทย ความเปนชาติไทย มีฐานที่มั่นคงของภูมิปญญาไทย คนไทยรูจัก เลือกถิ่นฐานสรางบานเรือน มีหมูบานริมสองฝงคลอง บนที่ดอน บนเนิน ตามหุบเขา สรางบานใตถุน สูง พนน้ําทวม หลังคาหนาจั่วรับลมฝน ทําเหมืองฝาย กักน้ําไวทํานาทําไร พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 4. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย มีเครื่องมือทํามาหากิน มีไถ มีคราด แรว เบ็ดราว ระหัดวิดน้ํา ชาวสวนแชยาฉุน เปลือกสะเดา เพื่อพนทําลายแมลงที่กัดกินไมผล แมบานเก็บดอกฝาย กรอใยไหม ทอลวดลายงดงาม ยอมผาดวยแกนขนุน มีสัน สดสวยของดอกไม เย็บเสื้อผาแบบไทย พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 5. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย ชาติไทยมีอักษรไทยและเลขไทยของเราเอง เรามีถอยคํารอยกรองที่ไพเราะ เพลงกลอมเด็ก เพลงพื้นบาน ทารายรําที่งดงามออนชอย ราเริงสงางาม ตาม เสียงดนตรีไทย สมุนไพรนานาชนิด คิดคนนํามาบดผสมเปนยาสุขุมแกไข พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 6. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย อาหารไทยนั้นปรุงอยางประณีต รสอรอยเลิศ ทั้ง หลน ยํา พลาแกง คั่ว ผัด ทอด งานครัวฝมือปรุงหลากหลาย เชน ปง ยาง หลาม เผา ผิง คําสั่งสอนชวนคิดเปนสุภาษิต คําผญา จารึกใบลาน วรรณกรรม พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 7. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย ตัวอยางที่กลาวนํามานี้ เปนศักดิ์ศรีของชาติ เปนความฉลาด ความ เชี่ยวชาญ ของบรรพบุรุษที่สั่งสมสืบทอดกันมาเรียกวา ภูมิปญญาไทย http://www.healthcorners.com/2007/article/img3/3_1257549619.jpg พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 8. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย ลักษณะของภูมิปญญาไทย 1. ภูมิปญญาไทยมีลักษณะเปนทั้งความรู ทักษะ ความเชื่อ และพฤติกรรม 2. ภูมิปญญาไทยแสดงถึงความสัมพันธระหวางคนกับคน คนกับธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และคนกับสิ่งเหนือธรรมชาติ 3. ภูมิปญญาไทยเปนองครวมหรือกิจกรรมทุกอยางในวิถีชีวิตของคน 4. ภูมิปญญาไทยเปนเรื่องของการแกปญหา การจัดการ การปรับตัว และการเรียนรู เพื่อความอยูรอดของบุคคล ชุมชน และสังคม 5. ภูมิปญญาไทยเปนพื้นฐานสําคัญในการมองชีวิต เปนพื้นฐานความรูในเรื่องตางๆ 6. ภูมิปญญาไทยมีลักษณะเฉพาะ หรือมีเอกลักษณในตัวเอง 7. ภูมิปญญาไทยมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อการปรับสมดุลในพัฒนาการทางสังคม พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 9. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย คุณสมบัติของภูมิปญญาไทย 1. เปนคนดีมีคุณธรรม มีความรูความสามารถในวิชาชีพตางๆ มีผลงานดานการ พัฒนาทองถิ่นของตน และไดรับการยอมรับจากบุคคลทั่วไปอยางกวางขวาง ทั้งยังเปนผูที่ ใชหลักธรรมคําสอนทางศาสนาของตนเปนเครื่องยึดเหนี่ยวในการดํารงวิถชีวิตโดยตลอด ี 2. เปนผูคงแกเรียนและหมั่นศึกษาหาความรูอยูเสมอ ผูทรงภูมิปญญาจะเปนผูที่ หมั่นศึกษา แสวงหาความรูเพิ่มเติมอยูเสมอไมหยุดนิ่ง เรียนรูทั้งในระบบและนอกระบบ เปนผูลงมือทําโดยทดลองทําตามที่เรียนมา 3. เปนผูนําของทองถิ่น ผูทรงภูมิปญญาสวนใหญจะเปนผูที่สังคม