สาคูมีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูง

1. มหัศจรรย์
ป่าสาคู
หนังสืออ่านเพิ่มเติม
กันทิมา จารุมา
โรงเรียนสวัสดิ์รัตนาภิมุข
สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 13

2. L a b S c h o o l P r o j e c t
95
มหัศจรรย์ป่าสาคู
มูลค่าต้นสาคูเชิงเศรษฐกิจ
สาคู......เป็นพืชที่มีคุณค่าอย่างอเนกอนันต์ ซึ่งทางโครงการอบรมเกษตรกร
ตามแนวพระราชดำ�รัส“เศรษฐกิจพอเพียง”ได้นำ�มาเป็นสื่อในการปลุกจิตสำ�นึก เพื่อให้
คนในพื้นที่ได้เกิดประกายในการทดแทนรายจ่าย เมื่อไม่ต้องจ่ายก็ไม่ต้องเสียทรัพย์ หรือ
จะนำ�ไปแปรรูปเป็นสินค้าจำ�หน่ายขาย
แสดงภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ที่สามารถใช้ประโยชน์จากแป้งสาคู
(ภาพจากอินเทอร์เน็ต)

3. 96
มหัศจรรย์ป่าสาคู
96
จากงานวิจัย ของธนิตย์ หนูยิ้ม พบว่าปริมาณแป้ง ที่สกัดจากต้นสาคูจะมีมาก
หรือน้อยขึ้นอยู่กับพื้นที่และอัตราการเจริญเติบโต ตลอดจน การจัดการป่าสาคู หากมีการ
จัดการและดูแลดี ต้นสาคูให้ผลผลิตแป้งสูง ถึง 4 ตัน/ปี/ไร่ แต่หากปล่อยให้เจริญเติบโตเอง
ตามธรรมชาติ ผลผลิตอาจลดลงครึ่งหนึ่งหรือมากกว่า (Vidyatmoko.1960)
นอกจากนี้ การศึกษาในต่างประเทศ พบว่าป่าสาคูที่มีการดูแลอย่างดีและปลูกไว้
เพื่อใช้แป้งอย่างเดียว โดยไม่ตัดเอาใบมาใช้มุงหลังคา สามารถให้ผลผลิตแป้งสูงถึง 175
กิโลกรัม/ต้น แต่ถ้าตัดเอาใบมาใช้มุงหลังคาอย่างต่อเนื่องด้วย จะให้ผลผลิตลดลงเหลือ
เพียง 55 กิโลกรัม คือลดลงมากกว่า 3 เท่า
ผลผลิตแป้ง จากแปลงสาคูที่ให้ปริมาณแป้งสูงถึง 4 ตัน/ไร่/ปี ถือเป็นผลผลิต
ที่สูงมาก เพราะเมื่อเปรียบเทียบกับผลผลิตของพืชชนิดอื่นๆ ดังนี้
— ข้าว 0.96 ตัน /ไร่/ปี
— ข้าวโพด 0.88 ตัน /ไร่/ปี
— ข้าวสาลี 0.8 ตัน /ไร่/ปี
— มันฝรั่ง 0.4 ตัน /ไร่/ปี
— มันสำ�ปะหลัง 0.24 ตัน /ไร่/ปี
— แป้งสาคู 4 ตัน /ไร่/ปี ดังที่กล่าวข้างต้น ( Ishizaki,1996)
โดยเฉลี่ยแล้วมนุษย์ รับประทานข้าวสารปีละ 250 กิโลกรัม/คน ดังนั้นสาคู 1 ไร่
ซึ่งถ้าจัดการอย่างดีดังที่กล่าวข้างต้นจะสามารถ ให้ผลผลิตสูง ถึงปีละ 4 ตัน จึงสามารถ
เลี้ยงคนได้ประมาณ 16 คน ถึงแม้ว่า ปัจจุบัน ข้าว จะเป็นอาหารหลักของมนุษย์
แต่จากการที่ประชากรโลกเพิ่มขึ้น ในขณะที่พื้นที่ทำ�การเกษตรลดลง ซึ่งอาจ
ทำ�ให้เกิดปัญหาการขาดแคลนอาหารในอนาคต ดังนั้นการเพิ่มผลผลิตต่อพื้นที่ จึงมีความ
จำ�เป็นมาก เมื่อพิจารณาผลผลิตสาคู จึงอาจเป็นทางเลือกที่มนุษย์ใช้ปลูกเป็นแหล่ง
อาหารของคนและสัตว์ในอนาคต

4. L a b S c h o o l P r o j e c t
97
มหัศจรรย์ป่าสาคู
97
เปรียบเทียบรายได้จากการทำ�สวนยางพารา/การทำ�นา/การใช้ประโยชน์จาก
ต้นสาคู
ชนิดพืช
ระยะเวลา
การผลิต
(วัน/ ปี)
ผลผลิต
(ไร่/วัน)
ผลผลิต/
ไร่/ปี
ต้นทุน
การ
ผลิต
ต้นทุนการ
ผลิต/ไร่/ปี
รายได้จาก
การขาย
ผลผลิต
รายได้สุทธิ/หน่วย รายได้สุทธิ/ปี
กำ�ไร ขาดทุน กำ�ไร ขาดทุน
ยางพารา
181.5
(วัน)
2 ก.ก.
363
ก.ก.
24.12 8,755.56 6,715.50 - 5.62 - 2,040.06
ข้าว 1 ปี/ครั้ง -
450
ก.ก.
5.76 2,313 1,980 - 1.35 - 333
ต้นสาคู
เย็บจาก 85 วัน 24 ตับ 2,048
ตับ
5.91 12,103.68 16,384 2.09 - 4,280.42 -
ทำ�แป้ง 60 วัน
10 ก.ก./
ท่อน
600
ก.ก.
26 15,600 24,000 14 - 8,400
(ที่มา: ศูนย์วิจัยยาง อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา : ศูนย์วิจัยพันธุ์ข้าว อ.เมือง จ.พัทลุง : สุ่มตัวอย่างการ
ใช้ประโยชน์พื้นที่ป่าสาคูอนุรักษ์ หมู่ 10 ต.นาข้าวเสีย อ.นาโยง จ.ตรัง รวบรวมโดย สมาคมหยาดฝน
จังหวัดตรัง)