ในแตละทองถิ่น ยอมรับใหเปนผูนํา ทั้งผูนําที่ไดรับการแตงตั้งจากทางราชการ และผูนําตามธรรมชาติ ซึ่ง สามารถเปนผูนําของทองถิ่นและชวยเหลือผูอื่นไดเปนอยางดี 4. เปนผูที่สนใจปญหาของทองถิ่น ผูทรงภูมิปญญาลวนเปนผูที่สนใจปญหาของ ทองถิ่น เอาใจใส ศึกษาปญหา หาทางแกไข และชวยเหลือสมาชิกในชุมชนของตนและ ชุมชนใกลเคียงอยางไมยอทอ จนประสบความสําเร็จเปนที่ยอมรับของสมาชิกและบุคคล ทั่วไป พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 10. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย คุณสมบัติของภูมิปญญาไทย 5. เปนผูขยันหมั่นเพียร ผูทรงภูมิปญญาเปนผูขยันหมั่นเพียร ลงมือทํางานและ ผลิตผลงานอยูเสมอ ปรับปรุงและพัฒนาผลงานใหมีคุณภาพมากขึ้นอีกทั้งมุงทํางานของ ตนอยางตอเนื่อง 6. เปนนักปกครองและประสานประโยชนของทองถิ่น ผูทรงภูมิปญญา นอกจาก เปนผูที่ประพฤติตนเปนคนดี จนเปนที่ยอมรับนับถือจากบุคคลทั่วไปแลว ผลงานที่ทาน ทํายังถือวามีคุณคา จึงเปนผูที่มีทั้ง "ครองตน ครองคน และครองงาน" 7. มีความสามารถในการถายทอดความรูเปนเลิศ เมื่อผูทรงภูมิปญญามีความรู ความสามารถ และประสบการณเปนเลิศ มีผลงานที่เปนประโยชนตอผูอื่นและบุคคล ทั่วไป ทั้งชาวบาน นักวิชาการ นักเรียน นิสิต/นักศึกษา โดยอาจเขาไปศึกษาหาความรู หรือเชิญทานเหลานั้นไป เปนผูถายทอดความรูได พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 11. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย คุณสมบัติของภูมิปญญาไทย 8. เปนผูมีคูครองหรือบริวารดี ผูทรงภูมิปญญา ถาเปนคฤหัสถ จะพบวา ลวนมี คูครองที่ดีที่คอยสนับสนุน ชวยเหลือ ใหกําลังใจ ใหความรวมมือในงานที่ทานทํา ชวย ใหผลิตผลงานที่มีคุณคา ถาเปนนักบวช ไมวาจะเปนศาสนาใด ตองมีบริวารที่ดี จึงจะ สามารถผลิตผลงานที่มีคุณคาทางศาสนาได 9. เปนผูมีปญญารอบรูและเชี่ยวชาญจนไดรับการยกยองวาเปนปราชญ ผูทรงภูมิ ปญญา ตองเปนผูมีปญญารอบรูและเชี่ยวชาญ รวมทั้งสรางสรรคผลงานพิเศษใหมๆ ที่ เปนประโยชนตอสังคมและมนุษยชาติอยางตอเนื่องอยูเสมอ พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 12. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย สาขาของภูมิปญญาไทย 1. สาขาเกษตรกรรม หมายถึง ความสามารถในการผสมผสานองคความรู ทักษะ และเทคนิคดานการเกษตรกับเทคโนโลยี โดยการพัฒนาบนพื้นฐานคุณคาดั้งเดิม ซึ่ง คนสามารถพึ่งพาตนเองในภาวการณตางๆ ได 2. สาขาอุตสาหกรรมและหัตถกรรม หมายถึง การรูจักประยุกตใชเทคโนโลยี สมัยใหมในการแปรรูปผลิตผล เพื่อชะลอการนําเขาตลาด เพื่อแกปญหาดานการ บริโภคอยางปลอดภัย ประหยัด และเปนธรรม อันเปนกระบวนการที่ทําใหชุมชน ทองถิ่นสามารถพึ่งพาตนเองทางเศรษฐกิจได 3. สาขาการแพทยแผนไทย หมายถึง ความสามารถในการจัดการปองกันและ รักษาสุขภาพของคนในชุมชน โดยเนนใหชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองทางดานสุขภาพ และอนามัยได พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 13. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย สาขาของภูมิปญญาไทย 4 สาขาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม หมายถึง ความสามารถ เกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ทั้งการอนุรักษ การพัฒนา และการใชประโยชนจากคุณคาของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมอยางสมดุลและ ยั่งยืน 5. สาขากองทุนและธุรกิจชุมชน หมายถึง ความสามารถในการบริหารจัดการดาน การสะสมและบริการกองทุน และธุรกิจในชุมชน ทั้งที่เปนเงินตราและโภคทรัพย เพื่อ สงเสริมชีวิตความเปนอยูของสมาชิกในชุม 6. สาขาสวัสดิการ หมายถึง ความสามารถในการจัดสวัสดิการในการประกัน คุณภาพชีวิตของคน ใหเกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม 7. สาขาศิลปกรรม หมายถึง ความสามารถในการผลิตผลงานทางดานศิลปะสาขา ตางๆ เชน จิตรกรรม ประติมากรรม วรรณกรรม ทัศนศิลป คีตศิลป ศิลปะมวยไทย เปนตน พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 14. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย สาขาของภูมิปญญาไทย 8. สาขาการจัดการองคกร หมายถึง ความสามารถในการบริหารจัดการดําเนินงาน ขององคกรชุมชนตางๆ ใหสามารถพัฒนา และบริหารองคกรของตนเองไดตามบทบาท และหนาที่ขององคการ เชน การจัดการองคกรของกลุมแมบาน กลุมออมทรัพย กลุม ประมงพื้นบาน เปนตน 9. สาขาภาษาและวรรณกรรม หมายถึง ความสามารถผลิตผลงานเกี่ยวกับดาน ภาษาทั้งภาษาถิ่น ภาษาโบราณ ภาษาไทยและการใชภาษา ตลอดทั้ง ดานวรรณกรรม ทุกประเภท เชน การจัดทําสารานุกรมภาษาถิ่น การปริวรรต หนังสือโบราณ การฟนฟู การเรียนการสอนภาษาถิ่นของทองถิ่นตางๆ เปนตน 10. สาขาศาสนาและประเพณี หมายถึง ความสามารถประยุกตและปรับใช หลักธรรมคําสอนทางศาสนา ความเชื่อ และประเพณีดั้งเดิมที่มีคุณคาใหเหมาะสมตอ การประพฤติปฏิบัติ ใหบังเกิดผลดีตอบุคคลและสิ่งแวดลอม พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 15. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย ลักษณะความสัมพันธของภูมิปญญาไทย 1. ความสัมพันธอยางใกลชิดกันระหวางคนกับโลก สิ่งแวดลอม สัตว พืช และ ธรรมชาติ 2. ความสัมพันธของคนกับคนอื่นๆ ที่อยูรวมกันในสังคม หรือในชุมชน 3. ความสัมพันธระหวางคนกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์สิ่งเหนือธรรมชาติ ตลอดทั้งสิ่งที่ไม สามารถสัมผัสไดทั้งหลาย พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 16. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย คุณคาทางดานการสรางความภาคภูมิใจและศักดิ์ศรี คนไทยในอดีตที่มีความสามารถปรากฏในประวัติศาสตรมีมาก เปนที่ยอมรับของ นานาอารยประเทศ เชน นายขนมตม เปนนักมวยไทยที่มีฝมือเกงในการใชอวัยวะทุกสวน ทุกทาของแมไม มวยไทย สามารถชกมวยไทย จนชนะพมาไดถึงเกาคนสิบคนในคราวเดียวกัน แมใน ปจจุบันมวยไทยก็ยังถือวา เปนศิลปะชั้นเยี่ยม เปนที่นิยมฝก และแขงขันในหมูคน ไทยและชาวตางประเทศ ปจจุบันมีคายมวยไทยทั่วโลกไมต่ํากวา 30,000 แหง ชาว ตางประเทศที่ไดฝกมวยไทยจะรูสึกยินดีและภาคภูมิใจ ในการที่จะใชกติกาของมวย ไทย เชน การไหวครูมวยไทย การออกคําสั่งในการชกเปนภาษาไทยทุกคํา เชน คําวา "ชก" "นับหนึ่งถึงสิบ" เปนตน พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 17. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย คุณคาทางดานการสรางความภาคภูมิใจและศักดิ์ศรี นอกจากนี้ ภูมิปญญาไทยที่โดดเดนยังมีอีกมากมาย เชน มรดกภูมิปญญาทาง ภาษาและวรรณกรรม โดยที่มีอักษรไทยเปนของตนเองมาตั้งแตสมัยกรุงสุโขทัย และ วิวัฒนาการมาจนถึงปจจุบัน วรรณกรรมไทยถือวาเปน วรรณกรรมที่มีความไพเราะ ไดอรรถรสครบทุกดาน วรรณกรรม หลายเรื่องไดรับการแปลเปนภาษาตางประเทศ หลายภาษา ดานอาหาร อาหารไทยเปนอาหารที่ปรุงงาย พืชที่ใชประกอบอาหารสวน ใหญเปนพืชสมุนไพร ที่หาไดงายในทองถิ่นและราคาถูก มีคุณคาทางโภชนาการ และ ยังปองกันโรคไดหลายโรค เพราะสวนประกอบสวนใหญเปนพืชสมุนไพร เชน ตะไคร ขิง ขา กระชาย ใบมะกรูด ใบโหระพา ใบกะเพรา เปนตน พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 18. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย การสงเสริมภูมิปญญาไทย การสงเสริมใหดํารงอยู เพื่อเปนฐานความรูในการผสมผสานกับวิทยาการสากล ดังนี้ 1. ประเทศยกยอง "ครูภูมิปญญาไทย" ใหสามารถทําการถายทอด และพัฒนา ผลงานของตนไดอยางตอเนื่องและมีคุณภาพ โดยจัดระบบเกื้อหนุนและสงเสริม กระบวนการถายทอด ที่ทานเหลานี้ดําเนินการอยูแลวสวนหนึ่ง และเชื่อมโยงกระบวนการ ถายทอดของทาน 2. จัดใหมีศูนยภูมิปญญาไทย ซึ่งแนวคิดนี้ตองการใหมีแหลงสําหรับการเรียนรูภูมิ ปญญาของชุมชนนั้นๆ เกิดขึ้น อาจเปนแหลงเรียนรูที่มีอยูแลวในชุมชน เชน บานของผู ทรงภูมิปญญา วัด ศาลาของหมูบาน เวทีชาวบาน เปนตน เพียงแตเขาไปชวยเสริม เพื่อใหสามารถใชสถานที่นั้นๆ 3. จัดตั้งสภาภูมิปญญาไทย เนื่องจากลักษณะภูมิปญญาไทยมีความหลากหลาย สมดุลกันเปนองครวม หากนําเรื่องภูมิปญญาไทยเขาไปไวในกระทรวงใดกระทรวงหนึ่ง หรือกรมใดกรมหนึ่ง นโยบายของกระทรวงและกรมนั้น จะเปนตัวกําหนดกรอบของภูมิ ปญญาไทยใหจํากัดอยูเฉพาะเรื่อง พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 19. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย การสงเสริมภูมิปญญาไทย 4. จัดตั้งกองทุนสงเสริมภูมิปญญาไทย ดวยความจํากัดของระบบการจัดสรรเงิน งบประมาณจากรัฐบาล ที่มีกฎ ระเบียบ ขอบังคับและระยะเวลา รวมทั้งสภาวการณของ ประเทศมาเปนตัวตัดสินวา โครงการ/งานใดควรไดรับ งบประมาณเทาใด และจะไดรับ เงินในปถัดไปหรือไม ทําใหการดําเนินงานสงเสริมภูมิปญญาไทยซึ่งตองกระทําอยาง ตอเนื่อง 5. การคุมครองลิขสิทธิ์ภูมิปญญาไทย เพื่อใหภูมิปญญาไทยอันเปนมรดกทาง ปญญาของแผนดินไดอยูคูกับคนไทย เปนทุนทางปญญาในการพัฒนาประเทศในดาน ตางๆ ทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง สิ่งแวดลอม รวมทั้ง วัฒนธรรม การสงวนและ รักษามรดกทางภูมิปญญาดังกลาว จึงตองมีระบบคุมครองทรัพยสินทางภูมิปญญา เกิดขึ้น พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 20. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย การสงเสริมภูมิปญญาไทย 6. ตั้งสถาบันแหงชาติวาดวยภูมิปญญาและการศึกษาไทย เพื่อทําหนาที่ ประสานงานและเผยแพรภูมิปญญาไทย การประชาสัมพันธและเผยแพรขอมูลเปน ปจจัยสําคัญมากในการทํางานตอภาพพจนและสถานภาพของบุคคล หนวยงาน/ องคกร/สถาบันตางๆ การสงเสริมภูมิปญญาไทยนั้นยิ่งเปนเรื่องที่จําเปนอยางมาก 7. การประกาศยกยองเชิดชูเกียรติผูทรงภูมิปญญาไทยทั้งในระดับชาติและระดับ โลก พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
- 21. ประวัติศาสตร ภูมิปญญาไทย แหลงที่มาของขอมูล http://www.healthcorners.com/ พัฒนาโดย ผูชวยศาสตราจารยกนก จันทรทอง โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร